Informacja o realizacji Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020 za rok 2014

Transkrypt

1 Informacja o realizacji Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020 za rok 2014 Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Departament Programów Ponadregionalnych kwiecień 2015

2 Spis treści I. WSTĘP... 3 II. DZIAŁANIA WSPIERAJĄCE ROZWÓJ POLSKI ZACHODNIEJ Współpraca w celu rozwoju makroregionu Kontrakt terytorialny Prace nad dokumentami programowymi perspektywy finansowej III. ŚRODKI UNII EUROPEJSKIEJ W POLSCE ZACHODNIEJ Ogólne zestawienie wielkości środków UE w makroregionie i w całym kraju Programy Operacyjne Kategorie interwencji (obszary wsparcia) Beneficjenci Środki UE powiązane z celami Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku IV. WSKAŹNIKI V. PROJEKTY ISTOTNE DLA ROZWOJU MAKROREGIONU VI. PODSUMOWANIE S t r o n a

3 I. WSTĘP Strategia Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020 (SRPZ, Strategia) została przyjęta przez Radę Ministrów 30 kwietnia 2014 r. 1 Opisując potencjały i wyzwania makroregionu, dokument określa główne cele rozwojowe Polski Zachodniej oraz wskazuje działania, które należy podejmować, aby wzmocnić jej konkurencyjność. Makroregion Polski Zachodniej obejmuje województwa dolnośląskie, lubuskie, opolskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie. Obszar ten charakteryzuje się wysokim potencjałem dynamicznego rozwoju ze względu na korzystne położenie na szlakach międzynarodowych, walory przyrodniczo-kulturowe, a także atuty związane z atrakcyjnością inwestycyjną i turystyczną oraz współpracą gospodarczą. Główne potencjały rozwojowe zidentyfikowane dla Polski Zachodniej obejmują potencjał położenia, innowacji, naukowo-badawczy oraz współpracy. Osią współpracy spinającą geograficznie obszar jest rzeka Odra wraz z dorzeczem. Głównym celem strategii jest wzrost konkurencyjności Polski Zachodniej poprzez efektywne wykorzystanie potencjałów makroregionu. Cel główny jest realizowany poprzez trzy cele szczegółowe, którymi są: cel 1. integracja przestrzenna i funkcjonalna makroregionu koncentrujący się na zewnętrznej i wewnętrznej dostępności transportowej i spójności terytorialnej; cel 2. budowa oferty gospodarczej makroregionu mająca na celu dążenie do dalszego wzmocnienia siły gospodarczej makroregionu poprzez współpracę i sieciowanie przede wszystkim we wiodących branżach przemysłowych Polski Zachodniej; cel 3. wzmocnienie potencjału naukowo-badawczego makroregionu zakładający działania w zakresie wykorzystania i wzmocnienia zaplecza badawczo-rozwojowego i transferu wiedzy dla budowania gospodarki opartej na wiedzy. W celu propagowania idei ponadregionalnego wymiaru polityki rozwoju, w roku 2014 został opracowany w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju dokument pt. Strategie ponadregionalne - wymiar terytorialny polityki rozwoju przedstawiający zarówno ideę podejścia ponadregionalnego w Polsce, jak również szerszy kontekst uwarunkowań europejskich i krajowych prowadzonej na tym poziomie polityki. Celem dokumentu jest podsumowanie prac związanych z opracowaniem strategii ponadregionalnych oraz zwiększenie świadomości partnerów zaangażowanych w realizację strategii ponadregionalnych na temat roli, znaczenia i kontekstu podjętych inicjatyw o charakterze ponadregionalnym oraz korzyści z nich płynących dla rozwoju obszarów makroregionalnych w Polsce. SRPZ jako dokument o charakterze ponadregionalnym jest spójny z celami rozwojowymi unijnych i krajowych dokumentów strategicznych. Określone w nim cele i kierunki interwencji wpisują się w strategiczny model rozwoju kraju. Monitorowanie osiągania celów Strategii przebiega zgodnie z 1 Uchwała nr 60 Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2014 r., MP poz S t r o n a

4 Systemem monitorowania strategii ponadregionalnych, opisującym sposób przygotowania, częstotliwość publikacji i zakres raportów obrazujących stan realizacji obowiązujących w kraju strategii ponadregionalnych 2. Niniejsze opracowanie jest pierwszą Informacją o realizacji Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020 i zawiera najważniejsze informacje o działaniach wspierających rozwój makroregionu w 2014 r. podejmowanych przez ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego oraz przez samorządy województw. Informacja zawiera dane finansowe o środkach UE zakontraktowanych w makroregionie na dzień r. 3, a także syntetyczne podsumowanie postępu wdrażania SRPZ w oparciu o wskaźniki monitorowania. Projekt Informacji został przygotowany w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju, a następnie był przekazany do konsultacji do członków Zespołu roboczego ds. SRPZ 4 składającego się przedstawicieli Urzędów Marszałkowskich pięciu województw Polski Zachodniej. Przekazane przez Zespół uwagi posłużyły przede wszystkim do poprawienia struktury dokumentu, oraz do uzupełnienia informacji o pracach podjętych w celu wdrażania Strategii na poziomie regionów. Na poziomie krajowym opracowanie posłuży do przygotowania części Sprawozdania z wdrażania Planu działań służących realizacji Strategii Rozwoju Kraju Sprawozdanie to wraz z rekomendacjami odnoszącymi się do ewentualnych niezbędnych działań służących zapewnieniu terminowej i skutecznej realizacji Planu działań są rozpatrywane przez Komitet Koordynacyjny ds. Polityki Rozwoju, a następnie przyjmowane przez Radę Ministrów. Informacja przekazywana jest do informacji instytucjom zarządzającym krajowymi i regionalnymi programami operacyjnymi województw objętych strategiami ponadregionalnymi, a ponadto może stanowić przedmiot dyskusji na forum Zespołu roboczego ds. SRPZ, zespołu ds. wymiaru terytorialnego, ładu przestrzennego i krajowej polityki miejskiej działającego przy Komitecie Koordynacyjnym ds. Polityki Rozwoju, grupy roboczej ds. polityki regionalnej działającej przy Komitecie Koordynacyjnym NSRO oraz grup roboczych Komitetu Koordynacyjnego Umowy Partnerstwa. Analiza prowadzona przez wymienione podmioty służyć może jako podstawa do wprowadzania modyfikacji instrumentów realizacji strategii (np. w zakresie krajowych i regionalnych programów operacyjnych). Opracowywany materiał może również stanowić wkład do dyskusji na posiedzeniach obserwatoriów terytorialnych na poziomie krajowym i regionalnym. 2 System monitorowania strategii ponadregionalnych został opracowany w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju w konsultacji z samorządami województw objętych strategiami ponadregionalnymi. Dokument odnosi się do SRPZ oraz do pozostałych obowiązujących strategii: Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 (zaktualizowana 11 lipca 2013 r.), Strategii Rozwoju Polski Południowej do roku 2020 z dnia 8 stycznia 2014 r. 3 Dane pochodzą z systemu informatycznego wspomagającego monitorowanie programów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej (KSI SIMIK 07-14). 4 Informacje o pracach Zespołu w roku 2014 znajdują się w rozdziale II. 4 S t r o n a

