Zagadnienia Informacji Naukowej 1/2010 Spis treści

Transkrypt

1 Spis treści Zagadnienia Informacji Naukowej 1/2010 Spis treści I. ROZPRAWY, BADANIA, MATERIAŁY 1. Małgorzata Wilińska SYSTEMY EKSPERTOWE 2. Teresa Szmigielska OD STATYSTYKI DO EWALUACJI BIBLIOTEK 3. Anna Wałek OPEN ACCESS - N OWY MODEL DOSTĘPU DO W YNIKÓW BADAŃ N AU KOWYCH 4. Agnieszka Brachfogel TERM INY METADANYCH DCMI - NOWE ZALECENIE DLA METADANYCH DUBLIN CORE 5. Agnieszka Łukomska-Kryger THE COCHRANE LIBRARY JAKO PRZYKŁAD BAZY TYPU EVIDENCE BASED MEDICINE 6. Michał Rogoż INTERNETOWA PRZESTRZEŃ INFORMACYJNA WOKÓŁ POLSKIEJ EDYCJI NIEZNANYCH PRZYGÓD MIKOŁAJKA II. RECENZJE I OMÓWIENIA 1. ANGIELSKO-POLSKI SŁOWNIK INFORMACJI NAUKOWEJ I BIBLIOTEKOZNAWSTWA Jadwiga Sadowska 2. PRAGMATYKA JĘZYKA HASEŁ PRZEDMIOTOWYCH BIBLIOTEKI NARODOWEJ I U NIWERSALN EJ KLASYFIKACJI DZI ESI ĘTN EJ NA PRZYKŁADZIE STOSOWANIA TYCH JĘZYKÓW W PRZEWODNIKU BIBLIOGRAFICZNYM Wiesław Babik III. KRONIKA 1. II WROCŁAWSKIE SPOTKANIA BIBLIOTEKARZY POLONIJNYCH Witold Król 2. CYFROWOŚĆ BIBLIOTEK I ARCHIWÓW" SPRAWOZDANIE Z KONFERENCJI, WARSZAWA, LISTOPADA 2009 R. Paweł Rygiel 3. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI INSTYTUTU INFORMACJI NAUKOWEJ I STUDIÓW BIBLIOLOGICZNYCH UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO W ROKU AKADEMICKIM 2008/2009 Robert Brzóska Małgorzata W iklińska: SYSTEMY EKSPERTOWE Streszczenie W artykule omówiono cechy charakterystyczne systemów ekspertowych, ich elementy i podział stosowany w literaturze przedmiotu. Przedstawiono strukturę systemu eksperckiego na przykładzie polskich systemów prawniczych. Opisano reprezentacje i pozyskiwanie wiedzy w tych systemach. Teresa Szm igielska:od STATYSTYKI DO EWALUACJI BIBLIOTEK STRESZCZENIE Artykuł omawia historię wybranych metod oceny bibliotek akademickich od pierwszej połowy XVIII wieku do 2008 r. Opisano publikacje wielokrotnie cytowane w wybranych bibliografiach przedmiotu,

2 uznane za najistotniejsze dla omawianej tematyki. Analiza literatury miała za zadanie wyłonienie najważniejszych tematów badań w ujęciu historycznym. Przedstawiono rozwój badań ilościowych podjętych w Stanach Zjednoczonych i ich wpływ na kraje europejskie. Anna W ałek:open ACCESS - NOWY MODEL DOSTĘPU DO W YNIKÓW BADAŃ NAUKOWYCH Streszczenie W artykule przedstawiono historię i współczesne rozwiązania nowego modelu dostępu do wyników badań naukowych - Open Access. Porównano światowe i polskie działania w tym zakresie. Omówiono programy, deklaracje a także problemy finansowania, gwarancję jakości udostępnianych opracowań i popularyzację OA. Agnieszka Brachfogel: TERMINY METADANYCH DCMI - NOWE ZALECENIE DLA METADANYCH DUBLIN CORE Streszczenie Omówiono zmiany wprowadzone przez DCMI w strukturze standardu Dublin Core spowodowane jego szybkim upowszechnianiem się w Internecie. Agnieszka Łakomska-Kryger:THE COCHRANE LIBRARY JAKO PRZYKŁAD BAZY TYPU EVIDENCE BASED MEDICINE Streszczenie Artykuł prezentuje opis jednego ze źródeł informacji medycznej - The Cochrane Library, bazy biliograficzno-faktograficznej z zakresu Evidence Based Medicine. Przedstawiono w n im krótki rys historyczny, informacje ogólne, a także podstawowe zasady korzystania z bazy.

3 ZIN Spis treści I. ROZPRAWY, BADANIA, MATERIAŁY Jadwiga Woźniak-Kasperek KRYZYS WARTOŚCI WIEDZY? Streszczenie Artykuł jest próbą refleksji na temat wartości wiedzy. Kontekst rozważań ograniczono do zagadnień właściwych i ważnych dla bibliotekarzy w Polsce w ostatnich latach pierwszej dekady XXI w. Poruszono między innymi takie zagadnienia, jak: własności i cechy pożądane informacji; imperatyw informacyjny; wartości w życiu człowieka i społeczeństw; wiedza jako wartość; wzajemne relacje wiedzy i informacji; dewaluacja wiedzy i nadużywanie terminu wiedza. Odpowiadając na pytanie zawarte w tytule artykułu, stwierdzono, że mamy dziś do czynienia z kryzysem wartości wiedzy, sytuując tę konkluzję w kontekście socjologicznym i aksjologicznym. Piotr Malak ROZWÓJ BADAŃ NAD PRZETWARZANIEM JĘZYKA NATURALNEGO Streszczenie Artykuł prezentuje rozwój badań nad przetwarzaniem języka naturalnego. Przedstawione zostały początki badań w tym zakresie oraz zmiany, jakie zachodziły zarówno w samych metodach badawczych, jak i w ich tematyce na przestrzeni ostatnich 60 lat. Opisano dwie najpopularniejsze metody badawcze, analizę statystyczną oraz gramatyki generatywne. Dokonano również wstępnej oceny zalet i wad obu metod. Ponadto w artykule zaprezentowano wybrane współczesne kierunki działań NLP. Jako najpopularniejsze obecnie kierunki badań nad przetwarzaniem języka naturalnego można wymienić wyszukiwanie informacji (ang. Information Retrieval) czy grupowanie dokumentów. Anna Stanis ZAPOŻYCZENIA JĘZYKOWE W SYSTEMIE JĘZYKÓW HASEŁ PRZEDMIOTOWYCH Streszczenie W artykule omówiono jak zjawisko wzmożonego napływu zapożyczeń w języku naturalnym, jakie obserwujemy w ostatnim dwudziestoleciu, wpływa na kształtowanie systemu słowotwórczego języków haseł przedmiotowych. Internacjonalizacja, efekt globalizacji jako tendencja wskazująca kierunek zmian w językach naturalnych i językach haseł przedmiotowych. Veslava Osińska ROZWÓJ METOD MAPOWANIA DOMEN NAUKOWYCH I POTENCJAŁ ANALITYCZNY W NIM ZAWARTY Streszczenie W artykule opisano nową, cieszącą się zainteresowaniem wśród specjalistów biblio- i naukometrii metodę badawczą: wizualizację nauki. Przedstawiono genezę, technologie i

4 etapy procesu wizualizacji. Załączono przykład mapy macierzystej dziedziny: bibliotekoznawstwa i informacji naukowej z lat Z perspektywy porównania z metodami biliometrycznymi podsumowano możliwości badawcze prezentowanej metody. Artykuł ma być zachętą dla polskich naukowców, którzy interesują się wciąż jeszcze niepopularnymi w kraju badaniami w zakresie wizualizacji wiedzy. Położono zatem nacisk na popularne w kręgu praktyków wizualizacji narzędzia do mapowania typu Open Source oraz opis ich właściwości użytkowo-technicznych. Marcin Roszkowski LINKED DATA - MODEL DANYCH POWIĄZANYCH W SEMANTIC WEB Streszczenie The paper presents foundations of Linked Data - a recommended best practice for exposing, sharing, and connecting pieces of data, information, and knowledge on the Semantic Web. Practical applications of this model were presented. The paper includes issues on bibliographic data on Semantic Web, major problems and possible advantages for library community. Agnieszka Brachfogel TERMINY METADANYCH DCMI I MOŻLIWOŚCI ICH WYKORZYSTANIA W OPISIE RZECZOWYM Streszczenie DCMI Metadata Terms is an up-to-date specification of all metadata terms maintained by the Dublin Core Metadata Initiative. Included are the fifteen terms of the Dublin Core Metadata Element Set (v. 1.1). The hierarchy and appropriate linking between the terms has been created. Number of the subject elements has increased. Partly it is the refinements of the basic elements but some of them are completely new. Although the conversion into and from MARC fields is already possible, some difficulties are encountered and need to be solved. Usage of the DCMI Metadata Terms has not become widespread yet, however the elements enter the structures of the catalogues. Anna Wałek FINANSOWANIE OPEN ACCESS Streszczenie Tematyka finansowania otwartego dostępu jest kwestią niezwykle ważną, a jednak najczęściej pomijaną w polskim piśmiennictwie. Model Open Access, choć z założenia ma zapewniać bezpłatny dostęp do zasobów, generuje koszty systemowe, organizacyjne i administracyjne, których istnienia należy mieć świadomość. W artykule omówiono funkcjonujące obecnie sposoby finansowania publikacji Open Access, takie jak: model autorski, instytucjonalny, podwójny, współdzielony i hybrydowy, jak również finansowanie pochodzące z dotacji rządowych i grantów oraz płatne członkostwo w wydawnictwie OA. Szczególną uwagę poświęcono autorskiemu modelowi finansowania publikacji OA, który zakłada, że to autor ponosi koszty publikowania swoich opracowań. Opisano również wysokość opłat autorskich pobieranych przez większość obecnych na rynku komercyjnych wydawców czasopism Open Access oraz czasopism hybrydowych.

5 Ewa Dąbrowska KOMPUTERYZACJA GROMADZENIA ZBIORÓW A ZINTEGROWANY SYSTEM BIBLIOTECZNY. DOŚWIADCZENIA BIBLIOTEKI JAGIELLOŃSKIEJ Streszczenie: Przedstawiono przebieg komputeryzacji Oddziału Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej w kontekście funkcjonującego tu systemu zintegrowanego. System obsługi gromadzenia AFAS, oferowany przez firmę VTLS na początku lat 90-tych, który BJ użytkowała jako jedyna biblioteka w Polsce, nie był satysfakcjonujący, mimo to znacząco usprawnił pracę. Wąski zakres obsługiwanych funkcji wpłynął w późniejszym okresie na podjęcie decyzji o rozpoczęciu prac nad własnym programem, zamiast zakupu oferowanego obecnie modułu gromadzenia Virtua. Praktyka wykazała, że OGR nie musi rejestrować danych bibliograficznych pozycji wpływających bez wcześniejszego zamówienia, ale tylko tych, które dopiero zamierza do biblioteki sprowadzić. Druki zwarte, otrzymywane z darmowych źródeł wpływu, po rejestracji w zbiorczej ewidencji wpływu i nadaniu akcesji, przekazywane są od razu do Oddziału Opracowania.

6 ZIN Jakub Bulik Streszczenie Omówiono podział społeczeństwa informacyjnego na klasy spowodowany rozwojem nowoczesnych form komunikacji. Przedstawiono czynniki wpływające na zróżnicowanie społeczne (m.in. wykształcenie, miejsce zamieszkania), wyodrębniono i scharakteryzowano poziomy klas społeczeństwa informacyjnego (nowy proletariat, kognitariat, digitariat). Poruszono problem wpływu zróżnicowania społeczeństwa informacyjnego na relacje interpersonalne a w szczególności na relacje w rodzinie. Nowy typ społeczeństwa będzie miał również wpływ na zmianę treści i sposób przekazu medialnego, który ulegnie znacznemu uproszczeniu. Jadwiga Woźniak-Kasperek Streszczenie Artykuł jest próbą refleksji na temat pewnych przemian środowiska informacyjnego, postrzeganych przez pryzmat zmian terminologii współczesnego bibliotekoznawstwa i nauki o informacji w Polsce. Poruszono między innymi zagadnienia, dla których hasłami wywoławczymi są terminy zawartość, dokument, obiekt informacyjny, obiekt cyfrowy, leksja i zasób. Justyna Adamus-Kasperek Streszczenie W artykule opisano klasyfikację jako narzędzie opracowania informacji archiwalnej, które ma zastosowanie w zarządzaniu dokumentacją, a wywodzi się z bibliotekoznawstwa. Szczególną uwagę zwrócono na możliwości klasyfikowania współcześnie tworzonych dokumentów bieżących objętych aktualnie obowiązującymi przepisami w zakresie klasyfikacji. Omówiono znaczenie klasyfikacji w informacji archiwalnej jako jednego z języków informacyjno-wyszukiwawczych. Aneta Katarzyna Ostrowska Streszczenie Artykuł jest fragmentem wyróżnionej pracy magisterskiej Analiza infometryczna czasopisma elektronicznego Open Access na przykładzie Biuletynu EBIB. Omówiono analizę infometryczną Biuletynu EBIB. Zawiera historię i charakterystykę Biuletynu. Przedstawiono dane biblio metryczne, webo metryczne i statystykę odwiedzin, z których wynika, że Biuletyn EBIB jest czasopismem dobrej jakości o zasięgu ogólnopolskim, znacząco wpływaj ącym na środowisko zawodowe związane z informacj ą naukową i bibliotekoznawstwem.

7 BIBLIOGRAFIA ZAGADNIEŃ INFORMACJI NAUKOWEJ" Opracowała Anna Stanis Bibliografia Zagadnień Informacji Naukowej" za lata zawiera wykaz artykułów, recenzji, sprawozdań, które ukazały się w czasopiśmie w wymienionych latach. Układ bibliografii jest działowy, zgodny ze strukturą czasopisma: I. Rozprawy, badania, materiały; II. Recenzje i omówienia; III. Kronika. W działach zastosowano szeregowanie alfabetyczne według nazw autorów. Numeracja pozycji dla wszystkich działów ma charakter ciągły. Opis bibliograficzny uzupełniono o słowa kluczowe przejęte z artykułu. Bibliografię uzupełniają: indeks osobowy i indeks rzeczowy. Numery w indeksach odsyłają do numeru pozycji w Bibliografii. Bibliografia jest kontynuacją Bibliografii Zagadnień Informacji Naukowej " \ 1 Z. Jarmoszuk: Bibliografia Zagadnień Informacji Naukowej "Zagadnienia Informacji Naukowej" 2005 nr 1,

8 Zagadnienia Informacji Naukowej nr 2/2011, W ydawnictwo SBP Anna Stanis Streszczenie Z okazji jubileuszu - 50 lat istnienia na rynku wydawniczym - opisano historię czasopisma Zagadnienia Informacji Naukowej od chwili powstania po czasy obecne. Wyróżniono trzy etapy w rozwoju czasopisma: 1) Biuletyn ODiIN PAN ; 2) ZIN ; 3) ZIN Scharakteryzowano i opisano układ kompozycyjny czasopisma, formę wydawniczą, instytucje sprawcze, komitet redakcyjny i profil tematyczny czasopisma. Wiesław Babik Streszczenie Przedmiotem artykułu jest diagnoza zmian zachodzących w teorii języków informacyjnowyszukiwawczych w związku z dynamicznym rozwojem Internetu oraz organizacji wiedzy jako jednym z działów nauki o informacji (informacji naukowej). W związku ze stale zwiększającym się udziałem języka naturalnego w wyszukiwaniu informacji diagnoza ta stanowi podstawę do postawienia pytania o dalsze losy języków informacyjno-wyszukiwawczych. W odpowiedzi na nie została zaakcentowana potrzeba nowej definicji języka informacyjno-wyszukiwawczego, uwzględniającej rolę języka naturalnego w procesach wyszukiwawczych. Po analizie wybranych zagranicznych i polskich definicji języka informacyjno-wyszukiwawczego została przedstawiona autorska propozycja takiej definicji. M ałgorzata Kisilowska Streszczenie Artykuł zawiera analizę interpretacji wyrażeń przestrzeń informacyjna, środowisko informacyjne oraz infosfera, jakie pojawiły się w polsko- i anglojęzycznej literaturze z zakresu informacji naukowej ostatnich 25 lat. Na tej podstawie autorka proponuje wprowadzenie terminu naukowego przestrzeń informacyjna, podaje i wyjaśnia jego definicję. Jadw iga Sadowska Streszczenie W artykule przedstawiono dane liczbowe dotyczące spisów bibliograficznych w Polsce w latach , ze szczególnym uwzględnieniem bibliografii dziedzin i zagadnień, bibliografii regionalnych i lokalnych oraz bibliografii osobowych. Najliczniej reprezentowane są bibliografie dziedzin i zagadnień (1159,9 średnia roczna dla całego okresu), następnie bibliografie osobowe (466,9 średnia roczna), najmniej liczne są bibliografie regionalne i lokalne (191,4 średnia roczna). Te ostatnie jednak wykazują

9 największą dynamikę wzrostu. Źródłem analizy były Bibliografia Bibliografii i Nauki o Książce oraz Bibliografia Bibliografii Polskich. Dane liczbowe przedstawiono w podziale na dekady. Anna Wesołowska Streszczenie W artykule scharakteryzowano polskie czasopisma dla kobiet ukazujące się tylko w Internecie oraz czasopisma dla kobiet mające wersję elektroniczną on-line i wersję drukowaną. Omówiono tematykę zamieszczanych artykułów, scharakteryzowano profil oraz odbiorcę czasopism. Pokazano zależności między wersją drukowaną i wersją elektroniczną tych samych tytułów czasopism. K atarzyna Cyran Streszczenie Wiarygodnym sprawdzianem jakości opracowania zbioru informacyjnego jest zaspokojenie potrzeb użytkowników biblioteki i ich satysfakcja wynikająca z uzyskania relewantnych odpowiedzi na postawione zapytania. W artykule przedstawiono wyniki badania ankietowego dotyczącego stosowania języków informacyjno-wyszukiwawczych przez biblioteki państwowych wyższych szkół zawodowych. Omówiono przykłady opracowania wybranych pozycji znajdujących się w ich zbiorach, koncentrując się na rozwiązaniach wprowadzonych przez bibliotekę Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej. Anna Musioł Streszczenie W artykule przedstawiono dynamikę przekładów piśmiennictwa obcego na język polski w latach Skupiono się na językach: angielskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim, rosyjskim. Podstawą źródłową był Ruch Wydawniczy w Liczbach - polska oficjalna statystyka wydawnicza. Analizowano przekłady z zakresu literatury pięknej, popularnonaukowej, naukowej i podręczniki. Paweł Rygiel Streszczenie Dostęp do dokumentów ikonograficznych jest coraz bardziej powszechny dzięki procesom digitalizacji zbiorów. Jednak zapewnienie odpowiednich punktów dostępu do tych zasobów nie jest rzeczą prostą. Szczególnie trudnym jest tworzenie rzeczowych (przedmiotowych) punktów dostępu (subject access points). Kluczowym zagadnieniem jest analiza obrazu oraz utworzenie na jej podstawie adekwatnego opisu. Artykuł ma charakter przeglądowy. Na kilku

10 przykładach przedstawiono metody analizy oraz modele opisu dokumentów ikonograficznych. Krystyna Kocznorowska Roman Tabisz Streszczenie System biblioteczno-informacyjny Uniwersytetu Warszawskiego tworzy Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) jako biblioteka główna oraz czterdzieści siedem bibliotek jednostek organizacyjnych Uczelni (BW), takich jak wydziały, instytuty, katedry, zakłady i jednostki pozawydziałowe Uczelni. Działalność systemu koordynuje dyrektor BUW. W artykule przedstawiono zakres współpracy BUW i BW, koncentrując się na jej aspekcie organizacyjnym i technicznym. Szczególną uwagę zwrócono na współpracę w zintegrowanym systemie bibliotecznym VTLS/Virtua oraz automatyzację tworzenia sprawozdań rocznych BW z wykorzystaniem przeznaczonej do tego celu bazy danych.

11 Zagadnienia Informacji Naukowej nr 1/2012, W ydawnictwo SBP Jadwiga Sadowska Streszczenie Tekst wprowadza w zagadnienia kompetencji językowej i wyszukiwawczej użytkowników systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Autorka definiuje terminy kompetencja językowa, kompetencja semantyczna, kompetencja komunikacyjna, kompetencja gramatyczna w ujęciu językoznawczym oraz wprowadza termin kompetencja wyszukiwawcza w odniesieniu do JIW i SIW. W przypadku JIW wskazuje na odmienne kompetencje językowe twórców JIW (kompetencja czynna) i użytkowników końcowych (kompetencja bierna). Omawia związek kompetencji językowej w zakresie JIW z takimi czynnikami jak: kompetencja w zakresie języka naturalnego, wiedza o rzeczywistości (przedmiotowej i dokumentacyjnej), cechy języka informacyjno-wyszukiwawczego (relacje paradygmatyczne, analogia w budowie jednostek leksykalnych), doświadczenie użytkownika w korzystaniu z JIW i SIW. Zwraca uwagę na wzrastającą rolę języka naturalnego i narzędzi wyszukiwawczych w SIW. Bartłomiej W łodarczyk Streszczenie Artykuł prezentuje podstawowe pojęcia związane z mapami tematów (ang. topic maps) oraz problemy związane z reprezentowaniem języka haseł przedmiotowych za pomocą map tematów. Władysław M arek Kolasa Streszczenie Artykuł omawia aktywność polskich uczonych (prasoznawców, bibliologów) działających na polu badań dawnej prasy polskiej (do 1864 roku). Przedstawiono główne pola badawcze, uczonych i ich najważniejsze dzieła oraz zmiany, jakie zachodziły w badanym korpusie na przestrzeni ostatnich 65 lat. Wyczerpująco przeanalizowano dorobek z lat oraz wybrane prace przedwojenne. Do ewaluacji dorobku badawczego wykorzystano analizę cytowań, które zaczerpnięto z autorskiej bazy Indeks Cytowań Historiografii Mediów Polskich. Pomocniczo posiłkowano się także statystyką wydawnictw oraz analizą dysertacji doktorskich i habilitacyjnych. Adam Pawłowski Streszczenie Tematem artykułu jest ocena jakości dokumentów ujęta w perspektywach historycznej, porównawczej i typologicznej. Wykazano, że dokumenty, nie tylko piśmiennicze, były oceniane od początku istnienia

12 kultury pisma. Współcześnie konieczność takiej oceny zachodzi w wielu dziedzinach, m.in. w mediach i dziennikarstwie, w działalności organów ścigania, w muzealnictwie i w nauce. Nowe media przyniosły jednak znaczące zmiany w tej materii. Zniknęła opozycja oryginału i kopii, a możliwość personalizacji stron WWW częściowo podważyła kategorię układu typograficznego jako stabilnej cechy dokumentu. Artykuł przedstawia także propozycję formularza oceny dokumentu. Magdalena Krynicka Jarosław Pacek Streszczenie W artykule zostały zaprezentowane najważniejsze problemy obecnej kondycji bibliografii narodowych. Główną przyczyną następujących zmian jest szybki rozwój technologii. Autorzy omówili problemy opracowywania metadanych dokumentów elektronicznych i sieciowych, scalania danych z różnych członów bibliografii do jednego zbioru, zmiany postaci na cyfrową, doskonalenia stosowanych w bibliografiach narodowych standardów opisu. Paweł Rygiel Streszczenie W artykule omówiono teoretyczne podstawy opracowania rzeczowego dokumentów ikonograficznych oraz wybrane standardy opisu i narzędzia indeksowania. Wskazano problemy, z jakimi można się zetknąć podczas analizy i interpretacji przedstawień, doboru terminów opisowych oraz zapisu tych informacji. Zaprezentowano sposoby opisu rzeczowego dokumentów ikonograficznych w zasobach Library of Congress. Na przykładach dokumentów z Biblioteki Narodowej przedstawiono schemat opracowania rzeczowego dokumentów ikonograficznych w zbiorach bibliotecznych, który zapewniłby wszechstronny i skuteczny dostęp do tego typu zasobów.

13 Streszczenia artykułów do ZIN numer 2/ Anna Górska: TAGOWANIE KONTROLOWANE - OKSYMORON CZY PRZYSZŁOŚĆ JIW? Katalogowanie zasobów sieciowych jest porównywane do katalogowania zasobów bibliotecznych. Jedną z metod systematyzowania zawartości zasobów sieciowych jest społeczne tagowanie. Od kilku lat naukowcy zastanawiają się, czy metoda ta jest przydatna dla bibliotek oraz w jaki sposób można zwiększyć jej użyteczność i wyeliminować wady, aby stała się równoprawnym narzędziem wśród bibliotecznych systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Autorka przedstawia stan badań tego problemu, propozycje przekształceń folksonomii w systemy tagowania kontrolowanego oraz, porównując system tagów z systemem unitermów, stawia tezę o tendencji rozwoju folksonomii w kierunku tezaurusów fasetowych. 2. Jadwiga Sadowska: KSIĄŻKA LITERACKA W POLSCE W LATACH W ŚWIETLE STATYSTYKI W artykule przedstawiono tendencje rozwojowe literatury pięknej w Polsce po okresie transformacji społeczno-ustrojowej. Podano liczbę książek literatury pięknej wydanych w Polsce latach , liczbę książek literackich dla dorosłych oraz dla dzieci i młodzieży, liczbę przekładów. Utworzono listy rangowe pisarzy polskich i obcych według liczby wydań ich dzieł w latach oraz , a także listy rangowe dzieł literackich polskich i obcych najczęściej wydawanych w Polsce w podanych okresach. Jako źródło wykorzystano rocznik statystyczny Ruch Wydawniczy w Liczbach" (Polish Publishing in Figures) z lat , opracowywany przez Bibliotekę Narodową na podstawie bieżącej bibliografii narodowej. 3. Małgorzata Kowalska: UDZIAŁ POLSKICH PUBLIKACJI BIBLIO- I INFORMATOLOGICZNYCH W OTWARTYCH ZASOBACH WIEDZY: PRZYKŁAD E-LIS Od 10 lat ruch Open Access zatacza coraz szersze kręgi. W tym duchu tworzone są elektroniczne archiwa, których podstawowym celem jest zapewnienie wolnego, bezpłatnego i szybkiego dostępu do wiedzy wszystkim użytkownikom Internetu. Jednym z takich archiwów jest Eprints for Library and Information Science (E-LIS) z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, w którym swój udział od 2005 r. mają także prace polskie. Artykuł przybliża ogólne zasady deponowania publikacji w E-LIS, możliwości przeszukiwania repozytorium oraz wyniki analizy statystycznej i tematycznej rodzimej jego części. Autorka dokonuje oceny zbioru polskiego" pod względem częstotliwości zamieszczania publikacji, ich dat wydania, rodzaju deponowanych dokumentów oraz zagadnień najczęściej obecnych na ich łamach. 4. Wiesław Babik: EKOLOGIA INFORMACJI KATALIZATOREM RÓWNOWAŻENIA ROZWOJU SPOŁECZEŃSTWA INFORMACJI I WIEDZY Zrównoważony rozwój społeczeństwa informacji i wiedzy jest warunkiem zapewnienia wszystkim szerokiego dostępu do zasobów informacji i wiedzy, a jednocześnie ochrony naturalności"

14 środowiska informacyjnego człowieka. Efekty dotychczasowych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju społeczeństwa informacji i wiedzy są niewystarczające. Trudno mówić o zrównoważonym rozwoju społeczeństwa w sytuacji, gdy jeszcze wiele ludzi nie może zaspokoić swoich nawet elementarnych potrzeb informacyjnych lub nie jest w stanie efektywnie korzystać z informacji z powodu jej nadmiaru. Wydaje się jednak, że potencjalnie istnieją odpowiednie środki to umożliwiające. Oferuje je ekologia informacji, dążąca do stworzenia homeostatycznej równowagi w antropoinfosferze. 5. Katarzyna Cyran, Monika Gościk: NAUCZANIE KOMPETENCJI INFORMACYJNYCH NA PRZYKŁADZIE PRAKTYK STOSOWANYCH W DOCKLANDS LIBRARY UNIVERSITY OF EAST LONDON Artykuł przybliża interaktywny serwis online - Info Skills, utworzony przez pracowników Docklands Library University East of London, którego podstawowym celem jest rozwijanie umiejętności informacyjnych studentów. Biblioteka UEL przełamała szablon tradycyjnego szkolenia wstępnego, proponując bardzo atrakcyjną i bogatą treściowo formę nabywania i doskonalenia kompetencji informacyjnych. Twórcy portalu Info skills założyli, że trafiają do nich użytkownicy, którym należy pomóc znaleźć dostęp do źródeł informacji, dobrze je ocenić i wykorzystać zgodnie z prawem. Artykuł w skrócie przedstawia zawartość Info Skills jako przykład dobrych rozwiązań stosowanych w Wielkiej Brytanii, które warto zapromować i zaimplementować na grunt polski. 6. Stanisława Kurek-Kokocińska: BYĆ BIBLIOTEKARZEM I PRACOWAĆ W BIBLIOTECE Artykuł zawiera przegląd wyników badań z ostatnich lat na temat przygotowania do zawodu bibliotekarskiego i możliwości zatrudnienia w tym zawodzie. Najbardziej efektywną i praktykowaną formą poszukiwania pracy jest aplikowanie w konkretnych instytucjach, u określonego pracodawcy. 7. Magdalena Krynicka: CHARAKTERYSTYKA FORMATU MARC 21 - STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU W artykule został omówiony podstawowy standard stosowany w bibliotekach do zapisu danych bibliograficznych, jakim jest format MARC 21. Przedstawiono podstawowe cele i założenia, które towarzyszyły jego powstaniu oraz uwarunkowania, które determinują jego wykorzystanie. W tym zakresie zostały zaprezentowane zarówno zalety, jak i wady formatu MARC 21. Obecnie istnieje ogromne potrzeba, aby dane bibliograficzne były zapisywane, w formie bardziej dostosowanej do współczesnej technologii, dlatego podejmowane są różne próby zmian tego formatu oraz projekty stworzenia zupełnie nowego standardu. Kilka możliwych scenariuszy oraz wynikające z nich konsekwencje zostało omówionych, aby pokazać z jak złożonym problemem mamy do czynienia.

15 8. Jan Dionizy Mejor: PRZEPŁYW DANYCH W PLACÓWCE INFORMACYJNEJ CALL CENTER Artykuł składa się z trzech części, które stopniowo wprowadzają w tematykę związaną z diagramami przepływu danych oraz call center jako placówką informacyjną. Wyjaśnione zostaje, czym jest diagram przepływu danych, jak wygląda jego język czyli alfabet ( w postaci Magazynów, Procesów, Przepływów, Terminatorów) oraz gramatyka (w postaci zbioru reguł dotyczących budowy diagramu). Efektem jest kompletny diagram przepływu danych call center.

