EkoTechProdukt Newsletter

Transkrypt

1 EkoTechProdukt Newsletter Wydanie 14, wrzesień 2012 r. Szanowni Czytelnicy, w tym wydaniu: Pożyteczne mikroorganizmy glebowe szansą na lepsze owoce Pakiet Badawczy PB 2 II Międzynarodowe Sympozjum na temat produkcji owoców ekologicznych popularyzacja Projektu Zespół redakcyjny Pożyteczne mikroorganizmy glebowe szansą na lepsze owoce W ramach realizacji Projektu EkoTechProdukt, zadania badawczego PB 2 w latach 2010 i 2011 wyizolowano i wyselekcjonowano ponad 460 izolatów bakterii rizosferowych i 32 tys. spor arbuskularnych grzybów mikoryzowych z gleby rizosferowej pozyskanej ze starych sadów i plantacji truskawek oraz dziko rosnących gatunków roślin sadowniczych (m.in. gatunków roślin z Białowieży). Szczepy i gatunki pożytecznych mikroorganizmów są identyfikowane następującymi metodami: molekularnymi (rep-pcr), biochemicznymi (Biolog System), klasycznymi (mikroskopowo). Prowadzone są doświadczenia nad optymalizacją przechowywania spor grzybów mikoryzowych i bakterii dla celów ich bezpiecznego kolekcjonowania w SYMBIOBANK-u. Aby określić efektywność działania bakterii, grzybów mikoryzowych i bioproduktów na wzrost i procesy fizjologiczne roślin oraz na przebieg procesów biofizykochemicznych zachodzących w rizosferze założono doświadczenia szklarniowe w rizoboksach i doniczkach oraz polowe w kamionkach. Realizowane są także badania polowe nad oceną efektywności działania naturalnych środków ochrony roślin. W celu stworzenia modelu szkółki roślin sadowniczych prowadzonej metodami ekologicznymi oraz opracowania ekologicznych metod uprawy i nawożenia roślin sadowniczych założono doświadczenia polowe w trzech lokalizacjach. W dotychczasowych badaniach stwierdzono duże zróżnicowanie występowania grzybów mikoryzowych w zależności od gatunku oraz sposobu uprawy roślin. W ramach pakietu PB 2 jest badane zagadnienie zróżnicowania gatunkowego grzybów mikoryzowych w zależności od gatunku roślin sadowniczych, których korzenie są zasiedlone przez grzyby AMF. Bardzo ważnym przedsięwzięciem w ramach pakietu PB 2 jest założenie i prowadzenie Banku Symbiotycznych Mikroorganizmów o nazwie SYMBIOBANK.

2 2 Zgromadzony materiał wyizolowanych spor grzybów w okolicy Skierniewic sadów i plantacji ekologicznych oraz z sadów i plantacji ekologicznych z Bieszczad. Założono kultury pułapkowe oraz wyizolowano i oznaczono spory następujących gatunków arbuskularnych grzybów mikoryzowych: Gigaspora margarita, Glomus agregatum, G. caledonium, G. claroideum G. constrictum, G. macrocarpum. W zasobach SYMBIOBANK-u posiadamy wyizolowane z gleby spory następujących gatunków (szt.): truskawki około 16 tys. jabłoni około 6,5 tys. wiśni około 1,1 tys. gruszy około 8,1 tys. izolaty bakterii (szt.): Pseudomonas fluorescens około 170, rozpuszczające związki fosforu około 40, rozkładające celulozę około 40, wytwarzające formy przetrwalnikowe około 110, wiążące azot atmosferyczny około 10, promieniowce około 40, izolaty grzybów mikroskopowych ogółem około 50 szt., w tym Trichoderma sp. około 30. Izolacja i identyfikacja gatunków i szczepów grzybów AMF i bakterii PGPR trwa nadal. Mikroorganizmy po zebraniu są identyfikowane, charkteryzowane, katalogowane i przechowywane. Szczepy pożytecznych bakterii są przechowywane w krioprotektancie (w glicerolu) w temperaturze -80 C. Grzyby AMF są przechowywane w kulturach pułapkowych w szklarni oraz w postaci spor zanurzonych w różnych krioprotektantach, zamrożone w temperaturze -80 C. W najbliższym czasie zostanie uruchomiona strona internetowa SYMBIOBANK-u, zawierająca spis posiadanych w zasobach izolatów wraz z opisami niezbędnymi do identyfikacji gatunków grzybów AMF i bakterii PGPR w Polsce. Przyczyni się to do poznania różnorodności biologicznej pożytecznych mikroorganizmów oraz będzie pomocą przy przygotowaniu wzbogaconych mikrobiologicznie biopreparatów, przeznaczonych dla praktyki sadowniczej. Najbardziej efektywne szczepy i gatunki mikroorganizmów będą zarejestrowane w Polsce jako składniki produktów, w tym inokulów bakteryjno-mikoryzowych, które będą mogły być wykorzystane w produkcji ogrodniczej (sadownictwo, warzywnictwo), a także w celu fitoremediacji gleby zanieczyszczonej metalami ciężkimi. Założenie banku spor grzybów mikoryzowych przyczyni się do poznania i utrzymania różnorodności biologicznej tych symbiontów, poznania ich biologii i ekologii, a także EkoTechProdukt Newsletter wydanie 14 wrzesień 2012 mikoryzowych oraz bakterii PGPR pochodzi z położonych do rozwoju ekologicznych technologii nawożenia roślin sadowniczych w Polsce oraz ochrony środowiska naturalnego i zdrowia człowieka. W ramach zadania badawczego PB 2 są stosowane techniki molekularne do odróżniania i identyfikacji pożytecznych mikroorganizmów. Do odróżnienia ponad 80 izolatów bakterii Pseudomonas oraz bakterii rozpuszczających związki fosforu, pozyskanych z gleby ze strefy korzeniowej drzew jabłoni i wiśni zastosowano technikę rep-pcr opartą na analizie polimorfizmu DNA. Przeprowadzone testy umożliwiły selekcję izolatów bakterii różniących się lub należących do tego samego szczepu. Do wykrywania arbuskularnych grzybów mikoryzowych (AMF) w korzeniach roślin truskawek zastosowano technikę zagnieżdżonego PCR opartą na amplifikacji fragmentów dużej podjednostki genu rybosomalnego (LSU rdna) z wykorzystaniem specyficznych starterów. Analizy przeprowadzono na DNA wydzielonym z korzeni truskawki odmian Honeoye, Elsanta i Elkat, traktowanych biopreparatami oraz nawożonych NPK. Wykonane testy pozwoliły określić obecność lub brak na korzeniach grzybów mikoryzowych z rodzajów Glomus, Acaulospora i Scutellospora. Uzyskane wyniki wykorzystano do określenia wpływu biopreparatów na obecność grzybów mikoryzowych w korzeniach truskawek. Ponadto przeprowadzono badania, których celem było odróżnienie gatunków arbuskularnych grzybów mikoryzowych zasiedlających glebę pozyskaną ze strefy korzeniowej dziko rosnących na Podlasiu (w okolicach Białowieży) drzew jabłoni i roślin truskawek. Wykonano amplifikację fragmentów LSU rdna w reakcji zagnieżdżonego PCR oraz analizę restrykcyjną fragmentów DNA. W wyniku analiz otrzymano wzory restrykcyjne (RFLP), które stanowiły podstawę do odróżnienia gatunków grzybów AMF zasiedlających glebę ryzosferową truskawek i jabłoni. Uzyskane wyniki posłużą do dalszych badań w celu identyfikacji znalezionych gatunków grzybów AMF. W ramach badań są też prowadzone prace nad izolacją DNA z gleby pozyskanej z ekologicznych plantacji truskawek, wiśni i jabłoni, w których stosowano biopreparaty. Uzyskany DNA będzie wykorzystany w technikach molekularnych do oceny zróżnicowania bakteryjnego gleby. Dr hab. Lidia Sas Paszt, dr Anna Lisek, dr Beata Sumorok, mgr Edyta Derkowska, mgr Paweł Trzciński, mgr Sławomir Głuszek, mgr Agnieszka Kulisiewicz, mgr Aleksandra Bogumił, mgr Anton Harbuzov, dr Eligio Malusá Instytut Ogrodnictwa