5 II. DZIAŁANIA WSPIERAJĄCE ROZWÓJ POLSKI ZACHODNIEJ 1. Współpraca w celu rozwoju makroregionu ZESPOŁ ROBOCZY DS. STRATEGII ROZWOJU POLSKI ZACHODNIEJ DO ROKU 2020 W 2014 r. odbyły się dwa spotkania Zespołu roboczego ds. Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku W jego skład wchodzą dyrektorzy departamentów odpowiedzialnych za sprawy związane z SRPZ w urzędach marszałkowskich województw: dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego, delegowani uchwałami zarządów poszczególnych województw (lub wyznaczone przez nich osoby). Spotkania Zespołu odbywają się nie rzadziej niż raz na pół roku, a ponadto Zespół współpracuje na bieżąco przy konsultacji dokumentów i poprzez wymianie opinii na poziomie roboczym. Przewodnictwo w pracach Zespołu sprawowane jest rotacyjnie co pół roku przez poszczególne województwa Polski Zachodniej - do końca 2014 roku prace koordynowało województwo lubuskie. Pierwsze spotkanie odbyło się 28 sierpnia 2014 r. w Poznaniu i miało na celu uzgodnienie zakresu i formy zapisu projektów kluczowych dla makroregionu w mandatach negocjacyjnych kontraktów terytorialnych. Dyskusja toczyła się wokół ośmiu wpisujących się w potencjały makroregionu projektów kluczowych, które zostały uzgodnione przez marszałków województw Polski Zachodniej na etapie formułowania Strategii, a ich ostateczna lista (tzw. Lista Ośmiu 5 ) została potwierdzona 18 września 2013 r. poprzez list intencyjny dotyczący międzyregionalnej współpracy przy ich realizacji. Więcej informacji o powyższych projektach znajduje się w rozdziale V niniejszej Informacji Drugie spotkanie odbyło się 17 grudnia 2014 r. w Zielonej Górze. Tematem było omówienie zapisów kontraktów terytorialnych poszczególnych województw, ze wskazaniem wyników ich negocjacji oraz dyskusja na temat uwzględnienia projektów należących do Listy Ośmiu. Ponadto przedmiotem spotkania było również przygotowanie ponadregionalnych przedsięwzięć kluczowych dla Polski Zachodniej oraz uzgodnienie podprojektów, które będą składały się na projekt Ponadregionalne specjalistyczne centra usług medycznych oraz Współpraca ośrodków akademickich i przedsiębiorców Polski Zachodniej w celu komercjalizacji wiedzy. Jednocześnie, przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju zainicjowali dyskusję na temat zasad monitorowania Strategii i współpracy w tym obszarze strony samorządowej ze stroną rządową. INNE DZIAŁANIA Konferencja roczna Regionalnych Obserwatoriów Terytorialnych (ROT), Szczecin, maj Uczestnikami spotkania byli przedstawiciele większości ROT-ów działających w województwach, reprezentanci Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz zaproszeni goście z regionu będący przedstawicielami wybranych instytucji. Jednym z punktów programu konferencji była dyskusja wokół udziału ROT-ów w procesach programowania rozwoju na poziomie regionalnym, koordynacji strategii regionalnych dokumentami wyższego rzędu (krajowymi), a także synchronizacji lokalnych 5 Lista Ośmiu to nazwa wprowadzona na potrzeby niniejszej Informacji 5 S t r o n a

6 strategii i programów rozwojowych z dokumentami regionalnymi. Podczas wewnętrznego spotkania roboczego przedstawicieli ROT-ów z Polski Zachodniej postanowiono, że w ramach wspólnych prac tej grupy zostaną podjęte starania na rzecz uzgodnień koncepcji rozwojowych poszczególnych województw, w szczególności w ramach idei Strategii Rozwoju Polski Zachodniej. W przeprowadzonej dyskusji wzięto pod uwagę przyszłe możliwości modyfikacji Strategii oraz wyjście poza ograniczenia wynikające z koncentracji na wspólnych przedsięwzięciach zgłaszanych do Kontraktów Terytorialnych. Tryb prac nad tym zagadnieniem pozostawiono do dalszych uzgodnień. Konsultacje tematyczne ROT, Warszawa, listopad 2014 r. Uczestnikami spotkań byli przedstawiciele większości ROT-ów, reprezentanci Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz zaproszeni goście będący przedstawicielami regionalnych oddziałów Urzędów Statystycznych z całego kraju. Konsultacje dotyczyły kilku obszarom współpracy ROT-ów, w ramach których istnieje możliwość pozyskiwania i opracowywania wspólnego zasobu danych według zbieżnej metodologii. Jeden z paneli poświęcony był zagadnieniu relacji pomiędzy ośrodkami metropolitalnymi i obszarami peryferyjnymi położonymi na pograniczach województw, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru województw Polski Zachodniej. Dyskusja poświęcona była analizie metodologii i zakresów danych, które mogłyby być wykorzystywane w ocenie stanu i potrzeb tego typu obszarów. W trakcie warsztatów przedstawiciele ROT-ów z obszaru Polski Zachodniej wymienili się dokumentacją dotyczącą poszczególnych metodologii. Ustalono również, że zostanie wypracowane spójne stanowisko, które pozwoli przezwyciężyć zidentyfikowane rozbieżności, które zostanie przedstawione pozostałym zainteresowanym ROT-om. 2. Kontrakt terytorialny W 2014 r. odbyły się negocjacje kontraktów terytorialnych - umów zawieranych pomiędzy rządem, a samorządem województwa określających cele i przedsięwzięcia priorytetowe, które mają istotne znaczenie dla rozwoju kraju oraz województwa. Kontrakt terytorialny (KT) określa również sposób finansowania tych przedsięwzięć, ich koordynacji i realizacji, a także dofinansowanie opracowywanych przez zarząd województwa programów służących realizacji polityki spójności 6. Kontrakty terytorialne województw Polski Zachodniej zostały podpisane w listopadzie 2014 r. Istotnym przejawem współpracy pomiędzy regionami było prezentowanie wspólnego stanowiska województw Polski Zachodniej w zakresie projektów kluczowych uzgodnionych przez marszałków. W podpisanych dokumentach w przeważającej większości ujęto ww. projekty. Szczegółowe informacje dotyczące uwzględnienia przedsięwzięć z Listy Ośmiu w kontraktach terytorialnych znajdują się w tabeli w rozdziale V. 6 Zob. art. 14m (i następne) ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. 6 S t r o n a

7 3. Prace nad dokumentami programowymi perspektywy finansowej Zgodnie z zasadą montażu finansowego, dla realizacji strategii ponadregionalnych zmobilizowane są różne dostępne źródła finansowania, przy szczególnym nacisku na odpowiednie wykorzystanie środków pochodzących z funduszy unijnych w okresie , zaprogramowanych w krajowych i regionalnych programach operacyjnych oraz z innych unijnych źródeł finansowania. W 2014 roku zakończyły się prace nad ramowymi dokumentami perspektywy finansowej W maju 2014 r. została podpisana przez Komisję Europejską Umowa Partnerstwa dokument określający kierunki interwencji w latach trzech polityk unijnych w Polsce Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybołówstwa. Umowa Partnerstwa zakłada możliwość uwzględniania preferencji dla projektów o charakterze ponadregionalnym w kryteriach wyboru projektów dla poszczególnych programów operacyjnych zarówno krajowych, jak i regionalnych. W grudniu 2014 r. zakończyły się negocjacje wszystkich krajowych programów operacyjnych (z wyjątkiem Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój ) oraz siedmiu regionalnych programów operacyjnych, w tym czterech z makroregionu Polski Zachodniej (dla województw: dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego i wielkopolskiego). Pozostałe programy operacyjne zostały przyjęte w lutym 2015 r. PROGRAMY OPERACYJNE W programach operacyjnych zostały wskazane obszary, w ramach których możliwa jest realizacja przedsięwzięć o charakterze ponadregionalnym. Równocześnie, biorąc pod uwagę potrzebę wprowadzenia preferencji dla projektów ponadregionalnych w krajowych programach operacyjnych, do Instytucji Zarządzających zostały skierowane kryteria definiujące projekty ponadregionalne wraz z propozycjami Osi / Priorytetów Inwestycyjnych, w których mogą być zastosowane preferencje dla takich projektów. 7 S t r o n a

8 Kryteria definiujące projekty ponadregionalne (propozycja dla Instytucji Zarządzających) Jako projekty ponadregionalne rozumie się przedsięwzięcia wynikające ze strategii ponadregionalnej oraz realizowane z uwzględnieniem co najmniej jednej z poniższych cech: 1. Projekt realizowany w partnerstwie 7 z podmiotem z przynajmniej jednego innego województwa objętych daną strategią ponadregionalną; lub 2. Projekt realizowany na terenie więcej niż jednego województwa objętego daną strategią ponadregionalną; lub 3. Projekt komplementarny 8 z projektem/-ami komplementarnym/-ymi/ z innego województwa objętego daną strategią ponadregionalną. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ) W 2014 r. zaproponowano w ramach PO IiŚ preferencje w postaci dodatkowych punktów mogą być zastosowane w Osiach, w których przewidywane jest przeprowadzenie konkursów, tj. Oś I. Zmniejszenie emisyjności gospodarki, Oś II. Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu, Oś IV. Infrastruktura drogowa dla miast, Oś VIII. Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury oraz Oś IX. Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia, z zastrzeżeniem obszarów w ramach przedmiotowych Osi, dla których przewidziano tryb pozakonkursowy, zgodnie ze Szczegółowym opisem priorytetów PO IŚ Program Operacyjny Polska Cyfrowa (PO PC) W PO PC możliwe będzie zastosowanie preferencji dla projektów ponadregionalnych dotyczących działań z zakresu podnoszenia kompetencji cyfrowych wynikających ze Strategii w Osi III programu: 3.1 Działania szkoleniowe na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych: zakłada się przeprowadzenie konkursu ogólnopolskiego przy uwzględnieniu podziału Polski na makroregiony. Przewiduje się zwiększone alokacje dla makroregionów, których strategie przewidują wsparcie rozwoju kompetencji cyfrowych (tj. m.in. Strategia Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020), 7 Partnerstwo rozumiane jest zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej (Dz. U. poz. 1146). 8 Projekt komplementarny z innym projektem, realizowanym na terenie innego województwa objętego daną strategią ponadregionalną, razem stanowiąc element większego przedsięwzięcia realizującego cele strategii ponadregionalnej. Realizacja wyłącznie jednego projektu w tym zakresie nie posiada waloru ponadregionalności. Komplementarność dotyczy projektów planowanych do realizacji, wnioskodawcy byliby zobowiązani do wskazania w dokumentacji aplikacyjnej uzupełniających się lub wspólnych elementów. 9 Komitet Monitorujący PO IiŚ przyjął w dniu r. ponadregionalność projektu jako jedno z kryteriów wyboru projektów w wybranych działaniach/poddziałaniach, w których przewidziano tryb konkursowy. 8 S t r o n a

9 3.2 Innowacyjne rozwiązania na rzecz aktywizacji cyfrowej: zakłada się możliwość przyznawania dodatkowej punktacji w kryteriach dla projektów, które będą realizowane m.in. na terenach województw, których strategie ponadregionalne przewidują wsparcie rozwoju kompetencji cyfrowych. Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) Wsparcie przedsięwzięć o charakterze ponadregionalnym będzie możliwe poprzez zastosowanie preferencji dla projektów ponadregionalnych w Osi III Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (PO IR) W ramach PO IR możliwe jest zastosowanie następujących rozwiązań: preferencje dla projektów wynikających ze strategii ponadregionalnych, poprzez wprowadzenie dodatkowych punktów premiujących tego typu projekty w instrumentach wsparcia regionalnych agend naukowo-badawczych oraz w działaniu dotyczącym infrastruktury badawczo-rozwojowej (IV oś PO IR). Ponadto osiągnięcie celów strategii ponadregionalnych będzie wspierała realizacja instrumentów takich jak: sektorowe programy B+R (I oś PO IR), usługi w zakresie internacjonalizacji krajowych klastrów kluczowych (II oś PO IR), niektóre działania obejmujące wsparcie internacjonalizacji przedsiębiorstw (III oś PO IR). Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego (RPO WD) RPO WD zawiera odwołania do Strategii wskazując jego zgodność z celami szczegółowymi SRPZ. Program umożliwia wsparcie projektów realizowanych na terenie województwa w partnerstwie z pozostałymi województwami Polski Zachodniej, a także projektów o charakterze komplementarnym wobec projektów wspieranych w programach tych województw. Przewiduje się m.in. opracowanie specjalnych kryteriów wyboru projektów. Odrębną inicjatywą o charakterze ponadregionalnym (a także transgranicznym), do której odwołuje się program jest Partnerstwo Odry inicjatywa samorządowa, której celem jest podejmowanie działań integrujących region nadodrzański miedzy innymi pod względem infrastruktury. Partnerstwo Odry zostało wymienione w SRPZ jako inicjatywa budująca potencjał współpracy międzyregionalnej, a RPO WD wskazuje, że może przyczynić się do osiągnięcia celów ww. inicjatywy. Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubuskiego (RPO-L2020) Program zawiera odwołania do celów i głównych założeń SRPZ. RPO-L2020 ma umożliwiać wsparcie projektów realizowanych na terenie województwa w partnerstwie z podmiotami z pozostałych województw Polski Zachodniej oraz projektów komplementarnych wobec projektów wspieranych 9 S t r o n a

10 w programach tych województw. Przewiduje się m.in. opracowanie specjalnych kryteriów wyboru projektów. Regionalny Program Operacyjny Województwa Opolskiego (RPO WO) RPO WO zawiera odwołania do SRPZ rozwijając wątek operacjonalizacji Strategii, która ma polegać na realizacji uzgodnionych przez wszystkie regiony projektów istotnych dla rozwoju terytorium Polski Zachodniej. W programie znajduje się deklaracja, że przedsięwzięcia do realizacji w ramach SRPZ po wynegocjowaniu w kontrakcie terytorialnym wspierane będą w ramach programów operacyjnych lub środków budżetu państwa. Regionalny Program Operacyjny Województwa Wielkopolskiego (WRPO 2014+) Program zawiera odwołania do SRPZ zwracając uwagę na jej rolę jako dokumentu integrującego i koordynującego działania poszczególnych RPO oraz RPO i krajowych programów operacyjnych na obszarze Polski Zachodniej. Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego (RPO WZ) Program zawiera odwołanie do SRPZ, podkreślając jej koordynacyjną rolę wobec ponadregionalnego i regionalnego planowania i realizacji działań finansowanych z EFSI i pozostałych środków krajowych. RPO WZ zwraca też uwagę na rolę kontraktu terytorialnego, jako instrumentu koordynacji obejmującego również przedsięwzięcia makroregionalne w Polsce Zachodniej. 10 S t r o n a

11 III. ŚRODKI UNII EUROPEJSKIEJ W POLSCE ZACHODNIEJ Przedstawione poniżej informacje pochodzą z KSI SIMIK (wartość umów/decyzji o dofinansowanie w podziale na województwa w oparciu o miejsce realizacji projektu wskazane we wnioskach o dofinansowanie z krajowych i regionalnych programów operacyjnych perspektywy finansowej ) i prezentują dane z okresu uwzględniając stan na dzień 31 grudnia 2014 r. W analizie nie uwzględniono środków pochodzących z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), PO Ryby oraz programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT). Szczegółowa analiza odnosząca się do środków bezpośrednio związanych z realizacją celów Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020, znajduje się w punkcie 5 niniejszego rozdziału. 1. Ogólne zestawienie wielkości środków UE w makroregionie i w całym kraju. Całkowita wartość projektów współfinansowanych ze środków UE wynosiła w Polsce Zachodniej mln PLN, przy wartości dla kraju mln PLN, co stanowiło ok. 23%. Kwota projektów była zróżnicowana w poszczególnych regionach. Najwyższą wartość osiągnęła w województwie dolnośląskim mln PLN i wielkopolskim mln PLN, a następnie: w zachodniopomorskim mln PLN, lubuskim mln PLN, opolskim mln PLN. Na poniższym wykresie przedstawiono dane dotyczące wartości dofinansowania UE projektów w województwach Polski Zachodniej na tle kraju. Wykres 1. Wartość dofinansowania UE w województwach Polski Zachodniej na tle kraju Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne 10 Zaprojektowany algorytm przeliczania oparty jest na miejscach realizacji zarejestrowanych we wnioskach o dofinansowanie i umowach o dofinansowanie - działa tylko przy poprawnie zdefiniowanych w KSI SIMIK miejscach realizacji. W związku z tym, że nigdzie w KSI nie zostało zaprojektowane sztywne przypisanie konkretnych wartości do konkretnych miejsc realizacji, dane prezentowane w raportach należy traktować jako przybliżone, wyliczane w jeden ustalony sposób - Województwa mają udziały proporcjonalnie w ramach Projektu: udział Województwa = kwota Projektu dzielona przez liczbę Województw. 11 S t r o n a

