CZAS PRACY W NOWYCH KRAJACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "CZAS PRACY W NOWYCH KRAJACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ"

Julian Lis
7 lat temu
Przeglądów:

1 CZAS PRACY W NOWYCH KRAJACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ Aspekty ekonomiczne, prawne i społeczne (red.) Magdalena Barbara Rycak Warszawa 2008

2 Spis treści WYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW WSTĘP Część I SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ASPEKTY CZASU PRACY Rozdział I TŁO SPOŁECZNO-GOSPODARCZE KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ Uwagi wstępne Sytuacja demograficzna w ośmiu nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej Rynek pracy ośmiu krajów Europy Środkowo-Wschodniej Niektóre problemy gospodarcze krajów Europy Środkowo-Wschodniej Rozdział II ILE I JAK PRACUJEMY W KRAJACH EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ? Uwagi wstępne Obowiązujący czas pracy i godziny przepracowane w nowych krajach członkowskich na tle UE Godziny przepracowane przez pracowników najemnych tendencje wieloletnie Godziny przepracowane przez osoby prowadzące własną działalność gospodarczą Długie godziny pracy Praca na część etatu Popularność pracy na część etatu w krajach starej i nowej Unii Rozkłady czasu pracowników zatrudnionych w niepełnym czasie Powody pracy na niepełnym etacie Nietypowe pory pracy w gospodarce rynkowej... 59

3 6 Spis treści 7.1. Uwagi wstępne Praca w soboty, niedziele, wieczorami i w nocy Praca zmianowa Oceny nietypowych godzin pracy przez menedżerów i pracowników Rozdział III TRADYCYJNY CZY ELASTYCZNY CZAS PRACY? Uwagi wstępne Istota elastyczności, próby jej określenia w literaturze przedmiotu i w badaniach międzynarodowych Analiza elastycznej organizacji czasu pracy na podstawie badań międzynarodowych Uwagi ogólne Zmienne godziny pracy pracowników najemnych Zmienne godziny pracy w praktyce przedsiębiorstw Annualizacja godzin pracy Praca na wezwanie (on-call work) Praca w domu i telepraca Elastyczny czas pracy pracujących na własny rachunek Rozdział IV SPOŁECZNE ASPEKTY ELASTYCZNEJ ORGANIZACJI CZASU PRACY Uwarunkowania godzenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym Oczekiwania pracowników wobec przedsiębiorstwa dotyczące udogodnień w łączeniu pracy z obowiązkami rodzinnymi Problem w skali Unii Europejskiej Zakres rozwiązań stosowanych w Polsce Pozytywna i negatywna elastyczność czasu pracy Postulaty pracowników wobec przedsiębiorstw preferowane zmiany w organizacji czasu pracy Oceny pracowników różnych form organizacji czasu pracy PODSUMOWANIE I WNIOSKI Załącznik nr 1. Ad hoc module on work organization and working time arrangements Załącznik nr 2. Określenia statystyczne użyte w opracowaniu BIBLIOGRAFIA DO CZĘŚCI I

4 Spis treści 7 Część II PRAWNE ASPEKTY CZASU PRACY Rozdział V ŹRÓDŁA REGULACJI PRAWNYCH CZASU PRACY Uwagi wprowadzające Problematyka czasu pracy w konstytucjach badanych państw Unii Europejskiej Międzynarodowe uwarunkowania regulacji czasu pracy w nowo przyjętych krajach Unii Europejskiej Konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy Wpływ prawa wspólnotowego na prawodawstwo nowo przyjętych krajów Unii Europejskiej Ustawowe regulacje czasu pracy w nowo przyjętych krajach Unii Europejskiej Udział partnerów społecznych w tworzeniu źródeł czasu pracy Konkluzje Wnioski dla polskiego ustawodawcy Magdalena Barbara Rycak Rozdział VI PODSTAWOWE INSTYTUCJE PRAWNE I POJĘCIA CZASU PRACY W NOWYCH KRAJACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ Czas pracy Okres odpoczynku Przerwa na odpoczynek Ogólny wymiar czasu pracy Niepełny wymiar czasu pracy Organizacja czasu pracy Okres rozliczeniowy Rozkład czasu pracy Wnioski dla polskiego ustawodawcy Rozdział VII PRAWNE ASPEKTY ORGANIZACJI CZASU PRACY W NOWO PRZYJĘTYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Uwagi wprowadzające Elastyczne formy organizacji czasu pracy

5 8 Spis treści 2.1. Organizacja czasu pracy z równoważonym dobowym czasem pracy Praca zmianowa Przerywany czas pracy Organizacja czasu pracy, w której pracownik decyduje o godzinach rozpoczynania i kończenia pracy Zadaniowo-wynikowy czas pracy Konta czasu pracy Tryb ustalania rozkładu czasu pracy Dopuszczalność pracy w dni wolne Praca wieczorem i w nocy Konkluzje Wnioski dla polskiego ustawodawcy Magdalena Barbara Rycak Rozdział VIII PRAWNE OGRANICZENIA PRAWA DO WYPOCZYNKU Praca w godzinach nadliczbowych Pojęcie pracy w godzinach nadliczbowych Przesłanki dopuszczalności pracy w godzinach nadliczbowych Limity godzin nadliczbowych Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych Dyżur pracowniczy Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości dotyczące dyżurów Pojęcie i zasady ustalania dyżuru Rekompensowanie dyżuru pracowniczego Konkluzje Wnioski dla polskiego ustawodawcy Rozdział IX ROZWIĄZANIA PRAWNE WSPIERAJĄCE GODZENIE PRACY ZAWODOWEJ Z ŻYCIEM RODZINNYM Uwagi wprowadzające Ułatwienia w dostępie do zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy Ograniczenia pracy w godzinach nadliczbowych osób sprawujących opiekę nad dziećmi Ograniczenia pracy nocnej osób sprawujących opiekę nad małymi dziećmi Ograniczenia w zatrudnianiu w dni wolne od pracy

