Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL
|
|
- Magda Krajewska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Bioetyka teologiczna cz. 9 Manipulacje na człowieku zdrowym Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Pasja badawcza nie jest niczym złym jest fundamentem rozwoju intelektualnego Poznanie natury człowieka siłą rzeczy nie musi oznaczać niczego zdrożnego ALE Ze względu na przedmiot badania, konieczne jest zachowanie szczególnej ostrożności, tak aby nie naruszyć zarówno godności osoby badającej, jak i osoby poddawanej badaniu 2 Okoliczności badań pozaterapeutycznych Badania nieterapeutyczne nie mają na celu wprost leczenia danego człowieka, który im się poddaje, Są prowadzone na ludziach zdrowych (najczęściej w końcowej fazie eksperymentu - po badaniach prowadzonych na zwierzętach). Najczęściej chodzi tu o badania typu klinicznego prowadzone przez zespół medyczny (badanie interakcji leków, wielkości dawek, możliwych efektów ubocznych). 3 1
2 Tego typu eksperymenty są dopuszczalne, jeśli są dokonywane na którymś z członków zespołu badawczego (jeśli eksperymenty mają charakter badań indywidualnych - na sobie samym) lub na osobie, która sama zgłosiła się do takich badań (z zastrzeżeniem, że nie mamy tu do czynienia z ukrytą eutanazją). Istotnym warunkiem godziwości takich eksperymentów jest to, że nie mogą one wprost bezpośrednio zagrażać życiu człowieka poddającego się tym eksperymentom. 4 Niegodziwe są takie badania kliniczne, których uczestnikami miałyby być osoby opóźnione w rozwoju lub więźniowie (zwłaszcza polityczni lub wojenni) a więc osoby niezdolne z racji wewnętrznych lub zewnętrznych do wyrażenia wolnej zgody. Niegodziwe są także pozaterapeutyczne eksperymenty na dzieciach. Co prawda specyfika chorób dziecięcych (okresu rozwojowego) wskazywałaby na konieczność takich badań, jednakże wydaje się, że inna jest sytuacja w przypadku dziecka ciężko chorego (a nowy eksperyment jest jedyną szansą szukania sposobu wyleczenia), niż w odniesieniu do badań na dzieciach zdrowych. Zgoda rodziców nie jest wystarczającą racją dla przyzwolenia na działania potencjalnie groźne dla zdrowego dziecka. 5 W dziedzinie poszukiwań biomedycznych, fascynującej i zapowiadającej nowe wielkie odkrycia służące dobru ludzkości, należy zawsze unikać eksperymentów, badań i zastosowań, które lekceważąc nienaruszalną godność ludzkiej istoty przestają służyć człowiekowi i choć pozornie mu pomagają, w rzeczywistości są wymierzone przeciwko niemu" [EV 89]. 6 2
3 Operacje plastyczne W ich ocenie moralnej trzeba wziąć pod uwagę cele, którym mają one służyć. Wydaje się, że należy uznać za godziwe takie operacje plastyczne, których celem jest usunięcie jakiegoś defektu w estetycznym wyglądzie człowieka (ten defekt nie jest chorobą!), a defekt ten ma charakter wrodzony (por. "zajęcza warga") lub też jest wynikiem jakiegoś wypadku (kontuzji). Takie operacje są tym bardziej godne akceptacji, im bardziej dzięki nim człowiek może lepiej wypełnić swoje życiowe powołanie. 7 Inna ocena dotyczy "poprawiania urody" u osób poddanych procesowi starzenia się lub u osób, które pragną tego raczej z próżności i z fałszywej wiary w szczególne znaczenie wyglądu cielesnego ("usuwanie zmarszczek", "poprawianie piersi"). Wprawdzie wprost nie można ludziom odmówić prawa i do takich zabiegów medycznych, ale ze względu na koszty a także dość niskie pobudki takich działań wydaje się, że lepiej byłoby odradzać takiego typu manipulacje na ciele ludzkim. 8 Nie są też godne akceptacji manipulacje poprawiające sprawność cielesną, jeśli mają charakter sztucznego usprawniania i nie odwołują się do możliwości tkwiących w samym organizmie ludzkim. Są tym bardziej godne odrzucenia, im bardziej uzależniają człowieka od środków medycznych lub im bardziej rzutują na późniejszą dysfunkcję organizmu (por. anaboliki u sportowców). 9 3
