Definicja. Terminu transseksualizm użył po raz pierwszy D. O. Cauldwell, w 1949 roku, w swoim artykule zatytułowanym: Psychopathia transexualis

Transkrypt

1

2 Definicja Termin transseksualizm etymologicznie wywodzi się z języka łacińskiego (łac. transire ) i oznacza przechodzenie cechy czy wielu cech właściwych jednej płci na drugą płeć. Takie przejście ma charakter trwały. Innymi wcześniej używanymi terminami były określenia: mental cross sexualis, cross dressing, eonizm, metatropizm Najwcześniejszą udokumentowaną próbę objaśnienia zjawiska określonego dzisiaj terminem transseksualizmu podjął Hirschfeld w pracy z 1910 roku. Zdefiniował go jako: ( ) impuls przebierania się w strój charakterystyc zny dla płci, do której dana osoba zgodnie z wyglądem swoich organów płciowych nie należy, impuls ten często wymaga bardzo silnej ekspresji ( ). Hirschfeld (1910) wykluczył z tej definicji przebieranie się w celu zabawy lub ukrycia się. Terminu transseksualizm użył po raz pierwszy D. O. Cauldwell, w 1949 roku, w swoim artykule zatytułowanym: Psychopathia transexualis

3 Rozdział V Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania (F00 - F99) F52 Dysfunkcje seksualne F64 Zaburzenia identyfikacji płciowej F65 Zaburzenia preferencji seksualnych (parafilie) F66 Zaburzenia psychologiczne i zaburzenia zachowania związane z rozwojem i orientacją seksualną

4 Zaburzenia identyfikacji płciowej (F64) F64.0 Transseksualizm F64.1 Transwestytyzm o typie podwójnej roli F64.2 Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie F64.8 Inne zaburzenia identyfikacji płciowej F64.9 Zaburzenia identyfikacji płciowej, nie określone

5 F64.0 Transseksualizm A. Pragnienie życia i akceptacji w roli osoby o przeciwnej płci, zwykle związane z żądaniem doprowadzenia ciała za pomocą zabiegów chirurgicznych lub leczenia hormonalnego do postaci tak zbieżnej z preferowaną płcią, jak to tylko możliwe. B. Tożsamość transseksualna występuje trwale od co najmniej 2 lat. C. Zaburzenie nie jest objawem innego zaburzenia psychicznego ani nie wiąże się z nieprawidłowościami chromosomalnymi.

6 Termin transseksualizm sugeruje tożsamość seksualną, a nie tożsamość płciową, stąd proponujemy, by używać terminu: transpłciowość Transpłciowa kobieta = transseksualizm typu M/K Transpłciowy mężczyzna = transseksualizm typu K/M Transpłciowość (transseksualizm) wg ICD-10- Transseksualizm (F64.0) Pragnienie życia i uzyskania akceptacji jako osoba płci przeciwnej w porównaniu z własną, czemu zazwyczaj towarzyszy uczucie niezadowolenia z powodu własnych, anatomicznych cech płciowych oraz poczucie ich nieprawidłowości, a także chęć poddania si ę leczeniu hormonalnemu lub operacyjnemu, by upodobnić własne ciało tak dalece jak to jest możliwe - do ciała płci preferowanej.

7 1. Płeć chromosomalna ( genotypowa) wyznaczona zostaje przy zapłodnieniu. Określają ją dwa chromosomy płciowe: XY u mężczyzn i XX u kobiet. Oprócz chromosomów płciowych człowiek posiada 44 autosomy. Stąd kariotyp, czyli wzór genetyczny mężczyzny, określany jako 46 XY, a kobiety jako 46 XX. 2. Płeć gonadalna określana jest przez gruczoły płciowe: jądra u mężczyzn, a jajniki u kobiet. Płeć ta zaznacza się od siódmego tygodnia życia płodowego. W tym okresie z niezróżnicowanego związku ( zygoty) zaczyna się wykształcać gonada męska lub żeńska. Proces zróżnicowania kończy się zwykle po porodzie. W okresie dojrzałości płciowej jądra wytwarzają plemniki, a jajniki wytwarzają dojrzałe jaja. 3. Płeć wewnętrznych narządów płciowych ( gonadoforyczna) określana jest przez zróżnicowanie dróg rozrodczych rozwijających z przewodów gonad ( przewody Wolffa u mężczyzn, przewody Mullera u kobiet). Z przewodów Wolffa u mężczyzn wykształcają się nasieniowody. Z przewodów Mullera u kobiet wytwarza się macica, jajowody oraz dystalna część pochwy.

