Razem Blisko Krakowa

Transkrypt

1 ANALIZA WYKONALNOŚCI PROJEKTU Tytuł projektu Załącznik do wniosku o dofinansowanie projektu Razem Blisko Krakowa zintegrowany rozwój podkrakowskiego obszaru funkcjonalnego Nr projektu (uzupełnia Operator Programu)

2 Spis treści I. DIAGNOZA PROBLEMU/-ÓW NA TLE UWARUNKOWAŃ SPOŁECZNO- GOSPODARCZYCH... 4 I.1 Charakterystyka obszaru funkcjonalnego... 4 I.2 Wspólne problemy obszaru funkcjonalnego, będące podstawą opracowania projektu... 6 I.3 Zgodność z założeniami polityk oraz celami programu i celami tematycznymi polityki spójności UE na lata II. CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU II.1 Lokalizacja II.1.1 Ogólna charakterystyka lokalizacji II.1.2 Krótka charakterystyka JST wchodzących w skład obszaru funkcjonalnego II.1.3 Lokalizacja poszczególnych realizacji w ramach projektu II.1.4 Mapka obszaru z lokalizacją projektu II.2 Zakres działań w projekcie wraz z uzasadnieniem II.2.1 Logika działań w projekcie II.2.2 Opis działań projektowych II.3 Harmonogram realizacji projektu II.4 Użyteczność spodziewanych produktów możliwości i plany ich dalszego wykorzystania II.5 Analiza finansowa i budżet projektu (struktura finansowania)

3 II.6 Analiza ryzyka i sposobów zarządzania nim III. PARTNERSTWO- ANALIZA INSTYTUCJONALNA I ORGANIZACYJNO-PRAWNA III.1 Charakterystyka beneficjentów partnerów III.1.1 Partnerzy III.1.2 Szczegółowa charakterystyka partnerów III.1.3 Wcześniejsze doświadczenie partnerów we współpracy III.2 Organizacja partnerstwa: wykonalność instytucjonalno-organizacyjna, sposób zarządzania i monitoringu III.2.1 Status partnerstwa wdrażającego projekt III.2.2 Finansowanie III.2.3 Zarządzanie i podział zadań III.2.4 Doświadczenie beneficjenta i partnerów (zdolność instytucjonalna) III.3 Plan rozwoju instytucjonalnego IV. PARTYCYPACJA SPOŁECZNA V. WNIOSKI Z ANALIZY WYKONALNOŚCI VI. Załączniki

4 I. DIAGNOZA PROBLEMU/-ÓW NA TLE UWARUNKOWAŃ SPOŁECZNO- GOSPODARCZYCH I.1 Charakterystyka obszaru funkcjonalnego Obszar funkcjonalny, będący przedmiotem analizy statystycznej, tworzą następujące gminy powiatu krakowskiego: Gmina Czernichów, Gmina Mogilany, Miasto i Gmina Skawina oraz Miasto i Gmina Świątniki Górne oraz Gmina Liszki. Obszar usytuowany jest w sąsiedztwie Krakowa, w odległości nieprzekraczającej 30 km od centrum miasta. Od południa graniczy z powiatami myślenickim i wadowickim, od wschodu z powiatem wielickim, od zachodu zaś z powiatem chrzanowskim. Łączna powierzchnia obszaru funkcjonalnego wynosi 321 km 2, co stanowi 26% całej powierzchni powiatu. Jednocześnie, liczba mieszkańców obszaru funkcjonalnego na koniec 2011 r. wynosiła ok 96 tys., co stanowiło 36% wszystkich mieszkańców powiatu krakowskiego. Względnie wysoka gęstość zaludnienia świadczy o wysokiej atrakcyjności osadniczej obszaru funkcjonalnego. Niemniej jednak, podstawowym jego wyróżnikiem pozostaje wielkość egzogenicznej bazy ekonomicznej, czyli tych działań gospodarczych, które dotyczą odbiorców spoza obszaru. Dynamika wzrostu liczby pracujących (wg danych BDL GUS) w latach na obszarze funkcjonalnym wyniosła 34%, podczas gdy przeciętnie w województwie małopolskim wzrost wyniósł ok. 15%. Dwa ośrodki miejskie, znajdujące się na obszarze funkcjonalnym, zaliczane są do silnie wyspecjalizowanych ośrodków przemysłowych, co przekłada się na dominację zatrudnionych w sektorze przemysłowym wśród wszystkich pracujących. Potwierdzeniem takiego stanu rzeczy jest odsetek podmiotów działających w sektorze usług, kształtujący się na poziomie 54,9%, tj. niżej od wartości w całym powiecie krakowskim (wynoszącej 57,1%). Jednocześnie, liczba podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON na 1 tys. mieszkańców obszaru funkcjonalnego wynosi 102 i jest zdecydowanie wyższa od przeciętnej powiatowej, kształtującej się na poziomie 96 jednostek. Wyższy od przeciętnej powiatowej jest także odsetek dużych przedsiębiorstw (zatrudniających 250 i więcej osób). Na terenie obszaru działają dwie Strefy Aktywności Gospodarczej w Skawinie, skupiające kilkadziesiąt podmiotów w tym kilka dużych koncernów krajowych i zagranicznych. Charakterystyczną pochodną rozwiniętej funkcji gospodarczej obszaru funkcjonalnego jest dwukierunkowy przepływ ludności na rynku pracy (pomiędzy obszarem, a miastem Krakowem), odmienny od tradycyjnych procesów zachodzących na obszarach okalających metropolie, gdzie procesy przepływu ludności są jednokierunkowe (mieszkańcy obszarów podmiejskich pracują w centrach miast). Dominacja funkcji gospodarczej obszaru funkcjonalnego skorelowana jest ze wskazaną uprzednio, rosnącą funkcją mieszkaniową. Saldo migracji z lat na 1 tys. mieszkańców obszaru funkcjonalnego kształtowało się na poziomie 31 osób, co zdecydowanie przewyższało średnią wojewódzką (6 osób na 1000 mieszkańców). Niemniej było to zdecydowanie mniej od przeciętnej wartości w całym powiecie krakowskim, kształtującej się na poziomie 49 osób na 1000 mieszkańców. Nie ulega wątpliwości, że postępujące procesy suburbanizacji współwystępują tutaj z rosnącym rynkiem pracy. Funkcja osadnicza nie jest jednak tak znacząca, jak w gminach leżących w północnej części powiatu krakowskiego, 4