3 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 14 wrzesień

4 4 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 14 wrzesień 2012 II Międzynarodowe Sympozjum na temat produkcji owoców ekologicznych USA, Leavenworth, czerwca 2012 r. Washington State University i Washington State Extension Service zorganizowały w Leavenworth, WA USA, w dniach czerwca 2012 r. II Międzynarodowe Sympozjum poświęcone badaniom nad ekologiczną produkcją owoców. W sympozjum wzięło udział około 150 naukowców, doradców i rolników pochodzących ze wszystkich kontynentów. Podczas sesji omówiono i poddano dyskusji tematy dotyczące: produkcji roślinnej, ochrony roślin, genetyki, nawożenia gleb, przechowalnictwa, rynków zbytu, polityki i ekonomii oraz wpływu produkcji owoców ekologicznych na środowisko i ludzi. Bardzo interesujące były wystąpienia prelegentów prezentujących kluczowe trendy, które będą kształtować rozwój sektora ekologicznej produkcji owoców w następnej dekadzie. Podczas dyskusji w trakcie sympozjum (np. na temat dostępności środków ochrony roślin czy możliwości rozeznania rynków zbytu) przedstawiono ciekawe pomysły dotyczące kierunków badań, które spowodują, że produkcja ekologicznych owoców będzie jeszcze bardziej opłacalna. Większość prezentacji została zarejestrowana i są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych na stronie Sympozjum było okazją do zaprezentowania efektów pracy i badań realizowanych w projekcie. Przedstawiono 3 prezentacje i 2 plakaty, które wywołały żywe zainteresowanie uczestników sympozjum. Pierwsza prezentacja dotyczyła wpływu różnych nawozów organicznych na fotosyntezę i metabolizm azotu. Kolejna, dotycząca wpływu nawozów organicznych na wzrost i jakość okulantów, została uznana przez doradców i rolników obecnych na sympozjum za bardzo ciekawą, gdyż wyniki badań sygnalizują duże możliwości w rozwoju produkcji roślin ekologicznych. Wyniki badań przedstawione przez dr. Doruchowskiego bardzo ożywiły dyskusję na temat wpływu różnego rodzaju opryskiwaczy i parametrów aplikacji na skuteczność zabiegów ochrony roślin wykonywanych produktami zawierającymi organizmy pożyteczne. Dyskusje, które trwały również podczas sesji plakatowych, pozwoliły naukowcom na przedstawienie wyników swoich badań i bezpośrednią wymianę poglądów z uczestnikami sympozjum. Podczas sympozjum zorganizowano zwiedzanie lokalnych gospodarstw ekologicznych i firm, które zajmują się produkcją i dystrybucją owoców ekologicznych. Miasto Leavenworth jest położone w znanym na całym świecie regionie produkcji jabłek. W regionie tym jest również sporo gospodarstw, które zajmują się produkcją innych wysokiej jakości owoców ekologicznych, takich jak gruszki, jagody czy wiśnie. Podczas wyjazdu zwiedzono pierwsze w stanie Waszyngton certyfikowane gospodarstwo ekologiczne farmę The Bownfield. Właściciel produkuje ekologiczne jabłka, wiśnie i morele oraz prowadzi bezpośrednią sprzedaż swoich produktów. W kolejnym gospodarstwie przedstawiono kilka nowych odmian nadających się do produkcji ekologicznej oraz różne metody przeciwdziałania zmęczeniu gleby. Badania dotyczące różnych metod uprawy i przeciwdziałania zmęczeniu gleby, a także ochrony przed organizmami szkodliwymi zaprezentowano w sadzie doświadczalnym WSU Sunrise. Uwzględniały one różne rodzaje ściółkowania, uprawy gleby i stosowania różnych roślin okrywowych. Jak wykazano, włóknina stosowana na glebę może istotnie zwiększyć plonowanie drzew, a także zmniejsza potrzebę nawadniania i poprawia jakość gleby. Stosowanie roślin okrywowych, choć są one konkurencyjne w stosunku do drzew owocowych, poprawia również jakość gleby przez wzbogacanie jej w materię organiczną. Tradycyjny system uprawy (uprawa mechaniczna, mechaniczne usuwanie chwastów) uznano za najmniej skuteczny, ze względu na wysokie koszty, obniżenie jakości gleby i plenności roślin. W sadzie Sunrise prowadzono również doświadczenia z użyciem mączki z różnych gatunków kapustnych w celu ograniczenia efektu zmęczenia gleby. Wyniki doświadczeń wyraźnie pokazują, że zastosowanie mieszanki mączki z różnych gatunków roślin, przemieszanie jej z glebą