16 ZIN 1/2013 Streszczenia 1. Jadwiga Woźniak-Kasperek : Epistemologia społeczna dla nauki o informacji. W artykule przypomniano koncepcję epistemologii społecznej, za której autora uznaje się Jessego Sherę. Wskazano potrzebę jej modyfikacji w oparciu o aktualny dorobek nauk społecznych. Zaproponowano wzbogacenie pierwotnej koncepcji pierwiastkiem antropologicznym. Uzasadnienia dla rozszerzenia antropologicznego szukano w analizie nauki jako dobrej praktyki społecznej. Rozważania na temat epistemologii społecznej i jej zastosowania do wzbogacenia podstaw teoretycznych nauki o informacji poprzedzono refleksjami dotyczącymi niedostatecznego związku badań kwalifikowanych jako mieszczące się w zakresie bibliologii i informatologiii z praktyką biblioteczno-informacyjną. 2. Bożenna Bojar: Przestrzeń informacyjna tekstu. W artykule omówiono strukturę przestrzeni informacyjnej tekstu na przykładzie analizy uwag na marginesach książki Matematyka konkretna, autorstwa Ronalda L. Grahama, Donalda E. Knutha i Orena Patashnika (PWN, Warszawa 1998). Wyróżniono płaszczyznę informacyjną tekstu, płaszczyznę metatekstu z warstwą relacji intertekstualnych, relacji intratekstualnych i relacji asocjacyjnych tekstowych i pozatekstowych. Strukturę informacyjną tekstu zilustrowano przykładami uwag zamieszczonych na marginesach tekstu przez jego pierwszych odbiorców. 3. Wiesław Babik: Język naturalny narzędziem wyszukiwania informacji jako problem przetwarzania języka naturalnego. Streszczenie w języku angielskim Man uses primarily a natural language in the information space, but not only. There are also information retrieval languages (indexing languages) whose future is rather unsure, mainly because of the current more and more common tendencies to retrieve information in the indexing systems with natural languages. The object of my paper is natural language in information retrieval. Information retrieval is one of the basic functions of a natural language processing. This paper is intended to offer an answer to the question about the status of advancement and prospects of further works on the use of natural languages in the 1

17 information retrieval process applied in indexing and retrieval systems, including the Internet, based on the existing literature. My answer to that question may become a starting point for further considerations on a broader inclusion of Polish information scientists in the course of general research and application studies. 4. Anna Stanis: Języki opisu rzeczowego dokumentu stosowane w katalogu online bibliotek Uniwersytetu Warszawskiego. Przedstawiono języki opisu rzeczowego dokumentu stosowane w katalogu online bibliotek Uniwersytetu Warszawskiego w funkcji metainformacyjnej oraz w funkcji wyszukiwawczej. Omówiono historię opracowania rzeczowego w BUW i aktualnie stosowane języki opisu rzeczowego dokumentu: jhp KABA, LCSH, KBK. Opisano najnowsze rozwiązanie wykorzystania nowoczesnych technologii w komunikacji z użytkownikiem oprogramowanie Chamo. 5. Marek Nahotko: Współdziałanie metadanych w systemach informacyjnych. Współdziałanie (ang. interoperability) jest jedną z najważniejszych cech współczesnych systemów informacyjnych, dotyczącą wszystkich aspektów ich funkcjonowania. Szczególnego znaczenia nabrała ona w środowisku sieci globalnych. W artykule przedstawiono problemy współdziałania metadanych jako elementu współdziałania systemów informacyjnych, w szczególności bibliotek cyfrowych. Oba rodzaje współdziałania zostały zdefiniowane. Omówiono najważniejsze koncepcje lokowania współdziałania metadanych wśród różnych rodzajów współdziałania systemów informacyjnych. Wymienione zostały najczęściej stosowane metody osiągania współdziałania metadanych na poziomach: schematu, rekordu i repozytorium. W ostatniej części artykułu zaproponowany został model współdziałania metadanych uwzględniający ich semantykę, syntaktykę i pragmatykę wraz z zestawieniem narzędzi stosowanych na tych poziomach. 6. Grzegorz Bednarek, Agnieszka Wróbel: Metadane a proces ciągłej digitalizacji obiektów bibliotecznych. W polskich bibliotekach cyfrowych dyskutując nad metadanymi skupiano się przede wszystkim nad metadanymi deskryptywnymi. W artykule przedstawiono korzyści płynące z 2

18 zastosowania w bibliotece cyfrowej różnych standardów metadanych. Podejście to pozwala na gromadzenie wielu, dalece różniących się informacji o obiekcie cyfrowym (metadane administracyjno-techniczne), do tej pory nie gromadzonych w polskich bibliotekach. Dodatkowo pokazano, że róże sposoby gromadzenia metadanych (zapis w obiekcie cyfrowym, zapis w oddzielnym pliku) uzupełniają się stanowiąc jednocześnie dodatkową ochronę przed utrata danych. 7. Paweł Borettini: Informacja farmaceutyczna w krajach Unii Europejskiej. Motywy, narzędzia i techniki wyszukiwawcze. Streszczenie języku polskim Artykuł prezentuje zjawisko importu równoległego. Zostały w nim opisane aspekty prawne oraz heurystyka wyszukiwawcza informacji z zakresu importowanego produktu. Za przykład posłużył produkt o nazwie Betaxolol pochodzący z innego kraju Unii Europejskiej. Proponowany sposób wyszukiwania dotyczy produktu pochodzącego z rynku portugalskiego. W procesie wyszukiwania posłużono się wybranymi bazami tj. ATC/DDD Index (WHO) BAZYL, Drug Bank i Infarmed. Opisano również budowę i zastosowania klasyfikacji ATC stworzonej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz sposób na znalezienie produktu za pośrednictwem indeksu na stronie internetowej WHO. Streszczenie w języku angielskim The paper presents the phenomenon of parallel imports. It describes the legal aspects of information retrieval and heuristics in the field of the imported product. A product called Betaxolol coming from another EU country served as an example. The proposed search method applies to the product from the Portuguese market. Selected databases such as the ATC/DDD Index (WHO) BAZYL, Drug Bank and Infarmed were used in the search process. The article also describes the construction and application of the ATC classification created by the World Health Organization (WHO) and the way to found the product via an index on the WHO website. 3

19 8. Magdalena Sobota: Społeczeństwo informacyjne. Analiza definicji. Termin Społeczeństwo informacyjne używany jest od lat 60. minionego stulecia. W artykule poddano krytycznej analizie dwadzieścia definicji pochodzących z publikacji zwartych, artykułów i dokumentów rządowych. Stwierdzono, na jakie aspekty związane ze społeczeństwem informacyjnym najczęściej, a na jakie najrzadziej zwracali uwagę autorzy wybranych definicji. Przytoczono te wyjaśnienia, które po dokonaniu analizy uznano za najbardziej wartościowe, zaproponowano własną definicję będącą zwieńczeniem dokonanego przeglądu. 9. Grzegorz Gmiterek: Cyfrowy podział w erze sieci drugiej generacji. W artykule skoncentrowano się na głównych problemach dotyczących podziału cyfrowego (ang. digital divide) zarówno w tradycyjnym rozumieniu tego terminu, jak i jego poszerzenia o nowe aspekty związane z wykorzystaniem przez użytkowników sieci narzędzi należących do szeroko rozumianego Web-u 2.0. Autor zwraca uwagę na nierówności w dostępie do nowych technologii, ale także umiejętności ich efektywnego i interaktywnego wykorzystania w codziennym obcowaniu z zasobami informacyjnymi współtworzonymi przez użytkowników sieci. 10. Marta Romańska: Przestrzeń biblioteki na wyciągnięcie ręki. Kiosk informacyjny dla osób z dysfunkcjami narządu wzroku i słuchu. W placówkach pojawia się coraz więcej technologii umożliwiających niepełnosprawnym czytelnikom sprawne korzystanie z usług bibliotecznych. Artykuł przybliża problemy korzystania z bibliotek przez osoby niepełnosprawne. Dużo uwagi poświęcono funkcjonowaniu w bibliotekach urządzeń typu kiosk informacyjny ( przeprowadzono odpowiednie badanie ankietowe w wojewódzkich bibliotekach publicznych w Polsce). Rozważania podjęte przez autorkę wskazują na konieczność dostosowania bibliotek do potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez wprowadzanie do jej oferty nowych technologii wspomagaj ących. 4

20 11. Justyna Adamus-Kowalska: Zarządzanie zasobami wiedzy w urzędach administracji publicznej. Urzędy administracji publicznej prowadzą wiele procesów, w których wykorzystuje się narzędzia zarządzania informacją. Narzędzia te służą rozpoznaniu i właściwemu wykorzystaniu zasobów informacyjnych organizacji. Zarządzanie informacją jest tym elementem pracy administracyjnej, który odpowiada za miejsce informacji w procesach decyzyjnych. Zarządzanie informacją należy odróżnić od zarządzania wiedzą. Zarządzanie wiedzą obejmuje cały proces przetwarzania i wykorzystywania wiarygodnych informacji. Wiedza, w przeciwieństwie do informacji jest zakorzeniona w doświadczeniach, przekonaniach, przemyśleniach i oczekiwaniach użytkowników, stąd też pojawia się potrzeba dzielenia się wiedzą. Urzędy administracji publicznej podejmują szereg działań mających na celu kształtowanie wiedzy, m.in. poprzez zbieranie i kumulowanie informacji oraz jej porządkowanie i rozpowszechnianie. W artykule przedstawiony został problem zarządzania zasobami wiedzy w kontekście rozwoju nowoczesnych narzędzi stosowanych w administracji elektronicznej (egovernment). 12. Stanisława Kurek-Kokocińska: Rozwój bibliografii chopinowskiej w Polsce. Omówiono rozwój bibliografii chopinowskiej w Polsce będącą podstawą do badań muzykologicznych, historycznych i kulturoznawczych. Przedstawiono różne rodzaje bibliografii światowego piśmiennictwa dotyczącego F. Chopina sporządzone przez polskich specjalistów. 5

21 ZIN Studia Informacyjne Inform ation Studies VOL NO. 2(102) ISSN Spis treści Contents Od Redakcji Letter fro m the Editor (Barbara Sosińska-Kalata)...7 ROZPRAW Y. BADANIA. M ATERIAŁY TH ESES. R ESEARCH. M ATERIALS Barbara Sosińska-Kalata Obszary badań w spółczesnej inform atologii (nauki o informacji) [Research Domains in Contemporary Information Science]... 9 David Nicholas The Times They Are a-changin' (again!): the Second, Great Digital Transition to the Mobile Space [Oto czasy nadchodzą nowe (znowu!): drugi wielki zw rot cyfrowy ku przestrzeni mobilnej]...42 Bruno Jacobfeuerborn Is Big Data a Paradigm Challenge to Inform ation Science? [Czy Big Data są paradygmatycznym wyzwaniem dla nauki o informacji?] Jan Kaczmarek Affective Conception o f Inform ation and A ffect Representation in Inform ation System s [Afektywna koncepcja informacji i reprezentacje afektu w systemach informacyjnych]...64 Małgorzata Jaskowska, Magdalena Wójcik Skuteczność m etod i technik badania użyteczności naukowych serw isów W W W - wnioski z testów funkcjonalnych platform y PASSIM [The Effectiveness o f Methods and Techniques Used in Research on the Usability o f Scientific Websites - Conclusions from the Usability Tests o f PASSIM Platform] Jadw iga Sadow ska Geografia w ydaw nicza k sią żek w Polsce ( ) [Book Publishing Geography in Poland ( )]...98

22 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] RECENZJE I OMÓWIENIA REVIEWS M arzena Świgoń: Z arządzanie w iedzą i inform acją [Knowledge and information management]. O lsztyn 2012 (Ewa Głowacka) 113 Jakob Vofi: Describing Data Patterns: a general deconstruction o f m etadata standards. Berlin 2013 (Marcin Roszkowski) P rzegląd now ości w ydaw niczych [New publications] (Anna Stanis) 119 KRONIKA CHRONICLE Bibliograficzne bazy danych i ich rola w rozw oju nauki" (Poznań, kw ietnia 2013 r.) ["Bibliographic databases and their role in the progress o f science" (Poznań, April 17-19,2013)] (Lidia Derfert-Wolf) Społeczeństwo - inform acja - innowacje i wyzwania ery cyfrowej". XII Krajowe Forum Inform acji Naukowej i Technicznej (Zakopane, w rześnia 2013 r.) ["Society - information - innovations and challenges o f digital era". Twelfth National Forum fo r Scientific and Technical Information (Zakopane, September 24-27,2013)] (Wiesław Babik) Biblioteka akademicka: infrastruktura - uczelnia - otoczenie" (Gliwice, października 2013 r.) ["Academic libraries: infrastructure - universities - surroundings" (Gliwice, October 24-25,2013)] (Maja Wojciechowska) "Klasyfikacja i wizualizacja: interfejsy do wiedzy". M iędzynarodowe Sem inarium UKD (Haga, Holandia, października 2013 r.) ["Classification & Visualization: Interfaces to Knowledge". International UDCSeminar (The Hague, Netherlands, October 24-25,2013)] (Bartłomiej W łodarczyk) "SWIB Sieć sem antyczna w bibliotekach" (Hamburg, Niemcy, listopada 2013 r.) ["SWIB Semantic Web in Libraries" (Hamburg, Germany, November 25-27,2013)] (Marcin Roszkowski) WSKAZÓWKI DLA AUTORÓ W GUIDELINES FOR AUTHORS II

23 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Obszary badań współczesnej informatologii (nauki o informacji) Barbara Sosińska-Kalata Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski L anguage o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English ABSTRAKT C el/teza: Celem artykułu jest przedstaw ienie kierunków rozwoju pola badawczego nauki 0 informacji (informatologii), od momentu jej wyodrębnienia się jako samodzielnej dyscypliny naukowej po czasy najnowsze. K oncepcja/m etody badań: Na podstawie krytycznej analizy piśmiennictwa w chronologicznej ko- lejności przedyskutowano zmieniające się nazewnictwo dyscypliny i porównano kryjące się za tymi zmianami kolejne próby redefiniowania zadań i celów badawczych nauki o informacji. Prezentacja ewolucji koncepcji nauki o informacji stanowi tło dla przedyskutowania wyników analizy współczesnych nurtów badawczych w nauce o informacji, przeprowadzonej na próbie 361 artykułów opublikowanych w czterech najważniejszych dla tej dyscypliny badawczych czasopismach międzynarodowych: Journal o f American Society for Information Science and Technology, Journal o f Information Science i Journal o f Documentation ( ) oraz Annual Review o f Information Science and Technology ( ). W yniki 1 wnioski: Prześledzono kształtowanie się nauki o informacji od jej najwcześniejszej koncepcji sformułowanej przez Paula Otleta po współczesne interpretacyjne badania zachowań informacyjnych oraz próby integracji społecznej i technologicznej perspektywy badań informatologicznych. Zwrócono uwagę na narastającą multidyscyplinarność nauki o informacji oraz konsekwentny rozwój dwóch odrębnych obszarów badawczych: związanego z doskonaleniem technologii informacyjnej i skupionego na użytkowaniu informacji i zachowaniach informacyjnych. Mimo rosnącej różnorodności problem atyki badawczej nauki 0 informacji, jej niezmienną oś problemową stanowi zapewnianie skutecznego komunikowania utrwalonej wiedzy pomiędzy ludźmi w różnych środowiskach ich aktywności i przy użyciu możliwie najbardziej efektywnych metod i narzędzi. Analiza najnowszego piśmiennictwa dyscypliny potwierdziła, iż główne nurty badawcze stanowią nadal zagadnienia związane z rozwojem technologii informacyjnych i z poznawaniem zachowań informacyjnych oraz użytkowania informacji. Nie został natom iast jednoznacznie potwierdzony opisywany w literaturze zwrot ku badaniu zjawisk informacyjnych w świecie społecznym i w kontekście kulturowym. Badanie piśmiennictwa potwierdziło również w zrost zainteresow ania teorią 1 metodologią nauki o informacji, co może być wyrazem rosnącej metodologicznej dojrzałości nauki o informacji, ale także obaw związanych z rozmywaniem się jej odrębności wśród coraz liczniejszych innych nauk, w których również podejmowane są badania współczesnych zjawisk informacyjnych. O ry g in aln o ść/w arto ść poznaw cza: Artykuł porządkuje wiedzę o dotychczasowym rozwoju nauki o informacji, uzupełniając ją o opartą na badaniach empirycznych charakterystykę najnowszych tendencji w kształtowaniu jej pola badawczego. SŁOWA KLUCZOWE Informatologia. Definicje. Interdyscyplinarność. Nauka o informacji. Nurty badawcze. Pole badawcze. Problemy badawcze. III

24 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Abstract in English / Abstrakt w jęz. angielskim Research Domains in Contemporary Information Science Barbara Sosińska-Kalata ABSTRACT P urpose/thesis: The paper discusses trends in the development of information science research field since information science was identified as an independent discipline of science until present. A pproach/m ethods: Using chronologically ordered critical analysis of the literature, the author discusses changing names for the discipline and compares subsequent attempts to redefine tasks and research objectives of information science reflected by these changes. The presentation of the evolution of the discipline concept provides a background for the discussion of the results of analysis of contemporary research trends in information science, based on the sample of 361 papers published in four most im portant international journals in the field: Journal o f American Society fo r Information Science and Technology, Journal o f Information Science, Journal of Documentation ( ) and Annual Review o f Information Science and Technology ( ). Results and conclusions: The development of information science is presented from its earliest concept formulated by Paul Otlet to contemporary interpretive research on information behavior and attempts to integrate social and technological perspectives of information science research. Attention is drawn to growing multidisciplinarity of information science and consistent development of two separate research fields - one related to information technology improvement and the other focused on the information use and information behaviour. Despite growing diversity of topics researched by information science, its core issue is to ensure effective transfer of preserved knowledge among people in various communities with most effective methods and tools. The analysis of m ost recent literature confirms that main research trends remain related to the development of information technologies and studies in information behaviour and information use. The shift towards research on information phenomena in the society and within cultural context described in the literature is not confirmed unequivocally. The analysis of the literature confirms growing interest in the theory and methodology of information science, which may express not only developing methodological maturity of this discipline but also anxiety arising from the dissolution of information science discreteness among other sciences which deal with contemporary information phenomena. O riginality/value: The paper organizes knowledge on the current development of information science, supplementing it with the description of m ost recent trends shaping its research field. KEYWORDS Information science. Interdisciplinarity. Research field. Research issues. Research trends. Prof. dr hab. BARBARA SOSIŃSKA-KALATA je st pracownikiem naukowym Uniwersytetu Warszawskiego, kierownikiem Zakładu Systemów Informacyjnych w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się problematyką nauki o informacji, w szczególności organizacji wiedzy oraz teoretycznymi podstawami nauki o informacji. Jest autorką ponad 200 publikacji, w tym kilkunastu książek, spośród których do najważniejszych należą Modele organizacji wiedzy w systemach wyszukiwania informacji o dokumentach (Warszawa 1999), Klasyfikacja. Struktury organizacji wiedzy, piśmiennictwa i zasobów informacyjnych (Warszawa 2002) oraz zainicjowany w 2004 r. cyklprac zbiorowych Miscellanea Informatologica Varsoviensia, w którym ukazało się dotychczas sześć tomów (2004, 2005, 2006, 2008, 2012, 2013). W 2011 r. zainicjowała organizację przez IINiSB UW cyklicznej konferencji międzynarodowej Nauka o informacji w okresie zmian, której druga edycja odbyła się w 2013 r. Od 2013 r. jest redaktorem naczelnym półrocznika Zagadnienia Informacji Naukowej - Studia Informacyjne. Kontakt z autorem: b. sosinska@uw. edu.pl IV

25 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] The Times They Are a-changin'1 (again!): the second, great digital transition to the mobile space David Nicholas CIBER Research Ltd, UK, the University o f Tennessee, USA, Northumbria University, UK Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski Language o f th e article: English / Abstract: English, Polish ABSTRACT P urpose/thesis: According to industry estimates the mobile device will soon be the main platform for searching the web and reading the information found there, and yet our knowledge of how millions of mobile consumers use information, and how that differs from desktops/laptops users, is imperfect. The paper sets out to fill the knowledge gap. A pproach/m ethods: The method used is an analysis of the logs of a major cultural website, Europeana. The behavior of more than 150,000 mobile users was examined over a period of more than a year and compared with that for PC users of the same site and for the same period. The analyses conducted include: size and growth of use, time patterns of use; geographical location of users and, comparative informationseeking behaviour patterns. Results and conclusions: The main findings were that mobile users were the fastest-growing user group and will rise in number very rapidly and that their visits were very different in the aggregate from those arising from fixed platforms. Mobile visits could be described as being information lite : typically shorter, less interactive, and less content viewed per visit. Use takes a social rather than office pattern, with mobile use peaking at nights and weekends. The variation between different mobile devices was large, with information seeking on the ipad similar to that for PCs and laptops and that for smartphones very different indeed. The research further confirms that information seeking behavior is platform-specific and the latest platforms are changing it all again. Websites, publishers and librarians will have to adapt. O riginality/value: The research described here constitutes one of the biggest studies of mobile users published and certainly no one else has conducted research on cultural information consumers on the go. KEYWORDS Europeana. Log analysis. Information behaviour. Information searching. Mobile users. PC users. 1 The title o f a Bob Dylan album, made in V

26 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Abstract in Polish / Abstrakt w jęz. polskim Oto czasy nadchodzą nowe (znowu!): drugi wielki zwrot cyfrowy ku przestrzeni mobilnej David Nicholas ABSTRAKT Cel/teza: Według ocen przemysłu informacyjnego, urządzenia mobilne staną się wkrótce główną platformą dla przeszukiwania Internetu i czytania znalezionej w nim informacji, jednak nasza wiedza o tym jak miliony mobilnych konsumentów wykorzystują informację i jak różni się to od zachowań użytkowników komputerów osobistych jest niedoskonała. Artykuł ma wypełnić tę lukę. Koncepcja/metody badań: W tym celu wykorzystano analizę logów Europeany, najważniejszego serwisu informacji o kulturze. Przebadano zachowania więcej niż 150 tys. mobilnych użytkowników zarejestrowane w okresie ponad roku oraz porównano je z zachowaniami użytkowników PC korzystających z tego samego serwisu w tym samym czasie. Analiza ta obejmowała: wielkość i wzrost wykorzystywania serwisu, wzorce czasu wykorzystywania, lokalizację geograficzną użytkowników oraz porównawcze wzorce zachowań związanych z wyszukiwaniem informacji. Wyniki i wnioski: Głównym ustaleniem było to, że użytkownicy mobilni są najszybciej rosnącą grupą i ich liczba będzie nadal rosła bardzo gwałtownie, a także to, że odwiedzanie przez nich serwisów internetowych bardzo różni się od tego, które podejmowane jest z platform stałych. Wizyty mobilne mogą być opisane jako informacyjnie lite : zazwyczaj krótsze, mniej interaktywne, mniej treści jest przeglądanych w czasie pojedynczych odwiedzin. Korzystanie z serwisu przez użytkowników mobilnych przyjmuje wzory bliższe raczej zachowaniom związanym z relacjami społecznymi niż z poszukiwaniem informacji dla celów zawodowych, z charakterystycznym najbardziej intensywnym odwiedzaniem serwisu w późnych godzinach wieczornych i w weekendy. Duże okazało się zróżnicowanie zachowań użytkowników korzystających z różnych urządzeń mobilnych, przy czym poszukiwanie informacji przez użytkowników ipadów oraz PC i laptopów było podobne, bardzo natomiast różniło się od niego zachowanie użytkowników smartfonów. Badanie potwierdziło, że zachowanie związane z poszukiwaniem informacji jest zależne od wykorzystywanej platformy, a najnowsze platformy całkowicie je znowu zmieniają. Serwisy internetowe, wydawcy i e-bibliotekarze będą musieli się do tego dostosować. Oryginalność/wartość poznawcza: Omówione badania są jednym z najszerzej zakrojonych studiów dotyczących zachowań informacyjnych użytkowników korzystających z urządzeń mobilnych, jakich wyniki dotychczas opublikowano. Nie prowadzono także dotąd tego typu badań nad mobilnymi użytkownikami informacji o kulturze. SŁOWA KLUCZOWE Analiza logów. Europeana. Użytkownicy mobilni. Użytkownicy PC. Wyszukiwanie informacji. Zachowania informacyjne. Professor DAVID NICHOLAS is a director andfounder o f the internationally renowned CIBER Research Group. The group is perhaps best known fo r its deep log analysis techniques fo r monitoring online behaviours, especially in regard to the Google Generation. He is also a professor at the University o f Tennessee and Northumbria University (USA). Previously Professor Nicholas was Head o f the Department of Information Studies at University College London for seven years ( ) and prior to that Head o f the Department o f Information Science at City University ( ). His interests include use and seeking behaviour in virtual spaces, the digital consumer, the virtual scholar, mobile information (information on-the-go), e-books, e-journal usage; the evaluation o f digital platforms and user needs analysis. Professor Nicholas has been principal investigator on over 60 research projects, andpublished more than 500peer evaluatedpapers and 12 books. The most important recent publications: D. Nicholas, D. Clark: Reading in the digital environment. Learned Publishing, 21(2) April 2012, 51-56; D. Nicholas, D. Clark & I. Rowlands: Information on the go: case study of Europeana mobile users. Journal o f the American Society o f Information Science 64(7), 2013, ; D. Nicholas, I. Rowlands, A. Watkinson, D. Brown, H. Jamali: Digital repositories ten-years on: what do scientific researchers think of them and how do they use them? Learned Publishing 2012, 25, ; D. Nicholas: Dis-intermediated, decoupled and down: future of the library profession. CILIP Update, March 2012, Contact to the Author: Dave.Nicholas@ciber-research.eu VI

27 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Is Big Data a Paradigm Challenge to Information Science? Bruno Jacobfeuerborn Deutsche Telekom AG, Germany Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski Language o f th e article: English / Abstracts: English, Polish ABSTRACT P urpose/thesis: The purpose of the paper is twofold: (i) to argue that fundamental ideas are the m ost im portant tokens in scientific and engineering endeavours rather than specific methods, procedures, metrics and artefacts; new ideas and concepts are transformative forces of how we understand science, its role in society and how we lead scientific research; and (ii) to identify the challenges and opportunities the emerging concept of big data brings about to information science. A pproach/m ethods: In order to investigate the impact of the new ideas in science, we follow Thomas Kuhn's approach presented in his landmark book The Structure o f Scientific Revolutions according to which science develops by leaps, which he dubbed paradigm leaps, that are qualitative changes of the ways the world is conceptualised and understood. Results and conclusions: As a result of our investigation we identified four major paradigm leaps. The paper shortly depicts three paradigms that are already a canonical part of the past and contemporary science, and then a budding fourth paradigm that is still in statu nascendi, in its nascent stage, is described. We begin with Plato and Aristotle (first paradigm), and then through Francis Bacon (second paradigm), John von Neumann (third paradigm) we shall arrive at big data and knowledge discovery by means of computer facilities (potentially a fourth paradigm). O riginality/value: It is believed that the fourth paradigm can help information technology become a partner on a par with humans in scientific and other research endeavours going far beyond its present role of being mainly a mechanism to store, process, and disseminate information. It is argued also that the fourth paradigm is a challenge to information science in both its main dimensions: (i) development of its foundations and methodologies by studying information phenomena reflected in very large datasets, and (ii) providing users with the needed inform ation and knowledge de- rived from very large datasets. KEYWORDS Big data. Information science. Paradigms. Science. VII

28 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] A bstract in Polish / A b strakt w jęz. polskim Czy Big Data są paradygmatycznym wyzwaniem dla nauki o informacji? Bruno Jacobfeuerborn ABSTRAKT Cel/teza: Cel artykułu jest dwojaki: (i) uzasadnienie tezy, że podstawowe idee są ważniejsze w kształtowaniu przedsięwzięć naukowych i inżynierskich niż określone metody, procedury, miary i artefakty; nowe idee i pojęcia są siłami transformacji naszego rozumienia nauki, jej roli w społeczeństwie i sposobów prowadzenia badań; (ii) wskazanie wyzwań i możliwości, które dla nauki o informacji niesie rozwijające się pojęcie big data. K oncepcja/m etody badań: Badając oddziaływanie nowych idei w nauce przyjęliśmy podejście Thomasa Kuhna przedstawione w słynnej książce Struktura rewolucji naukowych, zgodnie z którym nauka rozwija się cyklami, nazwanymi przez niego paradygmatami, które jakościowo zmieniają sposób konceptualizacji i rozumienia świata. W yniki i wnioski: Rezultatem badań jest wskazanie czterech głównych paradygmatów. W artykule krótko przedstawiono trzy paradygmaty, które dziś stanowią kanoniczną część przeszłej i współczesnej nauki, a następnie opisano obiecujący paradygmat czwarty, pozostający jeszcze in statu nascendi, w fazie kształtowania się. Rozpoczęliśmy od Platona i Arystotelesa (pierwszy paradygmat), następnie poprzez Francisa Bacona (drugi paradygmat), Johna von Neumanna (trzeci paradygmat), dotarliśmy do big data i odkrywania wiedzy za pomocą narzędzi komputerowych (potencjalnie czwarty paradygmat). O ryginalność/w artość poznawcza: Wyrażono przekonanie, że czwarty paradygmat może pomóc w przekształceniu technologii informacyjnej w równorzędnego partnera ludzi w przedsięwzięciach naukowych i innych zamierzeniach badawczych, partnera znacznie wykraczającego poza jej obecną rolę - głównie mechanizmu przechowywania, przetwarzania i rozpowszechniania informacji. Uzasadniono także opinię, że czwarty paradygmat stanowi wyzwanie dla nauki o informacji w obu jej podstawowych wymiarach; (i) rozwijania jej podstaw teoretycznych i metodologicznych przez badanie zjawisk informacyjnych uwidaczniających się w wielkich zbiorach danych, i (ii) zapewnianiu użytkownikom potrzebnej im informacji i wiedzy derywowanej z wielkich zbiorów danych. SŁOWA KLUCZOWE Big data. Nauka. Nauka o informacji. Paradygmat. D r BRUNO JACOBFEUERBORN is a Director o f Technology at Telekom Deutschland GmbH and Member o f its Board, and Chief Technology Officer (CTO) o f Deutsche Telekom AG. Over the period o f he was the Board Member and Director o f Technology, IT, and Procurement o f Polska Telefonia Cyfrowa (now T-Mobile Polska). In parallel with his professional activities qua manager, promoter and implementor o f innovative solutions, he carries out research in the areas of: models o f innovation in hightech environments, knowledge and information organisation to boost innovativeness, and impact o f ICT technology on education and society. Towards this end, he has been cooperating with the Warsaw University o f Technology, in particular with the BRAMA Lab that is an incubator o f innovative mobile applications and facilities involving students and young researchers, and with the Institute o f Information Science and Book Studies o f University o f Warsaw, where he received his Ph.D. in He published some 40 papers and was the editor o f 2 books. His most important recent publications are: B. Jacobfeuerborn: Reflections on Data, Information and Knowledge. Studia Informatica, 2013, 34(2A), 7-21; B. Jacobfeuerborn, M. Muraszkiewicz: Media, Information Overload, and Information Science. In: R. Bembenik et. al.(eds) Intelligent Tools fo r Building Scientific Information Platform. Advanced Architectures and Solutions. Berlin: Springer, 2013, 3-13 [Studies in Computational Intelligence No. 467]; B. Jacobfeuerborn: An Attempt to Innovate Innovation. In. B. Jacobfeuerborn (ed.) Innovating Innovation. Essays on the Intersection o f Information Science and Innovation. Warsaw: MOST Press, IINiSB University o f Warsaw, 2013, Contact to the Author: Bruno.Jacobfeuerborn@t-online. de v iii

29 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Affective Conception of Information and Affect Representation in Information Systems Jan Kaczmarek MOST Foundation Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski Language o f th e article: English / Abstract: English, Polish ABSTRACT P urpose/thesis: The aim of this paper is to introduce an affective conception of information by expanding the contemporary mainstream semantic definition of information with an additional subjective constituent. A pproach/m ethods: Pursuing critical literature review methodology the author addresses the following central questions of the paper: (i) is affect an information kind and if so w hat kind of information is it, (ii) would affect representation in information systems be of any theoretical or practical value and how such representation could beimplemented. Results and conclusion: This paper suggest that we are in the advent of a paradigm shift in information theory and knowledge representation which leads to the emergence of affective information theory and experiential knowledge representation. O riginality/value: In this paper we propose that affect should be regarded and represented as metainformation which carries complementary information about agent's subjective experiences that amalgamate under unified state of mind corresponding to the cognitive appreciation of the intentional semantic contents of the information. Furthermore an affect representation model based on state of the art in affective neuroscience has been proposed. KEYWORDS Information theory. Information systems. Affect representation. Affective computing. Affective account of information. Experience representation. IX

