Róznorodność biologiczna w międzynarodowych i polskich programach edukacji ekologicznej

Transkrypt

1 Róznorodność biologiczna w międzynarodowych i polskich programach edukacji ekologicznej Anna Batorczak a.batorczak@uw.edu.pl Konferencja realizowana jest w ramach projektu pn. Natura 2000 naszą szansą dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie

2 Edukacja jest warunkiem koniecznym do urzeczywistnienia zrównoważonego rozwoju i zachowania różnorodności biologicznej.

3 Jaka powinna być edukacja dla różnorodności biologicznej?

4 Edukacja przyrodnicza? Edukacja ekologiczna? Edukacja dla zrównoważonego rozwoju? Każda z nich?

5 Edukacja przyrodnicza koncentruje się na: poznawaniu gatunków i ich interakcji z otoczeniem, bada cykle życiowe i zjawiska fenologiczne, podkreśla rolę ochrony przyrody, wskazuje na zagrożenia dla świata przyrody, bada i analizuje przyrodę nieożywioną

6 Począwszy od 2004r., każde nadleśnictwo Lasów Państwowych sporządza dokument Program edukacji leśnej społeczeństwa w nadleśnictwie. Edukacja leśna

7 Edukacja w parkach narodowych wydawnictwa (albumy, wydawnictwa popularno informacyjne, monografie przyrodnicze, przewodniki, przewodniki edukacji ekologicznej) wystawy i ekspozycje muzealne. ścieżki przyrodnicze zajęcia dydaktyczne Oferta edukacyjna poszczególnych parków narodowych jest silnie zróżnicowana, co w znacznej mierze uwarunkowane jest charakterem objętych ich granicami ekosystemów.

8 Edukacja ekologiczna o środowisku w środowisku dla środowiska

9 Edukacja dla Zrównoważonego Rozwoju EZR Edukacja dla zrównoważonego rozwoju nie ma zastępować edukacji ekologicznej (środowiskowej), ale ją poszerzać i wzbogacać. Koncepcja bowiem edukacji ekologicznej kładzie nacisk na holistyczne ujmowanie różnych aspektów środowiska oraz powiązanie kwestii środowiskowych z ekonomicznymi i społecznymi.

10 Ten rodzaj edukacji bardziej ogniskuje się na sprawach związanych z egzystencją ludzką i uznaje, że prawa ludzi i sprawiedliwość społeczna są tak samo istotne dla zrównoważonego rozwoju jak utrzymanie w stanie równowagi biologicznej środowiska naturalnego.

11 Przyjmuje się, że edukacja ekologiczna jest bardziej przeciw na przykład optuje za powstrzymywaniem zanieczyszczenia środowiska, emisji gazów cieplarnianych itp. podczas gdy podejście reprezentowane w edukacji dla zrównoważonego rozwoju bardziej podkreśla podejmowanie konstruktywnych działań, które pozytywnie zmienią sposób gospodarowania zasobami przyrodniczymi i funkcjonowania społeczeństw.

12 Celem edukacji dla zrównoważonego rozwoju jest przede wszystkim nauczanie jak postępować w inny niż dotychczasowy sposób, a nie poprawianie szkód, które zostały wyrządzone.

13 Włączanie tematyki różnorodności biologicznej w proces edukacji i nauczania - wnioski z warsztatów te odbyły się podczas Światowej Konferencji UNESCO nt. Edukacji na rzecz Zrównoważonego Rozwoju zorganizowanej w Niemczech w Bonn 31 marca 2 kwietnia, 2009r.z

14 Nasze życie i życie na Ziemi jest ściśle związane i zależne od różnorodności biologicznej (zaopatrzenie w wodę, żywność, zapewnienie schronienia i energii, źródła dochodu i możliwości zmniejszania ubóstwa),

15 Ludzie są częścią różnorodności biologicznej, tak więc cokolwiek wpływa na różnorodność biologiczną odbija się na jakości naszego życia.