8 4. Płeć zewnętrznych narządów płciowych określana jest przez obecność prącia u mężczyzn a sromu u kobiet. 5. Płeć fenotypowa (somatotypowa, biotypowa) określana jest przez wygląd zewnętrzny dorosłego człowieka (czyli przez drugorzędne i trzeciorzędne cechy płciowe). 6. Płeć hormonalna określana jest przez czynność wewnątrzwydzielniczą jąder i jajników. Obydwa te gruczoły wytwarzają hormony płciowe (androgeny i estrogeny), lecz w różnym stosunku proporcjonalnym; u osobników męskich poziom androgenów jest znacznie wyższy niż estrogenów, natomiast u osobników żeńskich jest odwrotnie. 7. Płeć metaboliczna określana jest przez rodzaj aparatu enzymatycznego niektórych systemów metabolicznych. Na przykład hormony płciowe męskie (androgeny) mogą aktywizować pewne układy enzymatyczne w okresie życia płodowego w sposób nieodwracalny, ich dalsza aktywność nie zależy już potem od poziomu tych hormonów płciowych. 8. Płeć socjalna (metrykalna, prawna) ustalana bywa tuż po urodzeniu na podstawie budowy zewnętrznych narządów płciowych. Płeć ta ma później wyznaczać pełnienie roli męskiej lub żeńskiej.

9 9. Płeć mózgowa polega na typowo płciowym zróżnicowaniu się mózgu oraz manifestuje się w dwojaki sposób. Po pierwsze żeńskie podwzgórze i przysadka mózgowa uzyskują specyficzne funkcje wewnątrzwydzielnicze, które cechują się występowaniem pozytywnego mechanizmu zwrotnego. Po drugie, istnienie tego właśnie systemu wewnątrzwydzielniczego wyznacza prawdopodobnie typowo żeńskie zachowanie seksualne. Podwzgórze i przysadka mózgowa typu męskiego nie posiada tego typu pozytywnego mechanizmu sprzężenia zwrotnego oraz związanego z nim cyklicznego oddziaływania hormonów, a poza tym, wpływają one na typowo męski sposób zachowania seksualnego. Typowo płciowe zróżnicowanie podwzgórza i przysadki mózgowej oraz ich wpływu na typowo męskie lub żeńskie zachowanie seksualne, widoczne jest bardzo wyraźnie u gryzoni, a także u licznych innych gatunków zwierząt. Natomiast u naczelnych, a także u człowieka, typowo płciowe zróżnicowanie się mózgu ujawnia się w sposób oczywisty w zakresie endokrynnej czynności podwzgórza i przysadki mózgowej, natomiast nie jest tak wyraźne w zakresie wyznaczania typowo męskiego lub żeńskiego sposobu zachowania się seksualnego.

10 10. Płeć psychiczna określana zostaje poprzez poczucie przynależności do danej płci a więc poprzez identyfikowanie się osobnika z płcią męską lub żeńską. Identyfikacja z płcią przejawia się na zewnątrz poprzez zachowanie wchodzące w zakres ról płciowych, także poprzez związane z nimi przeżycia i odczucia.

11 (...) stopień i rodzaj płciowości człowieka sięga w jego najostateczniejsze szczyty ducha(...). F. Nietzsche (1907), Poza dobrem i złem Dusza, zgodnie z tradycją, jest organem sterującym, zarządzającym całością organizmu, a więc jej władza sięga głęboko, przenika całość jestestwa. Różnorodność jest wzbogaceniem Abp S. Gądecki Papież Franciszek , Jerozolima

12

13 Wprowadzamy nowe pojęcia: Tożsamość płciowa (dotychczasowe psychiczne poczucie płci) Tożsamość seksualna (dotychczasowe: kierunek popędu seksualnego, orientacja seksualna)

14 Nowa definicja brzmi: Jest to utrwalone i intensywne doświadczanie odczuwania i przeżywania własnej płciowości, która może być zgodna lub nie z płcią metrykalną.

15 1. płeć żeńska 2. płeć męska 3. płeć nieokreślona 4. płeć transwestytyczna 5. płeć transgenderyczna 6. płeć transseksualna 7. płeć autogenifiliczna

16 1. heteroseksualność 2. płeć nieokreślona (biseksualność) 3. homoseksualność 4. autoerotyzm 5. aseksualność

17 Natura, ewolucja, Stwórca w myśleniu o płciowości człowieka, bardziej dopuszcza możliwość istnienia całej palety odcieni różnorodności ludzkiej płciowości i seksualności (7 rodzajów tożsamości płciowej x 5 rodzajów tożsamości seksualnej = Niagara erotyki). Tylko my, ludzie w myśleniu o nas samych tkwimy w schemacie: istnieje tylko kobieta i tylko mężczyzna, a kto nie mieści się w tym schemacie, biada mu. S. Dulko