12 Projekty realizowane w miastach wojewódzkich Polski Zachodniej otrzymały następujące dofinansowanie UE w przeliczeniu na 1 mieszkańca (stan ludności wg GUS na III kwartał 2014 r.): Opole 7757 PLN, Poznań 8005 PLN, Szczecin 5828 PLN, Wrocław PLN, Zielona Góra 3777 PLN, Gorzów Wielkopolski 9202 PLN. 12 S t r o n a

13 2. Programy Operacyjne Podobnie jak w całym kraju, w Polsce Zachodniej największy udział w kwocie dofinansowania UE miał Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. Kilkanaście punktów procentowych mniejszy wkład miała suma RPO województw Polski Zachodniej (28,7%), a następnie Program Operacyjny Kapitał Ludzki i Innowacyjna Gospodarka (odpowiednio ok. 14% i 11%). Dofinansowanie UE z poszczególnych programów operacyjnych 11 : PO IiŚ mln PLN 5 RPO Polski Zachodniej mln PLN PO KL 8679 mln PLN PO IG 6921 mln PLN Wykres 2. Udział poszczególnych programów operacyjnych w ogólnej kwocie wsparcia z UE w Polsce Zachodniej Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne 11 Ze względu na nieznacząca wartość (63 mln PLN, 0,1%) oraz brak bezpośredniego wydatkowania na działania rozwojowe zestawienie nie zawiera danych dotyczących PO PT 13 S t r o n a

14 3. Kategorie interwencji (obszary wsparcia) Analiza wartości dofinansowania UE w Polsce Zachodniej na poszczególne obszary wyodrębnione na podstawie kategorii interwencji wykazała, iż dominującą pozycję stanowią projekty transportowe (33,0%). Znaczący udział mają również inwestycje w B+R, innowacje i przedsiębiorczość (17,9%), kapitał ludzki (17,3%) oraz inwestycje w ochronę środowiska i zapobieganie zagrożeniom (15,6%). Wykres 3. Wartość dofinansowania UE w podziale na kategorie interwencji w Polsce Zachodniej Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne 14 S t r o n a

15 4. Beneficjenci Wśród beneficjentów środków UE w Polsce Zachodniej dominują przedsiębiorcy (38%).Kolejną grupę stanowią jednostki samorządu terytorialnego (29,0%), a następnie organy władzy i administracji rządowej (20,8%). Pozostałe grupy beneficjentów mają udział kilkuprocentowy (uczelnie i jednostki naukowe, organizacje non-profit oraz inne). Wykres 4. Wartość dofinansowania UE w podziale na kategorie beneficjentów w Polsce Zachodniej Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne 15 S t r o n a

16 Wśród przedsiębiorców w Polsce Zachodniej, udział MŚP w całości środków UE trafiających do przedsiębiorstw jest bardzo podobny do odsetka w całym kraju (45,8% przy 45,1% dla kraju). Wśród MŚP środki UE rozkładają się dość równomiernie: zarówno mikro, małe, jak i średnie przedsiębiorstwa mają udział około 15%. Wykres 5. Wartość dofinansowania UE przedsiębiorstw w Polsce Zachodniej w podziale na strukturę przedsiębiorstw Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne 16 S t r o n a

17 5. Środki UE powiązane z celami Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020 Całkowita wartość dofinansowania UE na przedsięwzięcia bezpośrednio powiązane z celami SRPZ wyniosła 36,0 mld PLN. Kwota ta jest mniejsza niż całkowita wartość dofinansowania UE w Polsce Zachodniej prezentowana w rozdziale III.1 Ogólne zestawienie wielkości środków UE w makroregionie, ponieważ nie wszystkie środki UE były wydatkowane na realizację celów Strategii. Identyfikacji środków unijnych bezpośrednio powiązanych z SRPZ dokonano poprzez wybór kategorii interwencji 12 zgodnie z poniższą tabelą. Tabela 1. Tabela przejścia miedzy strategiami a kategoriami interwencji Cele SRPZ/ obszary wg kategorii interwencji CEL I CEL II CEL III Kategorie interwencji INTEGRACJA PRZESTRZENNA I FUNKCJONALNA BUDOWA OFERTY GOSPODARCZEJ WZMOCNIENIE POTENCJAŁU NAUKOWO- BADAWCZEGO znajdujące się poza celami strategicznymi SRPZ TRANSPORT transport drogowy, kolejowy, multimodalny, wodny w tym porty ścieżki rowerowe inteligentne systemy transportu, porty lotnicze, transport miejski ENERGIA energia elektryczna energia odnawialna, efektywność energetyczna, gaz ziemny, produkty ropopochodne OCHRONA ŚRODOWISKA I ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM całość BADANIA I ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY, INNOWACJE I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ wsparcie innowacyjności w przedsiębiorstwach działalność B+R, współpraca nauki i biznesu TURYSTYKA, KULTURA, REWITALIZACJA turystyka, kultura rewitalizacja INWESTYCJE W KAPITAŁ LUDZKI infrastruktura społeczna, wsparcie na rzecz samozatrudnienia i zakładania działalności gospodarczej, zwiększenie zatrudnienia kobiet kapitał ludzki (edukacja) zwiększenie zdolności adaptacyjnych, dostęp do zatrudnienia, integracja społeczna 12 Podział kategorii interwencji wg obszarów SRPZ: cel I: 16-23, 26-27, 30-34; cel II: 04-09, 13-14, 24, 55-60, 68-69, 75-79; cel III: 01-03, S t r o n a

18 Cele SRPZ/ obszary wg kategorii interwencji CEL I CEL II CEL III Kategorie interwencji INTEGRACJA PRZESTRZENNA I FUNKCJONALNA BUDOWA OFERTY GOSPODARCZEJ WZMOCNIENIE POTENCJAŁU NAUKOWO- BADAWCZEGO znajdujące się poza celami strategicznymi SRPZ SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE POMOC TECHNICZNA e-usługi Infrastruktura i technologie informacyjne całość Źródło: opracowanie własne Do celu I przypisano kategorie związane z transportem (z wyjątkiem transportu miejskiego, ścieżek rowerowych, inteligentnych systemów transportu, portów lotniczych) i energią elektryczną. Środki z kategorii interwencji przypisanych do obszaru badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość zostały podzielone pomiędzy dwa cele SRPZ. Do celu II przydzielono szeroki zestaw kategorii interwencji, które powiązane są z działaniami wskazanymi w Strategii jako przyczyniające się do rozszerzania oferty gospodarczej makroregionu, tj. wsparcie innowacyjności i przedsiębiorczości, turystyka, kultura, ścieżki rowerowe, e-usługi, infrastruktura społeczna, wsparcie na rzecz samozatrudnienia i zakładania działalności gospodarczej, zwiększenie zatrudnienia kobiet. W zakresie celu III znajdują się: działalność B+R, współpraca nauki i biznesu oraz inwestycje w kapitał ludzki (edukacja). W zestawieniu nie uwzględniono środków zakontraktowanych w obszarach: ochrona środowiska i rewitalizacja, energia (z wyjątkiem energii elektrycznej), społeczeństwo informacyjne (z wyjątkiem e-usług), pomoc techniczna oraz znaczącej części obszaru kapitał ludzki i niewielkiej części obszaru transportu. 18 S t r o n a

19 Wykres 6. Wartość dofinansowania UE w podziale na cele Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020 Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne W makroregionie ponad połowa wsparcia UE (53,9%) została przekazana na projekty realizujące cel pierwszy SRPZ Integracja przestrzenna i funkcjonalna, około 40% zostało przeznaczonych na realizację celu drugiego, natomiast najmniej środków (6,6%) zostało przeznaczonych na cel trzeci Wzmocnienie potencjału naukowo-badawczego. 19 S t r o n a

20 IV. WSKAŹNIKI Spośród trzynastu wskaźników monitorowania Strategii pozytywną zmianę wykazało siedem wskaźników jeden w celu głównym oraz sześć w celach szczegółowych. W przypadku wskaźników celu głównego, ze względu na niedostępność danych, nie można ocenić zmian w zakresie PKB na mieszkańca wg PPP. Jednocześnie nastąpił wzrost drugiego wskaźnika w celu głównym dotyczącego zatrudnienia, przybliżając go do wartości docelowej. Obserwowany jest również wzrost wartości wszystkich wskaźników w celu szczegółowym III Wzmocnienie potencjału naukowo-badawczego (ich poziom przybliża się do wartości docelowych). Pozytywna zmiana widoczna jest także w celu I Integracja przestrzenna i funkcjonalna makroregionu, w którym rośnie wartość wskaźników dotyczących transportu drogowego i kolejowego. Niepokojący jest natomiast poziom wskaźnika odnoszącego się do Odrzańskiej Drogi Wodnej jego wartość wyniosła prawie połowę wartości w stosunku do roku bazowego. W celu II widoczna jest niekorzystna zmiana trzech wskaźników: wartość kapitału zagranicznego na mieszkańca turyści zagraniczni korzystający z noclegów oraz nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach w stosunku do PKB. Tabela 2.Wartości wskaźników monitorowania celów Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020 Lp. Cel / Nazwa wskaźnika Rok bazowy Wartość wskaźnika dla Polski Zachodniej CEL GŁÓWNY: Wzrost konkurencyjności Polski Zachodniej w wymiarze europejskim poprzez efektywne wykorzystanie potencjałów makroregionu PRODUKT KRAJOWY BRUTTO NA 1 MIESZKAŃCA WG (PPP 13 ) [UE28 = 100] Wyliczenia własne na podstawie danych EUROSTAT WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA OSÓB W WIEKU LATA [%] GUS-BDL nd 14 63,4 64,1 65,5 2 CEL SZCZEGÓŁOWY I: Integracja przestrzenna i funkcjonalna makroregionu DŁUGOŚĆ DRÓG EKSPRESOWYCH I AUTOSTRAD NA 1000 KM 2 [km] GUS-BDL ŚREDNIA PRĘDKOŚĆ PRZEJAZDU TRANSPORTEM DROGOWYM POMIĘDZY OŚRODKAMI WOJEWÓDZKIMI POLSKI ZACHODNIEJ [km/h] Plan podróży ŚREDNIA PRĘDKOŚĆ PRZEJAZDU TRANSPORTEM KOLEJOWYM POMIĘDZY OŚRODKAMI WOJEWÓDZKIMI POLSKI ZACHODNIEJ [km/h] Plan podróży PRACA PRZEWOZOWA TABOREM ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ [mln tono-kilometrów] GUS ,2 10,2 10,9 13, nd nd 67 70, nd nd 64 69, ,3 119,0 78,1 300,0 3 CEL SZCZEGÓŁOWY II: Budowa oferty gospodarczej makroregionu 13 PPP - Parytet siły nabywczej (ang. purchasing power parity) 14 Nie dotyczy, dane ze względu na to, że dotyczą lat poprzedzających rok bazowy nie są przedmiotem analizy. 20 S t r o n a

21 Lp. Cel / Nazwa wskaźnika Rok bazowy Wartość wskaźnika dla Polski Zachodniej WARTOŚĆ KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO NA 1 MIESZKAŃCA (POLSKA = 100) [%] GUS-BDL TURYŚCI ZAGRANICZNI KORZYSTAJĄCY Z NOCLEGÓW W TURYSTYCZNYCH OBIEKTACH NOCLEGOWYCH [tys. osób] GUS-BDL NAKŁADY INWESTYCYJNE W PRZEDSIĘBIORSTWACH W STOSUNKU DO PKB [%] GUS-BDL ODSETEK PRZEDSIĘBIORSTW PRZEMYSŁOWYCH, KTÓRE PONIOSŁY NAKŁADY NA DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNĄ [%] GUS-BDL nd ,6 8,5 10, nd 12,4 14,2 4 CEL SZCZEGÓŁOWY III: Wzmacnianie potencjału naukowo-badawczego makroregionu UDZIAŁ STUDENTÓW SZKÓŁ WYŻSZYCH TECHNICZNYCH W OGÓLNEJ LICZBIE STUDENTÓW SZKÓŁ WYŻSZYCH [%] GUS-BDL NAKŁADY NA DZIAŁALNOŚĆ B+R W RELACJI DO PKB [%] GUS-BDL UDZIAŁ ZATRUDNIONYCH W B+R W LICZBIE PRACUJĄCYCH OGÓŁEM [%] GUS-BDL 2012 nd 20,7 21,8 29, ,48 0, , ,78 0,79 1,54 w porównaniu z poprzednim rokiem wskaźnik wykazuje trend zbliżający do osiągnięcia wartości w roku docelowym w porównaniu z poprzednim rokiem wskaźnik wykazuje trend oddalający od osiągnięcia wartości w roku docelowym rok bazowy 15 Zmiany metodologiczne w stosunku do roku 2011; dane nie są w pełni porównywalne 21 S t r o n a

22 V. PROJEKTY ISTOTNE DLA ROZWOJU MAKROREGIONU Znaczącym elementem ponadregionalnej kooperacji województw Polski Zachodniej jest współpraca przy realizacji wybranych przedsięwzięć uzgodnionych przez marszałków województw Polski Zachodniej jako kluczowe dla rozwoju makroregionu i ujętych na tzw. Liście Ośmiu (więcej w pkt. II.2.). Regiony Polski Zachodniej prezentując wspólne stanowisko, doprowadziły do wpisania w kontraktach terytorialnych licznych projektów wpisujących się w następujące osiem przedsięwzięć: 1. Odrzańska Droga Wodna. 2. Modernizacja linii kolejowych E-59 i CE Dokończenie budowy drogi S3 w ciągu Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego. 4. Dokończenie budowy drogi S5. 5. Budowa drogi ekspresowej S Ponadregionalne specjalistyczne centra usług medycznych. 7. Sieci energetyczne Polski Zachodniej. 8. Współpraca ośrodków akademickich i przedsiębiorców Polski Zachodniej w celu komercjalizacji wiedzy. Tabela nr 3 prezentuje syntetyczne informacje dotyczące ujęcia powyższych projektów w dokumentach rządowych, które zapewniają ich realizację oraz możliwości finansowania. Część projektów (w formie pojedynczych inwestycji) została uwzględniona w Dokumencie Implementacyjnym do Strategii Rozwoju Transportu (DI) 16. Wskazano w nim listę priorytetowych inwestycji drogowych, kolejowych, morskich i śródlądowych, które przyczynią się do poprawy krajowej i międzynarodowej dostępności transportowej Polski. Kolejnym kluczowym dokumentem dla realizacji inwestycji drogowych z Listy Ośmiu jest Program Budowy Dróg Krajowych (PBDK) na lata Program zakłada zarówno stworzenie sieci połączeń autostradowych, dróg ekspresowych i krajowych, jak również remont już istniejących dróg oraz podnoszenie ich standardu poprzez zmianę parametrów technicznych. W 2014 r. został przygotowany projekt kolejnego Programu Budowy Dróg Krajowych na lata W zakresie finansowania projektów z Listy Ośmiu największy udział będą miały środki z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ). Program został zaakceptowany przez Komisję Europejską decyzją z 16 grudnia 2014 r. i z jego środków będą finansowane projekty infrastrukturalne o znaczeniu krajowym lub międzynarodowym. Na etapie programowania zostały zidentyfikowane potencjalne duże projekty, które zgodnie z art. 100 rozporządzenia ogólnego 18 zostały ujęte w załączniku 12.2 do programu - Wykaz dużych projektów. 16 DI został przyjęty uchwałą nr 201/2014 Rady Ministrów z dnia 13 października 2014 r., a strategia uchwałą Rady Ministrów 22 stycznia 2013 r. 17 przyjęty uchwałą Rady Ministrów z 25 stycznia 2011 r. 18 Rozporządzenie PE i Rady ustanawiające wspólne przepisy dotyczące EFRR, EFS, FS, EFRROW oraz EFMR objętych zakresem WRS 22 S t r o n a