16 Natura jest źródłem przyjemności i inspiracji i stanowi podstawę dla wielu zajęć rekreacyjnych, turystyki i kultury.

17 Skuteczna edukacja na temat różnorodności biologicznej opiera się na zrozumieniu złożoności natury ludzkiej, tak więc powinna czerpać ze wszystkich możliwych źródeł wiedzy i doświadczenia (np. tradycyjnej - ludowej wiedzy i wiedzy naukowej).

18 Rozwój zrównoważony oznacza racjonalne zarządzanie bioróżnorodnością, które wiąże się z podnoszeniem świadomości i aktywnym angażowaniem się społeczeństw w jej ochronę.

19 W edukacji powinno się kłaść większy nacisk na rozumienie naturalnych procesów związanych zarówno z różnorodnością biologiczną jak i z wzajemnymi powiązaniami w całej sieci życia.

20 Przykłady międzynarodowych programów edukacji na rzecz różnorodności biologicznej

21

22 Projekt BEAGLE Projekt BEAGLE jest dostępnym w internecie projektem dotyczącym różnorodności biologicznej, otwartym dla wszystkich szkół w Europie. Nazwa BEAGLE powstała z pierwszych liter angielskich słów Biodiversity Education and Awareness to Grow a Living Environment, które w tłumaczeniu na język polski oznaczają edukację i podnoszenie świadomości dot. różnorodności biologicznej i jej związków ze zrównoważonym rozwojem.

23 Projekt BEAGLE to konsorcjum partnerów z sześciu krajów: Polska, Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym Węgry, Centrum Edukacji Ekologicznej Niemcy, Centrum Badań nad Środowiskiem - Helmholtz Centre Norwegia, Uniwersytet w Bergen, Pracownia Dydaktyki i Metodyki Biologii i Przedmiotów Przyrodniczych, Słowacja, Narodowa Agencja Środowiska Wielka Brytania, Field Studies Council

24 W ramach projektu BEAGLE nauczyciele i uczniowie są zachęcani są do prowadzania obserwacji fenologicznych sześciu gatunków drzew powszechnie występujących w Europie 1. Dąb (Quercus sp.) 2. Buk (Fagus sylvatica) 3. Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum) 4. Brzoza (Betula sp.) 5. Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia) 6. Lipa (Tilia sp.)

25

26

27

28

29

30

31

32 Przykłady krajowych programów edukacji

33 Darmowe narzędzia edukacyjne - materiały edukacyjne Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła Na stronach dostępne są liczne publikacje dotyczące całego zakresu zagadnień ZR takich jak np. różnorodność biologiczna, obszary Natura 2000, woda w mieście, zmiany klimatu, odpady, odpowiedzialne zakupy, edukacja globalna.

34 Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła

35 Fundacja Nasza Ziemia Program Ogród - ostoja zwierząt

36 Klub Gaja

37

38 Szlak Dębów Królewskich Ścieżki edukacyjne przystosowane dla osób niepełnosprawnych

39 Stowarzyszenie Mieszkańców Białowieża-Gmina Marzeń projekt Białowieskie Ogrody Marzeń Wspólnie z mieszkańcami ulicy Tropinka zadbaliśmy o przedpłocia przygotowując ziemię i przekazując gospodarzom sadzonki tradycyjnych roślin ozdobnych. W wybranych miejscach pojawiły się tabliczki z rysunkami i opisem roślin, a przy wjeździe na Tropinkę duża tablica z opisem całej ścieżki edukacyjnej. Do odwiedzin ścieżki zachęcał też kolorowy folder.

40 Uroczyste otwarcie ścieżki było okazją do wspólnego spaceru, posłuchania gawęd o roślinach oraz do wspólnej zabawy przy ognisku. Zorganizowaliśmy również dwie wycieczki do Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu, żeby zapoznać się z uprawianymi tam roślinami. Ukoronowaniem projektu był sąsiedzki kiermasz roślin tradycyjnych, na którym można było wymienić się roślinami z przydomowych ogródków i otrzymać tradycyjne odmiany drzew.

41 OTOP

42

43

44

45

46

47 Dziękuję za uwagę Anna Batorczak Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem