EDUKACJA MIESZKAŃCÓW MIAST W KIERUNKU ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU. Anna Kalinowska

Transkrypt

1 Miasto idealne-miasto zrównoważone Warszawa EDUKACJA MIESZKAŃCÓW MIAST W KIERUNKU ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU Anna Kalinowska Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem ucbs@uw.edu.pl

2 Edukacja dobra na wszystko Edukację uważa się za skuteczne narzędzie kształtowania ludzkich zachowań tak by prowadziły do osiągnięcia pożądanego celu. Ramowa Konwencja NZ ws zmian klimatu poświęca edukacji rozdział 6, edukację polecają i inne strategie ograniczania zmian klimatu.

3 Czy edukacja dla klimatu wystarczy? Edukacja skierowana jedynie na (niewątpliwie słuszne) działania mające chronić klimat utrwala jednak przekonanie, że w ten sposób powstrzymamy zmiany atmosfery, daje złudną wiarę, że naszymi zabiegami potrafimy zatrzymać, a nawet zawrócić globalne ocieplenie i jego skutki. A co jeśli nie? Już dziś widać skutki

4 Czy w Polsce w edukacji dotyczącej klimatu jest miejsce na adaptację? Tytuły większości programów edukacyjnych nie wskazują raczej by uwzględniano taką potrzebę Koalicja dla klimatu Klasa z klimatem Edukacja dla klimatu Zmień nawyki- chroń klimat Chrońmy klimat

5 Chrońmy klimat ale i człowieka przed skutkami zmian Konieczność adaptacji i praktyczne tego sposoby w niewielkim stopniu są przedmiotem zainteresowania edukacji. Wśród materiałów przeznaczonych dla szkół adaptacja pojawia się nieczęsto (np. W Lenart: Życie na cieplejszej planecie) chociaż wśród celów kształcenia jest zapobieganie skutkom zmian środowiska

6 Czas na adaptację W 2006 roku w Nairobi powstał program działań dotyczący adaptacji do zmian klimatu zobowiązujący kraje do przygotowania własnych narodowych programów- także dot. edukacji UE po opracowaniu Zielonej Księgi, a w 2009r Białej Księgi w 2013 r ogłosiła Strategię UE Adaptacji do Zmian Klimatu

7 Opracowanie powstałe w Instytucie Ochrony Środowiska pod redakcją prof. Macieja Sadowskiego KLIMADA- zawiera również rozdział dotyczący edukacji i szkoleń

8 Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020

9 Cele i kierunki działań KLIMADY w dziedzinie edukacji Cel 6: Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających adaptacji do zmian klimatu 6.1 Kierunek działań: zwiększenie świadomości odnośnie do ryzyk związanych ze zjawiskami ekstremalnymi i metod ograniczania ich wpływu 6.2- kierunek działań: ochrona grup szczególnie narażonych przed skutkami niekorzystnych zjawisk klimatycznych

10 KLIMADA jako szczególnie wrażliwe na zmiany klimatu traktuje obszary zurbanizowane Miejskie wyspy ciepła, stres cieplny, pyl zawieszony i smog Powodzie (większość obszarów miejskich leży w dolinach dużych rzek) Ulewne deszcze, podtopienia, osuwiska, zniszczenie ciągów komunikacyjnych Wpływ inwazyjnych gatunków obcych, Choroby klimatozależne

11 CCentrum Badań nad Środowiskiem i Zrównoważonym Rozwojem Działania edukacyjne związane zwiększanie zdolności do adaptacji Otwarte wykłady skierowane do społeczności akademickiej Rozwój zrównoważony w teorii i praktyce Wydawnictwa naukowe i popularnonaukowe Konferencje Warsztaty dla nauczycieli Poradniki i zajęcia na Uniwersytetach Trzeciego Wieku

12 Międzynarodowy Projekt BEAGLE-( Biodiversity Education and Awareness to Grow a Living Environment) Skierowany do szkół w Europie projekt ( COMENIUS EU LLP) wspomagający obserwacje poza murami klasy. Dzięki obserwacjom fenologii drzew zwraca uwagę na ich rolę w zmniejszaniu miejskiej wyspy ciepła. Tym samym wskazuje, że dbanie o drzewa w mieście zmniejsza skutki zmian klimatu Na spotkanie różnorodności biologicznej -Poradnik nauczyciela UCBS 2011

13 Edukacja i szkolenia sektorowe Edukacja dotycząca zdolności ochrony przed skutkami zmian klimatu powinna obejmować przedstawicieli wszystkich sektorów życia miasta i dotyczyć planowania przestrzennego, stosowania materiałów budowlanych, planowania przepuszczalnych powierzchni, zieleni i drzew miejskich itp.

14 Zrównoważony rozwój terenów zurbanizowanych w kontekście adaptacji do zmian klimatu Propagowanie dobrych praktyk m.in. zabezpieczania terenów zielonych, pielęgnacji drzew, Warsztaty IGPIM skierowane do osób związanych zawodowo z planowaniem przestrzennym oraz realizacją różnych funkcji miasta jak; pracownicy administracji publicznej i organizacji samorządowych, konserwatorzy zieleni i urbaniści

15 Adaptacja do skutków zmian klimatu dla zdrowia Edukacja służb medycznych Wprowadzenie tematu profilaktyki i postępowania w razie zagrożeń-upały, burze (udary cieplne, porażenia itp.) do programów na różnego rodzaju studiach medycznych ( lekarze pierwszego kontaktu, ratownictwo medyczne, farmaceuci). Szkolenia Edukacja mieszkańców Informacje o zagrożeniach cieplnych i związanych ze zjawiskami atmosferycznymi oraz odpowiednich sposobach postępowania : w serwisach pogodowych, przychodniach zdrowia, W popularnych czasopismach i telewizji

16 Edukacja dotycząca ochrony przed gatunkami inwazyjnymi i wektorami chorób Edukacja szczególnie ważna w sytuacji po powodziach i podtopieniach Materiały informacyjne i poradnictwo dla mieszkańców we Wrocławskim programie kontroli liczebności komarów; Poznaj fakty i przyłącz się do działania, aby zmniejszyć uciążliwość komarów w mieście

17 Edukacja skierowana do działkowiczów i właścicieli ogródków na posesjach Ogrody działkowe i przy indywidualnej zabudowie w miastach to tereny, których użytkownicy oczekują edukacji i poradnictwa dot. adaptacji do zmian klimatu np. dzięki doborowi odmian, gat. roślin ciepłolubnych, ochrony gleb przed wysuszaniem lub nadmiarem wody, ocienianie itp..

18 Popularyzacja sposobów ochrony miejskiej różnorodności biologicznej i usług ekosystemów w sytuacji zmian klimatu Materiały informacyjne i organizowanie działań dla młodzieży, wspólnot mieszkaniowych, administratorów budynków np. ochrona miejsc gniazdowania po ocieplaniu budynków, izolacja przez pnącza, pojniki dla ptaków i drobnych ssaków

19 Zadania dla mediów Kształtowanie zachowań związanych ze zmniejszaniem ryzyka wobec zmiennej pogody np., unikanie przejść pod drzewami w czasie wiatru i burzy, uzupełnianie płynów w upał, dostęp do wody dla zwierząt w mieście

20 Gdzie edukacja dla adaptacji do skutków zmian klimatu w mieście może wyjść na ulice miasta? Bezpośrednie możliwości dotarcia do mieszkańców miast Masowe imprezy np.. festyny ( Dzień Ziemi) Hapeningi ( np. Święto Drzewa ) Plakaty promujące zmiany zachowań Ekrany Urbanews w komunikacji miejskiej Dzień Ziemi Festyn na Polu Mokotowskim

21 DZIEKUJĘ ZA UWAGĘ

22 Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa Towarzystwo Urbanistów Polskich Prezentacja została wygłoszona podczas konferencji: MIASTO IDEALNE MIASTO ZRÓWNOWAŻONE Planowanie przestrzenne terenów zurbanizowanych i jego wpływ na ograniczenie skutków zmian klimatu Warszawa, 24 października 2014 r. Pod patronatem: Polskiego Komitetu ds. UNESCO Unii Metropolii Polskich Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Uniwersytet Warszawski.