4 Istotnym czynnikiem, który trzeba wziąć pod uwagę w odniesieniu do okazjonalnie zażywanych środków poprawiających sprawność organizmu, jest niebezpieczeństwo uzależnienia od nich 10 Transseksualizm i hermafrodytyzm Hermafrodytyzm (obojnactwo) jest zaburzeniem fizycznym płci i występuje w różnych formach. Prawdziwy pseudohermafrodytyzm polega na jednoczesnym występowaniu jajników i jąder, a jest zjawiskiem rzadkim. Pseudohermafrodytyzm jest niezgodnością płci gonadalnej (jądra, jajniki) z płcią genitalną: pseudohermafrodytyzm żeński - gdy narządy zewnętrzne są męskie, a gruczoły płciowe żeńskie (jajniki) pseudohermafrodytyzm męski - genitalia są żeńskie, a gonady męskie (jądra). 11 Hermafrodytyzm ma swą genezę w zaburzeniach genetycznych. Jako patologia anatomiczna, leczony jest chirurgicznie. Interwencje chirurgiczne nie budzą zastrzeżeń. Uzasadniona jest operacja, gdy występują braki zew. danej płci. Wątpliwości budzi zabieg operacyjny gdy różnice gonadalne i genitalne nie są uświadomione przez człowieka, a poznaje to lekarz. 12 4
5 Transseksualizm jest zaburzeniem tożsamości płciowej przejawiającym się w różnicy płci psychologicznej i płci biologicznej. Polega na osobistym przekonaniu, że należę do płci przeciwnej niż budowa ciała i płeć społeczna. Nie wiąże się z żadnymi anomaliami fizycznymi. 13 W transseksualizmie, ciało jest zdrowe, zaburzenia dotyczą sfery psycho-duchowej. Mimo to rzadko podejmowane są próby terapii psychologicznej, a znacznie częściej hormonalno-chirurgicznej 14 Operacja zmiany płci przebiega dwuetapowo 1/ terapia hormonalna, która prowadzi do zmiany drugorzędnych cech płci (głos, owłosienie, piersi) i do częściowego zaniku narządów płciowych. Trwa 2-3 lat i kończy się sądową zmianą płci, co wystarcza wielu ludziom. 2/ zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu narządów płciowych zew. i wew., rekonstrukcji plastycznej narządów żeńskich lub męskich, operacji plastycznej twarzy. Hormony podawane są zasadniczo do końca życia, zaś operacje chirurgiczne niekiedy muszą być wielokrotnie powtarzane 15 5
6 Rekonstruowane zewnętrzne narządy płciowe mają wyłącznie charakter protetyczny, co często wiąże się z poważnymi niedogodnościami dla pacjenta Problem psycho-duchowy pozostaje nierozwiązany i rodzi kolejne komplikacje w życiu codziennym Naruszone zostają dotychczasowe relacje rodzinne 16 Terapia transseksualizmu jest uzasadniona, problem dotyczy jedynie metod. Z moralnego punktu widzenia należy leczyć przyczynę, co preferuje metodę psychoterapeutyczną, gdyż ciało jest zdrowe, a chora jest psychika. Terapia chirurgiczna jest raczej okaleczeniem niż leczeniem. Nadal pozostaje różnica płci: gonadalna i genitalna. Sztuczne narządy nie pełnią wszystkich funkcji seksualnych i wydalniczych. Wydaje się, że wystarczy terapia hormonalna połączona z uzyskaniem zew. cech zgodnych ze świadomością oraz zmiana cywilna płci. 17 Wątpliwości wokół transseksualizmu Bezpośrednie okaleczenie powiązane z zabiegiem sterylizacji Niezdolność do wejścia w kanoniczne małżeństwo. Fikcyjność zmiany płci Naruszenie dotychczasowych relacji rodzinnych i społecznych 18 6
7 Ponieważ problem w znaczniej mierze wykracza poza możliwości współczesnej medycyny (brak godziwej terapii) i psychologii (brak skutecznej terapii), podkreślić należy rolę, jaką odgrywa życie wewnętrzne pacjenta i jego modlitwa o wewnętrzne uzdrowienie 19 7
Bioetyka teologiczna cz. 10
Bioetyka teologiczna cz. 10 Transplantacje Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Transplantacja zastąpienie chorego (zniszczonego lub wadliwie działającego) organu przez Organ lub
Bardziej szczegółowoBioetyka teologiczna cz. 6
Bioetyka teologiczna cz. 6 Sterylizacja Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Sterylizacja, czyli inaczej obezpłodnienie, należy do tych manipulacji medycznych, które mają na celu
Bardziej szczegółowoBioetyka teologiczna cz. 13
Bioetyka teologiczna cz. 13 Manipulacje na zdrowiu psychicznym człowieka Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL W medycynie rozróżnia się choroby endogenne a więc o podłożu somatycznym
Bardziej szczegółowoZgoda pacjenta na świadczenie zdrowotne
Zgoda pacjenta na świadczenie zdrowotne dr nauk prawn. Małgorzata Serwach, Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Łódzki Zgoda pacjenta jako zasada generalna Zgodnie z postanowieniami ustawy z 5 grudnia 1996
Bardziej szczegółowoZaburzenia identyfikacji, roli i psychoorientacji płciowej
Zaburzenia identyfikacji, roli i psychoorientacji płciowej Prof. dr hab. med. Krzysztof Kula Katedra Andrologii i Endokrynologii Płodności Uniwersytet Medyczny w Łodzi BIOLOGIA PŁEĆ GENETYCZNA PŁEĆ GONADALNA
Bardziej szczegółowomnw.org.pl/orientujsie
mnw.org.pl/orientujsie W Polsce żyją 2 miliony osób LGBT+. Na pewno znasz przynajmniej jedną. oktawiusz Niestety w Polsce o osobach LGBT+ mówi się mało i często nieprawdę. Dlaczego tak jest, przeczytasz
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ PEDAGOGICZNY KATEDRA NAUK O RODZINIE
WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY KATEDRA NAUK O RODZINIE Rodzina najlepsza inwestycja wspierana z EFS Rola i znaczenie edukacji kadr wspomagających rodzinę Ks. dr Wiesław Matyskiewicz STUDENCI NAUK O RODZINIE ZDOBYWAJĄ
Bardziej szczegółowoPrenatalny okres życia człowieka a identyfikacja płciowa. Emilia Lichtenberg-Kokoszka Uniwersytet Opolski Polska
Prenatalny okres życia człowieka a identyfikacja płciowa Emilia Lichtenberg-Kokoszka Uniwersytet Opolski Polska Seksualność jest zjawiskiem wieloaspektowym, wielowymiarowym, obejmującym szereg cech i czynności
Bardziej szczegółowoMASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE
MASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE Organizm człowieka jest zbudowany z narządów i tkanek. Czasem mogą być uszkodzone od urodzenia (np. w skutek wad genetycznych), częściej w ciągu życia może dojść do poważnego
Bardziej szczegółowoO SEKSUALNOŚCI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
O SEKSUALNOŚCI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH pod redakcją Antoniny Ostrowskiej Instytut Rozwoju Służb Społecznych Warszawa 2007 Wstęp... 9 Antonina Ostrowska Seksualność osób niepełnosprawnych...11 Rola seksualności
Bardziej szczegółowoModuł I. Podstawy wychowania do życia w rodzinie 24 godz. (24 wykłady) zakończony egzaminem
OPZ załącznik nr 1 Przygotowanie i przeprowadzenie wykładów oraz ćwiczeń audytoryjnych w ramach Kursu kwalifikacyjnego z zakresu zajęć edukacyjnych Wychowanie do życia w rodzinie - 4 zadania. Tematyka
Bardziej szczegółowoPRZESZCZEPY NARZĄDÓW
PRZESZCZEPY NARZĄDÓW TRANSPLANTACJE - zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu na inne miejsce, wykonywane w celach
Bardziej szczegółowoPRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE. ks. Artur Aleksiejuk
PRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE ks. Artur Aleksiejuk Pojęcie praw człowieka Przez prawa człowieka rozumie się te prawa, które są bezpośrednio związane z naturą człowieka jako istoty rozumnej i wolnej (osoby)
Bardziej szczegółowoPŁEĆ, SEKS, SEKSUALNOŚĆ, NORMY SEKSUALNE
TEMAT: PŁEĆ, SEKS, SEKSUALNOŚĆ, NORMY SEKSUALNE CELE: Przekazanie wiedzy dotyczącej definicji płci, cech i ról płciowych, seksu i seksualności Omówienie kwestii norm stosowanych w seksuologii i ich znaczenia
Bardziej szczegółowoPodstawy prawne zaniechania i wycofania się z uporczywego leczenia podtrzymującego życie
Podstawy prawne zaniechania i wycofania się z uporczywego leczenia podtrzymującego życie dr Małgorzata Szeroczyńska 24 listopada 2015 r. Legalność czynności leczniczych czynność ma być wykonana przez osobę
Bardziej szczegółowoDylematy w pracy socjalnej. psychicznymi
Dylematy w pracy socjalnej z osobami z zaburzeniami psychicznymi W ramach Specjalistycznego Zespołu Pracy Socjalnej w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Poznaniu Misja Zespołu Pracownicy Specjalistycznego
Bardziej szczegółowoSpis treści VII. Rozdział 1. Wprowadzenie do etyki. Rozdział 2. Zarys dziejów etyki lekarskiej. Rozdział 3. Prawa pacjenta
Spis treści Rozdział 1. Wprowadzenie do etyki 1.1. Podstawowe pojęcia etyki ogólnej, niezbędne do zrozumienia zasad etyki lekarskiej i bioetyki..................................... 1 1.2. Pojęcia dobra
Bardziej szczegółowoMEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE
MEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE Różnicowaniem płciowym nazywamy procesy zachodzące w okresie płodowym, które na podstawie płci genetycznej doprowadzają do powstania różnic w budowie
Bardziej szczegółowoe-przewodnik dla pacjentów z zakresu medycznej poprawy urody.
e-przewodnik dla pacjentów z zakresu medycznej poprawy urody. Jak znaleźć dobrego specjalistę i odpowiednią klinikę? W jaki sposób dokonać najlepszego wyboru? Naszym zdaniem obowiązkiem pacjenta jest zasięganie
Bardziej szczegółowoPsychoterapia poznawczobehawioralna. chorobami somatycznymi. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Psychoterapia poznawczobehawioralna pacjentów z chorobami somatycznymi Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Chory somatycznie i jego sytuacja Poczucie zagrożenia Utrata kontroli Wyłączenie z ról społecznych
Bardziej szczegółowoRecenzja: prof. dr hab. Helena Sęk. Redaktor prowadząca: Anna Raciborska. Redakcja: Magdalena Pluta. Korekta: Magdalena Pluta oraz Zespół
Recenzja: prof. dr hab. Helena Sęk Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Magdalena Pluta Korekta: Magdalena Pluta oraz Zespół Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie Autora: Maria Krzyślak-Kowalik
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wprowadzenie Irena Obuchowska... 9
SPIS TREŚCI Wprowadzenie Irena Obuchowska... 9 CZĘŚĆ I RODZINA A DZIECKO NIEPEŁNOSPRAWNE 1. Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych Andrzej Twardowski... 18 1.1. Systemowy model funkcjonowania rodziny...
Bardziej szczegółowoTransinkluzywna opieka zdrowotna - stan obecny i wyzwania. Izabela Jąderek Fundacja Trans-Fuzja
Transinkluzywna opieka zdrowotna - stan obecny i wyzwania Izabela Jąderek Fundacja Trans-Fuzja Transpłciowość a opieka zdrowotna w Polsce badanie społeczne przeprowadzone w 2014 roku wśród osób transpłciowych
Bardziej szczegółowoPrawa i obowiązki pacjenta
Prawa i obowiązki pacjenta Podstawowe unormowania prawne Wynikają one z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) oraz następujących ustaw: z dnia 27 sierpnia
Bardziej szczegółowoZgoda albo sprzeciw na leczenie osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną dr Małgorzata Szeroczyńska
Zgoda albo sprzeciw na leczenie osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną dr Małgorzata Szeroczyńska 27 lutego 2016 r. Pacjent niepełnosprawny intelektualnie lub psychicznie Pacjent niepełnosprawny
Bardziej szczegółowoKlauzula sumienia w służbie zdrowia
MICHAŁ BALICKI Klauzula sumienia w służbie zdrowia Podstawowym zadaniem klauzuli sumienia jest zapewnienie lekarzom, pielęgniarkom oraz położnym możliwości wykonywania zawodu w zgodzie z własnym sumieniem.
Bardziej szczegółowoZAGUBIENIE PACJENTA W SYSTEMIE. ŚWIADCZENIA GWARANTOWANE A RZECZYWISTOŚĆ.
ZAGUBIENIE PACJENTA W SYSTEMIE. ŚWIADCZENIA GWARANTOWANE A RZECZYWISTOŚĆ. Krystyna Wechmann Prezes Federacji Stowarzyszeń Amazonki Wiceprezes Polskiej Koalicji Organizacji Pacjentów Onkologicznych Gigantyczne
Bardziej szczegółowoTerapie przełomowe: konsekwencje etyczne
Terapie przełomowe: konsekwencje etyczne Zbigniew Szawarski Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH Seminarium WHC, Warszawa 27.I.2016 Nowe jest lepsze! Nowe odkrycia wiemy więcej Nowe terapie ( = terapie
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność karna lekarza
Sławomir Turkowski Odpowiedzialność karna lekarza Zakres i skuteczne ograniczenie odpowiedzialności karnej Warszawa 2012 2 Odpowiedzialność karna lekarza Zakres i skuteczne ograniczenie odpowiedzialności
Bardziej szczegółowoZgoda pacjenta z zaburzeniami psychicznymi a ratowanie życia
Zgoda pacjenta z zaburzeniami psychicznymi a ratowanie życia 191 MARTA ŚWIEJKOWSKA Zgoda pacjenta z zaburzeniami psychicznymi a ratowanie życia Jedną z kluczowych wartości konstytucyjnych współcześnie
Bardziej szczegółowoPonadto oświadczam, że zostałam/em w sposób wyczerpujący i w języku dla mnie zrozumiałym poinformowana/y o :
OŚWIADCZENIE ŚWIADOMA ZGODA NA ZABIEG CHIRURGICZNY LUB LECZENIE Imię i nazwisko pacjenta:... Adres zamieszkania:... Data urodzenia:... Rodzaj planowanego zabiegu operacyjnego:...... Rodzaj planowanego
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia. Studia Podyplomowe Neurorozwojowa diagnoza i korekcja wad postawy ciała u dzieci i młodzieży /nazwa studiów podyplomowych/
Załącznik nr 1 do uchwały nr AR001-7-XI/2014 z dnia 25.11.14. Opis efektów kształcenia Studia Podyplomowe Neurorozwojowa diagnoza i korekcja wad postawy u dzieci i młodzieży /nazwa studiów podyplomowych/
Bardziej szczegółowoPsychologia kliniczna i zdrowia Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny
Psychologia kliniczna i zdrowia Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny Program ogólny Rodzaj zajęć Liczba modułów Liczba godzin Rok Moduł wspólny ogólnoszkolny a 1
Bardziej szczegółowoSpis treści VII. Przedmowa... Wykaz skrótów...