23 Tabela 3. Projekty istotne dla makroregionu ujęte w kontrakcie terytorialnym LP. NAZWA PROJEKTU UWAGI 1. MODERNIZACJA ODRZAŃSKIEJ DROGI WODNEJ 1.1. Modernizacja toru wodnego Świnoujście - Szczecin do głębokości 12,5 m 2 Projekt ujęty w KT dla województwa zachodniopomorskiego. Przedsięwzięcie na poz. 2 w DI na liście projektów morskich. a przewidywane źródło finansowania to POIiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów Pełne wdrożenie RIS Dolnej Odry Projekt ujęty w KT dla województwa zachodniopomorskiego. Przedsięwzięcie na poz. 7 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ Prace modernizacyjne na Odrze granicznej w celu zapewnienia zimowego lodołamania 1.4. Remont i modernizacja zabudowy regulacyjnej na Odrze granicznej 1.5. Remont i modernizacja zabudowy regulacyjnej Odry swobodnie płynącej odbudowa i modernizacja zabudowy regulacyjnej w celu przystosowania Odcinka Odry od Malczyc do ujścia Nysy Łużyckiej do III klasy drogi wodnej 1.6. Modernizacja jazów odrzańskich na odcinku w zarządzie RZGW Wrocław - woj. opolskie, etap I; (Januszkowice, Wróblin, Zwanowice) Modernizacja jazów odrzańskich na odcinku w zarządzie RZGW Wrocław - woj. opolskie, etap II; (Krępna, Groszowice, Dobrzeń) 1.7. Modernizacja 3 długich śluz pociągowych z ich awanportami i sterowniami na stopniach wodnych: Januszkowice, Krapkowice i Opole oraz rewitalizacja śluz krótkich dla ciągłości żeglugi śródlądowej przystosowanie Odry do III klasy drogi wodnej Projekt ujęty w KT dla województw zachodniopomorskiego i lubuskiego. Przedsięwzięcie na poz. 2 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. Realizacja przedsięwzięcia, uzależniona od spełnienia warunkowości exante, leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt ujęty w KT dla województw zachodniopomorskiego i lubuskiego. Przedsięwzięcie na poz. 3 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. Realizacja przedsięwzięcia, uzależniona od spełnienia warunkowości exante, leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt ujęty w KT dla województw dolnośląskiego i lubuskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 1 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. Realizacja przedsięwzięcia, uzależniona m.in. od spełnienia warunkowości ex-ante, leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów. Projekt ujęty w KT dla województwa opolskiego. Przedsięwzięcie na poz. 6 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. Realizacja przedsięwzięcia, uzależniona od spełnienia warunkowości exante, leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt ujęty w KT dla województwa opolskiego. Przedsięwzięcie na poz. 8 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. Realizacja przedsięwzięcia, uzależniona od spełnienia warunkowości exante, leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. 23 S t r o n a

24 1.8. Budowa infrastruktury postojowo - cumowniczej na Odrze dolnej i granicznej oraz nowe oznakowanie szlaku żeglugowego 1.9. Modernizacja stopnia wodnego Rędzin na Odrze w km 260,7 przystosowanie do III klasy drogi wodnej Projekt ujęty w KT dla województwa zachodniopomorskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 24 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. a warunkiem finansowania jest dostępność środków z PO IiŚ. Projekt ujęty w KT dla województwa dolnośląskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 10 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. a warunkiem finansowania jest dostępność środków z PO IiŚ oraz spełnienia warunkowości ex-ante Budowa jazu klapowego na stopniu wodnym Ujście Nysy w km 180,50 rz. Odry z uwzględnieniem obiektów towarzyszących Projekt ujęty w KT dla województwa dolnośląskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 9 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. a warunkiem finansowania jest dostępność środków z PO IiŚ oraz spełnienia warunkowości ex-ante. Droga Wodna Odra Wisła (przedsięwzięcie pośrednio powiązane z ODW) Odbudowa budowli regulacyjnych i roboty regulacyjne na Warcie od km 0,0 (m. Kostrzyn n/odrą) do km 68,2 (m. Sanok) i na Noteci swobodnie płynącej (od km 176,2 do km 226,1) dla przywrócenia parametrów II klasy drogi wodnej Projekt ujęty w KT dla województwa lubuskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 22 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony samorządowej i jest uzależniona od dostępności środków z PO IiŚ oraz spełnienia warunkowości ex-ante Modernizacja budowli hydrotechnicznych na Kanale Bydgoskim, na odcinku od km 14,8 do km 38,9 obejmująca śluzy: Okole, Czyżkówko, Prądy, Osowa Góra, Józefinki i Nakło Wschód oraz jaz Józefinki Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 18 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. a warunkiem finansowania jest dostępność środków z PO IiŚ Rewitalizacja szlaku żeglownego Kanału Bydgoskiego i Noteci dolnej skanalizowanej (od km 14,8 do km 176,2) do parametrów drogi wodnej II klasy Modernizacja budowli hydrotechnicznych na drodze wodnej Noteci dolnej skanalizowanej, od km 38,9 do km 176,2 Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 19 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. a warunkiem finansowania jest dostępność środków PO IiŚ. Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 20 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. a warunkiem finansowania jest dostępność środków z PO IiŚ. 24 S t r o n a

25 1.15. Odbudowa budowli regulacyjnych i roboty regulacyjne na Warcie od km 0,0 (m. Kostrzyn n/odrą) do km 68,2 (m. Santok) i na Noteci dolnej swobodnie płynącej (od km 176,2 do km 226,1) dla przywrócenia parametrów II klasy drogi wodnej Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 22 w DI na liście projektów wodnych śródlądowych. a warunkiem finansowania jest dostępność środków z PO IiŚ. 2. MODERNIZACJA LINII KOLEJOWYCH W CIĄGU CETC-ROUTE 65 (MODERNIZACJA LINII KOLEJOWEJ C-E 59 (AGTC) RELACJI ŚWINOUJSCIE-SZCZECIN-KOSTRZYN-WROCŁAW-MIĘDZYLESIE I MODERNIZACJA LINII KOLEJOWEJ E59 (AGC)) 2.1. Prace na linii kolejowej CE-59 na odcinku Wrocław Brochów/Grabiszyn - Głogów-Zielona Góra-Rzepin - Szczecin Podjuchy Projekt ujęty w KT dla województw dolnośląskiego, lubuskiego i zachodniopomorskiego. Przedsięwzięcie na poz. 1 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu krajowym. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów Prace na linii kolejowej E-59 odc. Poznań Główny- Szczecin Dąbie 2.3. Prace na linii kolejowej CE-59 na odcinku Wrocław - Kamieniec Ząbkowicki 2.4. Prace na linii kolejowej E-59 na odcinku Kędzierzyn Koźle - Chałupki (granica państwa) 2.5. Prace na linii kolejowej E-59 na odcinku Wrocław - Poznań, etap IV, odcinek granica województwa dolnośląskiego - Czempiń Projekt ujęty w KT dla województw wielkopolskiego, lubuskiego i zachodniopomorskiego. Przedsięwzięcie na poz. 5 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu krajowym. a w zakresie finansowania z Connecting Europe Facility (dalej CEF) realizacja uzależniona od rozstrzygnięć w ramach CEF. Projekt ujęty w KT dla województwa dolnośląskiego. Przedsięwzięcie na poz. 39 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu krajowym. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów. Projekt ujęty w KT dla województwa opolskiego. Przedsięwzięcie na poz. 41 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu krajowym. a w zakresie finansowania z CEF realizacja uzależniona od rozstrzygnięć w ramach CEF. Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego. Przedsięwzięcie na poz. 8 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu krajowym. a w zakresie finansowania z CEF realizacja uzależniona od rozstrzygnięć w ramach CEF. 3. DOKOŃCZENIE BUDOWY DROGI EKSPRESOWEJ S3 ŚWINOUJŚCIE LUBAWKA W CIĄGU CETC-ROUTE Usprawnienie połączenia komunikacyjnego pomiędzy wyspami Uznam i Wolin Projekt ujęty w KT dla województwa zachodniopomorskiego. Warunkiem podjęcia inwestycji jest wypracowanie przez stronę rządową i samorządową (z udziałem Miasta Świnoujście) koncepcji realizacji wraz z mechanizmem finansowania uwzględniającym zaangażowanie środków publicznych i prywatnych. Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej i samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to środki budżetu państwa i środki jednostek samorządu S3 Sulechów - Legnica Projekt ujęty w KT dla województw dolnośląskiego i lubuskiego. Przedsięwzięcie na poz. 8 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów. 25 S t r o n a