30 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Abstract in Polish / Abstrakt w jęz. polskim Afektywne ujęcie informacji oraz reprezentacja afektu w systemach informacyjnych Jan Kaczmarek ABSTRAKT Cel/teza: Celem publikacji jest wprowadzenie i omówienie pojęcia informacji w ujęciu afektywnym poprzez rozszerzenie współcześnie najpopularniejszego ujęcia semantycznego 0 dodatkowy kom ponent subiektywny. K o n cep cja/m eto d y b adań: Przeprowadzając analizę 1krytykę, autor rozważa następujące główne pytania wynikające z tezy artykułu: (i) czy afekt jest rodzajem informacji i jeżeli tak, to o jakiej charakterystyce, (ii) czy reprezentacja afektu w systemach informacyjnych może mieć teoretyczną lub praktyczną wartość oraz w jaki sposób taka reprezentacja może być implementowana. W yniki i wnioski: Z powyższych rozważań wyłania się konkluzja, iż znajdujemy się na początku zmiany paradygmatu w teorii informacji i reprezentacji wiedzy, który zakłada ujęcie w teorii informacji i komunikacji aspektów afektywnych prowadząc do powstania afektywnej teorii informacji. O ryginalność/w artość poznaw cza: W artykule zaproponowano, aby afekt był postrzegany i reprezentowany jako uzupełniająca metainformacja ujmująca subiektywne doznania agenta łączące się trwale w spójnej świadomości z kognitywnymi, intensjonalnymi stanami umysłu stanowiącymi podstawę informacji w ujęciu semantycznym. Ponadto zaproponowany został model reprezentacji emocji bazujący na teoriach emocji powstałych na gruncie współczesnej neuronauki afektywnej. SŁOWA KLUCZOWE Teoria informacji. Systemy informacyjne. Reprezentacja afektu. Obliczenia afektywne. Afektywne ujęcie informacji. Reprezentacja doświadczenia. JAN KACZMAREK graduated from Warsaw School o f Economics and is a PhD Candidate at the Institute o f Information and Book Studies o f the University o f Warsaw. For the past 8 years he has been working on mobile information systems and technologies as research project manager and member o f the board o f MOST Foundation ( In 2009 he started his research on the representation o f the subjective, affective dimension o f knowledge and experience in information systems, which resulted in a PhD thesis entitled Experience representation in information systems ". His research interests embrace: affective neuroscience and contemporary theories o f emotion, consciousness and mind, affect as the basis fo r language and knowledge as well as methods fo r representing affect in information systems. Jan Kaczmarek authored 10 publications and was technical editor o f two books. His most important publications include: J.M. Kaczmarek, D. Ryżko: A Frameworkfor Experience Representation. Advances in brain inspired cognitive systems, Lecture Notes in Computer Science (7366). Springer, 2012, ; J.M. Kaczmarek, D. Ryżko: Customer Experience Management Architecture fo r Enhancing Corporate Customer Centric Capabilities. In: D. Ryżko, H. Rybiński, P. Gawrysiak, M. Kryszkiewicz (eds.) Emerging Intelligent Technologies in Industry. Springer 2011, ; J.M. Kaczmarek, D. Ryżko: Quantifying and Optimising User Experience: Adapting A I Methodologies fo r Customer Experience Management. In: B. Jacobfeuerborn (ed.) Customer Experience Management - Informational Approach to Driving User Centricity. MOST Press, 2009, Contact to the Author: janek. kaczmarek@gmail. com X

31 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Skuteczność metod i technik badania użyteczności naukowych serwisów WWW. Wnioski z testów funkcjonalnych platformy PASSIM2 Małgorzata Jaskowska Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński Magdalena Wójcik Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski L anguage o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English ABSTRAKT Cel/teza: Celem artykułu jest prezentacja wyników badań dotyczących skuteczności metod oceny użyteczności serwisów WWW. Przedmiotem badań była platforma PASSIM, prototyp internetowego systemu informacyjnego dla studentów i naukowców w Polsce. K oncepcja/m etody badań: Wykorzystano analizę i krytykę piśmiennictwa oraz przeprowadzono badania użyteczności platformy PASSIM wykorzystując: klasyczne testy funkcjonalne, Indirect Oral Operational Method, zogniskowany wywiad grupowy, wywiad oparty na modelu Kano, ankietę User Experience. W yniki i w nioski: Badania wykazały skuteczność zastosowanego narzędzia badawczego, złożonego z wzajemnie uzupełniających się metod i technik. Pozwala ono na wnioskowanie na różnym poziomie szczegółowości, począwszy od wykazu błędów i usterek (testy funkcjonalne) poprzez sugestie stosownych rozwiązań usprawniających system (IOOM), ocenę heurystyczną (focus), ocenę poziomu innowacyjności (model Kano), aż do poziomu ogólnego - odczuć i wrażeń, jakie na użytkowniku wywołuje praca z serwisem (User Experience). Wyniki wykazały nieskuteczność badań ankietowych oraz dużą efektywność ankiety User Experience wyłącznie w odniesieniu do grupy ekspertów. Zastosow anie praktyczne: Skonstruowane narzędzie badawcze może być wykorzystane w badaniach użyteczności serwisów naukowych. O ryginalność/w artość poznawcza: Przeprowadzone badania pozwoliły uzupełnić niedostatecznie reprezentowaną w polskiej literaturze przedm iotu problem atykę badania użyteczności serwisów naukowych. SŁOWA KLUCZOWE Doświadczenie użytkownika. Metoda badawcza. Serwis naukowy. Test funkcjonalny. Użyteczność. 2 Badania będące przedmiotem artykułu zostały przeprowadzone w ramach projektu Utworzenie uniwersalnej, otwartej, repozytoryjnej platform y hostingowej i kom unikacyjnej dla sieciowych zasobów wiedzy dla nauki, edukacji i otwartego społeczeństwa wiedzy", realizowanego w ramach strategicznego program u badań naukowych i prac rozwojowych pt. Interdyscyplinarny system interaktywnej informacji naukowej i naukowo-technicznej". Czas trwania projektu: Nazwa instytucji finansującej: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, w ramach kosztów bezpośrednich przewidzianych w budżecie K/PBR/ The research discussed in this paper was conducted as a part o f the project: Utworzenie uniwersalnej, otwartej, repozytoryjnej platformy hostingowej i kom unikacyjnej dla sieciowych zasobów wiedzy dla nauki, edukacji i otwartego społeczeństwa wiedzy (Creating universal, open hosting and communication repository platform fo r web knowledge resources fo r science, education and open society o f know ledge)" implem ented within the strategic research and developm ent program "Interdyscyplinarny system interaktywnej informacji naukowej i naukowo-technicznej (Interdisciplinary system o f interactive scientific and technical information)". Project duration: Financing institution: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (Polish National Center fo r Research and Development), within direct costs included in the budget K/PBR/ XI

32 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Abstract in English / Abstrakt w jęz. angielskim The effectiveness of Methods and Techniques Used in Research on the Usability of Scientific Websites. Conclusions from the Usability Tests of the PASSIM Platform Małgorzata Jaskowska Magdalena Wójcik ABSTRACT Purpose /thesis: The aim of this paper is to present the results of the research on the effectiveness of evaluation methods used for website usability assessment. The website assessed is PASSIM platform - a prototype of online information system addressed to Polish students and scientists. A pproach/m ethods: The authors use the critical analysis of the literature and test PASSIM platform with classic usability tests, Indirect Oral Operational Method, focused group interviews, interviews based on Kano Model and User Experience survey. Results and conclusions: The study proves the effectiveness of the research tool consisting of complementary methods and techniques. The tool in question enables inferring at various specificity levels, starting from the lists of errors and flaws (usability testing) through improvement suggestions (IOOM), heuristic evaluation (focused group interviews) and innovation level assessment (Kano model) to the general level of experience and impressions gained by the users while working with the website (User Experience). The results of the research show a general ineffectiveness of surveys and considerable efficiency of User Experience survey only when applied to the group of experts. Practical implications: The research tool used in this case may be applied in the usability tests of other scientific websites. Originality/value: The study significantly supplements the discussion on scientific website usability testing, the issue largely underrepresented in Polish literature. KEYWORDS Research method. Scientific websites. Usability tests. User experience. D r MAŁGORZATA JASKOWSKA - adiunkt w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obecnie prowadzi badania w zakresie modeli wartościowania informacji przez użytkowników. Najważniejsze publikacje: M. Jaskowska: Potrzeba, trudności iformy przekazywania wiedzy i umiejętności w zakresie bibliograficznych systemów informacyjnowyszukiwawczych studentom - przedstawicielom pokolenia google. W: J.Franke (red.) BIBLIOGRAFI@: Źródła - Standardy - Zasoby. Warszawa: Wydaw. SBP, 2013, ; M.Jaskowska, M. Próchnicka, A. Korycińska-Huras: Zachowania informacyjne autorów prac licencjackich z zakresu informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Tendencje w wykorzystaniu źródeł elektronicznych i drukowanych. W: K. Migoń, M. Skalska-Zlat (red.): Uniwersumpiśmiennictwa wobec komunikacji elektronicznej. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009, ; M. Jaskowska, M. Próchnicka, A. Korycińska-Huras: Bibliografia jako źródło informacji naukowej - w opinii studentów. W: J. Woźniak-Kasperek, M. Ochmański (red.): Bibliografia. Warszawa: Wydaw. SBP, 2009, Kontakt z autorem: malgorzata.jaskowska@uj. edu.pl D r MAGDALENA WÓJCIK - asystent w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują problematykę nowych form komunikacji w Internecie, w tym szczególnie mediów społecznościowych i ich związków z działalnością instytucji książki. Najważniejsze publikacje: M.Wójcik: Promocja literatury w Internecie. Przegląd Biblioteczny, 2010, 4, ; M.Wójcik: Użytkownicy serwisów społecznościowych poświęconych literaturze. Przegląd Biblioteczny, 2012, 2, ; M.Wójcik: Literatura na temat bibliotek cyfrowych - analiza bibliometryczna. W: M.Janiak, M.Krakowska, M.Próchnicka (red.) Biblioteki cyfrowe. Warszawa: Wydaw. SBP, Kontakt z autorem: magda. wojcik@uj. edu.pl XII

33 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Geografia wydawnicza książek w Polsce ( ) Jadwiga Sadowska Zakład Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet w Białymstoku Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski L anguage o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English ABSTRAKT Cel/teza: Celem artykułu jest przedstawienie geografii wydawniczej książek w Polsce w latach (od ostatniego podziału administracyjnego kraju) według województw. K oncepcja/m etody badań: Zastosowaną metodą badawczą jest analiza liczby tytułów książek zawartych w Ruchu Wydawniczym w Liczbach - oficjalnym roczniku polskiej statystyki wydawniczej. W yniki i wnioski: Na podstawie list rangowych produkcji poszczególnych typów książek pokazano zróżnicowanie terytorialne produkcji wydawniczej książek w Polsce. Stwierdzono, że największym ośrodkiem wydawniczym jest województwo mazowieckie i Warszawa, choć jej udział powoli zmniejsza się na rzecz innych miast. Kolejne miejsca zajmują: województwo małopolskie (Kraków), śląskie (Katowice), wielkopolskie (Poznań), dolnośląskie (Wrocław). Najniższe wskaźniki wydawnicze mają województwa: lubuskie (Zielona Góra), opolskie (Opole), warmińsko-mazurskie (Olsztyn), podlaskie (Białystok). Widoczny jest powolny proces decentralizacji wydawniczej. O ryginalność/w artość poznawcza: Przedstawione źródłowe dane statystyczne dotyczące produkcji książek w ujęciu geograficznym, chronologicznym i typologicznym dokumentują zmiany zachodzące na polskim rynku wydawniczym. W dotychczasowym piśmiennictwie brak jest tego typu analizy dotyczącej okresu SŁOWA KLUCZOWE Geografia wydawnicza Polski ( ), Książki w Polsce ( ), Ruch Wydawniczy w Liczbach, Statystyka książek w Polsce ( ). XIII

34 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(102)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(102)] Abstract in English / Abstrakt w jęz. angielskim Book Publishing Geography in Poland ( ) Jadwiga Sadowska ABSTRACT Purpose: The aim of this paper is to present the book publishing geography (arranged by voivodeships/provinces) in Poland since the last reform of the administrative division of the country ( ). A pproach/m ethods: The author analyzes the number of book titles included in Ruch Wydawniczy w Liczbach (Polish Publications in Figures) - the official Polish book industry statistics yearbook. Results and conclusions: The territorial diversity of book publishing industry in Poland is presented through the rank lists of selected book types, with Mazowieckie province and the capital town of W arsaw being the largest publishing center, although gradually declining in favor of other towns. It is followed by: Małopolskie province (the town of Kraków), Śląskie province (the town of Katowice), Wielkopolskie province (the town of Poznań), Dolnośląskie province (the town of Wrocław). The lowest publishing rates are in: Lubuskie province (the town of Zielona Góra), Opolskie province (the town of Opole), Warmińsko- Mazurskie province (the town of Olsztyn), Podlaskie province (the town of Białystok). The slow progress of publishing industry decentralization is observed. O riginality/value: Discussed statistical data showing geographical, chronological and typological aspects of book publishing document recent changes occurring in Polish book publishing market. The paper provides first analysis of that type concerning the period 1999 to KEYWORDS Geographical distribution of publications in Poland ( ). Books in Poland ( ). Ruch Wydawniczy w Liczbach (Polish Publications in Figures). Book statistics in Poland ( ). D r hab. JADWIGA SADOWSKA, prof.uwb jest kierownikiem Zakładu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie w Białymstoku. Jest autorką ok. 200 publikacji, w tym książek: Hasła przedmiotowe w teorii Adama Łysakowskiego i praktyce Przewodnika Bibliograficznego (Warszawa 2000), Język haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej. Studium analitycznoporównawcze (Warszawa 2003), Książki i czasopisma w Polsce w świetle liczb ( ) (Białystok 2013). Kontakt z autorem: jadwigasadowska@o2.pl XIV

35 ZIN Studia informacyjne Inform ation studies V O L O I 4 N O. l( X 0 3 ) IS S N ft Spis treści Contents ROZPRAWY. BADANIA. M ATERIAŁY THESES. R ESEARCH. MATERIALS Mieczysław Muraszkiewicz An Essay on Inform ation Overload [Esej o nadmiarze informacji]... 7 Kazimierz Krzysztofek Obszary i konteksty inform atologii w epoce cyfrowej: sieci - inform acja - dane - softw are [Domains and Contexts on Information Science in the Digital Age: Networks Information Data Software] Sebastian Grabowski W hat is Open Data and How to B enefit fro m It [Open Data - czym są i jak z nich czerpać korzyści] Zuzanna W iorogórska Inform ation Literacy and Doctoral Students in France and Poland. A Comparative Study [Edukacja informacyjna a doktoranci we Francji i w Polsce. Badanie porównawcze]...52 Jacek Tomaszczyk W spółautorstwo publikacji w wybranych polskich i zagranicznych czasopismach z zakresu bibliologii i inform atologii [Co-autorship o f Publications in Selected Polish and International Library and Infromation Science Journals] Marek Nahotko Organizacja w iedzy w um yśle człowieka w św ietle teorii schem atów i gatunków [Organization o f Knowledge in Human Mind in the Light o f Schemata and Genres Theory]...80

36 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] Jolanta Szulc System y ekspertow e w działalności bibliotecznej i inform acyjnej: sta n badań, p roblem y badawcze, p rzy kła d y zastosow ań [Expert Systems in Library and Information Services: the State o f Research, Issues, Examples o f Applications]...94 Stanisława Kurek-Kokocińska Kierunki rozwoju inform acji i sytuacja inform acyjna użytkow nika książki [Trends in the Development o f Information and the Information Situation o f Book Users] RECENZJE I OMÓWIENIA REVIEWS M ałgorzata Góralska: P iśm ienność i rew olucja cyfrow a [Literacy and Digital Revolution]. Wrocław 2013 (Barbara Sosińska-Kalata) W ładysław M arek Kolasa: H istoriografia prasy polskiej (do 1918 roku). Naukom etryczna analiza dyscypliny ( ) [Historiography o f Polish Press (before 1918): A Scientometric Analysis o f the Field in the Years ]. Kraków 2013 (Marta Skalska-Zlat) Sebastian Dawid Kotuła: Komunikacja bibliologiczna wobec World Wide Web [Bibliological Communication and the World Wide Web]. Lublin 2013 (Małgorzata Kisilowska) Mirna Willer & Gordon Dunsire: Bibliographic Inform ation Organization in the Sem antic Web [Organizacja informacji bibliograficznej w Sieci Semantycznej]. Oxford-Cambridge 2013 (Marcin Roszkowski) Wśród zagranicznych książek [Foreign publications] (Jacek W ojciechowski) Przegląd polskich nowości wydawniczych [New Polish Publications] (Anna S tanis) KRONIKA CHRONICLE The Human Experience Conference" (Warszawa, kw ietnia 2014 / Warsaw, April 10-11,2014) (Anna M ierzecka) Knowledge Organization in the 2 1 st Century: Between Historical Patterns and Future Prospects". 13th International Conference (ISKO 2014) Kraków, m aja 2014 / Cracow, May ,2014) (Marcin Roszkowski) WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW GUIDELINES FOR AUTHORS Zaproszenie na konferencję Call for P a p e rs...173

37 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] An Essay on Information Overload M ieczysław M uraszkiew icz Institute of Computer Science W arsaw University of Technology Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski L anguage o f th e article: English / Abstract: English, Polish A bstract P urpose/thesis: Information overload, whether we realise it or not, is commonplace and affects various kinds of knowledge workers and ordinary consumers of information. The purpose of the paper is to identify main sources and reasons of the information flood and information overcharge, propose a remedy complete with the method of implementing personal trophic information pyramid, information firewall and everyday filtering routines, and envisage measures that the information science could elaborate on and employ in order to help limit the information overload. A pproach/m ethods: The author's personal experience as a researcher and teacher at a technical university and a heavy consumer of information, informal interviews with other scholars and knowledge workers of the high-tech corporate world, and talks with students and ordinary information users supplemented by desk research and statistics are the ground against which this essay was devised and written. Results and conclusions: The major conclusion of the reported research is that the overwhelming feeling of personal overcharge with information and some vulnerability to the information flood is commonplace regardless of the category of information consumers. However, rarely can one observe the cases of devising and implementing countermeasures to control the information flow and intake and shape conscious information users. The result of the study is a set of guidelines for individuals concerning self-protection against the information flood. The author has also discovered that the discipline of information science does not provide information users with explicit methodologies helping them to control the information intake and resist the information pollution. O riginality/value: Information overload is a widely discussed topic in the international literature; however, it is virtually absent from Polish academic and scientific journals. This essay is an attem pt to fill the gap in question, though to a certain degree only, and provide some recommendations for the information science concerning this issue, in particular by boosting and promoting digital literacy and awareness that information overcharge does exist and is a threat to human brains and mind. Keywords Democratization of information. Digital literacy. Information and communications technologies (ICT). Information overload. Information overcharge countermeasures. Information science.

38 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] A bstract in Polish / A bstrakt w jęz. polskim Esej o nadmiarze informacji A bstrakt Cel/teza: Nadmiar informacji, czy sobie go uświadamiamy czy też nie, jest powszechny. Dotyka on różnego rodzaju pracowników wiedzy i zwykłych konsumentów informacji. Celem tego artykułu jest określenie głównych źródeł i przyczyn zalewu informacją i przeciążenia informacyjnego, oraz zaproponowanie remedium wraz ze sposobem implementacji osobistej troficznej piramidy i zapory informacyjnej, oraz codziennych procedur filtrowania informacji, a także wskazanie środków, które może wypracować nauka o informacji, aby pomóc ograniczyć zalew informacyjny. K oncepcja/m etody badań: Podstawą opracowania tego eseju są osobiste doświadczenia autora jako naukowca i nauczyciela na politechnice oraz intensywnego konsumenta informacji, nieformalne wywiady z innymi pracownikami naukowymi ze środowiska akademickiego i świata korporacji Hi-Tech, a także rozmowy ze studentami i zwykłymi użytkownikami informacji, uzupełnione przez analizę źródeł wtórnych i danych statystycznych. Wyniki i wnioski: Głównym wnioskiem z badań jest to, że niezależnie od kategorii odbiorców informacji powszechne jest silne odczucie osobistego przeładowania informacją oraz pewnej luki w zabezpieczeniu przed informacyjną powodzią. Równocześnie jednak rzadkie są przypadki opracowywania i wdrażania w praktyce środków zaradczych, które pozwoliłyby kontrolować przepływ informacji oraz jej przyswajanie, wspierając kształtowanie się postaw świadomych użytkowników informacji. Wynikiem badania jest zestaw wskazówek dotyczących indywidualnej ochrony przed zalewem informacji. Autor stwierdził także, że nauka o informacji jako dyscyplina badawcza nie zapewnia użytkownikom informacji wyraźnie określonych metod, które mogłyby im pomóc kontrolować spożycie informacji i chronić ich przed informacyjnym zanieczyszczeniem. O ryginalność/w artość poznawcza: Nadmiar informacji jest tematem szeroko dyskutowanym w światowej literaturze, jednak w małym zakresie jest obecny w polskich czasopismach naukowych. Niniejszy esej próbuje wypełnić tę lukę, jakkolwiek jedynie do pewnego stopnia, oraz wskazać pewne, dotyczące tych zagadnień, rekomendacje dla badań w zakresie nauki o informacji, w szczególności związane z pobudzaniem i promowaniem edukacji cyfrowej (digital literacy) oraz świadomości, że przeładowanie informacyjne istnieje i stanowi zagrożenie dla ludzkich mózgów i umysłów. Słowa kluczow e Demokratyzacja informacji. Digital literacy. Edukacja cyfrowa. Informatologia. Nadmiar informacji. Nauka o informacji. Środki zaradcze dla przeciążenia informacyjnego. Technologie informacyjne i komunikacyjne. Prof. MIECZYSŁAW MURASZKIEWICZ is a professor o f computer science at Warsaw University o f Technology interested in knowledge representation and the relationships between technology and culture. His recent publications are: B. Jacobfeuerborn, M. Muraszkiewicz: Media, Information Overload, and Information Science. In: R. Bembenik et. al. (eds.) Intelligent Tools fo r Building Scientific Information Platform. Advanced Architectures and Solutions Berlin, Heidelberg, Springer 2013, 3-13 [Studies in Computational Intelligence No. 467]; Muraszkiewicz, M.: Information Science Needs Cognitivism. An Essay. Miscellanea Informatologica Varsoviensia, SBP, 2012; Muraszkiewicz M.: Techniki mobilne, edukacja i przedsiębiorczość, Studium przypadku - Laboratorium BRAMA. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlowej, Kielce, 2011, [Rola informatyki w naukach ekonomicznych i społecznych. Innowacje i implikacje interdyscyplinarne]. Contact to the Author: m. muraszkiewicz@ii.pw. edu.pl Instytut Informatyki Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechnika Warszawska ul. Nowowiejska 15/ Warszawa (pok. 204)

39 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] Obszary i konteksty informatologii w epoce cyfrowej: sieci - informacja - dane - software K azim ierz Krzysztofek Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie Język tekstu: polski / Abstrakt: polski, angielski Language o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Cel/teza: Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy zważywszy na fakt, że ludzkie doświadczenie i praktyka niemal we wszystkich orientacjach aktywności człowieka: ekspresywnej, ludycznej, kognitywnej, komunikacyjnej, poznawczej i in. manifestują się częściowo, a w wielu przypadkach także całościowo w środowisku cyfrowym, stw arza większe szanse na integrację nauki o informacji, która te praktyki bada i czy pozwoli na stworzenie spójnej wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie i człowieku? Nie chodzi o często wyszydzaną ogólną teorię wszystkiego, a o coś, co w myśli społecznej przynajmniej ostatnich dwu dekad funkcjonuje jako trzecia kultura K oncepcja/m etody badań: W artykule, o profilu przede wszystkim socjologicznym, wykorzystana została metoda krytycznej, jakościowej analizy dyskursów. Wiedza o nowych, wyłaniających się kształtach społecznych i roli informacji w tym procesie, jest kreowana ciągle jeszcze raczej przez społeczne imaginaria niż empirię, której nadal jest relatywnie mało, mamy bowiem do czynienia z history in the making. Stąd ciągle niewiele jest zweryfikowanych teorii informacji, a dużo sprzecznych często opinii. W tej sytuacji opis każdego zjawiska, jeśli ma być w miarę wyczerpujący, musi się lokować w polu różnych dyskursów. Wyniki i wnioski: Artykuł precyzuje główne pojęcia związane funkcjonalnie i semantycznie z rozumieniem informacji. Jest to istotne, zważywszy na wielkie zmiany, jakie się dokonują w związku z przejściem od analogowości do cyfrowości. Jesteśmy świadkami wyczerpywania się dotychczasowego paradygmatu, a przynajmniej starzenia się języka, którym opisujemy informację. Świadczy o tym fakt, że na gruncie tego paradygmatu mamy więcej pytań niż odpowiedzi. Autor poddał krytycznej ocenie istniejące dyskursy oraz zgłosił własne propozycje rozumienia nowych fenomenów w sferze informacji. Problem języka jest tu istotny: nowe nazwanie tych fenomenów wpływa na nasze myślenie, a więc także nieuchronnie - na nasze działanie. Jako socjolog, autor ujmuje je w perspektywie zmiany społecznej, jaka się dokonuje na naszych oczach i której konsekwencji nie jesteśmy jeszcze w stanie intelektualnie ogarnąć. O ryginalność/w artość poznawcza: Artykuł jest próbą systematyzacji i integracji problematyki informatologicznej w czterech obszarach: Internet/sieci (ang. network science), nauka o informacji (ang. information science), nauka o danych (ang. data science) i studia nad softwarem (ang. software studies). W piśmiennictwie krajowym i zagranicznym te obszary są często badane, ale opisywane oddzielnie. Słowa kluczow e Analityka kulturowa. Dane. Informacja. Cyfryzacja. Humanistyka cyfrowa. Sieci. Społeczeństwo informacyjne. Społeczeństwo sieciowe. Społeczny software. Studia informacyjne. Zwrot informacyjny.

40 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] A bstract in English / A bstrakt w jęz. angielskim Domains and Contexts of Information Science in the Digital Age: Networks - Information - Data - Software A bstract P urpose/thesis: This paper is an attem pt to answer the question whether the fact that human experience and practice are manifested largely or fully within digital environment creates more opportunities to integrate information science that researches the afore-mentioned issue and w hether it would allow the researchers to develop coherent knowledge concerning nature, society and human beings. The author does not mean the theory of everything but something which has been known for, a t least, the last two decades as third culture. A pproach/m ethods: The method employed in this, largely sociological, paper was the critical and qualitative discourse analysis. The knowledge on new surfacing social forms and the role of information in this process remains to be created by social imaginaria rather than experience that is relatively scarce as the society still deals with history in the making. As a result, verified information theories are few and discourses, often contradictory, are very common. In this case the description of each phenomenon, if it is to be exhaustive, needs to be set against various discourses. R esults and conclusions: The author defines main concepts functionally and semantically related to the way information is understood - an im portant step if one takes into consideration changes occurring in the process of analog-to-digital shift. The previous paradigm has been exhausted or, at least, the language used for the description of information has aged, which is confirmed by the fact that this paradigm currently hosts more questions than answers. The author criticizes existing discourses and proposes his own definitions of new phenomena in the information sphere. The issue of language is very significant - new names for the phenomena influence human thinking, and, inevitably, human actions. As a sociologist the author analyzes it from the perspective of social transformation witnessed by the society the impact of which cannot be recognized and understood at the moment. O riginality/value: The paper is an attem pt at systematizing and integrating information science issues in four areas: network science, information science, data science and software studies. In Polish and foreign literature those areas are often studied b u t described separately. Keywords Culture analytics. Data. Digital Humanities. Digitization. Information. Information society. Information studies. Networked society. Networks. Social software. Information turn. Dr hab. KAZIMIERZ KRZYSZTOFEKjest profesorem socjologii w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej i wykładowcą w Polsko-Japońskiej Wyższej Szkole Technik Komputerowych. Stypendysta Fulbrighta w Massachusetts Institute o f Technology w zakresie badań nad mediami i komunikacją, gościnny wykładowca w College o f Liberal Arts, Pensylvania State University (1996). W latach członek Komitetu Prognoz PAN Polska 2000 Plus Autor wielu publikacji z dziedziny mediów, społeczeństwa informacyjnego, sieci społecznych, technologii cyfrowych, m.in. książek Komunikowanie międzynarodowe: informacja - kultura - środki masowego przekazu - stosunki międzynarodowe (Warszawa 1983), Cywilizacja: dwie optyki (Warszawa 1991), (wspólnie z M. S. Szczepańskim) podręcznika uniwersyteckiego: Zrozumieć rozwój: od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych (Katowice, 2002, wyd. 2, 2005) oraz raportu dla United Nations Development Program: Poland and the Global Information Society. Logging on (2002). Kontakt z autorem: edu.pl Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie ul. Chodakowska 19/ Warszawa

41 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] What is Open Data and How to Benefit from It Sebastian Grabowski Orange Polska S.^ Centrum Badawczo-Rozwojowe /Research and Development Center Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski L anguage o f th e article: English / Abstract: English, Polish A bstract P urpose/t hesis: The aim of this paper is to introduce the concept that Open Data and Open APIs provided by Communication Service Providers integrated in one end-user-oriented application may considerably improve the process of communication between people and institutions. A pproach/m ethods: Open Data is one of the key elements of the broad Internet ecosystem; other elements, such as open interfaces, open source, API, etc., are the assets that make the Internet environment robust, scalable, and extendable. The paper, based on the case study analysis, presents selected applications integrating the communication enablers in the form of Open APIs and Open Data sources. Results and conclusion: The combination of Open Data and functions provided by telecommunications operators in the form of Open APIs significantly improves and facilitates the processes of communication betw een people and institutions. Originality/V alue: The author proposes to integrate Open Data with real time communication functions provided by Communication Service Providers in the form of Open APIs. Open Data and Open APIs are effective tools to create user-made environments that are convergent and coherent from the application source code point of view. Keywords Open Data. Open API. Service interfaces. Telecommunications operators.