Przedmowa Wykaz skrótów V XIII Rozdział 1 Pojęcie i podstawy prawne szczególnych świadczeń zdrowotnych 1 11 Uwagi wstępne 2 12 Pojęcie świadczenia zdrowotnego w rozumieniu art 2 ust 1 pkt 10 DziałLeczU
Bardziej szczegółowow sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018
Uchwała Nr XLII.230.2017 Rady Gminy w Białośliwiu z dnia 29 listopada 2017 w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r.
Bardziej szczegółowoBunt nastolatka na sali operacyjnej czyli o sprzecznej woli rodziców i małoletnich pacjentów w zakresie leczenia
Bunt nastolatka na sali operacyjnej czyli o sprzecznej woli rodziców i małoletnich pacjentów w zakresie leczenia mgr Katarzyna Smyk Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie
PROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie Pozytywnie zaopiniowany i wdrożony do stosowania Uchwałą Rady Pedagogicznej Samorządowego Przedszkola Nr 55 nr 04/27/08/13 z dnia 27 sierpnia
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie Samorządowe Przedszkole Nr 55
PROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie Pozytywnie zaopiniowany i wdrożony do stosowania Uchwałą Rady Pedagogicznej Samorządowego Przedszkola Nr 55 nr 04/27/08/13 z dnia 27 sierpnia
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy obowiązujące studentów kończących studia w roku akad. 2016/2017 Kierunek psychologia studia jednolite magisterskie
1 Rozwód jako przeżycie 01 Potrafi opisać psychologiczne konsekwencje Psychologiczne problemy rodzin traumatyczne rozwodu dla małżonków oraz osób z ich rozwodzących się najbliższego otoczenia społecznego.
Bardziej szczegółowoP L A N S T U D I Ó W NIE S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018
P L A N S T U D I Ó W NIE S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia 21.03.2017 r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018 WYDZIAŁ PEDAGOGIKI, PSYCHOLOGII I SOCJOLOGII Nazwa kierunku
Bardziej szczegółowoP L A N S T U D I Ó W S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018
P L A N S T U D I Ó W S T A C J O N A R N Y C H Przyjęty uchwałą Rady Wydziału z dnia 21.03.2017 r. Rekrutacja w roku akademickim 2017/2018 WYDZIAŁ PEDAGOGIKI, PSYCHOLOGII I SOCJOLOGII Nazwa kierunku studiów:
Bardziej szczegółowoWYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO
WYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO (dla stażystów lekarzy i lekarzy dentysów, którzy rozpoczęli staż podyplomowy 01.10.2014 r. i 01.03.2015 r.) - szkolenie od 13 kwietnia
Bardziej szczegółowoPromocja zdrowia i edukacja prozdrowotna
Promocja zdrowia i edukacja prozdrowotna Kształcenie w zakresie podstaw promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej Zdrowie, promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, zapobieganie chorobom. Historia promocji zdrowia.
Bardziej szczegółowoPOLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE
POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE Iwona Grabska-Liberek Badania przesiewowe w kierunku jaskry ważnym elementem profilaktyki Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Klinika Okulistyki Działania PTO na
Bardziej szczegółowoOpinie Polaków na temat medycyny estetycznej
Opinie Polaków na temat medycyny estetycznej Prezentacja wybranych wyników badań TNS OBOP przeprowadzonych w ramach kampanii edukacyjnej Świadome piękno Blisko 3/4 Polaków (67) nie potrafi wymienić Ŝadnego
Bardziej szczegółowoMORALNY DYLEMAT KORZYSTANIA Z WYNIKÓW EKSPERYMENTÓW NIEETYCZNYCH
MORALNY DYLEMAT KORZYSTANIA Z WYNIKÓW EKSPERYMENTÓW NIEETYCZNYCH rozwój wiedzy medycznej - fakt i zobowiązanie moralne istotne w tym rozwoju - próby kliniczne na ludziach wspólną cechą prób - ich eksperymentalny
Bardziej szczegółowoPsychologia kształtowania i modyfikacji zachowania Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny
Psychologia kształtowania i modyfikacji zachowania Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny Program ogólny Rodzaj zajęć Liczba modułów Liczba godzin Rok Moduł wspólny
Bardziej szczegółowoDOPUSZCZALNOŚĆ EKPSERYMENYU MEDYCZNEGO W STANACH NAGŁYCH I ZAGROŻENIA ŻYCIA THE ADMISSIBILITY OF RESEARCH IN EMERGENCY MEDICINE
DOPUSZCZALNOŚĆ EKPSERYMENYU MEDYCZNEGO W STANACH NAGŁYCH I ZAGROŻENIA ŻYCIA THE ADMISSIBILITY OF RESEARCH IN EMERGENCY MEDICINE Agata Wnukiewicz-Kozłowska Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego
Bardziej szczegółowoLX najlepsze usuwanie owłosienia laserem
Wszystkie klasyczne metody depilacji, golenie, usuwanie mechaniczne, depilacja woskiem nie dają trwałych efektów. Różnią się jedynie czasem po którym włosy odrastają oraz tym, jak bardzo sam zabieg będzie
Bardziej szczegółowoWYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE. w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku 1 Wprowadzenie do nauczania w szkole zajęć Wychowanie do życia w rodzinie stawia przed nauczycielem ważne cele edukacyjne:
Bardziej szczegółowoW zdrowym ciele zdrowy duch
W zdrowym ciele zdrowy duch "Ruch może zastąpić niemal każdy lek, ale żaden lek nie zastąpi ruchu Wojciech Oczko-nadworny lekarz Stefana Batorego Można wyróżnić aktywność fizyczną podejmowaną: w czasie
Bardziej szczegółowoTRANSPLANTACJA KKK 2296,
TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 CO TO TAKIEGO? (ang. organ transplantation) zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu
Bardziej szczegółowoTEKSTY PRZYJĘTE Wydanie tymczasowe. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 lutego 2019 r. w sprawie praw osób interseksualnych (2018/2878(RSP))
Parlament Europejski 2014-2019 TEKSTY PRZYJĘTE Wydanie tymczasowe P8_TA-PROV(2019)0128 Prawa osób interseksualnych Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 lutego 2019 r. w sprawie praw osób interseksualnych
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2014 r. (poz. ) Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp.