26 3.3. S3 Legnica - Bolków Projekt ujęty w KT dla województwa dolnośląskiego. Przedsięwzięcie na poz. 33 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów S3 Świnoujście - Szczecin Projekt ujęty w KT dla województwa zachodniopomorskiego, jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 21 w DI na liście projektów drogowych. Realizacja uzależniona od dostępności środków w ramach właściwego krajowego programu operacyjnego na lata oraz ujęcia w PBDK. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów S3 Bolków - granica państwa Projekt ujęty w KT dla województwa dolnośląskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych S5 Wrocław - Bydgoszcz (Korzeńsko - Wrocław, Białe Błota-Gniezno, Poznań- Kaczkowo) Przedsięwzięcie na poz. 33 w DI na liście projektów drogowych. Finansowanie będzie możliwe pod warunkiem porozumienia strony polskiej i strony czeskiej w sprawie realizacji odcinka transgranicznego, a także od dostępności środków i rozstrzygnięć dotyczących CEF. Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej. DOKOŃCZENIE BUDOWY DROGI EKSPRESOWEJ S5 GNIEZNO POZNAŃ WROCŁAW (A8) BOBOSZÓW (GRANICA PAŃSTWA) Projekt ujęty w KT dla województw dolnośląskiego i wielkopolskiego. Przedsięwzięcie na poz. 6 i 16 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów. 5. PRZEBUDOWA DROGI KRAJOWEJ NR 11 KOŁOBRZEG TARNOWSKIE GÓRY DO PARAMETRÓW DROGI EKSPRESOWEJ W KORYTARZU TEN-T 5.1. Budowa obwodnicy Szczecinka w ciągu S-11 Projekt ujęty w KT dla województwa zachodniopomorskiego. Przedsięwzięcie ujęte w załączniku nr 6 PBDK na lata a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów S-11 Kórnik-Ostrów Wlkp. Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego. Przedsięwzięcie na poz. 30 w DI na liście projektów drogowych. Planowane rozpoczęcie prac studialnych dla tego odcinka. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów. Realizacja inwestycji uzależniona od dostępności środków oraz ujęcia w PBDK Obwodnica Ostrowa Wielkopolskiego w ciągu S11 Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego. Przedsięwzięcie ujęte w załączniku 6 PBDK na lata a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów. 26 S t r o n a

27 5.4. Obwodnica Jarocina w ciągu S11 Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego. Przedsięwzięcie ujęte w załączniku 6 PBDK na lata a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów Obwodnica Kępna w ciągu S11 Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. W przypadku projektów będących w kompetencji Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (dalej GDDKiA) będzie istniała możliwość współfinansowania ze środków UE w ramach środków PO IiŚ pod warunkiem ujęcia w PBDK Obwodnica Ujścia w ciągu S11 Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. W przypadku projektów będących w kompetencji GDDKiA będzie istniała możliwość współfinansowania ze środków UE w ramach środków PO IiŚ pod warunkiem ujęcia w PBDK. Projekt jest ujęty w projekcie PBDK S11 Koszalin - Piła 5.8. S-11 Ostrów Wlkp. Kępno Projekt ujęty w KT dla województwa zachodniopomorskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 42 w DI na liście projektów drogowych. Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej i jest uzależniona od dostępności środków w ramach PO IiŚ oraz ujęcia w PBDK. Projekt jest na liście dużych projektów PO IiŚ. Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 30 w DI na liście projektów drogowych. Realizacja uzależniona od dostępności środków oraz ujęcia w PBDK. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów S11 Piła-Poznań Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 34 w DI na liście projektów drogowych. Realizacja uzależniona od dostępności środków oraz ujęcia w PBDK. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt na liście dużych projektów. 27 S t r o n a

28 5.10. S-11 Obwodnica Obornik Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Przedsięwzięcie na poz. 34 w DI na liście projektów drogowych. Planowane rozpoczęcie prac studialnych dla tego odcinka. a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. 6. STWORZENIE PONADREGIONALNYCH SPECJALISTYCZNYCH CENTRÓW USŁUG MEDYCZNYCH 6.1. Wdrożenie nowoczesnych technik diagnostyki radioizotopowej, radioterapii oraz e-usług w Zachodniopomorskim Centrum Onkologii w Szczecinie Projekt ujęty w KT dla województwa zachodniopomorskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej i samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to środki budżetu państwa, RPO, środki własne beneficjenta. Projekt w części właściwej zakresu rzeczowego może być zrealizowany w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych finansowanego z budżetu środków krajowych pozostających w dyspozycji Ministerstwa Zdrowia realizowanego w drodze konkursu ofert (program do 2015 r.). Realizacja przedsięwzięcia jest uzależniona od wyników postępowania konkursowego i ewentualnego wyboru jako realizatora zgodnie z kryteriami wyboru realizatorów, opisem programu oraz dostępności środków finansowych. Realizacja przedsięwzięcia w ramach RPO będzie uzależniona od ostatecznego zakresu Policy paper w obszarze zdrowia oraz od rozstrzygnięć Komitetu Sterującego, o którym mowa w Umowie Partnerstwa Ponadregionalne specjalistyczne centra usług medycznych Ośrodek Radioterapii w Gorzowie Wlkp., wraz z wyposażeniem Rozbudowa i doposażenie Zakładu Radioterapii w Zielonej Górze Projekt ujęty w KT dla województwa lubuskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to środki budżetu państwa. Projekt w części właściwej zakresu rzeczowego może być zrealizowany w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych finansowanego z budżetu środków krajowych pozostających w dyspozycji Ministerstwa Zdrowia realizowanego w drodze konkursu ofert (program do 2015 r.). Realizacja przedsięwzięcia jest uzależniona od wyników postępowania konkursowego i ewentualnego wyboru jako realizatora zgodnie z kryteriami wyboru realizatorów, opisem programu oraz dostępności środków. 28 S t r o n a

29 6.3. Utworzenie Ośrodka Radioterapii Protonowej w Poznaniu Projekt ujęty w KT dla województwa wielkopolskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to środki budżetu państwa i RPO. Realizacja przedsięwzięcia będzie uzależniona od finalnego zakresu Policy paper w obszarze zdrowia oraz od rozstrzygnięć Komitetu Sterującego o którym mowa w Umowie Partnerstwa. Projekt w części właściwej zakresu rzeczowego może być zrealizowany w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych finansowanego z budżetu środków krajowych pozostających w dyspozycji Ministerstwa Zdrowia realizowanego w drodze konkursu ofert (program do 2015 r.). Realizacja przedsięwzięcia jest uzależniona od wyników postępowania konkursowego i ewentualnego wyboru jako realizatora zgodnie z kryteriami wyboru realizatorów, opisem programu oraz dostępności środków. 7. SIECI ENERGETYCZNE BUDOWA I MODERNIZACJA 7.1. Sieci energetyczne Polski Zachodniej Przedsięwzięcie zostało bezpośrednio wpisane (bez rozpisania na odcinki) w KT dla województw dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego i zachodniopomorskiego. Przedsięwzięcie możliwe do realizacji w ramach poszczególnych projektów objętych Project pipeline dla sektora energetyki. Realizacja projektów uzależniona od ostatecznego wyniku prac nad Project pipeline, dostępności środków w ramach PO IiŚ i ostatecznej decyzji inwestora o realizacji projektu. 8. WSPÓŁPRACA OŚRODKÓW AKADEMICKICH Z PRZEDSIĘBIORCAMI W CELU KOMERCJALIZACJI WIEDZY 8.1. Północno-Zachodnie Centrum Biogospodarki (BioAT) Projekt ujęty w KT dla województwa lubuskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony samorządowej. Projekt możliwy do realizacji z RPO, jeśli będzie zgodny z regionalnymi inteligentnymi specjalizacjami oraz pod warunkiem realizacji w RPO priorytetu inwestycyjnego 1.A Centrum Technologii Nanofotonicznych, komponent projektu pn. "Współpraca ośrodków akademickich i przedsiębiorców Polski Zachodniej w celu komercjalizacji wiedzy" Projekt ujęty w KT dla województwa dolnośląskiego jako przedsięwzięcie warunkowe, którego realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych. Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony samorządowej. Projekt został wstępnie rekomendowany do RPO. Finalne uzgodnienie projektu do realizacji jest uzależnione od oceny MNiSW oraz NCBR, w szczególności pozytywna ocena w zakresie źródeł finansowania projektu, wkładu własnego oraz zapewnienia trwałości finansowania po zakończeniu projektu. Realizacja będzie również zależała od zgodności z RPO i regionalnymi inteligentnymi specjalizacjami. 29 S t r o n a

30 POLSKA MAPA DROGOWA INFRASTRUKTURY BADAWCZEJ Przedsięwzięcia uzgodnione przez marszałków nie wyczerpują listy projektów powiązanych z SRPZ i realizowanych w makroregionie. W obszarze badań i rozwoju kluczowym dokumentem zawierającym projekty priorytetowe z perspektywy rządu jest Polska Mapa Drogowa Infrastruktury Badawczej (PMDIB). Dokument powstał w 2011 roku, a jego aktualna wersja obowiązuje od 5 sierpnia 2014 r. PMDIB zawiera 53 projekty strategiczne dla rozwoju polskiej nauki i gospodarki, mające kluczowe znaczenie dla podniesienia jakości prowadzonych w Polsce badań. Spośród nich pięć przedsięwzięć wpisuje się w Strategię: ECBiG Europejskie Centrum Bioinformatyki i Genomiki - projekt w fazie koncepcyjnej realizowany przez Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu w ramach strategicznego obszaru badań PMDIB Wydajna ochrona zdrowia i wzrost efektywności działań prozdrowotnych; EMC-LabNet Polska Sieć Laboratoriów EMC - projekt w fazie koncepcyjnej realizowany przez Politechnikę Wrocławską w ramach strategicznego obszaru badań PMDIB Rozwój zaawansowanych materiałów i technologii; WCZT-P Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii - projekt jest realizowany przez Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu w ramach strategicznego obszaru badań PMDIB Rozwój zaawansowanych materiałów i technologii; PIONIER-LAB Krajowa Platforma Integracji Infrastruktur Badawczych z Ekosystemami Innowacji - projekt w fazie koncepcyjnej realizowany przez Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu - Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe w ramach strategicznego obszaru badań PMDIB Rozwój inteligentnych systemów i infrastruktury; PRACE Współpraca w zakresie zaawansowanych obliczeń w Europie - projekt stanowi polski wkład w projekt międzynarodowy z mapy drogowej ESFRI 19 i jest realizowany przez Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu - Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe w ramach strategicznego obszaru badań PMDIB Rozwój inteligentnych systemów i infrastruktury. Wpisanie projektu na PMDIB jest warunkiem koniecznym dla możliwości ubiegania się o dofinansowanie na rozwój infrastruktury badawczej w ramach programu Inteligentny Rozwój European Strategy Forum on Research Infrastructures 30 S t r o n a

31 PRACE NAD PROJEKTAMI KLUCZOWYMI NA POZIOMIE REGIONALNYM Projekt budowy Instytutu Radioterapii Protonowej w Poznaniu Projekt zakłada, że Instytut będzie służył pacjentom województwa wielkopolskiego oraz pacjentom województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego, dolnośląskiego oraz opolskiego w zakresie najnowocześniejszej terapii antynowotworowej. Jednocześnie pełnić będzie rolę ośrodka naukowego, prowadzącego badania nad oddziaływaniem promieniowania protonowego na organizm w zakresie nauk medycznych, fizyki, radiochemii, radiobiologii i technologii medycznych. 5 maja 2014 r. został podpisany list intencyjny w sprawie powstania Instytutu Radioterapii Protonowej w Poznaniu pomiędzy marszałkiem Markiem Woźniakiem, reprezentującym samorząd Wielkopolski, a Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza, Uniwersytetem Medycznym im. K. Marcinkowskiego, Politechniką Poznańską, Wielkopolskim Centrum Onkologii im. M. Skłodowskiej- Curie i Szpitalem Klinicznym Przemienienia Pańskiego UM. 23 maja 2014 r. w Wielkopolskim Centrum Onkologii w Poznaniu odbyło się spotkanie z udziałem uczelni i przedstawicieli województw Polski Zachodniej, na którym przedstawiono koncepcję projektu. 31 S t r o n a

32 VI. PODSUMOWANIE Prezentowany materiał jest pierwszym opracowaniem podsumowującym wdrażanie Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku Informacje dotyczące realizacji celów rozwojowych Polski Zachodniej za rok 2014 r. należy zatem traktować jako punkt odniesienia dla analogicznych analiz jakie będą przygotowywane w kolejnych latach. Rok 2014 był pierwszym rokiem obowiązywania Strategii, więc zmiany zachodzące w makroregionie odzwierciedlone w poziomie wskaźników, tylko w niewielkim stopniu można wiązać z aktywną realizacją działań i kierunków interwencji wymienionych w SRPZ. Należy uznać je raczej za kontynuację trendów rozwojowych zdiagnozowanych w Strategii. Jednakże nie ulega wątpliwości, że w pierwszym okresie wdrażania Strategii kluczowe są działania, które przyczynią się do realizacji jej celów. Dotyczy to w szczególności przygotowań do wdrażania perspektywy finansowej i uwypuklenia w kluczowych dokumentach z nią związanych znaczenia ponadregionalnych inicjatyw. W roku 2014 należy przede wszystkim dostrzec i pozytywnie ocenić działania związane z zapewnieniem warunków do stworzenia preferencji w kryteriach wyboru projektów i innych mechanizmów wspierających realizację przedsięwzięć ponadregionalnych strategii w programach operacyjnych oraz ujęcie projektów kluczowych dla makroregionu w kontraktach terytorialnych województw Polski Zachodniej. Osiągnięcie tych celów w 2014 roku jest dobrym punktem wyjścia do wdrażania Strategii w latach kolejnych. Analiza stopnia osiągnięcia celów Strategii w oparciu o wskaźniki monitorowania ma w pierwszym roku jej wdrażania ograniczony charakter. Biorąc pod uwagę możliwości, jakie niosą ze sobą mechanizmy wspierające realizację przedsięwzięć ponadregionalnych w ramach programów operacyjnych na lata , wydaje się, że najważniejszą rekomendacją na kolejny rok jest przygotowanie do realizacji przedsięwzięć wynikających ze Strategii, które mogą uzyskać dofinansowanie z krajowych i regionalnych programów operacyjnych. Zadanie to wymaga aktywności i współpracy wszystkich podmiotów uczestniczących w realizacji SRPZ. 32 S t r o n a