18 Najbardziej wszechstronną definicję transseksualizmu (obecnie: transpłciowości) podał prof. Kazimierz Imieliński. Transseksualizm w tym ujęciu oznacza rozbieżność między poczuciem psychicznym płci, a budową ciała morfologiczno biologiczną oraz płcią socjalną (metrykalną, prawną), które odczuwane są jako "obce" i należące do płci przeciwnej. Transseksualista (osoba transpłciowa) czuje się mężczyzną "uwięzionym" w ciele kobiety - i odwrotnie. W związku z tym, oraz w związku z odrazą do posiadanego ciała, należącego do innej płci, występuje znaczne poczucie cierpienia oraz pragnienie akceptacji społecznej w roli zgodnej z płcią przeżywaną psychicznie.

19 W diagnozowaniu transpłciowości podstawowe znaczenie mają badania medyczno psychologiczne, w tym szeroki zakres badań laboratoryjnych poszerzonych o badania neuroendokrynne. Procedura diagnostyczna uzupełniana jest Dwu Trzyletnim Testem Realnego Życia (Money, 1980), czyli sprawdzeniem się osoby transpłciowej w funkcjonowaniu społecznym w roli nowej płci, zgodnie z poczuciem psychicznym, a nie posiadanymi znamionami ciała. Poza tym przeprowadza się konsultacje: psychiatryczną, ginekologiczną, urologiczną i endokrynologiczną.

20 Transpłciowa kobieta (budowa anatomiczna męska, psychiczne poczucie płci żeńskie) Transpłciowy mężczyzna (budowa anatomiczna żeńska, psychiczne poczucie płci męskie)

21 1. Diagnoza 2. Terapia hormonalna 3. Procedura sądowa 4. Operacje chirurgiczne 5. Opieka psychologiczna

22 Wśród badanych przeważają transpłciowi mężczyźni. Stosunek transpłciowych kobiet do transpłciowych mężczyzn w Polsce wynosi 1 : 3,4. Częstotliwość występowania transpłciowych kobiet w Polsce w odniesieniu do liczby ludności wynosi jeden przypadek na 57 tys. urodzeń (1:57 000). Częstotliwość występowania transpłciowych mężczyzn wynosi jeden przypadek na 17 tys. urodzeń w odniesieniu do liczby ludności (1:17 000).

23 Transpłciowość należy różnicować z transwestytyzmem, transgenderyzmem, autogenifilizmem, zniewieściałym homoseksualizmem, oraz z niektórymi przypadkami innych chorób: padaczki, psychoz z zaburzeniami identyfikacji płciowej, neurotyzmu przebiegającego z agresywnym nastawieniem wobec własnych narządów płciowych oraz socjopatii, psychopatii oraz osobowości mnogiej ( Multiple Personality Disorder ) i przede wszystkim dysmorfofobii.

24 Leczenie transpłciowości po uprzednim zakwalifikowaniu komisyjnym polega na : prowadzeniu doradztwa, psychoterapii; dokonaniu sądowego sprostowania lub unieważnienia oznaczenia płci w akcie urodzenia /nowy proponowany termin w projekcie Ustawy brzmi: uzgadnianie płci/; terapii hormonalnej mającej na celu podkreślenie cech fizjologiczno anatomicznych właściwych płci przeżywanej psychicznie;

25 W szczególnych przypadkach, po wyczerpaniu wszystkich innych metod, stosuje się chirurgiczną zmianę płci; Wymienione metody terapii mają na celu zmniejszenie cierpienia psychicznego i lepsze przystosowanie społeczne pacjentów do roli zgodnej z ich psychicznym poczuciem płci, eliminują także myśli, próby, czy tendencje samobójcze.

26 Lepsze efekty rehabilitacyjne osiągane są w grupie transpłciowych mężczyzn, niż w grupie transpłciowych kobiet. Zmiana płci poprzez leczenie hormonalne i zabieg chirurgiczny jest jedynie formą rehabilitacji leczniczej transpłciowości, ale nie wyleczeniem. Można zmienić budowę ciała i zależności hormonalne, ale nie można zmienić identyfikacji płciowej człowieka, czyli psychicznego poczucia płci (tożsamości płciowej).

27 Co nas czeka: 1. W zakresie diagnostyki: nowe DSM-V Gender Dysphoria ICD-11- nowe pojęcia, definicje? Program Brain Activity Map (USA) Sejm RP opracowuje Ustawę o Uzgadnianiu Płci 3. W zakresie etiologii: o Wyniki badań z zakresu genetyki klinicznej rzucają nowe światło na powstawanie transpozycji płci 2. W zakresie terapii: Wytwarzanie i wszczepianie narządów płciowych w oparciu o komórki macierzyste (USA)

28 Dziękuję za uwagę