5 określanych mianem sypialni Krakowa. Względnie wysoki wskaźnik przyrostu naturalnego na terenie obszaru (2,1 os. na 1000 mieszkańców na terenie obszaru w stosunku do 1 os. na 1000 mieszkańców na terenie powiatu krakowskiego) skłania natomiast do stwierdzenia, że w procesach osadniczych uczestniczą w dużej mierze osoby młode, rozpoczynające karierę na rynku pracy i szukające alternatywy dla kosztownego rynku nieruchomości w Krakowie. Potwierdzają to procesy migracyjne, w ramach których zdecydowaną większość zameldowań (74% w latach ) stanową zameldowania z miast. Obok funkcji gospodarczej i mieszkaniowej wspomnieć należy o środowiskowych uwarunkowaniach obszaru funkcjonalnego. Bogate walory przyrodnicze, a także zróżnicowana rzeźba terenu, warunkują jego atrakcyjność krajobrazową (na obszarze spotkamy różne typy krajobrazu: jurajski, nadrzeczny, pagórkowaty) oraz rekreacyjnoturystyczną (duży potencjał do rozwoju turystyki wodnej i przyrodniczej, a także rowerowej). Istotne znaczenie mają też, bardzo cenne przyrodniczo, obszary zalesione w ich obrębie wyznaczono liczne rezerwaty przyrody, jak np. Kozie Kąty, Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy czy Rudniański Park Krajobrazowy. Obok elementów przyrodniczych obszar funkcjonalny wyróżnia bogate dziedzictwo kulturowe, w tym zabytki kultury materialnej: świeckiej i religijnej, a także obiekty rękodzieła rzemieślniczego. 5