Bardziej szczegółowoWYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO
WYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO (dla stażystów lekarzy i lekarzy dentysów, którzy rozpoczęli staż podyplomowy 01.10.2016 r. i 01.03.2017 r.) - szkolenie od 27 marca
Bardziej szczegółowoScenariusz zajęć dla klasy 6 Wychowanie do życia w rodzinie
mgr Jolanta Ignaczak nauczycielka przyrody S.P. nr 8 w Zgierzu Scenariusz zajęć dla klasy 6 Wychowanie do życia w rodzinie TEMAT : Dlaczego rodzi się dziewczynka albo chłopiec? CELE: UCZEŃ: - utrwala sobie
Bardziej szczegółowoM1_W04 M1_W10 K_W 01 M1_W01 M1_W02 M1_W10 K_W 02 M1_W05 M1_W03 K_W 03 M1_W08 M1_W11, M1_W12 M1_W01 M1_W02 M1_W03 M1_W07 M1_W10 M1_W01 M1_W07 M1_W10
TABELA ODNIESIENIA EFEKTÓW KIERUNKOWYCH DO EFEKTÓW OBSZAROWYCH KIERUNEK FIZJOTERAPIA POZIOM KSZTAŁCENIA - studia i stopnia PROFIL KSZTAŁCENIA - praktyczny OBSZAR KSZTAŁCENIA - obszar nauk medycznych, nauk
Bardziej szczegółowoS T A N O W I S K O U Z A S A D N I E N I E
Warszawa, 29 maja 2013 r. S T A N O W I S K O Osoba pracująca w weterynaryjnym laboratorium diagnostycznym nie może używać tytułu zawodowego diagnosty laboratoryjnego, w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca
Bardziej szczegółowoTRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301
TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 CO TO TAKIEGO? (ang. organ transplantation) zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu
Bardziej szczegółowoSylabus Etyka zawodu
Sylabus Etyka zawodu 1. Metryczka Nazwa Wydziału Program kształcenia Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Farmacja, jednolite studia magisterskie, forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne,
Bardziej szczegółowoODPOWIEDŹ NA PYTANIE PRAWNE
Sopot, dnia 25 sierpnia 2017 r. Sygn.: 005721 ODPOWIEDŹ NA PYTANIE PRAWNE Przedmiot odpowiedzi: 1. Czy lekarz stażysta może, w związku z potrzebą pracodawcy, zostać oddelegowany na dowolny czas do pracy
Bardziej szczegółowoPOZAMEDYCZNE POTRZEBY CHORYCH NA NOWOTWORY
POZAMEDYCZNE POTRZEBY CHORYCH NA NOWOTWORY Monika Rucińska Katedra Onkologii Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie CHOROBA NOWOTWOROWA Choroba nowotworowa i jej leczenie znacznie pogarszają jakość
Bardziej szczegółowoZgoda pacjenta na udzielenie świadczenia zdrowotnego
Zgoda pacjenta na udzielenie świadczenia zdrowotnego (stan prawny: 3 października 2016) Zbigniew Gąszczyk-Ożarowski Zakład Prawa Medycznego Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu PEŁNOLETNOŚĆ Art. 10 k.c. 1.