5 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 14 wrzesień i przykrycie powierzchni gleby na 2 tygodnie folią VIF dało najlepsze wyniki i było tak samo skuteczne w zwalczaniu szkodliwych mikroorganizmów glebowych jak tradycyjna fumigacja chemiczna. W sadzie tym prowadzi się badania nad nowym systemem dostarczania środków ochrony roślin przy użyciu Stałego Zestawu Markiza Delivery System. System ten jest zbudowany na istniejącym już systemie rozpinania drzew. W korony drzew wprowadza się sieć rur i opryskiwaczy, które są umieszczone pionowo. System ten umożliwia precyzyjne dawkowanie pestycydów, dzięki czemu możliwe jest zmniejszanie ich dawek przy zwiększeniu ich skuteczności. W trakcie wyjazdu zwiedzano również miejsca pakowania i dystrybucji owoców ekologicznych. Bardzo interesującym przykładem jest pakowalnia firmy Stemilt, która przekształciła się z przedsiębiorstwa rodzinnego w spółdzielnię zrzeszającą okolicznych producentów owoców ekologicznych i producentów stosujących zintegrowane metody uprawy. Stemilt prowadzi sprzedaż owoców na całym świecie. Firma ta opracowała również własną metodę kompostowania i wykorzystuje do tego wszystkie odpady organiczne powstające w trakcie produkcji i dystrybucji owoców. Kompost produkowany w ten sposób służy wszystkim zrzeszonym producentom. Ze względu na specyficzne warunki klimatyczne, w stanie Waszyngton z powodzeniem uprawia się owoce ekologiczne w wielu gospodarstwach. Suchy klimat półpustynny, przy dostępności wody, umożliwia wydajną uprawę, a równocześnie wyraźnie ogranicza występowanie chorób roślin, takich jak chociażby parch jabłoni, który w tym regionie praktycznie nie występuje. Produkcja owoców ekologicznych skoncentrowana jest głównie w gospodarstwach zrzeszonych w spółdzielniach lub przedsiębiorstwach, które skupują wyprodukowane owoce i zajmują się ich dystrybucją (w kraju i za granicą) przez sieci sprzedaży hurtowej i detalicznej. Rolnicy podkreślali, że stosowanie różnych strategii marketingowych w celu zwiększania dochodów jest równie ważne jak techniczne aspekty produkcji owoców ekologicznych. Możliwości produkcji i zorientowanie na rynek w odwiedzanych gospodarstwach są imponujące. Nie może więc zaskakiwać fakt, że w stanie Waszyngton jabłka ekologiczne są produkowane na 10% ogólnej powierzchni produkcji jabłek w całym stanie. dr Eligio Malusá Instytut Ogrodnictwa

6 6 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 14 wrzesień 2012 Z Życia Projektu W trzecim kwartale 2012 roku projekt badawczo-rozwojowy EkoTechProdukt pt. Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych uczestniczył w szeregu międzynarodowych i krajowych imprezach na których prezentowano i popularyzowano założenia projektu jak również przeprowadzono szkolenia z projektu EkoTechProdukt. EUROSOIL 2012 SOIL SCIENCE FOR THE BENEFIT OF MANKIND AND ENVIRONMENT 4th International Congress of the Dzień Otwartych Drzwi na polach doświadczalnych upraw warzywnych IO Skierniewice, r. EUROPEAN CONFEDERATION OF SOIL SCIENCE SOCIETIES (ECSSS) 2-6 July 2012, Bari Italy W Bari we Włoszech odbył się IV Międzynarodowy Kongres, na którym kierownik Projektu dr hab. Lidia Sas Paszt, prof. IO przedstawiła dwa postery i zaprezentowała Projekt EkoTechProdukt. Postery: S10.01-P -27 EFFECT OF DIFFERENT SOIL AMENDMENTS AND ORGANIC FERTILIZERS ON THE BIOLOGICAL SOIL QUALITY AND MYCORRHIZATION OF STRAWBERRY CROPS S05.01-P -35 USE OF FOOD BY-PRODUCTS AND WHITE ROT FUNGI IN THE PRODUCTION OF BROWN COAL- BASED COMPOSTS 7th International Symbiosis Society Congress The Earth s Vast Symbiosphere Kraków, r. XXI Krajowa Wystawa Rolnicza Ogólnopolskie Dożynki Jasnogórskie w Częstochowie, XIII Dni Europejskiej Kultury Ludowej Częstochowa, r.

7 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 14 wrzesień II Wojewódzkie Święto Chrzanu Osjaków, r. XXXV Święto Kwiatów, Owoców i Warzyw Ogrodniczy Festiwal dla Najmłodszych "Tajemniczy Ogród" Skierniewice, r XIV Dni Ogrodnika Targi Międzynarodowe Gołuchów, r. Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. Odpady organiczne problemy i sposoby zagospodarowania Falenty, r. XXXV Święto Kwiatów, Owoców i Warzyw XV Targi Ogrodniczo-Rolne Skierniewice, r Ogólnopolska Konferencja ProBio Emy narzędziem biologizacji środowiska Licheń, r.

8 8 EkoTechProdukt Newsletter wydanie13 czerwiec 2012 Kalendarium najbliższych wydarzeń VII Jesienna Giełda Ogrodnicza i II Krajowe Święto Gruszy Boguchwała, 6 7 października 2012 r. I Międzynarodowy Kongres Bioekonomii Łódź, 9 listopada 2012 r. Warsztaty Ekologiczna produkcja owoców wybrane osiągnięcia projektu EkoTechProdukt Łódź, 13 października 2012 r. XVII Ogólnopolskie Spotkanie Sadowników pt. RYNEK OWOCÓW I JEGO UWARUNKOWANIA Grójec, 17 listopada 2012 r. IX Rolniczy Festiwal Nauki Brwinów, 19 października 2012 r. Kontakt Kierownik projektu: dr hab. Lidia Sas Paszt, prof. IO, tel.: , lidia.sas@inhort.pl Koordynator projektu: dr Eligio Malusa, malusa@inrete.it Biuro projektu: mgr Agnieszka Pełka, tel , agnieszka.pelka@inhort.pl mgr Barbara Klimczyk, tel , barbara.klimczyk@inhort.pl Dział promocji i upowszechniania projektu: dr Barbara Michalczuk, tel.: , barbara.michalczuk@inhort.pl Opracowanie redakcyjne, webmaster mgr Jadwiga Łyś, tel , jadwiga.lys@inhort.pl Egzemplarz bezpłatny współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Działania 1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Poddziałanie