6 I.2 Wspólne problemy obszaru funkcjonalnego, będące podstawą opracowania projektu Przedstawiona powyżej krótka charakterystyka obszaru funkcjonalnego, opisująca podstawowe aspekty społeczne, demograficzne oraz przyrodnicze, stała się podstawą do zdefiniowania podstawowych problemów charakterystycznych dla tej części krakowskiego obszaru metropolitalnego. Pogłębioną diagnozę obszaru funkcjonalnego przeprowadzono w oparciu o metodologię zastosowaną do delimitacji subregionów funkcjonalnych województwa małopolskiego. Obszar analizy podzielony został na pola badawcze, które w sposób komplementarny zagospodarowują ogół zjawisk społeczno-gospodarczych (potencjał gospodarczy, kapitał ludzki, atrakcyjność przyrodnicza, potencjał turystyczny, jakość życia, dostępność komunikacyjna, zarządzanie rozwojem). Każdy z obszarów badawczych podzielony został wewnętrznie, w zależności od złożoności struktury i różnorodności procesów, zachodzących w ramach danego pola, na które łącznie składało się 21 podobszarów tematycznych (m.in. potencjał demograficzny, potencjał intelektualny, kapitał społeczny). W ramach każdego obszaru zdefiniowano od kilku do kilkunastu wskaźników statystycznych, opisujących daną sytuację tematyczną. Zebrane dane przedstawiały kształtowanie się wskaźników w poszczególnych gminach obszaru funkcjonalnego, a także - w celach porównawczych - w powiecie krakowskim i/lub województwie małopolskim (w zależności od dostępności danych). Te pola badawcze, które wskazywały na występowanie wspólnych problemów na całym obszarze funkcjonalnym, zostały poddane szerszej analizie, co zostało opisane poniżej. Jednym z podstawowych pól ujemnie odznaczających się na tle powiatu oraz województwa była charakterystyka jakości życia, którą przedstawiono jako układ kilku podstawowych usług publicznych (edukacja, kultura, ochrona zdrowia, kultura fizyczna, pomoc społeczna, gospodarka mieszkaniowa). Podobnych konkluzji dostarcza raport Badanie funkcji, potencjału oraz trendów rozwojowych miast w województwie małopolskim, przygotowany dla Małopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju. Dwa miasta leżące na terenie obszaru funkcjonalnego określone zostały jako jednostki o słabych warunkach życia i poziomie usług publicznych, wymagające selektywnego wsparcia w tym zakresie. Podobną charakterystyką odznaczają się tereny wiejskie obszaru funkcjonalnego. Ujemnie odznacza się szczególnie sfera edukacyjna. Przeciętne wyniki sprawdzianów po szkole podstawowej oraz testu gimnazjalnego utrzymują się na poziomie średniej dla powiatu krakowskiego, jednak są niższe od wyników szkół w mieście Krakowie. Wzrost aspiracji życiowych młodego pokolenia prowadzi do wzmożenia ciążeń, szczególnie w zakresie szkolnictwa średniego i wyższego do stolicy województwa. Kraków obejmuje bezpośrednią strefą wpływów gminy południowej części powiatu krakowskiego w skali przekraczającej ponad 50% uczących się. W sytuacji dynamicznego rozwoju sektora przemysłowego na terenie obszaru funkcjonalnego, prowadzi to do powstania luki kompetencyjnej i braków w zakresie wykwalifikowanej siły roboczej. Badania zapotrzebowania pracodawców, przeprowadzane przez publiczne służby zatrudnienia, wskazują na szczególne niedostosowania w zakresie absolwentów ponadgimnazjalnych szkół zawodowych i technicznych. 6

7 Zdecydowanie wyższy od przeciętnego w Małopolsce jest z kolei potencjał demograficzny na obszarze funkcjonalnym. Dodatnie wskaźniki przyrostu naturalnego wskazują na potrzebę inwestycji w sferę edukacyjną, która w sytuacji lokalnego wyżu demograficznego - dodatkowo wzmacniać będzie potencjał rozwojowy wszystkich gmin partnerskich. Rozwiązanie problemu niedostosowań strukturalnych na rynku pracy oraz wprowadzenie adekwatnego do potrzeb kształcenia zawodowego jest zadaniem trudnym i kosztownym do rozwiązania na poziomie pojedynczej gminy. Zapotrzebowanie na konkretne wykształcenie, płynące ze strony uczniów na poziomie szkolnictwa średniego, może zostać zaspokojone dzięki szerokiej współpracy wszystkich Partnerów w ramach przedmiotowego Projektu. Warto zaznaczyć, że migracja wewnętrzna uczniów pomiędzy miejscowościami obszaru funkcjonalnego nie stanowi większego problemu logistycznego - zapotrzebowanie w tym zakresie zaspokajane jest przez publiczne i prywatne przedsiębiorstwa transportowe. Racjonalność ekonomiczna lokowania środków finansowych skłania natomiast do podejmowania wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie rozwoju edukacji. Ważne jest zaangażowanie w ten proces partnerów zewnętrznych, reprezentujących podmioty działające na rynku pracy (Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego, izby gospodarcze, organizacje pozarządowe). Innym aspektem jakości życia, negatywnie charakteryzującym obszar funkcjonalny, jest dostępność do usług kulturalnych. Przeciętna liczba imprez kulturalnych organizowanych na obszarze wg dostępnych danych BDL GUS wyniosła 25 imprez na 10 tys. mieszkańców, podczas gdy w powiecie krakowskim było to średnio 31, a w województwie małopolskim aż 89 imprez. Dostępność usług kulturalnych nie jest jedynie elementem konsumpcyjnym sfery publicznej. Zgodnie z założeniami Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego, rozwój kulturalny stanowi jeden z podstawowych czynników korzystnie wpływających na kształtowanie wielu fundamentalnych postaw, tj.: aktywnych postaw w zakresie działalności publicznej, postaw społecznych, rozumianych jako kształtowanie postaw sprzyjających kooperacji i współpracy, postaw komunikacyjnych, nastawionych na usprawnienie procesów komunikacji społecznej i wymiany wiedzy, postaw cyfrowych, polegających na kształceniu kompetencji w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych i zapobieganiu wykluczeniu cyfrowemu grup szczególnie zagrożonych (np. osób powyżej 50. roku życia), postaw medialnych, polegających na przygotowaniu do autonomicznego i krytycznego odbioru, zachowań kreatywnych, rozumianych jako zdolność do kreatywnego myślenia oraz do ekspresji twórczej. Powyższe czynniki są kluczowe dla procesu stymulowania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Tymczasem, charakterystyka procesów demograficznych na obszarze funkcjonalnym odznacza się dużym odsetkiem ludności napływowej (imigranci z Krakowa) oraz 7