42 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] Abstract in Polish / Abstrakt w jęz. polskim Open Data - czym są i jak z nich czerpać korzyści A bstrakt Cel/teza: Celem pracy jest przedstawienie koncepcji mówiącej, że Otwarte Dane i funkcje dostarczone przez operatorów telekomunikacyjnych w formie Open API zintegrowane w aplikacji użytkownika końcowego mogą w sposób istotny poprawić proces komunikacji pomiędzy ludźmi i instytucjami. K oncepcja/m etody badań: Otwarte Dane są jednym z kluczowych elementów ekosystemu Internetu. Inne elementy, takie jak: otwarte interfejsy programistyczne, open source, API sprawiają, że środowisko Internetu jest niezawodne, skalowalne i rozszerzalne. W publikacji przedstawiono przykłady zastosowania aplikacji integrujące funkcje komunikacyjne w formie Open API i Otwarte Dane. Praca jest oparta na metodzie studium przypadku (case study). Wyniki i wnioski: Głównym przesłaniem jest konkluzja, iż Open Data w połączeniu z funkcjami dostarczanymi przez operatorów telekomunikacyjnych w formie Open API znacznie poprawiają i ułatw iają procesy komunikacji między ludźmi i instytucjami. O ryginalność/w artość poznawcza: W niniejszej pracy zaproponowano integrację otwartych danych z funkcjami komunikacji w czasie rzeczywistym świadczonymi przez operatorów telekomunikacyjnych w formie Otwartych API. Przykłady aplikacji pokazują, iż Open Data i Open API to proste, ale skuteczne narzędzia do tworzenia przez użytkownika środowisk aplikacyjnych, które zapewniają konwergentność i spójność kodu. Słowa kluczow e Otwarte Dane. Otwarte API. Interfejsy usług. Operatorzy telekomunikacyjni. SEBASTIAN GRABOWSKI - graduated from the Faculty o f Electronics and Telecommunications at Koszalin University o f Technology, the Faculty o f Management at the University o f Warsaw and the Warsaw School o f Social Psychology. His research focuses on Open Data, Open API, interactions between users o f telecommunications networks and the Internet as well as issues related to Open Government. For the past 12 years he has been involved in the telecommunications industry, currently he works in Orange Poland. He is the Director of Orange Poland Research and Development Center. He is a co-founder o f the Open Middleware 2.0 community - a program bringing together different communities o f developers, researchers, technology suppliers and IT companies near the world o f Telecommunications and IT. Contact to the Author: Sebastian. Grabowski@orange. com Orange Polska Badania i Rozwój Sieci i Platform Usługowych Centrum Badawczo-Rozwojowe Obrzeżna Warszawa

43 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] Information Literacy and Doctoral Students in France and Poland. A Comparative Study Z uzanna W iorogórska The University of Warsaw Library Laboratoire GERiiCO, Universite Lille Nord de France Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski L anguage o f th e article: English / Abstract: English, Polish A bstract P urpose/thesis: The purpose of this paper is to discuss the issue of information literacy (IL) in view of French-Polish comparative research on information users. In the first part of the paper the similarities and differences in Polish and French approaches to information literacy are analyzed from the perspective of higher education. Next, the results of research conducted among doctoral students at the University of Warsaw and the University of Lille are presented. A pproach/m ethods: Three methods were used: survey, nonparticipant observation and elements of grounded theory The research tended on the one hand to verify the hypothesis on a low use of scientific journals by doctoral students, and on the other hand to answer the question what librarians and faculty should do to increase this use. Results and conclusions: Two major factors were identified: (1) the lack of specialized library instruction addressed to doctoral students (in the case of Poland) and (2) the lack of promotion/dissem ination of such instruction among doctoral students and lecturers who could encourage their students to participate (in the case of France). Research lim itations: The response sample may be perceived too small to be representative for both universities; the method of identifying the field of studies may be disputable; the question if the universities in Lille and Warsaw are comparable might be posed. Practical im plications: This study might help librarians understand users' needs and define the gaps in the library offer. It also highlights the importance of the IL education in the university environment. O riginality/value: This is the first study of its kind and the first comparative study conducted after the implementation of Bologna Process. It identifies the issues that might be considered and implemented by the libraries with the main one being the reinforcement of the role and importance of IL. Keywords Information literacy. Doctoral students. Comparative study. Grounded theory. France. Poland.

44 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] A bstract in Polish / A bstrakt w jęz. polskim Edukacja informacyjna a doktoranci we Francji i w Polsce. Badanie porównawcze A bstrakt Cel/teza: Artykuł ma na celu przybliżenie zagadnienia edukacji informacyjnej (ang. information literacy) w perspektywie francusko-polskich badań porównawczych użytkowników informacji. W pierwszej części omówione są podobieństwa i różnice w polskim i francuskim podejściu do problematyki edukacji informacyjnej w szkolnictwie wyższym, następnie przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych wśród doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu w Lille. K oncepcja/m etody badań: W badaniu wykorzystano trzy metody badawcze: ankietę, ukrytą obserwację oraz elementy teorii ugruntowanej. Badanie miało na celu zweryfikowanie hipotezy o zbyt niskim wykorzystaniu czasopism naukowych przez doktorantów oraz odpowiedzenie na pytanie, jakie działania powinni podjąć bibliotekarze i wykładowcy, aby je zwiększyć. Wyniki i wnioski: Zidentyfikowano dwa główne czynniki: (1) brak wyspecjalizowanej edukacji informacyjnej, skierowanej do doktorantów (w przypadku Uniwersytetu Warszawskiego), (2) brak promocji czy popularyzacji edukacji informacyjnej wśród doktorantów i wykładowców, którzy mogliby zachęcić studentów do uczestniczenia w szkoleniach (w przypadku Uniwersytetu Lille). O graniczenia badań: Próba badawcza może być postrzegana jako niereprezentatywna dla obu uniwersytetów; sposób wydzielenia dziedzin nauki może być dyskusyjny; można zastanawiać się, czy Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet w Lille mogą być przedmiotem badań porównawczych. Zastosow anie praktyczne: Niniejsze badanie może być pomocne dla bibliotekarzy w zrozumieniu potrzeb użytkowników i zdefiniowaniu braków w ofercie bibliotecznej. Badanie podkreśla także wagę edukacji informacyjnej na forum uczelni. O ryginalność/w artość poznawcza: Dotychczas nie przeprowadzono żadnych francusko-polskich badań porównawczych w dziedzinie edukacji informacyjnej; jest to także pierwsze badanie porównawcze zrealizowane po wdrożeniu Procesu Bolońskiego; niniejsze badanie zidentyfikowało rozwiązania, które biblioteki mogą rozważyć i ewentualnie wdrożyć. Głównym wskazaniem jest wzmocnienie roli i wagi edukacji informacyjnej. Słowa kluczow e Badania porównawcze. Doktoranci. Edukacja informacyjna. Francja. Information literacy Polska.Teoria ugruntowana. Dr ZUZANNA WIOROGORSKA is an academic librarian working at the University o f Warsaw Library. She is a member o f IFLA Information Literacy Section and the co-founder o f Information Literacy Commission within Polish Librarians Association. She was a scholar o f French Government ( ). Her research interests include scientific journals, information literacy, information users, 21st century skills. The most important recent publications: Wiorogórska, Z. (2012). Teoria ugruntowana i je j wybrane zastosowania w badaniach z zakresu informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Przegląd Biblioteczny, 80(1), 47-57; Wiorogórska, Z., Rehman, S. U. (2012). When librarians became researchers. The creation o f international culture o f knowledge sharing beyond the borders. Pakistan Library and Information Science Journal, 43(2), 22-33; Wiorogorska, Z. (2013). Edukacja informacyjna stałym elementem programu studiow? W: M. Wrocławska & J. Jerzyk Wojnecka (red.), Biblioteka w komórce? Przyszłość usług bibliotecznych. Międzynarodowa Konferencja Biblioteki Uniwersytetu Łodzkiego, Łodź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łodzkiego, Contact to the Author: z. d wiorogorska@uw. edu.pl Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie ul. Dobra 56/ Warszawa

45 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] Współautorstwo publikacji w wybranych polskich i zagranicznych czasopismach z zakresu bibliologii i informatologii Jacek Tom aszczyk Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Śląski Język tekstu: polski / Abstrakt: polski, angielski Language o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Cel/teza: Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań współautorstwa publikacji z zakresu bibliologii i informatologii, przeprowadzonych na podstawie wybranych czasopismach polskich i zagranicznych, opublikowanych w latach Autor dodatkowo prezentuje wyniki analizy wykorzystania anglojęzycznych czasopism przez polskich bibliologów i informatologów, uznając cytowania obcojęzycznych publikacji za jeden ze wskaźników kompetencji językowych, niezbędnych do podejmowania międzynarodowej w spółpracy naukowej. K oncepcja/m etody badań: Badania przeprowadzono na podstawie danych zgromadzonych w bazie CYTBIN oraz pięciu czasopism zagranicznych: International Journal o f Information Management, Journal o f Academic Librarianship, Journal o f Documentation, Journal o f the American Society for Information Science and Technology oraz Library and Information Science Research. Wyniki i wnioski: Przeprowadzone badania ukazały tendencję wzrostu liczby publikacji wieloautorskich w piśmiennictwie zagranicznym w latach , w których artykuły wieloautorskie stanowią 39% ogółu publikacji. Natomiast w literaturze polskiej zaobserwowano w tym okresie stały, 9% udział publikacji wieloautorskich. W badanych czasopismach zagranicznych regularnie pojawiają się artykuły trzech i większej liczby autorów, stanowiąc 16% ogółu publikacji, podczas gdy w czasopismach polskich publikowane są artykuły autorstwa, co najwyżej trzech osób, stanowiąc zaledwie 1% wszystkich publikacji. O ryginalność/w artość poznawcza: Przeprowadzone badanie przedstawia w kategoriach ilościowych współautorstwo publikacji w polskich czasopismach z zakresu bibliologii i informatologii i porównuje je z publikacjami w czasopismach zagranicznych. Słowa kluczow e Badania bibliometryczne. Bibliologia i informatologia. Polska. Współautorstwo. Współpraca międzynarodowa.

46 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] A bstract in English / A bstrakt w jęz. angielskim Co-authorship of Publications in Selected Polish and International Journals in Library and Information Science A bstract P urpose/thesis: The purpose of the paper is to present the results of the analysis of co-authorship in selected Polish and international library and inform ation science (LIS) journals in the years Attention is also drawn to Polish LIS scholars' command of the English language, which has an im pact on their international cooperation and co-authorship. A pproach/m ethod: The analysis was performed with the data from the CYTBIN bibliographic database and five international journals: International Journal o f Information Management, Journal o f Academic Librarianship, Journal o f Documentation, Journal o f the American Society for Information (current title: Journal o f the Association for Information Science and Technology), Science and Technology, Library and Information Science Research. Results and conclusions: The findings show an increase trend in the number of multi-authored publications in the examined international journals published in the years in which the m ulti-authored papers constitute 39% of all publications while in Polish journals m ultiauthored publications account for 9% only. In the international journals papers by three or more authors are published on a regular basis, making 16% of all publications, whereas in Polish journals papers by no more than three authors are published, accounting for 1% of all publications only. O riginality/value: The research is a quantitative analysis of co-authorship in Polish LIS journals com pared to the co-authorship p resen t in the international journals. Keywords Bibliometric analysis. Co-authorship. International cooperation. Library and Information Science. Poland. Dr JACEK TOMASZCZYK jest adiunktem w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego. Prowadzi badania nad wykorzystaniem systemów terminologicznych w organizacji wiedzy specjalistycznej. W kręgu jego zainteresowań leży również zarządzanie informacją własną oraz problematyka nadmiaru informacji i jego wpływu na procesy kognitywne. Ostatnie, najważniejsze publikacje: Angielsko-polski słownik informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Katowice 2009; Systemy informatyczne wspomagające zarządzanie wiedzą. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, 2010, 3, 28-35; Mapa tematów jako system reprezentacji wiedzy. W: B. Sosińska- Kalata, E. Chuchro (red.) Nauka o informacji w okresie zmian. Warszawa 2013, Kontakt z autorem: jacek. tomaszczyk@us. edu.pl Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Śląski w Katowicach Plac Sejmu Śląskiego Katowice

47 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] Organizacja wiedzy w umyśle człowieka w świetle teorii schematów i gatunków M arek Nahotko Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński Język tekstu: polski / Abstrakt: polski, angielski Language o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Cel/teza: Celem artykułu jest przedstawienie poglądów na wiedzę jako rezultatu funkcjonowania ludzkiego umysłu, oraz opis zasad i narzędzi organizacji wiedzy w umyśle człowieka, wykorzystywanych do komunikowania wiedzy, m.in. w postaci zapisów informacji (w przypadku wiedzy naukowej - publikacji naukowych). W tym sensie organizacja wiedzy następuje podczas procesów konwersji wiedzy w informację (nadawca) i informacji w wiedzę (odbiorca). K oncepcja/m etody badań: Na podstawie krytycznej analizy piśmiennictwa z zakresu neurologii, psychologii i socjologii, a także językoznawstwa, dokonano opisu procesów mentalnych realizowanych podczas aktywności twórczej, w szczególności związanej z procesami pisania/czytania publikacji naukowych. Uwzględnione zostały w szczególności teorie genploracji, schematów mentalnych i gatunków. Procesy te i aktywności uznane zostały za procesy organizacji wiedzy. Wyniki i wnioski: W wyniku realizacji mentalnych procesów organizacji wiedzy, w mózgu człowieka, podczas jego neuronalnej aktywności, powstają umysłowe struktury wiedzy, nazywane różnie (schematy, skrypty, ramy, plany) w zależności od teorii opisującej te zjawiska. Podczas aktywności związanych z komunikowaniem się, struktury te są z kolei podstawą tworzenia konwencji dotyczących formy i treści przekazywanych informacji w formie tekstowej, zwanych gatunkami. Gatunki, jako konwencje znane i stosowane zarówno przez nadawców, jak i odbiorców komunikatów, ułatwiają konwersje typu informacja-wiedza-informacja (twórczość) i wiedzainformacja-wiedza (komunikacja). O ryginalność/w artość poznawcza: Artykuł porządkuje wiedzę o procesach organizacji wiedzy łącząc kilka teorii znanych z neurologii, psychologii i socjologii, co ułatwia właściwe umiejscowienie procesów organizacji wiedzy i stosowanych w niej narzędzi - systemów organizacji wiedzy. Słowa kluczow e Gatunki. Genploracja. Organizacja wiedzy. Schematy mentalne. Systemy organizacji wiedzy. Wiedza.

48 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] A bstract in English / A bstrakt w jęz. angielskim Organization of Knowledge in Human Mind in the Light of Schemata and Genres Theory A bstract P u rp o se/th esis: The purpose of the paper is to present concepts of knowledge understood as a result of the activity of human mind and describe the framework for knowledge organization in the human mind, which is being used to communicate knowledge as recorded information (in the case of scientific knowledge these records are scientific publications). In this sense, the organization of knowledge takes place when knowledge is processed into information (sender side) and converted from the information back to the knowledge (recipient side). A pproach/m ethod: Based on a critical analysis of the literature in the field of neuroscience, psychology, sociology and linguistics, the author introduces the description of mental processes related to creative activities, in particular those related to the processes of writing and reading scientific publications. Theories of genploration, mental schemata and text genres are taken into consideration. Processes and activities in question have been recognized as the processes of knowledge organization. R esults and conclusions: Mental knowledge structures are being formed as a result of the mental processes of knowledge organization, executed in the human brain during the neural activity. They carry a number of names (schemata, scripts, frames, planes) depending on the theory used for the description of the phenomenon. During activities associated with communication, these structures, in turn, become the basis for the conventions called genres that concern the form and content of information provided as a text. Genres, as conventions known and used by both senders and recipients of messages, facilitate conversions such as information-knowledge-information (creativity) and knowledge-information-knowledge (communication). O riginality/value: The paper organizes knowledge concerning the processes of knowledge organization, combining a number of well-known neuroscience, psychology and sociology theories, which facilitates the appropriate localization of knowledge organization processes and tools they employ, i.e. knowledge organization systems. Keywords Geneploration. Genres. Knowledge organization. Knowledge organization systems. Mental schemata. Dr hab. MAREK NAHOTKOjest adiunktem w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalizuje się w zagadnieniach metadanych dokumentów elektronicznych oraz wykorzystania Internetu w komunikacji naukowej i działalności informacyjnej. Jest autorem książek Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym (Warszawa, 2010), Naukowe czasopisma elektroniczne (Warszawa, 2007), Opis dokumentów elektronicznych. Teoretyczny model i możliwości jego aplikacji (Kraków 2006), Metadane: sposób na uporządkowanie Internetu. (Kraków, 2004) oraz licznych artykułów publikowanych m. in. na łamach Przeglądu Bibliotecznego, Zagadnień Informacji Naukowej oraz Biuletynu EBIB. Kontakt z autorem: marek. nahotko@uj. edu.pl Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński ul. prof. St. Łojasiewicza Kraków (pok )

49 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] Systemy ekspertowe w działalności bibliotecznej i informacyjnej: stan badań, problemy badawcze, przykłady zastosowań Jolanta Szulc Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Śląski Język tekstu: polski / Abstrakt: polski, angielski Language o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Teza/cel artykułu: Celem artykułu jest odpowiedź na pytania, czy i w jakim zakresie systemy ekspertowe są stosowane obecnie w działalności bibliotecznej i informacyjnej. Zwrócono uwagę na następujące elementy procesu informacyjnego: gromadzenie, przechowywanie i opracowanie informacji (charakterystyka wyszukiwawcza dokumentu, instrukcja wyszukiwawcza), wyszukiwanie informacji (kw erenda informacyjna, pytania w języku naturalnym), przekazywanie i wdrażanie informacji. Metody badań: Przeprowadzono analizę literatury przedmiotu, zgromadzonej na podstawie kwerend w wybranych bazach danych. Wskazano kierunki badań nad systemami ekspertowymi, jako jednej z metodologii zarządzania wiedzą, wykorzystującej metody sztucznej inteligencji: rozwiązywanie problemów z reprezentacją wiedzy (generowanie, wartościowanie i zarządzanie wiedzą, ekstrakcja i synteza wiedzy w konstrukcji ekspertyzy), samouczenie się, ocena wydajności. Zastosowanie systemów ekspertowych omówiono na wybranych przykładach. Podjęto próbę określenia możliwych obszarów ich zastosowań w bibliotekach i ośrodkach informacji. Wyniki: Na podstawie zgromadzonych materiałów, opracowano stan badań nad systemami ekspertowymi. Omówiono słownictwo dotyczące systemów ekspertowych, prezentowane w przykładowym tezaurusie. W nioski: Analiza ilościowa literatury przedmiotu wykazała znaczny spadek piśmiennictwa poświęconego systemom ekspertowym po 2010 r. Tym niemniej systemy ekspertowe (eksperymentalne, eksploatowane) są stosowane w wielu dziedzinach. Przewiduje się, że systemy te znajdą zastosowanie w bibliotekach specjalistycznych, w zakresie gromadzenia i kodyfikacji wiedzy w wybranych obszarach specjalizacji. Słowa kluczow e Systemy ekspertowe. Informacja naukowa. Nauka o informacji. Inżynieria wiedzy.

50 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] A bstract in English / A bstrakt w jęz. angielskim Expert Systems in Library and Information Science: State of Research, Issues, Examples of Applications A bstract P urpose/thesis: The purpose of this paper is to answer the questions of w hether and to what extent expert systems are currently used in library and information services. Attention is drawn to the following elements of the information process: acquisition, storage and cataloging/description of information (search characteristics, search instruction), information retrieval (querying, natural language queries), transm ission and im plem entation of information. M ethods: The analysis of the literature acquired through queries in selected databases provided basis for the discussion of research trends in the field of expert systems as one of the methodologies of knowledge management using methods of artificial intelligence: problem solving and representation of knowledge (knowledge generation, valuation and management, knowledge extraction and synthesis in the construction of expertise), self-learning, performance evaluation. In the final part of the paper an attem pt was made to identify possible areas of expert systems application in libraries and inform ation centers. Results: The research helped to specify the number of bibliographic records containing information about expert systems and recorded in selected databases. Expert systems vocabulary presented in the example thesaurus was discussed and the literature of the field was studied. Conclusions: The quantitative analysis of the literature showed a significant decrease in the number of publications on expert systems after Nevertheless, the expert systems (both experimental and operational) are used in numerous fields. It is expected that these systems will be used in specialized libraries for the acquisition and codification of knowledge in selected areas of specialization. Keywords Expert systems. Information science. Knowledge engineering. Dr JOLANTA SZULC jest absolwentką Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego (1991), Wydziału Teologicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II (1997), Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego (2001) oraz Wydziału Mechanicznego i Technologicznego (2008) i Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej (2012). W 2003 r uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie bibliologii. Pracuje w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego, od 2006 r na stanowisku adiunkta. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z organizacją wiedzy, językami informacyjno - wyszukiwawczymi, formalnym i rzeczowym opracowaniem zbiorów, systemami informacyjnymi, a także systemami ekspertowymi i e-learningiem. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Informacji Naukowej oraz International Society fo r Knowledge Organization, a także członkiem honorowym Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES. Kontakt z autorem: jolanta. szulc@us. edu.pl Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Śląski w Katowicach Plac Sejmu Śląskiego Katowice

51 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] Kierunki rozwoju informacji i sytuacja informacyjna użytkownika książki S tanisław a K urek-k okocińska Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Łódzki Język tekstu: polski / Abstrakt: polski, angielski Language o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Cel/teza: Celem jest charakterystyka dokumentu IFLA Rapport sur les tendances oraz rozważenie na tym tle sytuacji użytkownika książki. K oncepcja/m etody badań: Zastosowano metody: omówienie zawartości publikacji IFLA, analiza wybranej literatury, interpretacja danych źródłowych, opis i ocena kilku przypadków obrazujących sytuację użytkownika-czytelnika. Wyniki i wnioski: Prognoza uwzględnia: (1) dostępność informacji, (2) e-nauczanie, (3) bezpieczeństwo i ochrona życia prywatnego, (4) zaangażowanie obywatelskie, (5) zarządzanie informacją; akcentuje rozwój modeli biznesowych w dostępie do informacji. Korzystanie z obecnych w Sieci informacji o istniejących publikacjach może kierować użytkownika-czytelnika do biblioteki; nierzadko stawia go w sytuacji klienta określonych firm, ułatwia zakup tekstu i dostarcza obserw atorom rynku określonych wiadomości. Świat cyfrowy, oferując dostęp do informacji 0 książkach, może usposabiać do poruszania się w tej przestrzeni na poziomie informacji hasłowych 1 skrótów. Aktualne staje się pytanie, jak na te sytuacje zareagują użytkownicy? O ry g in aln o ść/w arto ść poznaw cza: Przedstawiona analiza przybliża treść dokum entu IFLA i stanowi głos w dyskusji na tem at zawartych tam prognoz. W dotychczasowym piśmiennictwie brak jest wypowiedzi poruszającej podjęty temat. Słowa kluczow e Dostęp do informacji. Epoka cyfrowa. Informacja. Internet. Lektura. Społeczeństwo informacyjne. Użytkownik informacji.

52 Z I N - S t u d i a I n f o r m a c y j n e [ R n r 1 (1 0 3 )] / Z I N - I n f o r m a t i o n S t u d i e s [ V o l n o. 1 (1 0 3 )] A bstract in English / A bstrakt w jęz. angielskim Trends in the Development of Information and the Information Situation of Book Users A bstract P urpose/thesis: The purpose of the paper is to review IFLA document entitled Rapport sur les tendances and use it as a background for the analysis of the situation of book users. A pproach/m ethods: The following methods were used: the review of IFLA document, the analysis of selected literaturę, the interpretation of source data, the description and evaluation of several cases illustrating the situation of book users. Results and conclusions: The prediction covers: 1) information availability, 2) e-learning, 3) security and protection of private life, 4) citizen involvement, 5) information management, and emphasizes the development of business models in providing access to information. Online information on publications may refer book users to the library collections, often makes them customers of given companies, helps them to purchase the documents and provides market observers with specified information. The digital world, offering access to information on books, may predispose its users to navigate it with headings and shortcuts. The current question is how the book users will respond to this situation. O riginality/value: The author summarizes the content of IFLA document and states her opinion on the predictions included there. The topic discussed in this paper so far has not been raised in the literature of the field. Keywords Access to information. Digital age. Information. Internet. Reading. Information Society. Information user. Dr hab., prof. UŁ STANISŁAWA KUREK-KOKOCIŃSKA jest pracownikiem naukowym Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmuje się problematyką: kultury książki i informacji w społeczeństwie wiedzy. Ostatnie publikacje to m.in.: Rozwój bibliografii chopinowskiej w Polsce. Zagadnienia Informacji Naukowej 2013 (1); Być bibliotekarzem i pracować w bibliotece. Przegląd wyników badań. Zagadnienia Informacji Naukowej 2012 (2); Z upodobania do czytania: kultura książki wieku dziecięcego w świetle wypowiedzi wspomnieniowych. W: Książka i prasa w kulturze. Red. K. Domańska, B. Iwańska-Cieślik. Bydgoszcz: Wydaw. Uniw. Kazimierza Wielkiego, 2013, Kontakt z autorem: kokos@uni. lodz.pl Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Wydział Filologiczny Uniwersytet Łódzki ul. Matejki 34a Łódź

53 ZIN Studia informacyjne Information studies V O L N O. 2 ( ) IS S N Spis treści Contents ROZPRAWY. BADANIA. M ATERIAŁY THESES. R ESEARCH. MATERIALS Mieczysław Muraszkiewicz, Jan Szmidt, Krzysztof Zaremba SYNATi Q VR - ku ekosystem owi wsparcia inform acyjnego nauki i uczelni polskich [SYNAT and f l R - Towards an Information Support Ecosystem for Polish Science and Higher Education Institutions]...7 Tibor Koltay Inform ation Science in the M irror o f the Digital Humanities: Some Epistemological Observations [Nauka o informacji w zwierciadle humanistyki cyfrowej: kilka uwag epistemologicznych]...23 Tomasz Kulisiewicz On Contradictions in the A ssessm ent o f Inform ation and Their Im pact on E-governm ent Services [O sprzecznosciach w ocenie informacji oraz ich wpływie na usługi i platformy związane z e-panstwem i e-zdrow iem ]...32 Zbigniew Osinski Europejskie czasopism a historyczne w bazach Scopus i Web o f Science w kontekście oceny dorobku naukow ego h isto rykó w w Polsce [European Historical Journals in Scopus and Web of Science Databases in the Context of the Evaluation of Polish Historians' Achievements] Stanisław Skorka Fasety na nowo odkryte. Integrow anie system ów nawigacji i organizacji inform acji [Facets Rediscovered. Integration of Navigation and Information Organization System s]...92 Ewa Dobrogowska-Schlebusch, Barbara Niedzwiedzka Narzędzie Ewaluacji Serwisów Internetowych o Zdrowiu - w stępna fa za konstrukcji oraz charakterystyka trudności metodologicznych związanych z tw orzeniem instrum entu do oceny jakości internetowych zasobów informacji o tem atyce zdrow otnej [Evaluation Tool for Health Information Websites - a Pilot Study and Characteristics of Methodological Difficulties Associated with the Development

54 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] of a Tool for the Quality Assessment of Health Information W ebsites] Marzena Świgoń Sam oocena potencjału zawodowego studentów informacji naukowej i bibliotekoznaw stw a oraz specjalności info- i bibliologicznych. W yniki badań z przełom u 2010 i 2011 roku [Śelf-Perceived Employability of Polish Students of Library and Information Science Majors and Specializations. Results of the Study Conducted in the Years ] Anna Kaminska W ykorzystanie źródeł i narzędzi elektronicznych przez polskich studentów kierunków hum anistycznych [Electronic Resources and Tools Used by Polish Students of H um anities] RECENZJE I OMÓW IENIA REVIEWS Luciano Floridi: The Ethics o f Inform ation [Etyka Informacji]. Oxford 2013 (Monika Halasz-Cysarz) W śród zagranicznych książek [Foreign Publications] (Jacek Wojciechowski) P rzegląd polskich now ości w ydaw niczych [New Polish Publications] (Anna Stanis) KRONIKA CHRONICLE Biblioteka, książka, inform acja i Internet 2014" (Lublin, października r.) [ Libraries, Books, Information and Internet 2014 (Lublin, October 16-17, 2014)] (Agnieszka B ajor) Europejska konferencja edukacji inform acyjnej" (D ubrownik, Chorwacja, października 2014 r.) [European Conference on Information Literacy (Dubrovnik, Croatia, October 22-23, 2014)] (Ewa Rozkosz, Zuzanna W iorogorska) WSKAZÓWKI DLA AUTORÓ W GUIDELINES FOR AUTHORS II

55 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] SYNAT i - ku ekosystemowi wsparcia informacyjnego nauki i uczelni polskich M ieczysław M uraszkiew icz Instytut Informatyki Jan Szmidt Instytut Mikro- i Optoelektroniki Krzysztof Zarem ba Instytut Radioelektroniki Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechnika Warszawska A bstrakt Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski L anguage o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English Cel/teza: Celem artykułu jest przedstawienie głównych rezultatów zadania badawczego SYNAT (System Nauki i Techniki), które zrealizowano w ramach grantu Narodowego Centrum Badan i Rozwoju (nr SP/I/1/77065/10), pt. Utworzenie uniwersalnej, otwartej, repozytoryjnej platformy hostingowej i komunikacyjnej dla sieciowych zasobów wiedzy dla nauki, edukacji i otwartego społeczeństwa wiedzy, a w szczegolnosci zaprezentowanie systemu zarządzania bazą wiedzy naukowej f l R (Omega-Psir), przeznaczonego dla uczelni i placowek badawczych. SYNAT moze stanowić punkt wyjscia do utworzenia ekosystemu wsparcia informacyjnego nauki i edukacji w Polsce. K oncepcja/m etody badań: Metodę realizacji zadania badawczego SYNAT oparto na prowadzeniu prac równolegle w dwoch wątkach, którymi były: (a) badania naukowe m.in. nad strukturalnymi i semantycznymi zagadnieniami reprezentacji informacji i wiedzy (w postaci tekstowej i multimedialnej), nad nowymi algorytmami semantycznego pozyskiwania, wyszukiwania, odkrywania, analizy i przetwarzania wiedzy, nad algorytmami semantycznego przetwarzania języka naturalnego, ze szczegolnym naciskiem na metody eksploracji tekstów w języku polskim, nad modelami komunikacji naukowej w srodowiskach otwartych oraz nad ochroną i bezpieczenstwem otwartych systemow informacyjnych dla nauki, oraz (b) budowa prototypowych sieciowych, otwartych platform informatycznych o wysokim poziomie niezawodnosci, skalowalnosci i bezpieczenstwa oraz interoperacyjnosci z podobnymi platformami zagranicznymi. Zadaniem tych platform jest dostarczenie uzytkownikom usług informacyjnych (funkcji i aplikacji) wspierających działalnosc naukowo-badawczą i edukacyjną oraz zapewnienie skutecznej i przyjaznej komunikacji oraz dostępu do posiadanych zasobow wiedzy i usług, i ponadto - dostępu do innych systemow krajowych i zagranicznych z mozliwoscią wymiany informacji w roznych formatach. Wyniki i wnioski: Prace w ramach zadania SYNAT doprowadziły do zdefiniowania potrzeb w zakresie usług, metod, procedur i narzędzi niezbędnych do informacyjnego wspierania badan naukowych i edukacji. Do niedawna oczekiwania badaczy w stosunku do systemow informacyjnych były stosunkowo proste, głownie o charakterze bibliograficznym. Obecnie pracownicy naukowi spodziewają się takze dokumentów zrodłowych, pomocy w formułowaniu kwerend i heurystyk, wstępnej analizy zebranych danych i informacji, informacji bibliometrycznej, mozliwosci repozytoryjnego umieszczania własnych prac, informacji faktograficznej o trendach badawczych i przemysłowych oraz o trendach społecznych, a takze danych o projektach, zespołach i placowkach badawczych oraz o mozliwosciach finansowania badan zarowno ze srodkow publicznych, jak i prywatnych. Nawet więcej - oczekuje się, ze systemy informacyjne oferując wspom niane funkcje pokazą III

56 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] również relacje występujące pomiędzy różnymi rodzajami informacji, lub używając innej terminologii - staną się ekosystemami wsparcia informacyjnego zmieniając jakościowo sposób korzystania z informacji w badaniach. SYNAT, a zwłaszcza dwa jego najważniejsze komponenty, tj. portal INFONA i system wychodzą naprzeciw tym oczekiwaniom. O ryginalność/w artość poznawcza: Wyniki naukowe (metody, algorytmy i architektury systemow), platformy oraz systemy informatyczne i informacyjne, ktore są rezultatem realizacji zadania SYNAT mają charakter innowacyjny, kładąc nacisk na semantyczne, sieciowe i spersonalizowane podejscie do problemow integracji usług informacyjnych dla nauki i edukacji, tworząc solidną podstawę do dalszych prac nad budową ekosystemu informacyjnego dla nauki i edukacji polskiej. Słowa kluczow e Ekosystem informacyjny. Informacja dla nauki. Komunikacja naukowa. Portal INFONA. SYNAT System f l R. Otrzymany: Poprawiony: Zaakceptowany: A bstract in English / A b strakt w jęz. angielskim SYNAT and - Towards an Information Support Ecosystem for Polish Science and Higher Education Institutions A bstract P urpose/thesis: The paper is a discussion of main results of the SYNAT project (SYNAT = System Nauki i Techniki/the System of Science and Technology) implemented with the grant of the National Center for Research and Development (NCBiR) - number S P /I/1/77065/10 known as Creation of universal and open repository hosting and communication platform for networked resources of knowledge for science, education and open knowledge society - in particular f l R (Omega-Psir) system for managing the database of scholarly knowledge, addressed to universities and research institutes. SYNAT may become a starting point for the ecosystem of information support for Polish science and education. A pproach/m ethods: SYNAT project was implemented with activities grouped in two parallel themes: (a) research on: structural and semantic issues of representing information and knowledge (in text and multimedia form), new algorithms of semantic search, discovery, retrieval, analysis and processing of knowledge, algorithms of semantic processing of natural language with emphasis put on the exploration of texts written in Polish, models of scholarly communication in open environments, protection and security of open information systems for science, and (b) development of prototypical, networked, open IT platforms of high robustness, scalability, security and interoperability with similar foreign platforms. The platforms in question are to provide users with: information services (functions and applications) supporting scholarly, research and educational activities, effective and userfriendly communication and access to knowledge resources and services, and moreover, access to other national and foreign systems of similar nature with the possibility of exchanging information in various formats. Results and conclusions: Tasks performed within SYNAT project helped to define services, methods, procedures and tools indispensable for the support of research and educational activities. So far researchers' expectations of information systems have been rather simple and reduced to bibliographical queries. Now scholars also expect the availability of source texts, help in building queries and heuristics, prelim inary analysis of collected data and IV

