Zmiany w podatku VAT. Prowadząca: Mieczysława Szymańska. doradca podatkowy

Transkrypt

1 Zmiany w podatku VAT Prowadząca: Mieczysława Szymańska doradca podatkowy

2 Obowiązujące przepisy prawa ustawa z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (DzU z 2016 r., poz dalej: ustawa o centralizacji) ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 710 ze zm. dalej: ustawa o VAT) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (DzU z 2015 r., poz. 2193) 2

3 JST jako podatnik VAT Dualizm podmiotowy JST na gruncie podatku VAT podatnik VAT podmiot niebędący podatnikiem VAT (art. 15 ust. 6 ustawy o VAT) 3

4 JST jako podatnik VAT Podatnikiem VAT jest: gmina (wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi) powiat (wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi) Podatnikiem VAT nie jest: urząd miasta zakład budżetowy dom pomocy społecznej miejski ośrodek pomocy społecznej placówka oświatowa starostwo powiatowe powiatowa poradnia psychologiczno- -pedagogiczna powiatowe centrum pomocy rodzinie zespół szkół powiatowych (placówka oświatowa) 4

5 Proces centralizacji VAT Ustalenie zakresu centralizacji rozliczeń VAT (wykaz jednostek uwaga na Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego oraz Powiatową Komendę Państwowej Straży Pożarnej). Szkolenie podstawowe z VAT dla księgowych jednostek niebędących podatnikami VAT. Weryfikacja zdarzeń kształtujących obowiązki VAT w jednostkach, ustalenie stawek VAT (niezgodność stanowisk sądów i organów). Kalkulacja prewskaźnika VAT/struktury sprzedaży VAT. Podjęcie decyzji o korekcie VAT (wraz z kalkulacją) w związku z wyrokiem TSUE. Weryfikacja umocowań. Wdrożenie procedur centralizacji VAT. 5

6 Proces centralizacji VAT Obowiązki dotyczące przesyłania zawiadomień o zmianie stron umowy w celu prawidłowego wskazywania nabywcy towaru/usługi. Problemy ewidencyjne JST (środki trwałe/wartości niematerialne i prawne, kontynuacje wieloletnich korekt VAT naliczonego, brak systemów księgowych w JST uwzględniających księgowanie VAT). Oszacowanie kosztów centralizacji VAT (decyzje o oprogramowaniu, w tym takim, które umożliwia sporządzenie JPK_VAT). Decyzje o sposobie księgowania i dokumentowania rozliczeń między jednostkami. Decyzje o rozliczeniach cząstkowych jednostek w aspekcie zwrotu VAT i zobowiązania podatkowego (czy JST płaci i otrzymuje zwrot, czy też jednostka wpłaca do JST zobowiązanie cząstkowe VAT i otrzymuje cząstkowy zwrot VAT; subkonta). 6

7 Problemy centralizacji VAT w JST Szkolenie jednostek. Wyodrębnienie jednostek podlegających centralizacji. Ustalenie stawek. Kasy fiskalne. Koszty zawiadomień i zmian w systemach. Ustalenie prewskaźnika VAT i struktury sprzedaży dla każdej jednostki. Ujednolicenie danych na fakturach. Scalenie ewidencji VAT. Wdrożenie systemów umożliwiających księgowanie VAT. Odpowiedzialność za rozliczenia w JST. Transfer ewidencji cząstkowych do jednego pliku JPK_VAT. 7

8 Obowiązki wynikające z ustawy centralizacyjnej Podjęcie rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi powinno nastąpić nie później niż od 1 stycznia 2017 r. Przed dniem podjęcia wspólnego rozliczenia (a zatem nie później niż 31 grudnia 2016 r.) należy przesłać naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego informację, w której jednostka wskazuje dzień podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi, według wzoru określonego w załączniku nr 1 do ustawy o centralizacji. Do informacji wskazującej dzień podjęcia wspólnego rozliczenia należy dołączyć wykaz wszystkich jednostek organizacyjnych, wraz z ich nazwami, adresami siedzib oraz numerami identyfikacji podatkowej. 8

9 Obowiązki wynikające z ustawy centralizacyjnej Do końca 2017 r. obowiązują odrębne struktury sprzedaży jednostek organizacyjnych, nawet tych, które korzystały ze zwolnienia z VAT. Konieczne jest zatem ustalenie tych struktur sprzedaży przed pierwszym okresem rozliczeniowym VAT 2017 r. Do 30 listopada 2016 r. należy złożyć informację o spełnieniu warunku niedokonania przed dniem wejścia w życie ustawy o centralizacji obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług finansowanych ze środków przeznaczonych na realizację projektów. Informację należy sporządzić według wzoru określonego w załączniku nr 3 do ustawy o centralizacji. Dotychczas używane kasy fiskalne mogą być nadal stosowane do 31 grudnia 2018 r. 9

10 Obowiązki po centralizacji Jednostka ma obowiązek aktualizacji informacji o wszystkich miejscach wykonywania działalności gospodarczej. Musi go dopełnić nie później niż w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpi zmiana (podjęcie wspólnego rozliczenia VAT). Brak prawa do korekty VAT (art. 10 ustawy o centralizacji) Jednostce nie przysługuje prawo do korekty VAT (zmiany kwalifikowalności VAT naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług finansowanych ze środków przeznaczonych na realizację projektów w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości), jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy nie dokonano zwrotu środków przeznaczonych na realizację projektów w części związanej ze zmianą kwalifikowalności podatku. 10

11 Korekta VAT w związku z centralizacją Prawo do korekty rozliczeń VAT (art. 11 ustawy o centralizacji) Jednostka może dokonać korekty: od dnia podjęcia wspólnego rozliczania podatku, za okresy rozliczeniowe upływające przed dniem podjęcia przez nią rozliczania podatku, w odniesieniu do rozliczeń: poszczególnych jednostek organizacyjnych, jeśli korekty nie są związane z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości (pod warunkiem złożenia informacji), łącznie wszystkich jednostek, jeśli korekty są związane z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości. 11

12 Korekta VAT w związku z centralizacją Aby dokonać korekty w odniesieniu wszystkich jednostek łącznie, należy spełnić następujące warunki: złożyć informację (czy JST nie była zobowiązana do zwrotu środków przeznaczonych na realizację projektów); złożyć wykaz wszystkich jednostek organizacyjnych, których rozliczenia podatku są objęte korektami deklaracji podatkowych (z podaniem ich nazwy, adresu siedziby oraz numeru identyfikacji podatkowej); złożyć korekty deklaracji podatkowych za wszystkie okresy rozliczeniowe, w których jednostki organizacyjne rozliczały odrębnie podatek, licząc od najwcześniejszego okresu rozliczeniowego, za jaki została złożona korekta deklaracji podatkowej (warunek ten uznaje się za spełniony również w przypadku złożenia korekt deklaracji podatkowych jedynie za okresy rozliczeniowe roku podatkowego, w którym przypada okres rozliczeniowy objęty pierwszą korektą, pod warunkiem że JST wskaże termin, z uwzględnieniem okresu przedawnienia, do którego złoży pozostałe korekty deklaracji podatkowych); uwzględnić w składanych korektach deklaracji podatkowych rozliczenia podatku wszystkich jednostek organizacyjnych w odniesieniu do dokonywanych przez nie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem. 12

13 Prewskaźnik VAT w 2017 r. ustawa o VAT (art. 86 ust. 2a) Prewskaźnik VAT ustawa o centralizacji VAT rozporządzenie Ministra Finansów 13

14 Prewskaźnik VAT w 2017 r. dla całej JST czy odrębnie Obowiązujące akty prawne: ustawa o VAT rozporządzenie MF z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników ustawa o centralizacji VAT Podatnikiem VAT jest tylko JST. Zastosowanie rozporządzenia MF jest ograniczone tylko do korekt VAT określonych w art. 11 ustawy centralizacji VAT. 14

15 Korekta w związku z wyrokiem TSUE Art. 15 ustawy o centralizacji JST uwzględnia wszystkie czynności podlegające opodatkowaniu VAT, dokonywane przez jednostki organizacyjne. Jednostki organizacyjne, które przed centralizacją korzystały ze zwolnienia VAT, ustalają podstawę opodatkowania oraz wysokość VAT należnego. JST, dokonując korekt deklaracji, nie ma obowiązku wystawienia faktur (w tym faktur korygujących), chyba że zażąda ich nabywca. Art. 16 ustawy o centralizacji JST uwzględnia zakres wykorzystywania towarów i usług do celów wykonywanej działalności gospodarczej ustalany zgodnie z: a) art. 86 ust. 1 i 7b ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r. (dotyczy korekt deklaracji VAT za okres do 31 grudnia 2015 r.), b) art. 86 ust. 1, 2a-2h i 7b ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. (dotyczy korekt deklaracji VAT za okres od 1 stycznia 2016 r.) odrębnie dla każdej jednostki organizacyjnej w przypadku wykonywania przy jej pomocy działalności gospodarczej oraz innych czynności niż działalność gospodarcza. JST uwzględnia proporcję wyliczaną zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT odrębnie dla każdej jednostki organizacyjnej w przypadku wykonywania przy jej pomocy czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje. JST dokonuje odpowiednio korekty zgodnie z art. 90a-91 ustawy o VAT w przypadku zaistnienia okoliczności, o których mowa w tych przepisach. 15

16 Wybór prewskaźnika VAT obowiązek stosowania ustawy czy rozporządzenia MF Problemy, które pojawią się po 1 stycznia 2017 r.: brak niektórych podatników (samorządowe zakłady budżetowe, jednostki budżetowe), zakres delegacji ustawowej a zakres zastosowania rozporządzenia, JST jako jedyny podatnik, dopuszczalność ustalenia kilku prewskaźników VAT w JST (związek ze strukturą sprzedaży kalkulowaną odrębnie dla jednostek tylko do końca 2017 r.), postępowanie w odniesieniu do inwestycji poprzedzających proces centralizacji VAT. 16

17 Prewskaźnik w ustawie o VAT Art. 86 ust. 2c pkt 3 ustawy o VAT Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane: roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza. 17

18 Prewskaźnik w rozporządzeniu MF Delegacja ustawowa (art. 86 ust. 22 ustawy o VAT): Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji ( ). 3 ust. 1 rozporządzenia MF z 17 grudnia 2015 r.: W przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego. 18

19 Różnice między zasadami ustalania prewskaźnika wskazanymi w ustawie i rozporządzeniu MF Art. 86 ust. 2c pkt 3 ustawy o VAT Rozporządzenie MF z 17 grudnia 2015 r. roczny obrót z działalności gospodarczej całej JST roczny obrót z działalności gospodarczej JST + otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza LICZNIK MIANOWNIK roczny obrót z działalności gospodarczej (część rocznego obrotu każdej jednostki budżetowej / samorządowego zakładu budżetowego) dochody wykonane urzędu JST w rozumieniu ufp, wynikające ze sprawozdania rocznego z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego z pomniejszeniami 19

20 Różnice między zasadami ustalania prewskaźnika wskazanymi w ustawie i rozporządzeniu MF Art. 86 ust. 2c pkt 3 ustawy o VAT Rozporządzenie MF z 17 grudnia 2015 r. W mianowniku nie uwzględniamy obrotu z tytułu: dostawy środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji; dostawy gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, używanych na potrzeby działalności podatnika; obrotu z tytułu transakcji dotyczących: pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych; usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i ustawy o VAT, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy. 20

21 Różnice między zasadami ustalania prewskaźnika wskazanymi w ustawie i rozporządzeniu MF Art. 86 ust. 2c pkt 3 ustawy o VAT Rozporządzenie MF z 17 grudnia 2015 r. W mianowniku nie uwzględniamy: kwot, które stanowią środki wypłacane osobom fizycznym na podstawie odrębnych przepisów, np. zapomóg, zasiłków lub innych o podobnym charakterze (tzw. kieszonkowego dla wychowanków placówek oświatowo-wychowawczych); zwrotu VAT; odszkodowań; odsetek na rachunkach bankowych; transakcji pomiędzy jednostkami organizacyjnymi JST. dochodów publicznych, takich jak: odsetki od środków na rachunkach bankowych, odsetki od udzielonych pożyczek i posiadanych papierów wartościowych, dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych, spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz JSFP; zwrotu VAT; dochodów wykonanych jednostki budżetowej (Rb-27S, uwaga na definicję z 2 pkt 10); środków finansowych pozostających na wydzielonym rachunku, o którym mowa w art. 223 ust. 1 ufp (Rb-34s); wpłat nadwyżki środków obrotowych zakładu budżetowego; kwot stanowiących równowartość środków, innych niż stanowiące zapłatę, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, przekazanych zakładom budżetowym, innym JSFP oraz innym osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, z wyłączeniem kwot, które zostały zwrócone, celem realizacji przez te podmioty zadań JST; odszkodowań należnych JST, pomniejszonych o kwoty odszkodowań stanowiących zapłatę, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

22 Wpływ centralizacji VAT na JPK w JST Rejestry cząstkowe (faktury VAT sprzedaży i zakupów) jednostek organizacyjnych JST Deklaracje cząstkowe jednostek organizacyjnych JST JPK JST 22

23 Sporządzanie JPK w JST Art. 193a ordynacji podatkowej: 1. W przypadku prowadzenia ksiąg podatkowych przy użyciu programów komputerowych organ podatkowy może żądać przekazania całości lub części tych ksiąg oraz dowodów księgowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w 2, wskazując rodzaj ksiąg podatkowych oraz okres, którego dotyczą. 2. Struktura logiczna postaci elektronicznej ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, z uwzględnieniem możliwości wytworzenia jej z programów informatycznych używanych powszechnie przez przedsiębiorców oraz automatycznej analizy danych, jest dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych. 23

24 Sporządzanie JPK w JST Art. 82 1b ordynacji podatkowej Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, prowadzące księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych, są obowiązane, bez wezwania organu podatkowego, do przekazywania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych informacji o prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a 2, na zasadach dotyczących przesyłania ksiąg podatkowych lub ich części określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 193a 3, za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy. 24

25 Podmioty zobowiązane do sporządzenia JPK Podmioty są zobowiązane przekazywać pliki JPK na żądanie organów podatkowych i organów kontroli skarbowej w następujących terminach: od 1 lipca 2016 r. duże podmioty, od 1 lipca 2018 r. mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa. Comiesięczne przekazywanie postaci elektronicznej ewidencji zakupu i sprzedaży (JPK_VAT) odbywa się za pomocą środków komunikacji elektronicznej, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa, wiarygodności i niezaprzeczalności danych zawartych w księgach. Obowiązek comiesięcznego przekazywania pliku JPK_VAT (ewidencja zakupu i sprzedaży VAT) będzie obowiązywał od: 1 lipca 2016 r. duże podmioty (również niebędące przedsiębiorcami), 1 stycznia 2017 r. małe i średnie podmioty (również niebędące przedsiębiorcami), 1 stycznia 2018 r. mikroprzedsiębiorcy. 25

26 Podmioty zobowiązane do sporządzenia JPK Każdy podmiot, który jest PODATNIKIEM, PŁATNIKIEM LUB INKASENTEM, niezależnie od tego, czy jest przedsiębiorcą, czy nie, powinien zbadać, czy spełnia kryteria właściwe dla średniego przedsiębiorcy, czy też kryteria te przekracza (wtedy jest tzw. dużym przedsiębiorcą). Od tego bowiem zależy moment wprowadzenia JPK. 26

27 Podmioty zobowiązane do sporządzenia JPK W drodze wyjątku wielu podmiotom przedłużono termin przekazywania danych wynikających z ewidencji VAT (JPK_VAT) do 31 stycznia 2017 r. Do podmiotów tych (zgodnie z 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 sierpnia 2016 r. w sprawie przedłużenia terminu przekazywania informacji, o której mowa w art. 82 1b ordynacji podatkowej) należą przede wszystkim (ale nie tylko) jednostki sektora finansów publicznych. 27

28 Data sporządzenia JPK_VAT przez JST Podmiotami, które mają możliwość składania JPK_VAT dopiero po 31 stycznia 2017 r., są m.in.: organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały oraz urzędy obsługujące te organy, w zakresie, w jakim są uznani za podatników VAT; inne niż wymienione w pkt 1 państwowe jednostki budżetowe; JST oraz ich związki; samorządowe jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe, utworzone przez JST oraz urząd obsługujący JST działający w formie samorządowej jednostki budżetowej, jeżeli rozliczają się jako podatnicy VAT odrębnie od JST; szkoły i placówki niepubliczne, utworzone na podstawie ustawy o systemie oświaty. 28

29 Nowe zasady ewidencji JPK_VAT Art. 109 ust. 3 ustawy o VAT (wchodzący w życie 1 stycznia 2017 r.): Podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej. Art. 109 ust. 8a ustawy o VAT (wchodzący w życie 1 stycznia 2018 r.): Ewidencja, o której mowa w ust. 3, prowadzona jest w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych. 29

30 Nowe zasady ewidencji JPK_VAT Ewidencja powinna zawierać w szczególności dane niezbędne do: określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, ustalenia wysokości kwoty podatku należnego, sporządzenia korekt podatku należnego, ustalenia kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego, sporządzenia korekt podatku naliczonego, ustalenia kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu, określenia innych danych służących identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numeru, za pomocą którego kontrahent jest identyfikowany na potrzeby podatku VAT lub podatku od wartości dodanej. 30

31 Struktury logiczne JPK 1. KSIĘGI RACHUNKOWE 2. WYCIĄG BANKOWY 3. MAGAZYN 4. EWIDENCJA SPRZEDAŻY I ZAKUPU VAT 5. FAKTURY VAT 6. PODATKOWA KSIĘGA PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW 7. EWIDENCJA PRZYCHODÓW 31

32 Struktury logiczne całości JPK JPK_VAT jednostek JPK_FA jednostek JPK JST 32

33 Dziękuję za uwagę Tax Advisors Group Sp. z o.o. ms@taxagroup.pl 33