6 Spis treści 9 6. Ograniczenia w zatrudnianiu w przedłużonym dobowym czasie pracy Przerwy na karmienie dziecka Zwolnienia od pracy przeznaczone na opiekę nad dziećmi Możliwość dostosowywania przez pracownika rozkładu czasu pracy do swoich potrzeb Konkluzje Wnioski dla polskiego ustawodawcy WNIOSKI KOŃCOWE BIBLIOGRAFIA DO CZĘŚCI II

7 WORKING TIME IN NEW EUROPEAN UNION MEMBER STATES Economic, legal and social aspects Table of Contents LIST OF IMPORTANT ABBREVIATIONS INTRODUCTION Part I SOCIO-ECONOMIC ASPECTS OF WORKING TIME Chapter I SOCIO-ECONOMIC BACKGROUND IN CENTRAL-EASTERN EUROPEAN COUNTRIES Opening remarks Demographic situation in eight new EU Member States Labour market in eight Central and Eastern European countries Some economic problems in the Central and Eastern European countries Chapter II HOW LONG AND HOW DO WE WORK IN CENTRAL-EASTERN EUROPEAN COUNTRIES? Opening remarks Obligatory working time and hours worked in new Member States against EU Hours worked by employees long-term trends Hours worked by the self-employed persons Long working hours Part-time work Popularity of part-time work in the old and new countries of the European Union Working schedules of part-time workers Reasons for part-time work Non-standard working hours in market-driven economy Opening remarks... 59

8 Table of Contents Work on Saturdays, Sundays, in the evenings and at night time Shift work Evaluation of non-standard working hours by managers and workers Chapter III TRADITIONAL OR FLEXIBLE WORKING TIME? Opening remarks The essence of flexibility and attempts to define it in literature of the subject and in international research Analysis of flexible working time organisation based on international researches Opening remarks Variable working hours of employees Variable working hours in the practice of enterprises Annualisation of working hours On call work Work at home and tele-work Flexible working time of self-employed Chapter IV SOCIAL ASPECTS OF WORKING TIME FLEXIBILITY Conditions for reconciliation of professional work with the family life Workers' expectations towards company concerning improvements in the reconciliation of work with family duties This issue in European Union scale Solutions applied in Poland Positive and negative flexibility of working time Expectations of workers vis-à-vis companies preferred changes in working time organisation Evaluation of various forms of working time organisation by the workers RECAPITULATION AND CONCLUSIONS Appendix No 1. Ad hoc module on work organization and working time arrangements Appendix No 2. Statistical terms used in the publication BIBLIOGRAPHY TO PART I

9 12 Table of Contents Part II LEGAL ASPECTS OF WORKING TIME Chapter V SOURCES OF WORKING TIME LEGISLATION Introductory remarks Working time issues in the constitutions of European Union states under study International considerations for working time regulation in newly admitted European Union countries International Labour Organisation (ILO) conventions Impact of Community law on legislation of newly admitted European Union countries Statutory working time regulations in newly admitted European Union countries Involvement of social partners in development of working time sources Conclusions Conclusions for the Polish legislator Magdalena Barbara Rycak Chapter VI BASIC LEGAL INSTITUTIONS AND WORKING TIME TERMS IN NEW EUROPEAN UNION MEMBER STATES Working time Rest time Break to rest Full-time work Part-time work Working time organisation Settlement period Working time schedule Conclusions for the Polish legislator Chapter VII LEGAL ASPECTS OF WORKING TIME ORGANISATION IN NEWLY ADMITED EUROPEAN UNION MEMBER STATES Introductory remarks Flexible forms of working time organisation

10 Table of Contents Working time organisation with balanced daily working time division Shift work Interrupted working time Working time organisation whether the employee decides when to start and when to finish work Working time defined by tasks Working time accounts Procedure for determining working time schedule Work admissibility on days off Work in the evenings and at night time Conclusions Conclusions for the Polish legislator Magdalena Barbara Rycak Chapter VIII LEGAL CONSTRAINTS ON THE RIGHT TO REST Overtime work Definition of overtime work Admissibility of overtime work Overtime hours' limits Compensation for overtime work Employee s duty to perform special work duty European Court of Justice rulings on special work duty Nation and principles of determining on-call duty Compensation for on-call duty Conclusions Conclusions for the Polish legislator Chapter IX LEGAL ARRANGEMENTS SUPPORTING RECONCILIATION OF PROFESSIONAL WORK WITH FAMILY LIFE Introductory remarks Improvements in the access to part-time employment Overtime work limitations for persons exercising care over small children Limitations for night time work of persons exercising care over small children Limitations in hiring on days off Limitations in hiring to work in extended daily working time Breaks at work to feed a baby Leaves from work to take care for children

11 14 Table of Contents 9. An option of adaptation of working time schedule by an employee to match his needs Conclusions Conclusions for the Polish legislator FINAL CONCLUSIONS BIBLIOGRAPHY TO PART II

Podobne dokumenty

CZAS PRACY W NOWYCH KRAJACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ

CZAS PRACY W NOWYCH KRAJACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ Aspekty ekonomiczne, prawne i społeczne (red.) Monika Latos-Miłkowska Magdalena Barbara Rycak Warszawa 2008 WYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW 15 WSTĘP