Bardziej szczegółowoPLACEBO JAKO PROBLEM ETYCZNY PRZY OCENIE BADAŃ KLINICZNYCH
PLACEBO JAKO PROBLEM ETYCZNY PRZY OCENIE BADAŃ KLINICZNYCH W badaniach nowych leków placebo - nieomal standardem. zasady dopuszczające jego stosowanie u ludzi por. Deklaracja Helsińska dyrektywy Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA
GENOWEFA REJMAN ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa 11 Spis treści Wstęp 7 Rozdział I Pojęcie odpowiedzialności i różne jej formy 9 1. Analiza odpowiedzialności
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
Sygn. akt I UK 388/11 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 9 marca 2012 r. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec w sprawie z odwołania B. S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o rentę z
Bardziej szczegółowoPrawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat
Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0068/2. Poprawka. Mylène Troszczynski w imieniu grupy ENF
5.2.2018 B8-0068/2 2 Motyw K K. mając na uwadze, że okaleczanie żeńskich narządów płciowych jest często nierozłącznie powiązane z innymi kwestiami dotyczącymi nierówności płci i wydaje się być tylko jednym
Bardziej szczegółowoco nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni
co nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni ZdrovveLove co nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni Cykl zajęć obejmuje 8 godz. lekcyjnych po 45 minut, o następującej tematyce:
Bardziej szczegółowoPodstawy moralności. Prawo moralne
Podstawy moralności Prawo moralne Po co mi prawo? Prawo drogowe (kodeks drogowy) chroni użytkowników pojazdów i dróg przed wypadkami. Prawo karne zabezpiecza przed przestępczością, a przynajmniej przed
Bardziej szczegółowoŚCIEŻKA SPECJALIZACYJNA: PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO
ŚCIEŻKA SPECJALIZACYJNA: PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO 5 ĆWICZENIA/ 30 ĆWICZENIA/ 30 2 Zaburzenia zachowania, osobowości i zaburzenia lękowe SPK_M01 6 WYKŁAD/ 30 WYKŁAD/ 15 4 Przedmiot i struktura
Bardziej szczegółowoPsychologia w indywidualnej organizacji toku studiów
Psychologia w indywidualnej organizacji toku studiów Studia niestacjonarne jednolite magisterskie Psychologia kliniczna i zdrowia NAZWA MODUŁU i ELEMENTY SKŁADOWE LICZBA GODZIN PUNKTY ECTS ROK SEMESTR
Bardziej szczegółowoAnoreksja. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata
Anoreksja Anorexia nervosa Jadłowstręt psychiczny kryteria: Odmowa utrzymywania prawidłowej masy ciała Obawa przed przyrostem masy ciała pomimo niedostatecznej wagi Przeżywanie siebie jako osoby grubej
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia. Studia Podyplomowe Fizjoterapii i Medycyny Sportowej /nazwa studiów podyplomowych/
Załącznik nr 2 do Uchwała NrAR001-2 - V/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach z dnia 26 maja 2015r.w sprawie zatwierdzenia efektów kształcenia studiów podyplomowych
Bardziej szczegółowoPsychiatr. Pol. 2018; 52(6):
Psychiatr. Pol. 2018; 52(6): 1127 1132 PL ISSN 0033-2674 (PRINT), ISSN 2391-5854 (ONLINE) www.psychiatriapolska.pl DOI: https://doi.org/10.12740/pp/99972 List do Redakcji. Zalecenia Konsultanta Krajowego
Bardziej szczegółowoPodstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz U. Nr 78, poz 483), określone w ustawach:
Podstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz U. Nr 78, poz 483), określone w ustawach: - z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin magisterski Rekrutacja 2015/2016 Rok akademicki 2019/2020
Spis treści Zagadnienia ogólne na egzamin magisterski... 2 Zagadnienia specjalistyczne na egzamin magisterski... 4 specjalność: PSYCHOLOGIA PRACY, ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA... 4 specjalność: PSYCHOLOGIA
Bardziej szczegółowoPsychologia kliniczna
Psychologia Studia niestacjonarne jednolite magisterskie Psychologia kliniczna NAZWA MODUŁU i ELEMENTY SKŁADOWE LICZBA GODZIN PUNKTY ECTS ROK SEMESTR STATUS MODUŁU Moduł ogólny Filozofia 18 Logika 6 I
Bardziej szczegółowoPRAWO W OCHRONIE ZDROWIA
Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego ul. Kościelna 6 41-303 Dąbrowa Górnicza tel./fax 32 264 74 75; kancelaria@wsps.pl Studia podyplomowe PRAWO W OCHRONIE ZDROWIA Przedmiot BIOETYKA Temat EUTANAZJA
Bardziej szczegółowoZjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h
S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2013/2014 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny
Bardziej szczegółowoRaport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie chirurgii plastycznej za rok 2014
Bartłomiej Noszczyk Klinika Chirurgii Plastycznej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego 22 5841 191 Warszawa 22-01-2015 Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie chirurgii plastycznej za rok
Bardziej szczegółowoZaburzenia w funkcjonowaniu rodzin dzieci niepełnosprawnych dr Maria Ożóg-Radew Instytut Pedagogiki 1. w stanie emocjonalnym rodziców - 4 fazy zmian w stanie emocjonalnym rodziców: 1. faza wstrząsu; 2.