57 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] information, bibliometric information, possibilities of putting one's own papers in the repository, factographic information on research, industrial and social trends, data referring to research projects, teams and institutions and opportunities of obtaining public and private grants. Moreover, it is expected that information systems which offer all above-mentioned features will also be able to show links joining various types of information, or, to put it differently, will become ecosystems of information support, qualitatively changing the way information is used in the research. SYNAT project with its two most im portant components, INFONA portal and system m eets these expectations. O riginality/value: Innovative SYNAT results: methods, algorithms and system architectures, platforms and IT systems emphasize semantic, networked and customized approach to the issues of integrating information services for science and education and provide basis for further research and development of information ecosystem for Polish science and education. Keywords Information ecosystem. Information for science. Scholarly communication. INFONA portal. SYNAT. f i Rsystem. Prof. dr hab. inż. MIECZYSŁA W MURASZKIEWICZjest profesorem zwyczajnym w Instytucie Informatyki Politechniki Warszawskiej. Jego zainteresowania naukowe dotyczą inteligentnych systemów informacyjnych, metod reprezentacji wiedzy, informacji dla nauki oraz relacji wiążących technikę i kulturę, a także zagadnień innowacyjności. Wśród jego ostatnich publikacji znajdują się: M. Muraszkiewicz: An Essay on Information Overload. Zagadnienia Informacji Naukowej, 52(1), 2014, 7-18; B. Jacobfeuerborn, M. Muraszkiewicz: Media, Information Overload, and Information Science. w: R. Bembenik et. al. (red.) Intelligent Tools fo r Building Scientific Information Platform. Advanced Architectures and Solutions, Springer 2013, 3-13 [Studies in Computational Intelligence No. 467]; B. Jacobfeuerborn, M. Muraszkiewicz: Some Challenges and Trends in Information Science. W: R. Bembenik et. al. (red.) Intelligent Tools fo r Building a Scientific Information Platform: From Research to Implementation, Springer 2014, 3-14 [Studies in Computational Intelligence No. 541]. Prof. dr hab. inż. JAN SZMIDTjest rektorem Politechniki Warszawskiej i profesorem zwyczajnym w Instytucie Mikro- i Optoelektroniki Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych. Główny obszar jego zainteresowań to badanie właściwości materiałów o szerokiej przerwie energetycznej (azotki, SiC, Diament itp.), technologia i zastosowanie cienkich warstw dielektrycznych, półprzewodnikowych i przewodzących w heterostrukturach, przyrządach i mikrostrukturach, głównie na potrzeby sensoryki przy wykorzystaniu procesów plazmowych. Ostatnio opublikował m. in.: M. Borecki, P. Doroz, J. Szmidt et al.: Sensing Method and Fiber Optic Capillary Sensor fo r Testing the Quality o f Biodiesel Fuel. In: S. Yurish & F. Pacull (eds.), The Fourth International Conference on Sensor Device Technologies and Applications, IARIA Conference 2013, 2013, 19-24; K. B. Król, M. Sochacki, J. Szmidt: Investigation on the Mechanisms o f Nitrogen Shallow Implantation Influence on Trap Properties o f SiO2/n-Type 4H-SiC Interface. Acta Physica Polonica A, Polish Academy o f Sciences Institute o f Physics 2014, 125 (4), ; A. Taube, M. Sochacki, J. Szmidt et al.: Modelling and Simulation o f Normally-OffAlGaN/GaNMOS-HEMTs. International Journal o f Electronics and Telecommunications, PAN, 2014, 60 (3), Prof. dr hab. inż. KRZYSZTOF ZAREMBA je st dziekanem Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej, członkiem Rady Naukowej Instytutu Badań Stosowanych P W oraz Zastępcą Przewodniczącego Zarządu Naukowego Centrum Obrazowania Biomedycznego. Główny obszar jego zainteresowań naukowych to inżynieria biomedyczna i elektronika jądrowa. Jest autorem lub współautorem 189 publikacji, a w tym: P. Płoński, K. Zaremba: Visualizing Random Forest with Self-Organising Map. In: L. Rutkowski et al. (eds.), Artificial Intelligence and Soft Computing. Springer International Publishing 2014, 8468 (Part II), 63 71; L. Raczyński, T. Rubel, K. Zaremba: Proteins and Peptides Identification from MS-MS Data in Proteomics. Biocybernetics and Biomedical Engineering 2010, 30 (3), 35-47; R. Z. Morawski, Z. Pawłowski, K. Zaremba: Undergraduate Studies in Biomedical Engineering at the Faculty o f Electronics and Information Technology, Warsaw University o f Technology. In: Proceedings ASEE Annual Conference, 2002, 1-4. Kontakt z autorami: M.Muraszkiewicz@ii.pw. edu.pl J.Szmidt@imio.pw. edu.pl K. Zaremba@ire.pw. edu.pl Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechnika Warszawska ul. Nowowiejska 15/ Warszawa v

58 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Information Science in the Mirror of the Digital Humanities: Some Epistemological Observations T ibor Koltay Department o f Information and Library Studies, Szent Istvan University, Faculty o f Applied Arts and Pedagogy, Jaszbereny, Hungary Department o f Information and Library Studies Szent Istvan University Hungary Język tekstu: angielski / Abstrakt: angielski, polski Language o f th e article: English / Abstract: English, Polish A bstract P urpose/thesis: The purpose of this paper is to discuss the similarities and differences between the epistemologies of information science and the digital humanities in the light of the turns of information science. A pproach/m ethods: Numerous viewpoints, discernible from the literature, related to the epistemologies of the two disciplines have been analysed and compared. Results and conclusions: Despite differences in their disciplinary backgrounds, information science and the digital humanities have much in common. As serious self-reflection is needed for both disciplines, they may benefit from analysing the achievements and deficiencies of the each other Research lim itations: Both epistemologies are in forming, so only a snapshot could be taken on their presen t reflection. O riginality/value: The paper intends to be an add-on to the body of knowledge about the epistemologies information science, the digital humanities and the relationship between them. Keywords Digital humanities. Epistemology. Library and information science. Information science. Received: Revised: Accepted: VI

59 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Abstract in Polish / Abstrakt w jęz. polskim Nauka o informacji w zwierciadle humanistyki cyfrowej: kilka uwag epistemologicznych A bstrakt Cel/teza: Celem artykułu jest omówienie podobieństw i różnic pomiędzy epistemologią nauki o informacji i humanistyki cyfrowej w świetle zmian zachodzących w tej pierwszej. K oncepcja/m etody badań: Przeanalizowano i porownano szereg punktow widzenia wyroznionych w literaturze przedmiotu, dotyczących epistemologii dwoch omawianych dziedzin. Wyniki i wnioski: Pomimo roznic w ich dziedzinowych korzeniach, nauka o informacji i humanistyka cyfrowa mają ze sobą wiele wspolnego, a analiza ich osiągnięć i brakow moze przyniesc znaczące korzysci dla obu dziedzin. O graniczenia badań: Obie epistemologie znajdują się w stadium formowania, mozna zatem sporządzic jedynie zarys ich obecnego kształtu. W artość poznawcza: Artykuł stanowi uzupełnienie dotychczasowej wiedzy w zakresie epistemologii nauki o informacji, humanistyki cyfrowej oraz łączących je relacji. Słowa kluczow e Humanistyka cyfrowa. Epistemologia. Bibliotekoznawstwo i nauka o informacji. Dr. habil. TIBOR KOLTAY, PhD is Professor, Head o f Department and Course Director fo r LIS curricula at the Department o f Information and Library Studies o f Szent Istvan University, Faculty o f Applied Arts and Pedagogy in Jaszbereny, Hungary. Afte r a longstanding engagement with the study o f abstracting, he turned towards information literacy and other related literacies, including data literacy, still maintaining his interest in the interdisciplinary relationships between linguistics and information science. One o f his recent research topics is the reconciliation o f criticism o f the Web 2.0 and its practical use in the information professions and the education o f library and information science. His most important recent publications are Abstracts and Abstracting. A genre and set o f skills fo r the twenty-first century. Oxford: Chandos Publishing, in 2010; The media and the literacies: media literacy, information literacy, digital literacy. Media Culture & Society, 33(2), , in 2011; Information Architecture, Information Overload, and the Literacies. Journal o f Information Architecture, 4(1-2), 41-56, in 2012 and Data-centric media and data literacy: New phenomena in digital culture. In: Cultural development in the information-oriented society. Moscow, 2014, Contact to the Author: koltay. tibor@abpk. szie. hu Rakóczi ut 53. Jaszbereny, 5100, Hungary v ii

60 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] On Contradictions in the Assessment of Information and Their Impact on E-Government and E-Health Services and Platforms Tom asz Kulisiewicz Centre fo r Studies on Digital Government, Poland Język tekstu: angielski / Abstrakt: angielski, polski Language o f th e article: English / Abstract: English, Polish A bstract P urpose/thesis: The article analyzes the contradictions and inconsistencies in the assessm ent of information and information architectures in Polish e-government and e-health services and platforms. The thesis is that the nature and role of information and the relations between information structures, information media and information systems are not properly understood by legislators and public institutions commissioning IT systems. This leads to difficulties in implementing e-government and e-health systems and platforms and a low rate of use of their services by the citizens and entrepreneurs A pproach/m ethods: In order to prove this thesis a number of systems and platforms were examined. The systems chosen for analysis are these having the highest number of users and were expected to fulfill the needs both of the citizens and public institutions. Results and conclusions: The examples analyzed show that there is a need to design, develop and introduce totally different e-government services. These new services should correspond with immaterial information structures and systems, not trying to reflect and 'computerize' the 19th century paper-oriented administration. The goal of implementing IT in public institutions should be the assistance in fulfilling their main functions - serving the users. The improper understanding of information architectures results in additional burdens for all parties involved, instead of bringing improvements in the quality of public services. O riginality/value: In author's opinion the relation between information structures and the rules of building information and IT systems in public administration is not understood properly. The results are the difficulties and problems in implementing and using the IT systems of public administration. On the other hand, formulating sound foundations for IT systems of public administration seems to be outside the main area of interest of the information studies. The article tries to bridge the gap between these two areas. Keywords E-government services. E-health services. Information Architecture. Information platforms. Information structures. Poland. Received: Revised: Accepted: VIII

61 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Abstract in Polish / Abstrakt w jęz. polskim O sprzecznościach w ocenie informacji oraz ich wpływie na usługi i platformy związane z e-państwem i z e-zdrowiem A bstrakt Cel/teza: Artykuł stanowi analizę sprzecznosci i niespojnosci w ocenie informacji i architektury informacji w zakresie usług i platform dotyczących polskiego e-panstwa i e- zdrowia. Uważa się, ze natura i rola informacji oraz relacji łączących struktury, media i systemy informacyjne nie są własciwie odbierane przez legislatorów i instytucje publiczne zamawiające utworzenie bądz zakup systemow informatycznych. Skutkuje to trudnosciami we wdrazaniu usług i platform e-panstwa i e-zdrowia oraz niskim poziomem ich wykorzystania przez obywateli i przedsiębiorcow. K oncepcja/m etody badań: W celu udowodnienia powyzszego faktu przebadano szereg systemow i platform. Do analizy wybrano systemy o największej liczbie uzytkownikow, od których oczekuje się zaspokajania potrzeb, zarowno obywateli, jak i instytucji publicznych. Wyniki i wnioski: Analizowane przykłady ukazują potrzebę projektowania, tworzenia i wdrazania zupełnie odmiennych usług związanych z e-panstwem. Nowe usługi powinny korespondowac z niematerialnymi strukturam i i systemami informacyjnymi zamiast odzwierciedlać i komputeryzować XIX-wieczną koncepcję administracji osadzoną w realiach analogowych. Celem wdrazania technologii informacyjno-informatycznych w instytucjach publicznych powinno byc wsparcie w zakresie realizowania przez nie ich podstawowego zadania - słuzenia uzytkownikom. Nieprawidłowe rozumienie architektury informacji skutkuje dodatkowym obciązeniem dla wszystkich zainteresowanych stron zamiast poprawiania jakosci usług publicznych. O ryginalność/w artość poznawcza: W opinii autora związki struktur informacyjnych oraz reguł budowania informacji i systemow informacyjno-informatycznych w administracji publicznej nie są rozumiane własciwie. Skutkuje to problemami we wdrazaniu i stosowaniu wzmiankowanych systemow. Z drugiej strony, budowanie zdrowych reguł wdrazania systemow informacyjno-informatycznych w administracji publicznej wydaje się pozostawac poza zakresem zainteresowania nauki o informacji. Artykuł stanowi probę zmniejszenia bądz zamknięcia luki pomiędzy tymi dwoma obszarami. Słowa kluczow e E-panstwo. E-zdrowie. Architektura informacji. Platformy informacyjne. Struktury informacyjne. Polska. TOMASZ KULISIEWICZ obtained an MSc in Computer Science at the Budapest Technical University in From 1975 to 1980, he worked as a systems engineer at the computer center o f the Polish road network administration. From 1982 to1992, he was employed in the Hungarian power industry, and subsequently served as deputy editor-in-chief and editor-in-chief o f several Polish IT business magazines. Since 2002, he has been an electronic communications market analyst, co-founder o f the Centre fo r Studies on Digital Government and the SME IT Association and Vortal, as well as a lecturer on economic and social impact o f ICT. Contact to the Author: tomasz.kulisiewicz@cyfrowepanstwo.pl Ośrodek Studiów nad Cyfrowym Państwem ul. Narutowicza 105a lok Łódź IX

62 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Europejskie czasopisma historyczne w bazach Scopus i Web of Science w kontekście oceny dorobku historyków w Polsce Zbigniew Osiński Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski L anguage o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Cel/teza: Celem pracy jest okreslenie w jakim stopniu bazy bibliograficzne Web of Science i Scopus mogą byc przydatne w procesie przygotowywania badan historycznych oraz w procesie oceny dorobku polskich historykow. K oncepcja/m etody badań: Analiza danych dotyczących europejskich czasopism historycznych indeksowanych w obu bazach. Wyniki i wnioski: Obie bazy nie są wiarygodnym zrodłem informacji ani o europejskich czasopismach historycznych wydawanych poza Europą Zachodnią, ani o tendencjach w historiografii, z tym, ze Scopus oferuje bardziej kompletny i zroznicowany terytorialnie i językowo zbior danych. W przypadku znaczącej częsci tematyki badawczej europejskiej historiografii nie jest prawdziwa teza mowiąca, ze głownym językiem komunikacji naukowej jest angielski. W przypadku czasopism historycznych nie sprawdza się idea tworzenia ich zasadniczego jądra w oparciu o prawo Bradforda. Prowadzenie analiz bibliometrycznych, w celu oceny dorobku polskich historykow, w oparciu o bazę Web of Science pozbawione jest merytorycznego uzasadnienia. W artość poznawcza: Dokonane ustalenia podwazają częsc przyjętych w Polsce zasad oceny dorobku historykow. Słowa kluczow e Baza bibliograficzna. Bibliometria. Czasopismo historyczne. Historiografia. Ocena dorobku naukowego. Otrzymany: Poprawiony: Zaakceptowany: X

63 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Abstract in English / Abstrakt w jęz. angielskim European Historical Journals in Scopus and Web of Science Databases in the Context of the Evaluation of Polish Historians' Achievements A bstract P u rp oses/thesis: The aim of this paper is to determine the extent to which bibliographic databases (Web of Science and Scopus) can be useful in the process of preparation of historical research and in the process of evaluating the achievements of Polish historians. A pproach/m ethods: The analysis of data concerning European historical journals indexed in both databases. Results and conclusions: Both databases are not a reliable source of information neither about the European historical journals published outside Western Europe, nor about trends in historiography, except that Scopus provides a more complete and varied geographically and linguistically dataset. In the case of significant part of the research topics of European historiography, argum ent stating that the main language of scientific communication is English is not true. In the case of the historical magazines the idea of creating their basic kernel based on the Bradford's law does not work. Conducting bibliometrics studies in order to evaluate the scientific achievements of Polish historians, based on a database of Web of Science, has no scientific basis. O riginality/value: The findings undermine the part of adopted in Poland rules of evaluation of the scientific achievements of historians. Keywords Bibliographic Database. Bibliometrics. Historical magazine. Historiography. Evaluation of scientific achievements. D r hab. ZBIGNIEW OSIŃSKI: profesor w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UMCS w Lublinie; specjalności: historia najnowsza Polski, metodyka i jakość kształcenia, cyfrowe zasoby informacji i wiedzy; najnowsze publikacje: Działania aparatu bezpieczeństwa wobec oświaty na Lubelszczyźnie w latach , Lublin 2013; Internet jako efektywna przestrzeń edukacyjna, e-mentor", 2013, nr 5, s ; Otwarte zasoby edukacyjne w języku polskim - idea i praktyka. W: Z. Osiński, R. Malesa (red.) Biblioteka, książka, informacja i Internet Lublin 2013, s Kontakt z autorem: zbigniew. osinski@gmail. com Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UMCS w Lublinie pl. Marii Curie- Skłodowskiej Lublin XI

64 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Fasety na nowo odkryte. Integrowanie systemów nawigacji i organizowania informacji S tanisław Skórka Biblioteka Główna Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski L anguage o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Cel/teza: Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji i zasad działania nawigacji fasetowej (kierowanej) i wyszukiwania fasetowego oraz ich zastosowania w katalogach bibliotecznych. K oncepcja/m etody badań: Scharakteryzowano metodę organizowania dostępu do zasobów informacji za pomocą faset odpowiadających kryteriom wyszukiwania. Omowiono podstawowe cechy architektury informacji systemow wyszukiwania fasetowego oraz modele zachowan informacyjnych uzytkownikow, na podstawie których takie systemy są budowane. Analizie porównawczej poddano zastosowanie wyszukiwania fasetowego w katalogach komputerowych na przykładzie katalogow elektronicznych (OPAC) pięciu bibliotek narodowych: Biblioteki Brytyjskiej (British Library), Biblioteki Kongresu (Library of Congress), Biblioteki Narodowej Walii (Llyfrgell Genedlaethol Cymru - National Library of Wales), Biblioteki Narodowej Australii (National Library of Australia) i Rosyjskiej Biblioteki Narodowej (Rossijskoj Nacionalnoj Biblioteki). Dane do analizy zbierane były od czerwca do wrzesnia 2014 r. Wyniki i wnioski: Rozwoj technologii informacyjnej doprowadził do odrodzenia koncepcji S.R. Ranganathana wieloaspektowego systemu klasyfikacji tresci, ułatwiającego odszukanie informacji wieloma drogami. Klasyfikacja fasetowa jest dzis jedną z najczęsciej stosowanych metod organizowania tresci w serwisach internetowych o charakterze komercyjnym, choc większosc autorow systemow kategoryzacji tresci, które oparte są na tej klasyfikacji nie zdaje sobie z tego sprawy. Zastosowanie faset do zawęzania rezultatów wyszukiwania jest juz standardem w komercyjnych serwisach internetowych, w systemach bibliotecznych zas innowacja ta nie jest jeszcze powszechna. Nie ma przyjętych czy zalecanych wzorcow. W badanych katalogach zauwazono roznice w liczbie kategorii oferowanych uzytkownikom w interfejsach wyszukiwania fasetowego oraz ich nazewnictwie. O ryginalność/w artość poznawcza: Tematyka wykorzystania faset i klasyfikacji fasetowej w mechanizmach wyszukiwania jest w Polsce rzadko poruszana. Autorowi nie są znane badania nad wykorzystaniem tego typu mechanizmu w serwisach internetowych związanych z działalnoscią informacyjno-biblioteczną. Słowa kluczow e Architektura informacji. Fasety. Katalogi biblioteczne. Klasyfikacja fasetowa. Nawigacja fasetowa. Systemy discovery and delivery. Wyszukiwanie fasetowe. Otrzymany: Poprawiony: Zaakceptowany: XII

65 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] A bstract Abstract in English / Abstrakt w jęz. angielskim Facets Rediscovered. Integration of Navigation and Inform ation O rganization Systems P urpose/thesis: The paper is intended to present the idea of faceted navigation and information retrieval and their application in the library catalogs. A pproach/m ethods: The author discusses access to information resources with facets corresponding to search criteria, basic features of architecture of faceted retrieval systems and models of users' information behavior used to build such systems. The comparative analysis covers faceted information retrieval in five online public accessed catalogs of national libraries: British Library, Library of Congress, National Library of Wales, National Library of Australia and National Library of Russia. Data for the analysis were collected from June to September Results and conclusions: The evolution of information technologies has led to the rebirth of S. R. Ranganathan's multifaceted system of contents classification, facilitating the retrieval of information via several different ways. Faceted classification is one of m ost often used methods of content organization in commercial websites, although m ost authors of systems based on this classification are not aware of this fact. Facets used to refine search results are common in commercial websites but this innovation remains fairly unknown to library catalogs and no best practices and examples to follow have been identified so far. The author finds differences in number of categories available and terminology used in faceted retrieval interfaces in the library catalogs selected for the research. O riginality/value: The issues of facets and faceted classification in search and retrieval systems are rarely discussed in Poland. The author does not know any research on the application of such mechanism in library and information online services. Keywords Information architecture. Facets. Library catalogs. Faceted classification. Faceted navigation. Discovery & Delivery systems. Faceted information retrieval. D r STANISŁA W SKÓRKA jest dyrektorem Biblioteki Głównej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie i adiunktem w Instytutcie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UP. Prowadzi badania dotyczące architektury informacji i użyteczności elektronicznych katalogów, bibliotek cyfrowych oraz innych systemów typu discovery and delivery. Jest współtwórcą kierunku studiów licencjackich pn. Architektura informacji realizowanego w macierzystej uczelni. Wybrane publikacje: Systemy nawigacji w przestrzeni mówionej: analiza porównawcza. W: B. Sosińska-Kalata, E. Chuchro, red. Nauka o informacji w okresie zmian: praca zbiorowa. Warszawa 2013, ; Ewaluacja jakości bibliotek cyfrowych w ujęciu architektury informacji. W: XVIII edycja seminarium w cyklu Digitalizacja: Biblioteki cyfrowe - systemy zarządzania, obsługi oraz kryteria oceny. Warszawa 2012, ; Architekt informacji: kreator przestrzeni informacyjnych. Przegląd Biblioteczny 2011, 79(1), Kontakt z autorem: skorka@up. krakow.pl Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Biblioteka Główna, ul. Podchorążych Kraków XIII

66 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Narzędzie Ewaluacji Serwisów Internetowych o Zdrowiu - wstępna faza konstrukcji oraz charakterystyka trudności metodologicznych związanych z tworzeniem instrumentu do oceny jakości internetowych zasobów informacji o tematyce zdrowotnej Ewa D obrogowska-schlebusch B arbara Niedźwiedzka Zakład Informacji Naukowej Instytutu Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński - Collegium Medicum Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski L anguage o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Cel/teza: Istnieje wiele instrum entów oceny jakosci informacji zdrowotnej, publikowanej w Internecie, ale tylko niewiele z nich nadaje się do zastosowania w praktyce. Celem niniejszej publikacji jest opisanie pierwszego etapu konstruowania nowego narzędzia oceny jakosci serwisow internetowych o zdrowiu oraz przedstawienie związanych z tym trudnosci metodologicznych. K oncepcja/m etody badania: Proces konstruowania Narzędzia Ewaluacji Serwisow Internetowych o Zdrowiu (NESIOZ) składał się z czterech faz. Faza I obejmowała zebranie puli kryteriow oceny jakosci na podstawie przeglądu systematycznego publikacji. W fazie II i III kolejne wersje narzędzia były testowane w grupie studentów w celu sprawdzenia klarownosci pytan, wchodzących w jego skład. W IV fazie badania o przetestowanie narzędzia obok grupy studentów poproszeni zostali pracownicy medycznej informacji naukowej, jako grupa uzytkownikow mających nie tylko odpowiednią wiedzę merytoryczną, ale rowniez doswiadczenie w zakresie uzytkowania podobnych narzędzi do ewaluacji informacji zdrowotnej. Wyniki i wnioski: Wynikiem tego etapu prac było zaprojektowanie nowego narzędzia do oceny jakosci serwisow internetowych o tematyce zdrowotnej - NESIOZ-ekspert. Narzędzie to zalecane jest przede wszystkim do stosowania przez profesjonalistow w zakresie informacji naukowej. W dalszym etapie prac nad narzędziem planowane jest rowniez dostosowanie narzędzia do mozliwosci przeciętnego uzytkownika Internetu. O ryginalność/w artość poznawcza: Stworzenie nowego narzędzia do oceny jakosci serw isow internetowych o zdrowiu, przeznaczonego dla profesjonalistów. Słowa kluczow e Informacja medyczna. Internet. Jakosc informacji. Narzędzie oceny jakosci informacji. Ocena jakosci informacji. Otrzymany: Poprawiony: Zaakceptowany: XIV

67 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Abstract in English / Abstrakt w jęz. angielskim A bstract Tool for Evaluation of Health Information Websites - pilot study and characteristic of methodological difficulties associated with the process of the development of a tool for quality assessment of health information websites P urpose/thesis: There are many tools that have been develop to evaluate the quality of health information websites, but only few of them can be actually used by health care consumers. The aim of following study is to show the preliminary phase of the process of the development and validation of a new tool for evaluation of health information websites (Narzędzie Ewaluacji Serwisow Internetowych o Zdrowiu) and to describe difficulties connected w ith this process. A pproach/m ethods: The process of tool's development consisted of four phases. The goal of the first phase of the study was to compile set of quality criteria most commonly used in instrum ents developed to assess the quality of health information websites. In second and third phase of the study NESIOZ tool was pilot tested with a group of public health and dietetics students to determine the usability of the tool and the clarity of its questions. In fourth phase of the study, besides students, a group of medical science information specialist was invited to participate in the tool's test as a group of users not only equipped with adequate medical knowledge, but also experienced in quality assessm ent of medical information. Results and conclusions: The new tool to perform the quality assessm ent of health information websites have been developed. The NESIOZ - expert is especially recommended to be used by medical information science specialists who are adequately experienced in the health information quality assessment. The aim of the next phase of the project will be to further improve the utility of the tool so it could be used by the average health care user. O riginality/value: The development of a new tool for quality assessm ent of health information websites. Keywords Medical Information. Internet. Quality. Tool For Quality Assessment. Quality Assessment. M gr EWA DOBROGOWSKA-SCHLEBUSCH - od 2013 r. asystent naukowo-dydaktyczny w Zakładzie Informacji Naukowej Instytutu Zdrowia Publicznego UJCM. Specjalizuje się w zakresie oceny jakości informacji medycznej i badaniach kompetencji informacyjnych użytkowników informacji medycznej. D r hab. BARBARA NIEDŹWIEDZKA - Kierownik Zakładu Informacji Naukowej IZP UJCM, prowadzi badania nad zdrowotnymi kompetencjami informacyjnymi oraz zachowaniami informacyjnymi użytkowników w sektorze ochrony zdrowia. Kontakt z autorami: ewa. dobrogowska-schlebusch@uj. edu.pl Zakład Informacji Naukowej Instytutu Zdrowia Publicznego ul. Grzegórzecka Kraków XV

68 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Samoocena potencjału zawodowego studentów informacji naukowej i bibliotekoznawstwa oraz specjalności info- i bibliologicznych. Wyniki badań z przełomu 2010 i 2011 roku M arzena Świgoń Zakład Archiwistyki, Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski L anguage o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Cel/teza: Celem badan było okreslenie potencjału kariery (tzw. zatrudnialnosci) polskich studentów kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo oraz pokrewnych specjalnosci. K oncepcja/m etody badań: W badaniach o zasięgu ogolnopolskim (9 uniwersytetów) wykorzystano kwestionariusz zgodny z modelem potencjału kariery polskich studentów obejmującym dziewięc komponentów, m.in. postrzeganie marki uniwersytetu, statusu studiowanej dziedziny oraz własnych umiejętnosci i kompetencji przydatnych na wspołczesnym rynku pracy. Wyniki i wnioski: Respondenci odznaczali się przeciętnym poziomem potencjału kariery oraz wysokim poziomem kompetencji związanych z zarządzaniem własnymi zasobami wiedzy i umiejętnosci. Absolwenci badanych kierunkow i specjalnosci są raczej niedoceniani na rynku pracy. O ryginalność/w artość poznawcza: Badania wypełniają lukę w zakresie poznania potencjału kariery/zatrudnialnosci polskich studentów informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Słowa kluczow e Indywidualne zarządzanie wiedzą i informacją. Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo. Potencjał kariery. Studenci. Zatrudnialnosc. Otrzymany: Poprawiony: Zaakceptowany: XVI

69 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] A bstract Abstract in English / Abstrakt w jęz. angielskim Self-perceived employability of Polish students of Library and Information Science majors and specializations. Results of the study conducted between P urpose/thesis: The aim of the study was the identification of the self-perceived employability of Polish students of Library and Information Science majors and specializations. A pproach/m ethods: The representative method was used along (9 state universities) with the questionnaire compatible with the model of students' employability. This model consisted of among others the engagement with the studies and academic performance, the perception of the strength of the university's brand, the reputation the university has within the field of study, the status of the field of study, the labour market's demand for professionals of the subject field, the perception of the state of the labour market, the awareness of opportunities in the labour market, the confidence in skills and competences; and the last, but not the least - personal knowledge and inform ation management. Results and conclusions: The general self-assessment of respondents' employability was low. However, the level of personal knowledge and information management of these students was high. Library and Information Science graduates are underestimated in the current labour m arket in Poland. O riginality/value: These studies fill the gap about the research of the Polish students' employability. Keywords Employability. Library and Information Science schools. Personal knowledge and information management. Students. D r hab. MARZENA ŚWIGOŃ specjalizuje się w problematyce zarządzania i dzielenia się informacją i wiedzą. Habilitowała się w zakresie bibliologii i informatologii na Uniwersytecie Wrocławskim w 2013 r. Pracuje w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Najważniejsze publikacje: Library anxiety among Polish students: development and validation o f the Polish Library Anxiety Scale. Library & Information Science Research 2011, 33(2); Information limits - definition, types and typologies. Aslib Proceedings: new information perspectives 2011, 63(4); Personal Knowledge and Information Management - conception and exemplification. Journal o f Information Science 2013, 39(6). Kontakt z autorem: marzena. swigon@uwm. edu.pl Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Zakład Archiwistyki, Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie ul. Kurta Obitza Olsztyn XVII

70 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Wykorzystanie źródeł i narzędzi elektronicznych przez polskich studentów kierunków humanistycznych Anna Kam ińska Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski L anguage o f th e article: Polish / Abstract: Polish, English A bstrakt Cel/teza: Celem artykułu jest charakterystyka zachowan informacyjnych związanych z wykorzystywaniem przez studentów kierunkow humanistycznych naukowych zrodeł i narzędzi elektronicznych do przygotowania prac magisterskich. Podstawę charakterystyki stanowią wyniki badan przeprowadzonych wsrod studentów Uniwersytetu Warszawskiego. K oncepcja/m etody badań: W badaniach, przeprowadzonych od marca do maja 2014 r. wykorzystano podejscie jakosciowe, stosując technikę wywiadu częsciowo ustrukturyzowanego. Tresc wywiadow po ich przeprowadzeniu transkrybowano i opracowano za pomocą programu do analizy danych jakosciowych Welf QDA. Do analizy zebranego materiału wykorzystano technikę kodowania znaczenia. Probę badawczą stanowiła grupa 14 studentów drugiego roku studiow magisterskich: 7 magistrantów polonistyki i 7 m agistrantów historii. Wyniki i wnioski: Analiza danych zgromadzonych na podstawie wywiadow pokazała, ze respondenci uzywali zrodeł elektronicznych w momencie, gdy dostęp do materiałow w formie tradycyjnej był utrudniony, zas elektroniczne narzędzia wykorzystywali do wyszukiwania konkretnych publikacji w wersji papierowej lub elektronicznej. Najpopularniejszymi okazały się biblioteki cyfrowe, wyszukiwarka internetowa Google oraz elektroniczne katalogi bibliotek. Stwierdzono niewielką znajomosc wsrod studentów takich narzędzi, jak menedzery bibliograficzne i rzadkie z nich korzystanie przy pisaniu prac magisterskich. Mimo ogolnej otwartosci studentów na technologie cyfrowe i popieranie przez nich rozwoju naukowych zasobow Open Access, potwierdzone zostało ogolne przekonanie o przywiązaniu humanistów do pracy w srodowisku papierowym. O ryginalność/w artość poznawcza: Przeprowadzone badanie uzupełnia lukę w zakresie badan nad zachowaniami informacyjnymi magistrantów. Jego szczegolną wartosc stanowi wybor grupy badawczej sposrod studentów kierunkow humanistycznych, którzy do tej pory bardzo rzadko byli obejmowani tego typu badaniami. Słowa kluczow e Cyfrowa humanistyka. Cyfrowe zasoby naukowe. Edukacja informacyjna. Elektroniczne zrodła naukowe Elektroniczne narzędzia naukowe. Kompetencje informacyjne. Studenci humanistyki. Zachowanie informacyjne. Otrzymany: Poprawiony: Zaakceptowany: XVIII

71 ZIN - S tudia I nform acyjne [ R nr 2(104)] / ZIN - Inform ation S tudies [ V ol no. 2(104)] Abstract in English / Abstrakt w jęz. angielskim Using electronic resources and tools by Polish students of the humanities A bstract P urpose/thesis: The purpose of this paper is to present the results of the research concerning the information behaviour of students of humanities at the University of Warsaw. It is connected with the usage of scientific resources and electronic tools for preparing master's theses on the basis of one's own research. A pproach/m ethods: In the research a qualitative approach was applied using the technique of partially structured interview. The research group included 14 students: 7 graduates of Polish philology and 7 graduates of history who were second years students of MA Studies in the academic year 2013/2014. Results and conclusions: The analysis of the collected information indicated that the respondents tended to employ electronic resources when the access to the materials in the traditional form was difficult, whereas electronic tools were used for searching specific publications in a paper or electronic version. The m ost popular tools turned out to be digital libraries, Google Web Search and electronic libraries catalogues. Despite the fact that students were generally open to digital technologies and supported the development of scientific resources of Open Access, it has been proven that their knowledge of such tools as reference managers was in fact poor. They seldom used this tool while writing their master's theses. As a result the general belief saying that humanists prefer to work in a paper environment was confirmed. O riginality/ value: The research conducted fills the gap in studies on students' information behaviour. Its particular value is the selection of the research group among the students of humanities, who so far seldom have been included in this type of research. Keywords Scientific electronic resource. Scientific electronic tool. User behaviour. Information literacy. User education. Digital humanities. ANNA KAMIŃSKA jest doktorantką w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Napisała pracę magisterską pt. Wykorzystanie źródeł i narzędzi elektronicznych przez studentów przy pisaniu prac naukowych na przykładzie magistrantów polonistyki i historii Uniwersytetu Warszawskiego, obronioną w lipcu 2014 roku na Uniwersytecie Warszawskim. Jej zainteresowania naukowe to: cyfrowa komunikacja naukowa oraz zachowania informacyjne. Kontakt z autorem: a. t. kaminska@gmail. com Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego ul. Nowy Świat 69, III piętro, p. 310A Warszawa XIX

72 ZIN Studia informacyjne Information studies V O L N O. 1 ( ) p - I S S N e - I S S N S p i s t r e ś c i C o n t e n t s ROZPRAW Y. BADANIA. MATERIAŁY THESES. RESEARCH. MATERIALS David Nicholas Using, Citing and Publishing Scholarly Content in the Digital Age: Case Study o f Humanities Researchers [Wykorzystanie, cytowanie i publikowanie treści naukowych w erze cyfrowej: studium przypadku badaczy humanistyki]... 7 Łukasz Iwasiński Metody walki semiotycznej w społeczeństwie informacyjnym [Methods o f Semiotic Struggle in the Information Society] Piotr Nowak Językowe aspekty polskiej polityki naukowej: pom iędzy lokalnością a globalizacją inform acji [Linguistic Aspects o f Polish Academic Policy. Between Locality and Globalization o f Information]...32 Edyta Kędzierska Wzmocnione publikacje: nowy model wsparcia kom unikacji naukowej [Enhanced Publications: a New Model o f Supporting Scholarly Communication] Arkadiusz Pulikowski Widoczność polskich publikacji naukowych w Internecie [Visibility o f Polish Scholarly Publications on the Internet]...59 Victoria Francu, Tabita Popescu Twenty Years After: Scientific Research in the Field o f Knowledge Organization in Romania ( ) [Dwadzieścia lat później: badania w zakresie organizacji wiedzy w Rumunii ( )]... 71

73 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] Anna Mierzecka Information Behavior within the Humanities: Searching or Browsing, Recall or Precision? Researching the Information Needs o f Academics: the Case Study of the Faculty o f History o f the University of Warsaw [Zachowania informacyjne w humanistyce: wyszukiwanie czy przeglądanie, kompletność czy dokładność? Badanie potrzeb informacyjnych naukowców: przypadek Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego]...82 Andrius Śuminas, Arunas Gudinavicius Web Usability Evaluation Based on Eye Tracking. Case Study of Lithuanian National Museum Website [Badanie użyteczności serwisów internetowych oparte na eye-trackingu. Studium przypadku witryny internetowej Litewskiego Muzeum Narodowego]...96 RECENZJE I OMÓWIENIA REVIEWS Zaw ód infobroker. Polski ryn e k informacji. Red. nauk. Sabina Cisek i Aneta Januszko-Szakiel [The Profession o f Information Broker: the Polish Information Market]. Warszawa 2015 (Barbara Sosińska-Kalata, Monika Halasz-Cysarz) Andrew Hodges: Alan Turing: Enigm a [Alan Turing: The Enigma]. Warszawa 2014 (Marta G rabow ska) Mobile Lib ra ry Services. Best practices. Ed. by Charles Harmon & Michael Messina [Mobilne usługi biblioteczne. Najlepsze praktyki]. Lanham Toronto 2013 (Grzegorz G m iterek) Sebastian Kotuła: Wstęp do open source [Introduction to Open Source]. Warszawa 2014 (Seweryn Dobrzelewski) Wśród zagranicznych książek [Foreign Publications] (Jacek W ojciechowski) Przegląd polskich nowości wydawniczych [New Polish Publications] (Anna S tanis) KRONIKA CHRONICLE Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Śląskiego - wczoraj, dziś, ju tro " (Szczyrk, ) ["Development Strategy fo r the Information Society o f Silesia Voivodeship - Yesterday, Today, Tomorrow" (Szczyrk, December 3-4,2014)] (Katarzyna Janczulewicz) III Międzynarodowa Konferencja Naukowa Nauka o inform acji (informacja naukowa) w okresie zm ian"nauka o informacji a humanistyka cyfrowa (Warszawa, maja 2015 r.) [The Third Scientific Conference "Information Science in an Age o f Change". Information Science and Digital Humanities (Warsaw, May 11-12,2015)] (Monika Halasz-Cysarz, Marcin Roszkowski) II Ogólnopolska Konferencja N aukowa Homo Communicativus. Przestrzeń inform acyjna współczesnej nauki" (Toruń, czerwca 2015 r.) [The Second Polish Scientific Conference "Homo Communicativus. Information Space o f Contemporary Science" (Torun, June 25-26,2015)] (Monika Halasz-Cysarz, Piotr R udera) WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW GUIDELINES FOR AUTHORS 157

74 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] U s i n g, C i t i n g a n d P u b l i s h i n g S c h o l a r l y C o n t e n t i n t h e D i g i t a l A g e : C a s e S t u d y o f H u m a n i t i e s R e s e a r c h e r s D a v i d N i c h o l a s 1 CIBER Research (UK) and Tomsk State University, Russia Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski Language o f the article: English / Abstract: English, Polish Received: 10 May Revised: 15 June Accepted: 16 June Abstract Purpose: The research upon which this article is largely based comes from a year-long international study of trustworthiness in scholarly communications in the digital age. Essentially, the main thrust of the project was to determine the impact of the digital transition and the new products it has ushered in, such as open access publications and the social media, on academic researchers' scholarly practices. This paper focuses and reflects further on the disciplinary differences of scholarly researchers when it comes to using, citing and publishing and, especially, w hether arts and humanities researchers are any different in the way they think and behave to their counterparts in the sciences and social sciences. Approach/methods: An international survey of over 3650 academic researchers examined how trustworthiness is determ ined when making decisions on scholarly reading, citing, and publishing in the digital age. The survey asked respondents whether or not they agreed with comments and quotes about scholarly behaviour obtained from pre-survey focus groups and interviews. Data from focus groups, interviews and the published literature are also used to explain further the results of the survey. Results and conclusions: In general, it was found that traditional methods and criteria remain im portant across the board. That is, researchers have moved inexorably from a print-based system to a digital system, but have not significantly changed the way they decide what to trust, where to publish, what to cite or use. Social media outlets and (non-peer reviewed) open access publications are not fully trusted. However, there were some significant differences according to the discipline of the respondent and this papers focuses upon these differences by comparing the views and behaviour of arts and humanities researchers with those from other disciplines. The main findings were: a) journals and the metrics that surround them are clearly not so im portant to humanities scholars, but nevertheless still pretty important; b) humanities researchers take a lot more care about what they use and where content comes from; c) humanities researchers look slightly more favourably on the social media. Originality/value: As far as it is known this is the first comprehensive study of digital humanities researchers and their decisions on what they use and cite and where they choose to publish. Keywords Humanities. Disciplinary differences. Information seeking. Trustworthiness. Scholarly communication. 1 Prof. DAVID NICHOLAS is a Director and fou n de r of the internationally renow ned CIBER Research Group. The group is perhaps best known fo r its deep log analysis techniques fo r m onitoring online behaviours, especially in regard to the Google Generation. He is also a p rofessor at the University o f Tennessee (U SA) and Tom sk State University (Russia). Previously Professor Nicholas was Head o f the Departm ent o f Inform ation Studies at University College London fo r seven years ( ) and prior to that Head o f the Departm ent o f Inform ation Science a t City University ( ). His interests include use and seeking behavior in virtual spaces, the digital consumer, the virtual scholar, m obile inform ation (inform ation on-the-go), e-books, e-journal usage; the evaluation o f digital platform s and user needs analysis. Professor Nicholas has been principal investigator on over 60 research projects, and published m ore than 500 peer evaluated papers and 12 books. The m ost im portant recent publications: D. Nicholas, D. Clark:. Reading' in the digital environm ent. Learned Publishing, 21(2) A p ril 2012, ; D. Nicholas, D. Clark & I. Rowlands: Inform ation on the go: case study o f Europeana m obile users. Journal of the Am erican Society o f Inform ation Science 64(7), 2013, ; D. Nicholas, I. Rowlands, A. Watkinson, D. Brown, H. Jam ali: Digital repositories tenyears on: what do scientific researchers think o f them and how do they use them? Learned Publishing 2012, 25, ; D. Nicholas: Dis-interm ediated, decoupled and down: future of the library profession. CILIP Update, March 2012, Contact to the author: Dave.Nicholas@ ciber-research.eu CIBER Research Ltd. I Westwood Farmhouse, Newbury RG14 7RU United Kingdom

75 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] Abstrakt w języku polskim / Abstract in Polish Wykorzystanie, cytowanie i publikowanie treści naukowych w erze cyfrowej: studium przypadku badaczy humanistyki Abstrakt Cel/teza: Badania, na podstawie których powstał ten artykuł, oparte są głównie na wynikach trwającego rok projektu Zaufanie w komunikacji naukowej w erze cyfrowej. Zasadniczą ideą projektu było ustalenie wpływu przemian cyfrowych i wprowadzanych przez nie nowych produktów, takich jak publikacje open access i media społecznościowe na praktyki naukowe środowiska akademickiego. W artykule skupiono uwagę na analizie i omówieniu dziedzinowych różnic pomiędzy badaczami dotyczących wykorzystywania, cytowania i publikowania. W szczególności zaś skupiono się na tym, czy badaczy zajmujących się humanistyką i naukami o sztuce cechuje odmienne myślenie i zachowanie od tych typowych dla badaczy nauk ścisłych i społecznych. Koncepcja/metody badań: Na podstawie międzynarodowej ankiety, która objęła ponad 3650 nauczycieli akademickich, przebadano sposoby ustalania wiarygodności przy podejmowaniu decyzji związanych z wyborem lektur, literatury cytowanej i publikowaniem w erze cyfrowej. W ankiecie pytano respondentów, czy zgadzają się z określonymi stwierdzeniami i cytatami dotyczącymi zachowań naukowców, które uzyskano na podstawie przeprowadzonych wcześniej badań fokusowych i wywiadów. Dane uzyskane w badaniach fokusowych, wywiadach oraz z literatury przedmiotu zostały wykorzystane do dalszego wyjaśnienia wyników ankiety. Wyniki i wnioski: Ustalono, że tradycyjne metody i kryteria wykorzystywane przez wszystkich badaczy pozostają ważne. Nieuchronnie przenoszą się oni z systemów opartych na druku do systemów cyfrowych, ale nie zmienili w istotny sposób m etod decydowania o tym, czemu ufać, gdzie publikować i co cytować lub wykorzystywać. Media społecznościowe i publikacje open access, których nie poddaje się procedurom peer-review, nie są uznawane za w pełni wiarygodne. Istnieją jednak znaczące różnice między badaczami z różnych dyscyplin i w artykule skupiono uwagę na tych różnicach, porównując poglądy i zachowania badaczy humanistyki i nauk o sztuce z tymi, które prezentują badacze innych dziedzin. Główne uzyskane wyniki były następujące: a) czasopisma i związane z nimi miary wyraźnie nie były tak bardzo ważne dla humanistów jak dla badaczy innych dziedzin, tym niemniej humaniści również wskazywali, że są istotne; b) humaniści w znacznie większym stopniu zwracają uwagę na to, co wykorzystują i skąd pochodzą wykorzystywane przez nich treści; c) humaniści nieco przychylniej patrzą na m edia społecznościowe. Oryginalność/wartość poznawcza: Zgodnie z naszą wiedzą jest to pierwsze tak wyczerpujące badanie humanistów pod kątem zaufania związanego z komunikacją naukową w odniesieniu do wyboru wykorzystywanych treści, cytowania i publikowania. Słowa kluczow e Humanistyka. Różnice dziedzinowe. Poszukiwanie informacji. Zaufanie. Komunikacja naukowa.

76 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] M e t o d y w a l k i s e m i o t y c z n e j w s p o ł e c z e ń s t w i e i n f o r m a c y j n y m Ł u k a s z I w a s i ń s k i 2 Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski Language o f the article: Polish / Abstract: Polish, English Otrzymany: Poprawiony: Zaakceptowany: Abstrakt Cel/teza: Autor wychodzi od postmarksistowskiej tezy mówiącej, że informacja generowana przez korporacje i sprzężone z nimi media masowe pełni funkcję sterowniczą, kontrolną i opresyjną. Dowodzi jednak, że przynajmniej część jej odbiorców (konsumentów) jest zdolna do samodzielnej, krytycznej, refleksyjnej interpretacji narzuconych komunikatów. Koncepcja/metody badań: Artykuł odwołuje się do postmarksistowskiej teorii komunikacji masowej i jej krytyki dokonanej przez Szkołę Birmingham oraz nurt poststrukturalistyczny. Autor ilustruje owe koncepcje przykładami zaczerpniętymi ze źródeł zastanych oraz własnych obserwacji. Wyniki i wnioski: Autor przyjmuje, że wielki biznes, w porównaniu z konsumentami, dysponuje znacznie większymi zasobami informacyjnymi i dostępem do środków ich przekazywania, kolonizując procesy komunikacji masowej. Podważona jednak zostaje teza, jakoby konsumenci byli zmanipulowani i bezbronni, biernie przyswajając komunikaty generowane przez informacyjnych hegemonów wraz z narzuconymi przez nich interpretacjami. Wyrazem aktywnej i krytycznej postawy konsumentów jest podejmowana przez nich walka semiotyczna. W artykule zaprezentowane zostały jej metody. Omówiono pojęcia subwersji i culture jammingu. Przedyskutowano także wpływ rozwoju technologii komunikacyjnych, zwłaszcza Internetu na komunikowanie masowe jako takie i formy semiotycznego oporu. Oryginalność/wartość poznawcza: W artykule przedstawiono nowe formy i potencjalne kierunki rozwoju semiotycznej walki w epoce Web 2.0. Wyrażono przekonanie, że działania subwersywne ulegają upowszechnieniu, a zarazem - jak ma to miejsce w przypadku memów - często nabierają bardziej rozrywkowego, niż ideologicznego charakteru. Słowa kluczow e Informacja. Komunikacja masowa. Społeczeństwo informacyjne. Subwersja. Walka semiotyczna 2 D r ŁUKASZ IW ASIŃSKI je st absolwentem Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Łódzkiej (2006) oraz socjologii na Uniwersytecie Łódzkim (2007), gdzie w 2013 r. uzyskał także stopień doktora nauk społecznych w zakresie socjologii. Obecnie je st adiunktem w Instytucie Inform acji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Ważniejsze publikacje: Technologia - wszechrynek - konsumpcja. W: Kultura Współczesna 2007, 4, ; Cywilizacyjne warunkowania współczesnego konsumpcjonizmu. W: D. W alczak-duraj (red.), Folia Sociologica 33. Dyskursywne i niedyskursywne obrazy rzeczywistości, Łódź, Wydaw. UŁ 2008, ; Czy prosum pcja sprzyja em ancypacji? Dylematy zarządzania konsumentami. W: Ł. Sułkowski, M. Zawadzki (red.), Nurt krytyczny w naukach o zarządzaniu, Warszawa, Difin, 2014, Kontakt z autorem: lukiwas@ gmail.com Instytut Inform acji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski ul. Nowy Świat Warszawa

77 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] Abstrakt w języku angielskim / Abstract in English Methods of Semiotic Struggle in the Information Society Abstract Purpose/thesis: The author begins with a post-marxist thesis which assumes that the mass information generated by corporations and media is an instrum ent of control and oppression. He argues, however, that at least some of its recipients (consumers) are capable of autonomous, critical, reflective interpretation of im posed messages. Approach/methods: The paper refers to the post-marxist theory of mass communication and its critique by the Birmingham School and poststructuralist thinkers. The author illustrates these concepts with observed examples or cases obtained from desk research. Results and conclusions: The author assumes that big business, compared to consumers, manages much greater resources of information and access to the media, colonizing thus processes of mass communication. However, the thesis that consumers are manipulated, passively absorbing messages generated by information hegemons along with imposed interpretations, is questioned. Consumers' active and critical attitude manifests itself in a semiotic fight. The paper presents the methods of this fight, examines the notions of subversion and culture jamming and discusses the impact of the development of communication technologies, in particular the Internet, on mass communication and forms of semiotic resistance. Originality/value: The paper presents new forms and trends in the development of semiotic struggle in the Web 2.0 era. The author expresses the belief that subversive activities are becoming more common, and at the same time - as is the case with Internet memes - often are of more entertaining than ideological nature. Keywords Information. Mass communication. Information society. Subversion. Semiotic struggle.

78 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] J ę z y k o w e a s p e k t y p o l s k i e j p o l i t y k i n a u k o w e j : p o m i ę d z y l o k a l n o ś c i ą a g l o b a l i z a c j ą i n f o r m a c j i P i o t r N o w a k 3 Instytut Językoznawstwa, Zakład Infolingwistyki Wydział Neofilologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski Language o f the article: Polish / Abstract: Polish, English Otrzymany: Poprawiony: Zaakceptowany: Abstrakt Cel/teza: Udowodnienie tezy, że na polską politykę językową w istotny sposób wpływają instytucje kreujące politykę naukową. Koncepcja/metody badań: Konfrontacja założeń polityki językowej władz polskich wyrażonej w Konstytucji RP oraz Ustawie o języku polskim z aktami prawnymi wydanymi przez instytucje odpowiedzialne za polską politykę naukową. Wyniki i wnioski: W założeniach polityki naukowej widoczny jest brak dbałości o przestrzeganie ducha Ustawy o języku polskim, choć jest ona zgodna z jej literą. Duch tej ustawy - wyrażony przede wszystkim w jej uroczystej preambule - kłóci się z nakłanianiem środowisk akademickich w Polsce do publikowania swego dorobku w językach obcych - przede wszystkim w języku angielskim. Oryginalność/wartość poznawcza: Zarówno w literaturze informatologicznej, jak i językoznawczej dotychczas rzadko podejmowano problematykę kreowania polityki językowej przez instytucje odpowiedzialne za politykę naukową. Słowa kluczow e Planowanie języka. Polityka językowa. Polityka naukowa. Nauka o informacji. 3 D r hab. PIOTR N OW AK je st profesorem na Uniwersytecie im. A. M ickiewicza w Poznaniu, kierownikiem Zakładu Infolingwistyki w Instytucie Językoznawstwa UAM; specjalizuje się w historii ruchu wydawniczego, nauce o informacji oraz wybranych aspektach polityki językow ej; autor stu kilkudziesięciu publikacji, w tym m.in. następujących książek: Wybrane problem y efektywności polskich czasopism naukowych z dziedziny hum anistyki (Poznań 2000), Bibliometria. Webometria. Podstawy. Wybrane zastosowania (wyd. 1 Poznań 2006, wyd. 2 Poznań 2008), Cenzura wobec rynku książki. W ojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu w latach (Poznań 2012). Kontakt z autorem : pnowak@ amu.edu.pl Instytut Językoznawstwa Uniwersytet im. Adam a M ickiewicza w Poznaniu al. Niepodległości 4, Poznań

79 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] Abstrakt w języku angielskim / Abstract in English Linguistic Aspects of Polish Academic Policy. Between Locality and Globalization of Information Abstract Purpose/thesis: The purpose of this paper is to prove the thesis that a significant influence on Polish language policy is exerted by the institutions which create academic policy. Approach/methods: The principles of official Polish language policy, as expressed in the Polish Constitution and in the Act on Polish language, are confronted with the legal instrum ents produced by the institutions responsible for Polish academic policy. Results and conclusions: The assumptions behind the academic policy show clear lack of concern for the adherence to the spirit of the Act on Polish language, even though the policy complies with the letter of the law. The spirit of that Act - expressed above all in its ceremonial preamble - stands in contradiction to the pressure which is placed on academics in Poland to publish in foreign languages, prim arily English. Originality/value: There have been few publications to date, in the literature on either information science or linguistics, addressing the question of the influence exerted on language policy by the institutions responsible for academic policy. Keywords Language planning. Language policy. Academic policy. Information science.

80 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] W z m o c n i o n e p u b l i k a c j e : n o w y m o d e l w s p a r c i a k o m u n i k a c j i n a u k o w e j 4 E d y t a K ę d z i e r s k a 5 Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski Language o f the article: Polish / Abstract: Polish, English Abstrakt Otrzymany: Poprawiony: Zaakceptowany: Cel/teza: Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji wzmocnionych publikacji (ang. enhanced publications), które to mogą mieć wpływ na polepszenie i zoptymalizowanie komunikacji naukowej. Wzmocnione publikacje są złożonymi obiektami cyfrowymi zawierającymi publikacje w formie standardowych książek, artykułów, raportów oraz powiązane z nimi dodatkowe elementy takie jak: surowe dane badawcze, nagrania filmowe i dźwiękowe, algorytmy, plany, modele, komentarze, itp. Koncepcja/metody badań: Przeprowadzono badanie ankietowe wśród polskich instytucji naukowych i badawczo-rozwojowych, których celem było zbadanie poziomu znajomości i wykorzystania wzmocnionych publikacji. Scharakteryzowano sposoby zarządzania zasobami danych badawczych: ich produkcję, przechowywanie, archiwizowanie i udostępnianie oraz określono wykorzystanie i opinie na tem at modelu otwartego dostępu. Wyniki i wnioski: Wśród polskich instytucji badawczych tworzenie wzmocnionych publikacji jest działaniem raczej nie często realizowanym. Wprawdzie większość instytucji deklaruje stosowanie praktyki powiązywania danych badawczych z publikacjami jednak głównie dzieje się to poprzez zamieszczanie jedynie informacji o dostępie do danych źródłowych, a nie cyfrowych obiektów w otwartych zasobach. Oryginalność/wartość poznawcza: Przeprowadzone badania są częścią projektu realizowanego w ramach współpracy z krajami Grupy Wyszehradzkiej, którego celem było scharakteryzowanie specyfiki komunikacji naukowej w krajach członkowskich oraz określenie kierunków rozwoju. Artykuł przybliża koncepcję wzmocnionych publikacji, które na gruncie polskim są jeszcze stosunkowo mało znane. Słowa kluczow e Wzmocnione publikacje. Otwarty dostęp. Otwarte dane. Komunikacja naukowa. 4 Materiał został przygotowany na podstawie danych zebranych w ramach projektu: Enhancing scholarly communication: National initiatives to manage research data in the V4 countries finansowanego z Funduszu W yszehradzkiego. Projekt został zaprezentowany na konferencji: 7th Annual Conference on Grey Literature and Repositories (Praga, ) oraz w publikacji: Gorogh E. at al. (2013). Enhancing scholarly communication. National initiatives to manage research data in the V4 countries. Dane badawcze dostępne pod adresem: 5 m gr EDYTA KĘDZIERSKA ukończyła studia m agisterskie w Instytucie Inform acji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz studia licencjackie na kierunku Socjologia na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2011 roku bibliotekarz w Oddziale Udostępniania i Przechowywania Zbiorów w Bibliotece Główne P W. Jej zainteresowania skupiają się wokół statystyki bibliotecznej oraz analizy efektywności i jakości pracy bibliotek. Współpracuje z Zespołem SBP ds. analizy funkcjonow ania bibliotek. Najważniejsze publikacje: (1) E. Kędzierska, J. Sobielga, A. Zawałkiewicz: Nowa jakość w badaniach użytkowników bibliotek. Bibliotekarz 2015, n rl, s (2) E. Kędzierska, A. Zawałkiewicz: Jak przeprowadzić badania satysfakcji użytkowników biblioteki? Poradnik dla bibliotekarzy. Warszawa, W: Analiza Funkcjonowania Bibliotek [online], [ ], satysfakcji.pdf (3) E. Kędzierska, A. Zawałkiewicz: Potrzeby szkoleniowe bibliotekarzy w zakresie statystyki bibliotecznej. Biuletyn EBIB 2014, nr8 (153), Edukacja i rozwój osobisty bibliotekarzy [online], [ ], ebib.pl/ojs/index.php/ebib/article/view/283/466 (4) Ocena System u Biblioteczno-Inform acyjnego Politechniki Warszawskiej - metodyka badań, E. Kędzierska et al. W: Znaczenie i badania jakości w bibliotekach: V Konferencja Biblioteki Politechniki Łódzkiej, Łódź- Rogów, czerwca 2012 r.: m ateriały konferencyjne, Łódź 2012, s (5) Sprawozdanie Zespołu ds. oceny funkcjonowania System u Biblioteczno-Informacyjnego Politechniki Warszawskiej, [oprac. Elżbieta Gruszczyńska et al.], Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej, Warszawa Kontakt z autorką: E.Kedzierska@ bg.pw.edu.pl Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej Plac Politechniki 1, Warszawa

81 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] Abstrakt w języku angielskim / Abstract in English Enhanced Publications: a New Model of Supporting Scholarly Communication Abstract Purpose/thesis: The paper presents the concept of enhanced publications that may influence the improvement and optimization of scientific communication. Enhanced publications are complex digital objects that contain various types of publications, such as books, articles, reports together with additional materials used in them, including raw research data, videos, audio records, algorithms, plans, models, comments and other materials. Approach/methods: The primary objective of the research survey addressed to Polish scientific and research-development units was to determine the knowledge level and the use of enhanced publications. Different methods of research data management concerning the production, storage and deposition of research data have been defined. The paper also presents the researchers' opinions on the Open Access model. Results and conclusions: The creation of enhanced publications is not a commonly undertaken activity in Polish scientific institutions. Although the majority of institutions declare they link research papers to the source data used within, they do that by adding information about access to the data, not by depositing the digital objects in open archives (repositories). Originality/value: The research survey is a part of the project developed and implemented in the countries of the Visegrad Group. The aim of the project was to characterize the specificity of scholarly communication in the member countries and to identify directions of development. The paper presents the concept of the enhanced publications that is relatively little known in Polish scientific community. Keywords Enhanced publications. Open Access. Open Data. Scholarly communication

82 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] W i d o c z n o ś ć p o l s k i c h p u b l i k a c j i n a u k o w y c h w I n t e r n e c i e A r k a d i u s z P u l i k o w s k i 6 Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Śląski w Katowicach Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski Language o f the article: Polish / Abstract: Polish, English Otrzymany: Zrecenzowany: Zaakceptowany: Abstrakt Cel/teza: Celem przeprowadzonych badań było ustalenie, w jakim stopniu miejsce udostępniania publikacji wpływa na widoczność dokumentów w wyszukiwarkach ogólnych i specjalistycznych oraz pokazanie zmian w widoczności polskich publikacji naukowych, jakie zaszły w latach Koncepcja/metody badań: Badaniem objęto wybrane publikacje, głównie z zakresu informatologii, znajdujące się w różnych typach zasobów (m.in.: repozytoriach, bibliotekach cyfrowych, stronach internetowych czasopism). Widoczność wyselekcjonowanych dokumentów określono na podstawie możliwości ich odnalezienia w wybranych wyszukiwarkach ogólnych i specjalistycznych. Zestawienie wyników badań wykonanych z dwuletnim odstępem czasu umożliwiło pokazanie zmian w widoczności obserwowanych dokumentów. Wyniki i wnioski: Najlepiej pod względem widoczności wypadły repozytoria i czasopisma na platformie Open Journal Systems. W porównaniu z rokiem 2012 odnotowano wyraźną poprawę widoczności polskich zasobów naukowych. Google powtórzył dobre wyniki z 2012 roku, pozostając liderem, natom iast Bing poprawił indeksowanie i znacznie zbliżył się do niego osiąganymi rezultatami. Oryginalność/wartość poznawcza: Wyniki badań pomogą pracownikom naukowym w wyborze najkorzystniejszych pod względem widoczności miejsc publikowania. Jednocześnie pokazują również, do jakich zasobów są w stanie dotrzeć znane serwisy wyszukiwawcze. Tego typu badania nie były dotąd prowadzone w naszym kraju. Słowa kluczow e Czasopisma elektroniczne. Biblioteki cyfrowe. Niewidoczny Internet. Ukryty Internet. Open Access. Otwarta Nauka. Repozytoria. Serwisy społecznościowe dla naukowców. Widoczność zasobów naukowych. Wyszukiwanie informacji. Wyszukiwarki naukowe. 6 D r ARKADIUSZ PULIKOW SKI je st pracownikiem naukowym Zakładu Zarządzania Informacją w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Inform acji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego. W sw oich badaniach skupia się na zagadnieniach związanych z wyszukiwaniem, przetwarzaniem i udostępnianiem informacji. Wraz z dr Anetą Drabek tworzy bazę Arianta - Naukowe i branżowe polskie czasopisma elektroniczne. Kontakt z autorem: arkadiusz.pulikowski@ us.edu.pl Instytut Bibliotekoznawstwa i Inform acji Naukowej Uniwersytet Śląski Plac Sejm u Śląskiego Katowice

83 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] Abstrakt w języku angielskim / Abstract in English Visibility of Polish Scholarly Publications on the Internet Abstract Purpose/thesis: The aim of the study is to determine to w hat extent the Internet location of scholarly publications influence the visibility of those documents within general and specialized search engines. The additional objective is to identify changes that have occurred in the visibility of Polish scholarly papers between 2012 and Approach/methods: The study involved the analysis of selected publications on information science, located in repositories, digital libraries and on the websites of scientific journals and institutions. The visibility of selected documents was determ ined by the possibility of finding them in some general and specialized search engines. The comparison of the results from 2012 and 2014 resulted in conclusions on the changes in the visibility of the documents analyzed. The background of the research is the invisible web issue. Results and conclusions: As regards the visibility the repositories and electronic papers available on the Open Journal Systems platform produced the best results. Compared to 2012 a considerable improvement in the visibility of Polish scholarly resources was observed. Google repeated excellent results from 2012, while Bing im proved indexing and got closer to the leader. Originality/value: The results indicate the best locations for publishing scholarly papers on the Internet in term s of their visibility to potential users. This will help researchers choose the optimal location for their publications. Keywords Electronic journals. Digital libraries. Invisible Web. Open Access. Open Science. Repositories. Academic social networks. Visibility of academic resources. Information retrieval. Scholarly search engines.

84 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] T w e n t y Y e a r s A f t e r : S c i e n t i f i c R e s e a r c h i n t h e F i e l d o f K n o w l e d g e O r g a n i z a t i o n i n R o m a n i a ( ) 7 V i c t o r i a F r a n c u 8 Carol I" Central University Library o f Bucharest T a b i t a P o p e s c u 9 National Library o f Romania Język tekstu: angielski / Abstrakt: angielski, polski Language o f the article: English / Abstract: English, Polish Abstract Received: 15 October Revised: 11 December Accepted: 23 March 2015 Purpose/thesis: The main point that we want to emphasize in this study is that research in the field of knowledge organization in Romania over the last twenty years is unequally distributed among different professional categories ranging from library and information science faculty members, library professionals, software tools developers to independent researchers. The specific situation of library and information science functioning as a university departm ent in Romania with an interruption of 20 years ( ) affected the overall situation of scientific research in the specific fields associated with this discipline. Approach/methods: The study covers three stages: data collection, data recording and data interpretation. Results and conclusion: The primary outcomes of the scientific research activities in question are publications (books, book chapters and journal articles). Given this, our interest will be directed towards the analysis to what extent research and publications have made an impact on the evolution of Romanian libraries over this tw enty years span. Keywords Knowledge Organization. Romania. Literature review. 7 The article is a revised version of the paper presented on the 13th International ISKO Conference (Cracow, 2014) and published in its proceedings (Knowledge Organization in the 21st Century: Between Historical Patterns and Future Prospects. Ed. by W. Babik. Wurzburg 2014, ). 8Dr VICTORIA FRANCU has a long experience as a librarian at Carol I" Central University Library o f Bucharest. Her professional knowledge was acquired through individual and institutional training and moved from general to very specific. She graduated with a Master of Arts degree from the University of Bucharest - Faculty o f Letters, Romanian-English Department, and continued with library science in-depth study as she became Ph.D. in Library and Information Science at the University of Antwerp (Belgium) with the thesis Multilingual Access to Information using an Intermediate Language". Her research interests cover but are not limited to cataloguing and subject indexing, indexing languages, classification, thesauri. Since 1995 she has participated in professional meetings both in Romania and abroad and published papers in monographs and conference proceedings. Victoria Francu has been a member of the International Society for Knowledge Organization (ISKO) since In 2007 she became a member of the Universal Decimal Classification Consortium (UDCC) Advisory Board. She has been teaching Theories and Techniques o f Cataloguing and Indexing as well as a course on Classification Systems at the Department o f Library and Information Science of the Bucharest University. 9Dr TABITA POPESCU graduated from the Polytechnic Institute of Bucharest, a prestigious school where she experienced the importance of science-based research. After that she decided to work in library, first in Carol I" Central University Library of Bucharest and then in National Library of Romania. Having interest in this field she continued her academic studies in project management, cultural management and strategy. Her satisfaction with the management tasks is definitely associated with the RAMEAU project in Romania, i.e. the creation of a Romanian universal thesaurus based on French RAMEAU - an indexing tool that could be used by all libraries within the Romanian library network. Currently she is Head of the Research and Development Department of the National Library of Romania, approaching the final stage of her doctoral study at the Faculty of Letters at the University o f Bucharest. Her dissertation is entitled Library and information science research in Romania after 1990: a critical analysis". Her areas of interest in the professional field include knowledge organization and library management.

85 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] Abstrakt w języku polskim / Abstract in Polish Dwadzieścia lat później: badania w zakresie organizacji wiedzy w Rumunii ( ) Abstrakt Cel/teza: Podstawowa teza postawiona podczas prowadzonych badań dotyczy nierównomiernego reprezentowania badań prowadzonych w obszarze organizacji wiedzy w Rumunii w ciągu ostatnich dwudziestu lat wśród środowisk zawodowych pracowników akademickich z ośrodków kształcenia w zakresie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, bibliotekarzy, program istów oraz niezależnych badaczy. Charakterystyczna sytuacja, w której znalazła się dziedzina informacji naukowej i bibliotekoznawstwa w Rumunii a szczególnie dwudziestoletnia przerwa w aktywności ( ) miała znamienny wpływ na aktywność naukową badaczy w ramach tej i pokrewnych dyscyplin naukowych. Koncepcja/metody badań: Prezentowane badania zostały przeprowadzone w trzech etapach: zbieranie danych, utworzenie bazy danych, analiza i interpretacja zgromadzonych danych. Wyniki i wnioski: Podstawowe wnioski płynące z przeprowadzonych badań odnoszą się do konkretnych rodzajów aktywności naukowej (książki, rozdziały w książkach, artykuły w czasopismach). Szczególna uwaga zostanie poświęcona analizie wpływu publikacji naukowych na rozwój bibliotek w Rumunii w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Słowa kluczowe Organizacja wiedzy. Rumunia. Przegląd piśmiennictwa.

86 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] I n f o r m a t i o n B e h a v i o r w i t h i n t h e H u m a n i t i e s : S e a r c h i n g o r B r o w s i n g, R e c a l l o r P r e c i s i o n? R e s e a r c h i n g t h e I n f o r m a t i o n N e e d s o f A c a d e m i c s : t h e C a s e S t u d y o f t h e F a c u l t y o f H i s t o r y o f t h e U n i v e r s i t y o f W a r s a w Anna Mierzecka10 Institute o f Information Science and Book Studies University o f Warsaw, Poland Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski Language o f the article: English / Abstract: English, Polish Abstract Received: 6 May Revised: 8 July Accepted: 9 July Purpose/thesis: The aim of this research was to discover the characteristics of information behavior among the scholars whose academic focus lies within the field of humanities. Recognizing the importance of local conditions and their impact on information behavior, the researcher conducted her empirical study on a group of Polish academics, i.e. the employees of the Faculty of History at the University of Warsaw. Particular emphasis was put on establishing (1) how academics retrieve required literature, (2) w hat factors may influence the degree of satisfaction from the query, (3) how crucial was the level of results' relevance and (4) whether academics assign greater importance to query recall or precision. Approach/methods: Empirical research was preceded by the analysis of subject literature enabling the author of the paper to outline several internationally observed tendencies in information behavior of academics, and to formulate theses with regard to Polish academics. These were verified on the basis of 54 in-depth interviews with the employees of the Faculty of History at the University of W arsaw and their ordered queries of academic literature. Results and conclusions: Research results have indicated that humanities scholars prefer browsing document sets characterized by a high level of recall as a method of retrieving required subject literature. Due to the difficulty in formulating query instructions with sufficient precision, they less frequently choose the method of searching for document sets characterized by high precision factor. The need to browse through irrelevant titles was found to have no significant impact on the level of user satisfaction. Additional research has also indicated that academic texts databases are still insufficiently adjusted to the needs of hum anities scholars. Originality/value: The research has allowed to describe information behavior of humanities scholars with regard to the use of digital technologies in the research process, which so far has not taken place in the case of Polish academic community. Keywords Humanists. Information Behavior. Information Needs. Information Precision. Information Query. Information Recall. Information Seeking. Relevance. Satisfaction of Information Users. 10 D r ANNA MIERZECKA is an Assistant Professor at the Institute o f Information and Book Studies o f the University o f Warsaw. She specializes in the research on users' information behavior, with a particular emphasis on academ ic communication and the issues o f e- participation. She is the author o f the book "Badania zachowań inform acyjnych" [Study o f Information Behavior] (2013), awarded the 2013 Łysakowski prize fo r academ ic m erit and the 2014 Clio prize, as well as several papers on the use o f information resources. Contact to the author: anna.mierzecka@ uw.edu.pl Institute o f Information Science and Book Studies University o f Warsaw Krakowskie Przedmieście 26/28, Warsaw

87 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] Abstrakt w języku polskim / Abstract in Polish Zachowania informacyjne w humanistyce: wyszukiwanie czy przeglądanie, kompletność czy dokładność? Badanie potrzeb informacyjnych naukowców: przypadek Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego Abstrakt Cel/teza: Celem prowadzonych badań było poznanie charakterystyki zachowań informacyjnych naukowców, których specjalizacja mieści się w obrębie nauk humanistycznych. Uznając istotność uwarunkowań lokalnych i ich wpływ na zachowania informacyjne badaniem empirycznym objęto grupę naukowców polskich, pracowników naukowych Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Szczególny nacisk położono na ustalenie w jaki sposób naukowcy wyszukują potrzebną literaturę, jakie czynniki wpływają na satysfakcje z wyników kwerendy, jak ważny jest poziom relewancji wyników, czy istotniejsza w opinii naukowców będzie kompletność czy dokładność wyszukiwania. Koncepcja/metody badań: Badania empiryczne poprzedzono analizą literatury, która pozwoliła na ustalenie tendencji zachowań informacyjnych naukowców obserwowanych na świecie i postawienie tez badawczych w odniesieniu do środowiska naukowców polskich. Tezy były weryfikowane na podstawie 54 wywiadów pogłębionych przeprowadzonych z pracownikami Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz zleconych przez nich kw erend literatury naukowej. Wyniki i wnioski: Wyniki badania wykazały, że przedstawiciele nauk humanistycznych, jako metodę docierania do potrzebnej literatury preferują przeglądanie zbiorów dokumentów charakteryzujących się wysokim poziomem kompletności. Ze względu na trudności z precyzyjnym formułowaniem instrukcji rzadziej wybieraną formą jest dążenie do wyszukania zbioru dokumentów o wysokim poziomie współczynnika dokładności. Konieczność przeglądania nierelewantnych pozycji nie ma istotnego wpływu na poziom satysfakcji użytkowników. Dodatkowo badania wykazały, że bazy piśmiennictwa naukowego nadal nie są dostosowane po potrzeb przedstawicieli nauk humanistycznych. Oryginalność/wartość poznawcza: Przeprowadzone badania pozwoliły na opisanie zachowań informacyjnych przedstawicieli nauk humanistycznych w kontekście wykorzystywania technologii cyfrowych w procesie badawczym, co do tej pory nie miało miejsca w odniesieniu do polskiego środowiska naukowego. Słowa kluczow e Dokładność informacji. Humaniści. Kompletność informacji. Potrzeby informacyjne. Przeglądanie informacji. Relewancja przedmiotowa. Satysfakcja użytkowników informacji. Wyszukiwanie informacji. Zachowania informacyjne.

88 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] W e b U s a b i l i t y E v a l u a t i o n B a s e d o n E y e T r a c k i n g. C a s e S t u d y o f L i t h u a n i a n N a t i o n a l M u s e u m W e b s i t e A n d r i u s S u m i n a s 11 Media Research Lab, Vilnius University A r u n a s G u d i n a v i c i u s 12 Media Research Lab, Vilnius University Język tekstu: angielski / Abstrakt: angielski, polski Language o f the article: English / Abstract: English, Polish Abstract Received: 13 February Revised: 2 June Accepted: 12 June Purpose/thesis: The aim of the research paper is to outline web usability evaluation based on eye tracking and to determine the usability of the website of the National Museum - Palace of the Grand Dukes of Lithuania from the user perspective in the process of searching for the most required information. Approach/methods: A literature analysis was used to get acquainted with usability evaluation methods and the historical review of visual attention studies. Questionnaire based interviews with visitors of the museums were used to collect information about people information needs and searching patterns on museum websites. In order to evaluate the website of the National Museum - Palace of the Grand Dukes of Lithuania the researchers used eye tracking equipment. Results and conclusions: The eye tracking have recently gained attention in different research areas, however issues of museum website design and usability research using eye tracking techniques and m ethods have not been widely discussed in scientific literature so far. The research on the information needs of the visitors of Lithuanian museum websites revealed the most required information: opening hours, museum location, entrance ticket price and information about exhibitions. The results confirmed the assumption that people used museum websites as a primary tool to prepare for a visit at the physical museum. The eye tracking analysis of the website of the National Museum - Palace of the Grand Dukes of Lithuania revealed the typical mistakes and errors made in information placement. When the information most needed by the users is placed in different parts and levels of the website, the visitors have to spend more time and effort to find the information and to prepare for a visit at the museum. Originality/value: Issues of the museum websites design are not widely discussed in worldwide scientific literature. There are no data about eye tracker based research on museum websites done in Lithuania before. The analysis results may contribute to new knowledge about designing successful interfaces for museum websites. Moreover, the results could be used in a broader field to improve the interfaces and inform ation representation for websites in general. Keywords Web usability. Eye Tracking. Museum websites. Information needs. 11 D r ANDRIUS SUM INAS is Head o f Media Research Lab at the Faculty o f Communication, Vilnius University. He holds a PhD in Information and Communication Sciences. He is a scientific editor o f the peer-review ed scientific journal Parliamentary Studies. His main areas o f research are w eb usability, interactive networking, business communication in social media, political com m unication, media transformation. 12 Dr ARUNAS GUDINAVICIUS is currently a lecturer and researcher at the Institute o f Book Science and Documentation at Faculty o f Communication, Vilnius University. Since 1999 he has been working in one o f Lithuania's leading digital publishing houses. In 2012 he com pleted his PhD in Information and Communication Sciences. His research interests are hum an-computer interaction, digital books and digital publishing. Contact to the authors: andrius.sum inas@ kf.vu.lt M edijy tyrim y laboratorija, Komunikacijos fakultetas, Vilniaus Universitetas, Sauletekio al. 9, I rumai, Vilnius, Lithuania

89 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 1(105)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 1(105)] Abstrakt w języku polskim / Abstract in Polish Badanie użyteczności serwisów internetowych oparte na eye-trackingu. Studium przypadku witryny internetowej Litewskiego Muzeum Narodowego Abstrakt Cel/teza: Celem artykułu jest analiza użyteczności serwisu internetowego Litewskiego Muzeum Narodowego-Zamek Dolny w Wilnie z wykorzystaniem techniki Eye Tracking. Badania przeprowadzono z punktu widzenia procesów wyszukiwania informacji realizowanych przez użytkowników serwisu. Koncepcja/metody badań: Do opracowania stanu wiedzy na tem at metod oceny użyteczności oraz historycznego ujęcia badań percepcją wzrokową wykorzystano metodę analizy i krytyki piśmiennictwa. Kwestionariusz ankiety był narzędziem zbierania danych na tem at potrzeb informacyjnych odwiedzających muzeum oraz stosowanych przez nich schematów wyszukiwania informacji. Technikę Eye Tracking wykorzystano do oceny serwisu internetowego Litewskiego Muzeum Narodowego-Zamek Dolny w Wilnie. Wyniki i wnioski: Technika Eye Tracking cieszy się zainteresowaniem w wielu obszarach badawczych, jednak w kontekście projektowania serwisów informacyjnych muzeów oraz oceny ich użyteczności nie poświęcono jej wiele uwagi w piśmiennictwie naukowym. Wyniki badań nad potrzebami informacyjnymi użytkowników serwisów informacyjnych muzeów litewskich wskazują, że do najbardziej poszukiwanych treści należą: godziny otwarcia, lokalizacja muzeum, ceny biletów oraz informacje o ekspozycjach. Uzyskane wyniki potwierdzają tezę, że użytkownicy serwisów internetowych muzeów wykorzystują je jako narzędzie do przygotowywania się do wizyty w ich fizycznej lokalizacji. Wykorzystanie techniki Eye Tracking do analizy interakcji użytkowników z serwisem internetowym Muzeum Narodowego-Zamek Dolny w Wilnie pokazało typowe błędy projektantów związane z rozmieszczeniem informacji. Jeśli pożądane przez użytkowników informacje zostaną rozmieszczone w serwisie w różnych miejscach i poziomach dostępności, to zwiększa się czas i potrzebny wysiłek do ich lokalizacji. Oryginalność/wartość poznawcza: Zagadnienia projektowania serwisów internetowych muzeów nie są często podejmowanym problemem badawczym w światowej literaturze naukowej. Brakuje również danych badawczych na tem at wykorzystania techniki Eye Tracking w ocenie użyteczności serwisów internetowych muzeów na Litwie. Wyniki badań mogą być wykorzystane do projektowania efektywnych interfejsów użytkownika w serwisach internetowych muzeów. W szerszym kontekście wyniki badań mogą mieć zastosowanie w optymalizacji interfejsów i reprezentacji informacji w serwisach internetowych. Słowa kluczowe Badanie użyteczności serwisów internetowych. Eye Tracking. Serwisy internetowe muzeów. Potrzeby informacyjne.

90 ZIN Studia informacyjne Information studies V O L. S N O. 2 ( ł 0 6 ) p - I S S N e - ls S N S p i s t r e ś c i C o n t e n t s ROZPRAWY. BADANIA. MATERIAŁY THESES. RESEARCH. MATERIALS M ieczysław Muraszkiewicz, Henryk Rybiński, Piotr Szczepański Discovering Research Collaboration Netw orks fro m Scientific Digital Libraries and Repositories [Odkrywanie sieci współpracy badawczej z naukowych bibliotek cyfrowych i repozytoriów]...7 Ewa Głowacka, M irosław Górny, Małgorzata Kisilowska, Zbigniew Osiński Model indyw idualnej przestrzeni inform acyjnej w procesie badawczym - w stępne założenia [The Model o f the Individual Information Space in a Research Process - Preliminary Assumptions]...18 Zbigniew Osiński Open access w środkow oeuropejskiej historiografii - p ersp ektyw a inform atologiczna [Open Access in the Central European Historiography - an Information Science Perspective] Łukasz Opaliński, Marcin Jaromin, Jolanta Wikiera Problem stabilności zachowań naukow ców w zakresie cytowań w kontekście m etodologii badań starzenia się publikacji naukowych i m ożliwość jego ujęcia ilościowego [The problem o f stability o f researchers' citation behaviour and the possibility o f quantitative approach in the context o f the methodology o f ageing studies o f scientific literature] Marek Nahotko Transactional Reading Theory in Inform ation Organization [Transakcyjna teoria czytania w organizacji informacji]... 84

91 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Teresa Święćkowska Digital Libraries and Copyright in Poland [Biblioteki cyfrowe a prawo autorskie w Polsce] Justyna Adamus-Kowalska Techniki elektronicznej identyfikacji użytkow ników i ich rola we współczesnej kom unikacji z instytucjam i system u adm inistracyjnego [Electronic Users Identification Technologies and Their Role in Contemporary Communication with Administrative Institutions] RECENZJE I OMÓWIENIA REVIEWS In g e tra u t Dahlberg: W issensorganisation. Entw icklung, Aufgabe, A nw endung, Zukunft. Wurzburg 2014 (Wiesław B abik) W śród zagranicznych książek [Foreign Publications] (Jacek W ojciechowski) Przegląd polskich nowości wydawniczych [New Polish Publications] (Anna S tanis) KRONIKA CHRONICLE W anda Pindlowa ( ) (Sabina Cisek) XIII Krajowe Forum Inform acji Naukowej i Technicznej Informacja naukow a na jednolitym rynku cyfrowym. Badania - rozw ój - innowacje" (Zakopane, września 2015) [Thirteenth Polish Forum o f Scientific and Technical Information Scientific Information on Uniform Digital Market. Research - Development - Innovations" (Zakopane, September 23-25,2015)] (Renata Frączek, Monika Halasz-Cysarz) M iędzynarodowe Sem inarium Classification and A uthority Control: Expanding Resource Discovery" (Lizbona, Portugalia, października 2015) [International Seminar Classification and Authority Control: Expanding Resource Discovery" (Lisbon, Portugal, October 29-30,2015)] (Jolanta H ys) WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW GUIDELINES FOR AUTHORS 157

92 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] D i s c o v e r i n g R e s e a r c h C o l l a b o r a t i o n N e t w o r k s f r o m S c i e n t i f i c D i g i t a l L i b r a r i e s a n d R e p o s i t o r i e s M i e c z y s ł a w M u r a s z k i e w i c z 1 H e n r y k R y b i ń s k i P i o t r S z c z e p a ń s k i Institute o f Computer Science, Warsaw University o f Technology Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski Language o f the article: English / Abstract: English, Polish Received: 24 October Reviewed: 10 November Accepted: 12 November Abstract Purpose: The purpose of the study is to outline a practical model for discovering research collaboration networks on the basis of data and information stored in scientific digital libraries and repositories. The discovered relationships between researchers, projects, scientific institutions and other scientific entities are used for identifying collaboration networks of researchers and research institutions interested in or working on a given subject. Afterwards, such networks can be subject to various types of network analysis in order to get in-depth knowledge on the networks and their components. Approach/methods: The method adopted in the study is twofold, that is: (i) it takes into consideration the way of discovering collaboration networks by means of simple tools that have been implemented within the system developed at W arsaw University of Technology; (ii) it develops an outline of a formal model of research collaboration networks that takes into account the specificity of scientific digital libraries and repositories and includes the network analysis techniques for discovering knowledge residing/hidden in the networks. Results and conclusions: The outcome of the research is the outline of a formal model of research collaboration networks that includes: (i) a discovery mechanism for identifying thematically related scientists, projects, research institutions, and other scientific entities; and (ii) a set of network analysis methods for getting in-depth knowledge residing in the networks. The model is implementable and scalable in terms of functionality it offers and the network analysis techniques it includes. The model is founded on a solid ground, which is the system functionality to discover simple collaboration networks, and it is being used for enhancing the system. Originality/value: The value of the research is the outline of a general research collaboration networks model that: (i) can help identify, build, and analyse research communities, and thereby increases the scope, value and impact of scientific endeavours on science and society; (ii) is used for enhancing the system. Keywords Research collaboration network. Model of research collaboration network. Network analysis. Knowledge discovery. system. 1 Contact to the Authors: m.m uraszkiewicz@ ii.pw.edu.pl

93 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Abstrakt w języku polskim / Abstract in Polish Odkrywanie sieci współpracy badawczej z naukowych bibliotek cyfrowych i repozytoriów Abstrakt Cel/teza: Celem pracy jest naszkicowanie praktycznego modelu odkrywania sieci współpracy badawczej korzystając z zasobów naukowych bibliotek cyfrowych i repozytoriów. Odkryte zależności wiążące badaczy, projekty, instytucje naukowe i inne naukowe przedsięwzięcia i artefakty stanowią podstawę do wyodrębnienia sieci współpracy naukowców i instytucji naukowych zainteresowanych wspólną tematyką badawczą. Sieci takie mogą być następnie przedmiotem analizy w celu uzyskania pogłębionej wiedzy na ich temat. K oncepcja/m etody badań: Pracę oparto na metodzie, która m a dwa składniki, a mianowicie: (i) wykorzystano proste mechanizmy odkrywania sieci współpracy badawczej opracowane i zastosowane w ramach systemu bazy wiedzy akademickiej HTO, który zrealizowano na Politechnice Warszawskiej oraz (ii) opracowano zarys formalnego modelu sieci współpracy naukowej, który bierze pod uwagę specyfikę naukowych bibliotek cyfrowych i repozytoriów oraz zawiera zbiór technik analizy sieciowej, pozwalających na odkrywanie wiedzy zawartej/ukrytej w sieciach współpracy naukowej. Wyniki i wnioski: Przedstawiono zarys formalnego modelu sieci współpracy naukowej, który ma dwa komponenty, a mianowicie: (i) mechanizm odkrywania tematycznie skorelowanych badaczy, projektów, instytucji naukowych i innych podmiotów i artefaktów naukowych oraz (ii) zbiór metod analizy sieciowej, które umożliwiają wykrywanie wiedzy zawartej w sieciach współpracy naukowej. Zaproponowany model jest skalowalny zarówno w zakresie jego funkcjonalności, jak i technik analizy sieciowej. Został on oparty na sprawdzonych rozwiązaniach zrealizowanych w ramach systemu i jest obecnie wykorzystany w pracach nad rozszerzeniem tego systemu. Oryginalność/wartość poznawcza: Opracowany i realizowany w ramach prac nad rozszerzeniem systemu własny model pozwala odkrywać i w pogłębiony sposób analizować naukowe sieci współpracy badawczej, co zwiększa zakres, wartość i wpływ przedsięwzięć naukowych na rozwój nauki i społeczeństwa. Słowa kluczowe Sieci współpracy badawczej. Model sieci współpracy badawczej. Analiza sieci. Odkrywanie wiedzy. System HTO. Prof. M IECZYSŁAW M URASZKIEW ICZ is a professor o f com puter science at Warsaw University o f Technology interested in knowledge representation and the relationships between technology and culture. His recent publications are: B. Jacobfeuerborn, M. M uraszkiewicz: Media, Information Overload, and Information Science. In: R. Bembenik et. al. (eds.) Intelligent Tools fo r Building Scientific Information Platform. Advanced Architectures and Solutions Berlin, Heidelberg, Springer 2013, [Studies in Com putational Intelligence No. 467]; Muraszkiewicz, M.: Information Science Needs Cognitivism. An Essay. Miscellanea Informatologica Varsoviensia, SBP, 2012; Muraszkiewcz, M., Szmidt, J., Zaremba, K (2014). SYNA T i n VR - ku ekosystemowi wsparcia informacyjnego nauki i uczelni polskich. Issues on Information Science (ZIN), 54(2), Contact to the Author: m.muraszkiewicz@ ii.pw.edu.pl Institute o f Computer Science Faculty o f Electronics and Information Technology Warsaw University o f Technology Nowowiejska 15/ Warszawa Prof. HENRYK RYBIŃSKI is a professor o f com puter science at Warsaw University o f Technology. His research areas cover knowledge representation, data and text mining, and information retrieval. His recent publications are: J. Koperwas, Ł Skonieczny, M. Kozłowski, H. Rybiński, W. Struk: University Knowledge Base: Two Years o f Experience, In: Intelligent Tools fo r Building a Scientific Information Platform: From Research to Implementation / Bembenik Robert [et al.] (eds.), Studies in Computational Intelligence 2014, vol. 541, Springer; R.

94 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Krajewski, M. Kozłowski, H. Rybiński A novel m ethod fo r dictionary translation, Journal o f Intelligent Information Systems, 2015, 1-24, J. Koperwas, Ł. Skonieczny, M. Kozłowski, P. Andruszkiewicz, H. Rybiński, W. Struk: A I Platform fo r Building University Research Knowledge Base, In: Foundations o f Intelligent Systems. Proceedings/A. Troels [et.al.] (eds), LNAI, vol. 8502, 2014, Springer. Contact to the Author: h.rybinski@ ii.pw.edu.pl Institute o f Computer Science Faculty o f Electronics and Information Technology Warsaw University o f Technology Nowowiejska 15/ Warszawa PIO TR SZCZEPAŃSKI, M Sc Eng., is a Ph.D. student o f com puter science at Warsaw University o f Technology. His research topics m ostly cover the intersection o f Social Networks and Gam e-theory including knowledge representation and information mining. His recent publications are: T. Michalak, K. Aaditha, P. Szczepański, B. Ravindran, N.Jennings: Efficient computation o f the Shapley value fo r gam e-theoretic network centrality. Journal o f A I Research 2013, vol. 46, ; P. Szczepański, T. Michalak, M. Wooldridge: A Centrality Measure fo r Networks with Community Structure Based on a Generalization o f the Owen Value. Frontiers in Artificial Intelligence and Applications, 2014, vol. 263, ; P. Szczepański, M. Tarkowski, T. Michalak, P. Harrenstein, M. W ooldridge: Efficient Computation o f Sem ivalues fo r Gam e-theoretic Network Centrality. In: Proceedings o f the Twenty-Ninth AAAI Conference on Artificial Intelligence, 2015, vol. 1, Contact to the Author: p.szczepanski@ ii.pw.edu.pl Institute o f Computer Science Faculty o f Electronics and Information Technology Warsaw University o f Technology Nowowiejska 15/ Warszawa

95 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] M o d e l i n d y w i d u a l n e j p r z e s t r z e n i i n f o r m a c y j n e j w p r o c e s i e b a d a w c z y m - w s t ę p n e z a ł o ż e n i a E w a G ł o w a c k a Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu M i r o s ł a w G ó r n y Instytut Językoznawstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu M a ł g o r z a t a K i s i l o w s k a 2 Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski Z b i g n i e w O s i ń s k i Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski Language o f the article: Polish / Abstract: Polish, English Otrzymany: 29 czerwca Zrecenzowany: 8 listopada Zaakceptowany: 30 grudnia Abstrakt Cel/teza: wprowadzenie indywidualnej przestrzeni informacyjnej (IPI) jako konstruktu metodologicznego w badaniach procesów informacyjnych. Koncepcja/metody badań: przyjęto założenie, że każdy użytkownik informacji działa w obrębie swojej przestrzeni informacyjnej, która jest wynikiem oddziaływania trzech sfer: zespołu umiejętności i doświadczeń informacyjnych użytkownika, zespołu jego świadomości informacyjnej (czyli m.in. postaw, uprzedzeń i przekonań związanych z działalnością informacyjną, ujawniających się w trakcie realizacji zadania informacyjnego) i rzeczywistej dostępności infrastruktury informacyjnej. Wyniki i wnioski: cyfryzacja humanistyki jest istotnym czynnikiem kształtującym indywidualną przestrzeń informacyjną. Wykorzystanie modelu IPI może ułatwić wyjaśnienie mechanizmów zmian zachodzących pod wpływem rozwoju technologii informatycznych w procesach informacyjnych. Zastosowania praktyczne: konstrukt IPI może być stosowany w badaniach zmian zachowań informacyjnych oraz czynników je kształtujących w śród różnych kategorii użytkowników. Słowa kluczowe Humanistyka cyfrowa. Indywidualna przestrzeń informacyjna. Infrastruktura informacyjna. Świadomość informacyjna. 2 Kontakt z autoram i poprzez M ałgorzatę Kisilowską: emka@ uw.edu.pl

96 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Abstrakt w języku angielskim / Abstract in English The Model of the Individual Information Space in a Research Process - Preliminary Assumptions Abstract Purpose/thesis: The individual information space (IIS) as a methodological construct can be applied in exploration of information processes. Approach/methods: It is assumed that every information user operates within his or her information space, which is a product of interaction of three domains: the user's set of information-related skills and experience, the user's information awareness (including attitudes, prejudices, and convictions concerning information-related activity, surfacing during the performance of relevant tasks), and the actual availability of an information infrastructure. Results and conclusions: The digitization of the humanities is a significant factor that shapes the individual information space. The use of the IIS model may facilitate the explanation of the mechanisms behind the changes occurring in information processes as a result of the development of information technologies. Practical implications: the IIS concept can be applied in research concerning changes of information behaviours and their variables in different groups of users. Keywords Digital humanities. Individual information space. Information awareness. Information infrastructure. Dr hab. EWA GŁOWACKA - profesor UMK i dyrektor Instytutu Inform acji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu M ikołaja Kopernika w Toruniu. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół m etodologii oceny jakości zasobów i usług biblioteczno-informacyjnych, zarządzania jakością i wiedzą. Wybrane publikacje: Studium zastosowania kom pleksowego zarządzania jakością (TQM) w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej, Toruń 2000; Społeczne korzyści z funkcjonowania bibliotek. Obszary, m etody analizy i oceny. Przegląd Biblioteczny 2013, 4, ; E. Głowacka, L. Derfert-Wolf, Wskaźniki funkcjonalności elektronicznych usług bibliotecznych według Raportu Technicznego ISO/TR Przegląd Biblioteczny 2006, 4, Udział w przygotowaniu publikacji: 25% Kontakt z autorką: egt@ umk.pl Instytut Inform acji Naukowej i Bibliologii Uniwersytet M ikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Hum anisticum UMK ul. Wł. Bojarskiego Toruń D r hab. M IRO SŁAW GÓRNY, profesor UAM, kierownik Zakładu System ów Informacyjnych w Instytucie Językoznawstwa UAM. Wybrane publikacje: From the Old-Fashioned Library to the Public Library: Changes in the Cultural Functions o f Polish Academ ic Libraries. [W :] W. Graves III et al., Advances in Library Adm inistration and Organization. Emerald. Bingley 2009, 27, ; M. Górny, P. Wierzchoń, Polish Digital Libraries as a Philologists' Tools. Poznań, 2010; M. Górny, J. Mazurek, Key Users o f Polish Digital Libraries. The Electronic Library 2012, 4, Udział w przygotowaniu publikacji: 25% Kontakt z autorem: mgorny@ am u.edu.pl Instytut Językoznawstwa Uniwersytet im. Adam a M ickiewicza w Poznaniu Collegium Novum al. Niepodległości Poznań D r hab. M AŁGORZATA KISILOW SKA, adiunkt w Instytucie Inform acji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego, zajm uje się zagadnieniam i kulturow ej funkcji bibliotek i informacji, a także problem atyką zdrowotnych kom petencji informacyjnych. Wybrane publikacje: M. Kisilowska, J. Jasiewicz, Informacja zdrowotna. Oczekiwania i kompetencje polskich użytkowników. Raport z badań eksploracyjnych. Warszawa 2013; M. Kisilowska, Kultura informacji - definicja, m ożliwe interpretacje, potencjał badawczy. [W :] B. Sosińska- Kalata, E. Chuchro, M. Luterek, red., Nauka o informacji w okresie zmian. Warszawa 2013, Udział w przygotowaniu publikacji: 25%

97 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Kontakt z autorką: em ka@ uw.edu.pl Instytut Inform acji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski ul. Nowy Św iat Warszawa Dr hab. ZBIGNIEW OSIŃSKI - profesor UMCS, kierownik Zakładu Inform atologii w Instytucie Inform acji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UMCS w Lublinie; specjalności: informatologia, historia najnowsza Polski, metodyka i jakość kształcenia. Najnowsze publikacje: The Polish historian and information revolution - dilem m as and challenges. [W :] M. Juda, A. Has-Tokarz, R. M alesa, ed., Around the Book, the Library and Information. Lublin 2014, ; Europejskie czasopisma historyczne w bazach Scopus i Web o f Science w kontekście oceny dorobku naukowego historyków w Polsce, Zagadnienia Inform acji Naukowej - Studia Informacyjne, 2014, 2, ; Tools o f historian's work in a digital world, [W :] A. Sobczak, M. Cichocka, P. Frąckowiak, ed., History 2.0. Lublin 2014, Udział w przygotowaniu publikacji: 25% Kontakt z autorem: zbigniew.osinski@ gmail.com Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet M arii Curie-Skłodowskiej w Lublinie pl. M arii Curie-Skłodowskiej Lublin

98 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] O p e n a c c e s s w ś r o d k o w o e u r o p e j s k i e j h i s t o r i o g r a f i i 3 - p e r s p e k t y w a i n f o r m a t o l o g i c z n a Z b i g n i e w O s i ń s k i4 Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski Language o f the article: Polish / Abstract: Polish, English Otrzymany: 30 czerwca Poprawiony: 10 listopada Zaakceptowany: 10 grudnia Abstrakt Cel/teza: Celem badań było ustalenie aktualnego stanu otwartego dostępu do wyników badań naukowych publikowanych w czasopismach z zakresu historiografii środkowoeuropejskiej. Koncepcja/m etody badań: Metoda badań polegała na przeszukiwaniu bibliograficznych baz danych i wykorzystywaniu wyszukiwarek internetowych oraz na poszukiwaniu i analizowaniu informacji o czasopismach naukowych akceptujących tematy historyczne, a także zapewniających w Internecie otw arty dostęp do artykułów z co najmniej jednego pełnego rocznika. Wyniki i wnioski: Badania wykazały, że dostępnych środkowoeuropejskim historykom bibliograficznych baz danych nie można uznać za kompletne i wiarygodne źródła informacji o czasopismach naukowych udostępniających artykuły w Internecie na zasadach OA, gdyż zawierają istotne luki i nieścisłości. Powszechnie wykorzystywane wyszukiwarki Google i Google Scholar nie są zaś niezawodnymi dostawcami danych na tem at obecności w sieci pełnych tekstów artykułów z zakresu historii, co spowodowane jest błędami popełnianymi przez redakcje czasopism. W rozwoju inicjatyw polegających na publikowaniu bądź to cyfrowych wersji periodyków tradycyjnych, bądź też czasopism tylko cyfrowych w Europie Środkowej zdecydowanie przoduje historiografia polska. Jednakże wartość części z tych inicjatyw jest obniżona przez błędy techniczne i brak dbałości o indeksowanie w bazach bibliograficznych. Dotychczas dostępność prac historyków w sieci nie przekłada się na rozwój naukowej debaty, a naw et na w zrost cytowalności. Obok problemów z indeksowaniem przez bazy bibliograficzne oraz wyszukiwarki Google i Google Scholar, jednym z powodów może być fakt, iż prawie połowa z badanych czasopism preferuje tematykę regionalną - ogólną lub specjalistyczną, co znacznie ogranicza krąg potencjalnie zainteresowanych. Co ciekawe, w przypadku niejednego z badanych periodyków naw et publikowanie po angielsku nie przyczynia się do w zrostu cytowań. Oryginalność/wartość poznawcza: Artykuł prezentuje mało znane polskim historykom, niebadane naw et przez metodologów historii, ale współcześnie istotne aspekty komunikacji naukowej tej grupy badaczy. Słowa kluczowe Otwarty dostęp. Historiografia. Bibliograficzne bazy danych. Wyszukiwarki internetowe. 3 Pod pojęciem historiografia" autor rozumie nie tylko piśmiennictwo historyczne, lecz także całokształt pracy historyka wraz z jej rezultatem, czyli tekstem naukowym. W badaniach uwzględniono tylko tę część publikacji z zakresu historii dostępnych na zasadach Open Access, które opublikowane zostały w czasopismach naukowych stosujących tzw. złotą drogę OA, nawet jeżeli związane je st to z pewnym okresem karencji w porównaniu do publikacji płatnej. Pominięta została tzw. zielona droga OA, czyli sam odzielne umieszczanie prac w sieci przez ich autorów. Skala i różnorodność działań zaliczanych do zielonej drogi" powodują, że problem ten wymaga oddzielnych badań i oddzielnej publikacji. Tak więc niniejszy artykuł dotyczy stanu rozwoju środkowoeuropejskich czasopism historycznych stosujących zasady Open Access. 4 Kontakt z autorem : zbigniew.osinski@ gmail.com

99 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Abstrakt w języku angielskim / Abstract in English Open Access in the Central European Historiography - an Information Science Perspective Abstract Purpose/thesis: The aim of this paper is to determine the current status of development of open access journals devoted to Central European historiography. Approach/methods: The methodological approach taken in this study is based on searching online bibliographic databases and web search engines for information about open access journals devoted to Central European historiography. The study examines the scientific journals providing online open access to papers from at least one whole year. Results and conclusions: Studies have shown that examined online bibliographic databases related to Central European historiography cannot be considered as complete and reliable sources of information, as they contain gaps and inaccuracies. Also Google Web Search Engine and Google Scholar do not offer complete data about full text papers on Central European historiography. The reason may be inappropriate process of publishing these papers on the Web. Studies have shown that in term s of open access initiatives related to Central European historiography the Polish online journals are playing the leading role. However in some projects this value is depreciated due to technical errors related to online publishing and not registering these journals in domain-related bibliographic databases. The access to full text papers related to Central European historiography does not result in intensive online debate or increasing number of citations. Apart from technical editing inaccuracies, the reason may be in fact that almost half of the journals in question focus on the issues of local history, which significantly reduces the potential audience. Interestingly, in many cases even publishing papers in English does not increase a num ber of citations. Originality/Cognitive value: The article presents little-known to Polish historians (not even studied by the methodologists of history) but im portant aspects of scientific communication characteristic for this group of researchers. Keywords Open Access. Historiography. Bibliographic databases. Web search engines. Dr hab. ZBIGNIEW OSIŃSKI - profesor UMCS, kierownik Zakładu Inform atologii w Instytucie Inform acji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UMCS w Lublinie; specjalności: informatologia, historia najnowsza Polski, metodyka i jakość kształcenia. Najnowsze publikacje: The Polish historian and information revolution - dilem m as and challenges. [W :] M. Juda, A. Has-Tokarz, R. M alesa, ed., Around the Book, the Library and Information. Lublin 2014, ; Europejskie czasopisma historyczne w bazach Scopus i Web o f Science w kontekście oceny dorobku naukowego historyków w Polsce, Zagadnienia Inform acji Naukowej - Studia Informacyjne, 2014, 2, ; Tools o f historian's work in a digital world, [W :] A. Sobczak, M. Cichocka, P. Frąckowiak, ed., History 2.0. Lublin 2014, Kontakt z autorem: zbigniew.osinski@ gmail.com Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet M arii Curie-Skłodowskiej w Lublinie pl. M arii Curie-Skłodowskiej Lublin

100 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] P r o b l e m s t a b i l n o ś c i z a c h o w a ń n a u k o w c ó w w z a k r e s i e c y t o w a ń w k o n t e k ś c i e m e t o d o l o g i i b a d a ń s t a r z e n i a s i ę p u b l i k a c j i n a u k o w y c h i m o ż l i w o ś ć j e g o u j ę c i a i l o ś c i o w e g o Ł u k a s z O p a l i ń s k i 5 Oddział Informacji Naukowej Biblioteki Politechniki Rzeszowskiej M a r c i n J a r o m i n Zakład Informatyki Chemicznej Wydziału Chemicznego Politechniki Rzeszowskiej J o l a n t a W i k i e r a Pracownia Zbiorów Specjalnych i Punkt Informacji Normalizacyjnej Biblioteki Politechniki Rzeszowskiej Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski Language o f the article: Polish / Abstract: Polish, English Otrzymany: 19 sierpnia Zrecenzowany: 1 grudnia Zaakceptowany: 30 grudnia Abstrakt Cel/teza: Celem przedstawionych badań jest empiryczne przetestowanie hipotezy o istnieniu cechy stabilności zachowań naukowców w zakresie cytowań, rozumianej jako ich względna niezmienność w długich okresach czasu. Koncepcja/metody badań: W artykule podjęto próbę uzasadnienia i empirycznego ugruntowania synchronicznej metodologii badań starzenia się publikacji naukowych, w oparciu o analizę porównawczą zachowań w zakresie cytowań wykazywanych przez naukowców pracujących w obszarze inżynierii elektronicznej. W drodze analizy statystycznej zbadano rozkład prawdopodobieństwa wieku źródeł cytowanych w czterech reprezentatywnych dla dziedziny inżynierii elektronicznej periodykach naukowych i zestawiono uzyskane wyniki z rezultatami badania, które w odniesieniu do tych samych czasopism, przedstaw ił Emilio Matricciani w 1991 r. Wyniki i wnioski: Potwierdzono zgodność typów rozkładów prawdopodobieństwa, którym podlegają daty wydania cytowanych m ateriałów źródłowych (i tym samym charakter procesu starzenia się piś-miennictwa w wybranym obszarze nauki), co zaświadcza wstępnie o względnej stabilności zachowań w zakresie cytowań uczonych publikujących na łamach zagranicznych periodyków dziedzinowych, obejmujących swoim zakresem tematycznym inżynierię elektroniczną. Oryginalność/wartość poznawcza: W dotychczasowej literaturze przedmiotu publikowano jedynie prace, które poruszały podstawowy problem postawiony w niniejszym artykule tylko jako zagadnienie poboczne, usytuowane na marginesie głównego toku rozważań. Oryginalność zaproponowanego ujęcia omawianej tematyki zasadza się na wyraźnym wyartykułowaniu problemu, wykorzystaniu metody modelowania statystycznego do jego rozwiązania oraz wskazaniu płynących zeń implikacji, ważnych dla poznawczego uzasadnienia synchronicznej metodologii badań starzenia się literatury naukowej. Słowa kluczowe Bibliometria. Czasopisma naukowe. Zachowania w zakresie cytowania. Stabilność zachowania w zakresie cytowania. Starzenie się piśm ienictwa naukowego. Metody statystyczne w informatologii. 5 Kontakt z autoram i: lopa@ prz.edu.pl

101 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Abstrakt w języku angielskim / Abstract in English The problem of stability of researchers' citation behaviour and the possibility of qualititative approach in the context of the methodology of ageing studies of scientific literature Abstract Purpose/thesis: The aim of the paper is to provide an empirical test of the hypothesis on the presence of the stability feature in researchers' citation behaviour. The stability feature can be defined as a relative constancy of behaviour during long periods of time. Approach/methods: The authors made an attem pt to validate and support a synchronous approach to the studies on scientific literature ageing. The analysis was done on the basis of a comparative study of citation behaviour of a selected group of researchers who publish in the field of electronic engineering. The authors used statistically oriented analysis to investigate the probability distribution of the age of sources cited in four scientific journals representative for the whole field. The results were compared to those from the previous study of the same journals, presented by Emilio Matricciani in Results and conclusions: The performed statistical analysis proved that the observed probability distributions of the age of papers cited in the selected foreign journals published at two different moments in time were almost identical. It means that the same conclusion can be drawn as regards the rate of the ageing process. This outcome tentatively confirms the existence of a hypothesized feature of the citation behaviour of the researchers who publish in the field of electronic engineering. Originality/value: The earlier literature of the field involves several papers related to the issue discussed in this paper, however only to a marginal extent. The authors who previously pointed at the need for justifying a synchronous methodology, treated this issue only as a subplot. The originality of the approach presented in this article is th at (i) the problem has been clearly stated now, (ii) a statistical methodology to solve the problem has been suggested and (iii) implications crucial for the cognitive grounds of the synchronous method in the domain of scientific literature ageing analyses have been identified. Keywords Bibliometrics. Scientific journals. Citation behaviour. Stability of citation behaviour. Scientific literature ageing. Statistical m ethods in inform ation science. M gr ŁUKASZ OPALIŃSKI uzyskał tytuł magistra w zakresie nauki o języku i kom unikacji (jako specjalności wyodrębnionej z kierunku filozofia) na Uniwersytecie M arii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w 2005 r. Ukończył studium podyplom owe Technologie informacyjne i bibliotekoznawstwo" w Wyższej Szkole Inform atyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie w 2009 r. oraz studium podyplom owe Bibliotekarz dziedzinowy" w Instytucie Inform acji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego w 2012 r. Pracuje w Oddziale Inform acji Naukowej Biblioteki Politechniki Rzeszowskiej na stanowisku bibliotekarza. Najważniejsze publikacje: Wybrane aspekty m etodologii badań cyklu życiowego publikacji naukowych, Przegląd Biblioteczny 2013, 81(2), ; 'Annual aging fa cto r' jako narzędzie analiz starzenia się piśmiennictwa, Przegląd Biblioteczny 2013, 81(4), Kontakt z autorem: lopa@ prz.edu.pl Biblioteka Politechniki Rzeszowskiej al. Powstańców Warszawy Rzeszów M gr M ARCIN JARO M IN pracuje na stanowisku asystenta w Zakładzie Inform atyki Chem icznej Wydziału Chemicznego Politechniki Rzeszowskiej. Tytuł magistra inżynieria uzyskał w 2004 r. na W ydziale Chemicznym Politechniki Rzeszowskiej oraz w 2005 r. na W ydziale Elektrotechniki i Inform atyki Politechniki Rzeszowskiej. Specjalizuje się w dziedzinie bioinformatyki i statystyki matematycznej. Najważniejsze publikacje: Com puter A ided M aterial Selection in Design Process. Annals o f Computer Science and Information Systems, 2013, 1, 3-7 ; (współaut. B. Dębska) Komputerowo wspomagany dobór materiałów inżynierskich w procesie projektowania. W: B. Dębska, G. Fic (red.)

102 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] System y Informacyjne w Chemii. Tom 3. Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 2006, ; (współaut. B. Dębska,P. Peszko) Nowe metody kształcenia studentów na kierunku Technologia Chemiczna. Przem ysł Chemiczny, 2006, 8-9, Kontakt z autorem: mjarom in@ prz.edu.pl Zakład Informatyki Chemicznej Wydział Chemiczny Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza al. Powstańców Warszawy Rzeszów M gr JOLANTA WIKIERA pracuje na stanowisku bibliotekarza w Pracowni Zbiorów Specjalnych i Punkcie Inform acji Normalizacyjnej Biblioteki Politechniki Rzeszowskiej. Tytuł magistra bibliotekoznawstwa uzyskała w 2004 r. na Uniwersytecie M arii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Kontakt z autorką: prz.edu.pl Biblioteka Politechniki Rzeszowskiej al. Powstańców Warszawy Rzeszów

103 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] T r a n s a c t i o n a l R e a d i n g T h e o r y i n I n f o r m a t i o n O r g a n i z a t i o n M a r e k N a h o t k o 6 Institute o f Information and Library Science Jagiellonian University Język tekstu: angielski/ Abstrakt: angielski, polski Language o f the article: English / Abstract: English, Polish Received: 3 November Revised: 14 December Accepted: 20 December Abstract Purpose/thesis: The article is intended to present some opportunities to apply the text genres theory, transaction theory and cognitive schemata theory in the information organization. The text genre should be understood here as a mental schema developed and distributed as a result of repeatable transactions with the text. The bibliographic (catalog) record can be treated as a text of a specified genre, which enables the scientists to research the social transactions both between the text and the author (information organizer, librarian) and the text and the recipient (information system user, library). All research presented in the article may be helpful to describe changes in transactions related to the changes in inform ation technologies. Methods: The article contains the description of changes to the transactions of information organization resulting from the application of new information technologies, that is the transformation of bibliographic record text into cybertext and their genres into cybergenres. Results and conclusions: Any changes to the technologies used in the information organization lead to the development and enhancement of the user's transactions with the text of the record in order to increase the search capabilities and simplify the methods of transaction implementation. Originality/Cognitive value: The approaches presented in the article are based on the theories of: cognitive schemata (constructivism), text genres (Miller and Andersen) and transactions (Dewey, Rosenblatt), applied in the analysis of bibliographic (catalog) records, treated as texts built in a specified convention arising from the repeatable transactions between information organizers and users. This point of view helps place those texts in an appropriate place among texts present in the scientific discourse. Keywords Information organization. Theory of text genres. Transactional theory of reading. 6 Contact to the A uthor: marek.nahotko@ uj.edu.pl

104 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Abstrakt w języku polskim / Abstract in Polish Transakcyjna teoria czytania w organizacji informacji Abstrakt: Cel/teza: Celem artykułu jest przedstawienie niektórych możliwości zastosowania teorii gatunków tekstu, teorii transakcji oraz teorii schematów poznawczych w organizacji informacji. Gatunek tekstu traktować należy jako schemat mentalny powstający i rozpowszechniany w wyniku powtarzalnych transakcji z tekstem. Opis (rekord) bibliograficzny/katalogowy traktować można jak tekst określonego gatunku, co pozwala na badanie jego społecznych transakcji zarówno pomiędzy tekstem i autorem (organizatorem informacji, bibliotekarzem), jak również pomiędzy tekstem i odbiorcą (użytkownikiem systemu informacyjnego, biblioteki). Badania te mogą być przydatne m.in. dla opisu zmian transakcji związanych ze zmianami technologii informacyjnych. Metody badań: W artykule przedstawiono zmiany w transakcjach organizacji informacji wynikających ze stosowania nowych technologii informacyjnych, a więc zamiany tekstów opisów bibliograficznych/katalogowych w cybertekst, a ich gatunków w cybergatunki. W artykule opis tych zmian przeprowadzono na podstawie głównie transakcji wyszukiwania według dwóch elementów tekstów opisów: nazw autorów i tytułów dzieł w różnych środowiskach technologicznych. Wyniki i wnioski: Zmiany w technologiach stosowanych w organizacji informacji prowadzą do rozwoju i wzbogacania transakcji użytkownika z tekstem opisu w celu zwiększenia możliwości wyszukiwawczych i uproszczenia sposobów realizacji transakcji. Oryginalność/wartość poznawcza: Podstawą przedstawionych koncepcji są teorie schematów poznawczych (konstruktywizm), gatunków tekstów (Miller oraz Andersen) oraz transakcji (Dewey, Rosenblatt) zastosowane do analizy opisów bibliograficznych (katalogowych), traktowanych jako teksty tworzone w określonej konwencji, powstającej jako efekt powtarzalnych transakcji między organizatorem informacji i jej użytkownikiem. Taki punkt widzenia pozwala na właściwe umiejscowienie tych tekstów w śród tekstów funkcjonujących w dyskursie naukowym. Słowa kluczowe Organizacja informacji. Teoria gatunków tekstu. Transakcyjna teoria czytania. Dr hab. M AREK NAHOTKO is Associate Professor at the Institute o f Information and Library Science at Jagiellonian University, specializing in the issues o f metadata fo r electronic documents and the use o f the Internet in scientific communication and information services. He published books: Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym [Scientific communication in digital environm ent] (Warsaw, 2010), Naukowe czasopisma elektroniczne [Electronic research journals] (Warsaw, 2007), Opis dokum entów elektronicznych. Teoretyczny m odel i m ożliwości jego aplikacji [Description o f electronic documents. The theoretical m odel and the possibilities o f its application] (Cracow, 2006), M etadane : sposób na uporządkowanie Internetu [Metadata: how to organize the Internet] (Cracow, 2004) and numerous articles, am ong others in journals Przegląd Biblioteczny [Library Review], Zagadnienia Inform acji Naukowej [Issues in Information Science] and Biuletyn EBIB [EBIB Bulletin]. Contact to the Author: marek.nahotko@ uj.edu.pl Institute o f Information and Library Science ul. prof. Stanisława Łojasiewicza Kraków, Poland

105 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] D i g i t a l L i b r a r i e s a n d C o p y r i g h t i n P o l a n d T e r e s a Ś w i ę ć k o w s k a 7 Institute o f Information and Book Studies, University o f Warsaw Język tekstu: angielski / Abstrakt: angielski, polski Language o f the article: English / Abstract: English, Polish Received: 6 November Revised: 24 December Accepted: 27 December Abstract Purpose/thesis: The article presents results of preliminary research on copyright issues in Polish digital libraries. The aim of the research was to identify main copyright questions and issues faced by digital librarians in Poland. Approach/methods: The research is based on interviews with Polish digital librarians and the analysis of documents concerning copyright and digital libraries in Poland. Results and conclusions: The restrictive approach to copyright limits the field of activity of digital libraries. Originality/Value: The article shows that Polish librarians are challenged by locally specific problems resulting from Polish approach to exceptions from and limitations to copyright and unclear rights, particularly as regards the symbolic production of the People's Republic of Poland. Keywords Digital libraries. Copyright. Orphaned works. Poland. 7 Contact to the A uthor: t.swieckowska@ uw.edu.pl

106 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Abstrakt w języku polskim / Abstract in Polish Biblioteki cyfrowe a prawo autorskie w Polsce Abstrakt Cel/teza: W artykule przedstawiono wyniki wstępnych badań na tem at praw autorskich w polskich bibliotekach cyfrowych. Celem badania było ustalenie najważniejszych kwestii dotyczących praw autorskich oraz problemów, z jakimi borykają się bibliotekarze cyfrowi w Polsce. Koncepcja/metody badań: Badanie jest oparte o wywiady z polskimi bibliotekarzami cyfrowymi oraz analizę dokum entów dotyczących praw a autorskiego oraz bibliotek cyfrowych w Polsce. Wyniki i wnioski: Restrykcyjne podejście do praw autorskich ogranicza pole działania bibliotek cyfrowych. Oryginalność/wartość: Artykuł pokazuje, że bibliotekarze polscy stają przed wyzwaniami wynikającymi z lokalnej specyfiki problemów powodowanych polskim podejściem do wyjątków i ograniczeń prawa autorskiego oraz niejasnych przepisów, szczególnie względem symbolicznej produkcji Polskiej Republiki Ludowej. Słowa kluczowe Biblioteki cyfrowe. Prawo autorskie. Dzieła osierocone. Polska. Dr TERESA ŚW IĘĆKOW SKA is an Assistant Professor at the Institute o f Information and Book Studies, University o f Warsaw. She teaches courses on information ethics, information econom y and copyright. Her current research includes the history o f copyright, and the historical developm ent o f the idea o f authorship and intellectual property. She has published articles on copyright issues, open access and and social implications o f digital technologies. She is also an author o f the book "Public relations and democracy" Contact to the Author: t.swieckowska@ uw.edu.pl Institute o f Information and Book Studies University o f Warsaw Nowy Św iat Warsaw, Poland

107 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] T e c h n i k i e l e k t r o n i c z n e j i d e n t y f i k a c j i u ż y t k o w n i k ó w i i c h r o l a w e w s p ó ł c z e s n e j k o m u n i k a c j i z i n s t y t u c j a m i s y s t e m u a d m i n i s t r a c y j n e g o J u s t y n a A d a m u s - K o w a l s k a 8 Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytet Śląski w Katowicach Język tekstu: polski/ Abstrakt: polski, angielski Language o f the article: Polish / Abstract: Polish, English Otrzymany: 1 grudnia Poprawiony: 22 stycznia Zatwierdzony: 25 stycznia Abstrakt Cel/teza: Celem artykułu jest przybliżenie problematyki identyfikacji elektronicznej, mającej miejsce podczas komunikacji z systemami instytucji administracyjnych. Omówione zostały najnowocześniejsze i zapewniające wysoki poziom bezpieczeństwa metody weryfikacji praw dostępu do zasobów elektronicznych, takie jak: podpis elektroniczny kwalifikowany, profil zaufany oraz planowany do wprow adzenia podpis osobisty i m etody biometryczne. Koncepcja/metody badań: Artykuł opracowano na podstawie analizy literatury i przepisów prawnych, raportów Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji na tem at wpływu informatyzacji na działanie urzędów w Polsce oraz własnych analiz korespondencji wpływającej i wychodzącej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego w Katowicach. Przebadano także oferowane użytkownikom możliwości na platformie epuap. Wyniki i wnioski: Wskazano techniki uwierzytelniania stosowane przez podmioty publiczne w komunikacji elektronicznej na platformie epuap, tj. wykorzystanie loginu i hasła, zastosowanie podpisu elektronicznego, zastosowanie profilu zaufanego. Na podstawie analizy przepisów prawnych omówiono planowany do wprowadzenia podpis osobisty. W świetle literatury przedmiotu wykazano, że coraz popularniejsze i najbardziej bezpieczne w świecie wirtualnym są metody biometryczne. Wykorzystanie elektronicznego uwierzytelniania jest konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa w systemach informacyjnych administracji publicznej, z tego względu, że dokument uwierzytelniony ma znaczenie prawne. Badania przeprowadzone przez autorkę w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego w Katowicach pokazały, że w I kwartale 2014 roku wykorzystanie narzędzi elektronicznego uwierzytelniania w administracji publicznej w Polsce dotyczy średnio 6.16% dokumentacji wysyłanej z Urzędu oraz 5.31% dokumentacji otrzymywanej przez Urząd. W wyniku przeprowadzonych badań zaobserwowano liczne bariery jakie napotykają użytkownicy w tych systemach: brak wiedzy na tem at możliwości systemu, brak kompleksowości, brak formularzy elektronicznych, brak wewnętrznych zmian w urzędach. Oryginalność/wartość poznawcza: W polskim piśmiennictwie nie podejmowano dotychczas oceny narzędzi stosowanych w celu identyfikacji użytkowników w systemach administracji publicznej oraz przebiegu procesu uwierzytelniania dokum entów elektronicznych. Słowa kluczowe Administracja publiczna. Identyfikacja elektroniczna. System informacyjny. Uwierzytelnianie. 8 Kontakt z autorką : justyna.adam us@ us.edu.pl

108 ZIN - STUDIA INFORMACYJNE [ R NR 2(106)] / ZIN - INFORMATION STUDIES [ VOL NO. 2(106)] Abstrakt w języku angielskim / Abstract in English Electronic Users Identification Technologies and Their Role in Contemporary Communication with Administrative Institutions Abstract Purpose/thesis: The aim of the article is to introduce the issue of electronic identification that takes place during the communication with the systems of administrative institutions. The author discusses the most modern solutions ensuring high level of security and allowing for the verification of access rights to electronic resources, such as certified electronic signatures, trusted profiles and personal signature and biom etric m ethods (planned to be introduced). Approach/methods: The study was conducted on the basis of the analysis of literature, provisions, the reports of the Ministry of Administration and Digitization on the impact of computerization on Polish administrative institutions and author' own analysis of the arriving and outgoing correspondence in the Province Marshal's Office of Silesia in Katowice. The research also involved the options offered to users via epuap tool. Results and conclusions: The research identified authentication technologies employed in electronic communication by public entities using epuap tool, that is, the use of login and password as well as the application of electronic signature or trusted profile. The analysis of legal provisions helped discuss a personal signature (awaiting the official introduction).the analysis of the literature shows that biometric methods are getting more and more popular while at the same time being the m ost secure ones in the virtual world. The use of electronic authentication is necessary to ensure the security of information systems in public administration, on the grounds that the authenticated document is of legal significance. Studies conducted by the author in the Province Marshal's Office of Silesia in Katowice have shown that, in the first quarter of 2014, the use of electronic authentication tools in public administration concerns on average 6.16% documentation sent from the Office and 5.31% of that received by the Office. The results of the research show that there are numerous barriers faced by the users of these systems, including lack of knowledge about the capabilities of the system, lack of comprehensiveness, electronic forms and internal changes in governm ent offices. Originality/value: The communication with public entities in Poland is governed by numerous laws, which have been shown in the text. The construction of information systems of public administration results from the policy of whole country computerization. There has not been any analysis made so far which tools have been adopted to identify users in these systems, and how the process of authentication of electronic documents is implemented. Keywords Public administration. Electronic identification. Information system. Authentication. Dr JUSTYNA ADAM US-KOW ALSKA - je st adiunktem w Zakładzie Zarządzania Informacją w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Inform acji Naukowej na Uniwersytecie Śląskim. Specjalizuje się w problematyce zarządzania informacją. Najważniejsze publikacje: System informacji archiwalnej w Polsce: historia, infrastruktura, standardy i metody (Katowice 2011). Kontakt z autorką: justyna.adam us@ us.edu.pl Instytut Bibliotekoznawstwa i Inform acji Naukowej Wydział Filologiczny Uniwersytet Śląski w Katowicach Pl. Sejmu Śląskiego Katowice