Efekt brutto i netto D O D A T K O W O Ś Ć L U B D E A D W E I G H T I N T E R W E N C J I

Transkrypt

1 Efekt brutto i netto D O D A T K O W O Ś Ć L U B D E A D W E I G H T I N T E R W E N C J I

2 Efekt brutto określa ilościową zmianę w cechach opisujących funkcjonowanie danego obszaru w okresie po realizacji projektu w porównaniu z okresem przed realizacją. Efekt brutto (gross effect) Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych ( A BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji red.pdf)

3 Efekt netto jest efektem przypisanym tylko i wyłącznie pomocy publicznej - są to zmiany wywołane przez fundusze unijne. Efekt przypisany tylko i wyłącznie interwencji publicznej, w przeciwieństwie do efektów brutto. Aby ocenić efekty netto oparte na efektach brutto, konieczne jest odjęcie zmian, które zaszłyby również bez interwencji publicznej, i które nie są jej przypisane, jako że przyczyniły się do nich czynniki zakłócające (sytuacja sprzeczności faktów). Przykład: liczba zatrudnionych w firmie objętej pomocą wydaje się być stabilna (zmiana lub efekt brutto równy zero). Jednakże, szacuje się, że w przypadku braku pomocy, firma zwolniłaby 400 pracowników (sytuacja sprzeczności faktów). Tym samym utrzymano 400 miejsc pracy (efekt netto). Efekt netto- net effect Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych,2009 ( oraz Poradnik Ewaluacji NPR i PO w Polsce, 2005 (

4 Możliwe efekty generowane przez fundusze korygujące ich wpływ brutto Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych ( A BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji red.pdf)

5 Efekt dodatkowości i deadweight korygujący efekt brutto wpływu funduszy unijnych W im większym stopniu realizacja projektu były uzależniona od funduszy unijnych tym większy efekt dodatkowości. W przypadku, gdy realizacja projektu była niezależna od środków unijnych mówimy o efekcie deadweight (efekcie zdarzenia występującego niezależnie). Efekt deadweight, jest definiowany jako skutki, które wystąpiłyby nawet w sytuacji, gdyby program wydatków publicznych nie miał miejsca. Deadweight powstaje zazwyczaj jako rezultat nieadekwatnych mechanizmów realizacji programu (rozwiązania organizacyjne dostarczające określonym beneficjentom dobra i usługi finansowane przez program). Dzieje się tak zwłaszcza w sytuacji, gdy mechanizmy te nie są poprawnie zorientowane na zakładanych beneficjentów programu. W rezultacie inne osoby i grupy, które nie należą do grupy docelowej, stają się beneficjentami korzyści wygenerowanych przez program. Źródło: European Commission, Working Document No. 1. Indicative Guidelines on Evaluation Methods: Ex ante Evaluation., August Polskie tłumaczenie Ewaluacja programów wydatków Unii Europejskiej. Przewodnik.

6 Efekt deadweight odwrotność dodatkowości Przykład 1. Rolnik otrzymał wsparcie na budowę gospodarstwa agroturystycznego. W badaniu stwierdził, że udzielone wsparcie umożliwiło mu stworzenie lepszych warunków, ale że byłby w stanie wybudować gospodarstwo nawet bez tej pomocy. W tej sytuacji mówimy o efekcie zdarzenia występującego niezależnie, jako że budowa gospodarstwa nie była uwarunkowana udzieleniem pomocy. Deadweight=100%, dodatkowość=0% Przykład 2. W grupie 100 przedsiębiorców korzystających ze wsparcia wybudowano 75 obiektów turystycznych, zaś wśród 100 przedsiębiorców z grupy kontrolnej (nie korzystającej ze wsparcia) wybudowano 50 obiektów turystycznych. Deadweight=66,6%(50/75), dodatkowość=33,3% (1-0,666) Źródło: przykład 1 Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych, przykład 2 - Ewaluacja programów wydatków Unii Europejskiej. Przewodnik., s. 40.

7 Efekt deadweight a efekt netto funduszy unijnych Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych ( A BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji red.pdf)

8 Jak wyliczać wielkość efektu deadweight 1. Podejście sam projektodawca : badanie ankietowe projektodawców, w którym zadane zostanie pytanie, co by się stało w przypadku braku pomocy (wada niska wiarygodność zawyżanie roli pomocy publicznej); 2. Podejście każdy z każdym : badanie ankietowe projektodawców i innych interesariuszy projektu (np. potencjalnych użytkowników). Pytania, podobne co w sposobie 1, zadajemy różnym interesariuszom (wada jw.); 3. Podejście beneficjenci z niebeneficjentami : badania ankietowe projektodawców, którzy otrzymali wsparcie do tych, którzy wsparcia nie otrzymali (wada: koszty, trudność w ankietowaniu przed i po projekcie, dobór odpowiedniej grupy niebeneficjentów); 4. Podejście odrzucone projekty : zbadanie, co stało się z odrzuconymi wnioskami o pomoc funduszy strukturalnych - jeśli projekty mimo wszystko zostały wykonane, mogłoby to wskazywać na stosunkowo niską dodatkowość (wada: trudności w dotarciu do odrzuconych projektodawców); Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych (

9 Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych ( A BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji red.pdf) Podejście 1 i 2 Pierwszy składnik wzoru informuje nas o efekcie dodaktowowści (skali działań, które zostałyby podjęte nawet ez pomocy publicznej) Drugi składnik mówi nam o opóźnieniu w realizacji tych działań

10 Podejście 3 i 4 Porównujemy beneficjentów z niebeneficjentami w celu wyliczenia różnic spowodowanych dofinansowaniem (problemem jest dobór odpowiedniej grupy niebeneficjentów); Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych ( A BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji red.pdf)

11 Przykład wyliczenia efektu deadweight 43% kobiet z grupy kontrolnej wykonuje pracę lub prowadzi firmę 52% kobiet, przeszkolonych wykonuje pracę lub prowadzi firmę Deadweight=43%/52%=0,83=83% Przykład z 1.2 SPO RZL Dodatkowość=1-0,83=0,17=17%