Bardziej szczegółowoPOWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data
POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data 1. Struktura organizmu i funkcje, jakim ona służy ( komórki,
Bardziej szczegółowoZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA
Bardziej szczegółowoU S T AW A z z poprawkami z 2016
U S T AW A z 1993 z poprawkami z 2016 o o powszechnej ochronie życia ludzkiego i wychowaniu do życia w rodzinie Uznając, że wyrażona w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasada prawnej ochrony życia
Bardziej szczegółowoAkcja informacyjno-edukacyjna Drugie życie
Akcja informacyjno-edukacyjna Drugie życie Podstawa prawna Ustawa Transplantacyjna ustawa z 1 lipca 2005r o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Transplantologia to
Bardziej szczegółowoPLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO
PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO w dniach 12.09.2014 13.09.2014 Data Godziny Osoba prowadząca Miejsce realizacji zajęć Forma zajęć Liczba godz. 12.09.14 (piątek ) 9.00-12.45
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1
Załącznik nr 1 do Uchwały nr 164 A/09 Senatu WUM z dnia 30 listopada 2009 r. PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 1 I. ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE ZAKRES WIEDZY TEORETYCZNEJ 1.
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW. Seminaria. Wykłady. Psychologia ogólna Egzamin. Technologie informatyczne w pracy naukowej Zaliczenie z oceną
Nazwa kierunku: Psychologia zdrowia Poziom: jednolite studia magisterskie Cykl kształcenia: 2019/2020 do 2023/2024 PLAN STUDIÓW ROK: I (19/20) Nazwa modułu/ przedmiotu Psychologia ogólna 5 70 40 30 Egzamin
Bardziej szczegółowoWybrane zagadnienia z programu wychowawczego do realizacji w roku szkolnym
Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Tarnowie Wybrane zagadnienia z programu wychowawczego do w roku szkolnym 2013-2014 Zatwierdzony uchwałą Rady Pedagogicznej z dnia 29.08.2013r. Obszar Cele i zadania
Bardziej szczegółowoStudy Program: 2016/ /20 Family studies Level of study: Bachelor's degree (3); Master's degree (2)
WYDZIAŁ TEOLOGICZNY UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH PLAN STUDIÓW 2018/19 [2019-20] Nauki o rodzinie Poziom studiów: licencjackie (3 lata); magisterskie (2 lata) Faculty of Theology University of Silesia
Bardziej szczegółowoKonwencja Stambulska KONWENCJA RADY EUROPY O ZAPOBIEGANIU I ZWALCZANIU PRZEMOCY WOBEC KOBIET I PRZEMOCY DOMOWEJ BEZPIECZNI OD STRACHU BEZPIECZNI OD
KONWENCJA RADY EUROPY O ZAPOBIEGANIU I ZWALCZANIU PRZEMOCY WOBEC KOBIET I PRZEMOCY DOMOWEJ Konwencja Stambulska BEZPIECZNI OD STRACHU BEZPIECZNI OD PRZEMOCY JAKI JEST CEL KONWENCJI? Konwencja Rady Europy
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2015-2020
PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2015-2020 Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie 1 Wstęp Profilaktyka, to proces wspierania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi rozwojowi oraz eliminowanie
Bardziej szczegółowoAKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO WE WROCŁAWIU. wydział: FIZJOTERAPII
AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO WE WROCŁAWIU wydział: FIZJOTERAPII REKRUTACJA 2016/2017 AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO WE WROCŁAWIU wydział: FIZJOTERAPII kierunek: FIZJOTERAPIA 2- letnie studia magisterskie
Bardziej szczegółowoKategoria zaburzeń Przykład Kod ICD-10. zaburzenia nastroju (afektywne) Depresja F30-F39
Wioleta Kitowska Kategoria zaburzeń Przykład Kod ICD-10 zaburzenia psychiczne organiczne, włącznie z zespołami objawowymi Zespół czołowy F00-F09 zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane używaniem
Bardziej szczegółowoKIERUNKOWEEFEKTY KSZTAŁCENIA. Po ukończeniu studiów absolwent:
TABELA ODNIESIEŃ EFEKTÓW KIERUNKOWYCH DO EFEKTÓW OBSZAROWYCH KIERUNEK STUDIÓW: fizjoterapia POZIOM KSZTAŁCENIA: studia II stopnia PROFIL KSZTAŁCENIA: praktyczny OBSZAR KSZTAŁCENIA: obszar nauk medycznych,
Bardziej szczegółowoŁączny wymiar godzin. Liczba punktów ECTS. Kod jednostki org. Forma zaliczenia. Rok studiów. Kod i nazwa przedmiotu
Załącznik nr 3 do Uchwały nr 161/2019 Senatu Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej z dnia 16 maja 2019r. Kierunek: PSYCHOLOGIA (PY) Studia jednolite magisterskie niestacjonarne (ZM-PY)
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia29 kwietnia 2011 r. Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Bardziej szczegółowo