8 przebywającej tymczasowo (powiązania związane wyłącznie z pracą zawodową). Taki stan rzeczy determinuje niski poziom tożsamości lokalnej, brak silnych więzi społecznych, co z kolei utrudnia implementację partycypacyjnego modelu rozwoju lokalnego, angażującego, oprócz władz lokalnych, także przedstawicieli środowisk lokalnych: organizacji pozarządowych oraz mieszkańców. Podejmowanie działań na rzecz społeczności lokalnej stanowi jeden z konkretnych wymiarów dobrze funkcjonującej demokracji obywatelskiej. Tymczasem wg danych MPiPS za rok 2011, na terenie obszaru funkcjonalnego, przeciętnie na 20 tys. mieszkańców działała 1 organizacja pożytku publicznego. W całym województwie wskaźnik ten był niespełna 4-krotnie wyższy. Inne wymiary kapitału społecznego to m.in. zaufanie do instytucji publicznych i aktywność polityczna w społeczności lokalnej. Wskaźnik mierzony najczęściej odsetkiem mieszkańców aktywnie uczestniczących w wyborach również daje świadectwo niskiego poziomu kapitału społecznego. Łączna frekwencja w ostatnich wyborach samorządowych (2010 r.) na obszarze funkcjonalnym wyniosła niespełna 48%, co oznacza, że ponad połowa uprawnionych do głosowania mieszkańców zrezygnowała z prawa do wyboru władz lokalnych (nieznacznie wyższe wskaźniki odnotowano dla powiatu krakowskiego i województwa małopolskiego). Problem ten jest charakterystyczny dla całego obszaru funkcjonalnego. Wspólne przedsięwzięcia, zaplanowane w ramach Projektu, zmierzające do zaktywizowania mieszkańców, mają na celu budowanie kapitału społecznego, służącego wzmacnianiu więzi społecznych oraz stymulowaniu szerszej, pogłębionej kooperacji, przekładającej się z kolei na wyższy poziom zaufania i zaangażowania społecznego, które wpływają na rozwój obszary całej jego wspólnoty. Ponadto, do budowy kapitału społecznego, zarówno w jego wymiarze wiążącym, jak i pomostowym, przyczynią się wszelkie przedsięwzięcia kulturalne, szczególnie te o zasięgu ponadgminnym. Wykorzystanie potencjału wspólnych elementów dziedzictwa kulturowego obszaru południowo-zachodniej części pierścienia Krakowa pozwoli na przyspieszenie dynamiki rozwoju gospodarczego, a także wzmocnienie poziomu tożsamości lokalnej. Bogate walory przyrodnicze stanowią znaczny potencjał rozwojowy obszaru funkcjonalnego, szczególnie w zakresie rozwoju funkcji turystycznych oraz rekreacyjnych. Powierzchnia terenów zielonych na jego terenie jest 2-krotnie wyższa niż średnia w powiecie krakowskim, a liczba pomników przyrody na 100 km 2 wynosi 0,43, podczas gdy w powiecie krakowskim jest to 0,38, a w Małopolsce 0,14. Niestety analiza potencjału turystycznego wskazuje na istotne braki w zakresie umiejętności wspólnego zarządzania, gospodarowania tym niepowtarzalnym zasobem. Gęstość bazy turystycznej jest o prawie połowę niższa niż przeciętnie w powiecie krakowskim (liczba miejsc noclegowych na 1 km 2 ), co przekłada się z kolei na niską intensywność ruchu turystycznego (średnio 2,5-krotnie mniej niż przeciętnie w powiecie). Położenie i charakterystyka subregionu wiąże się z dużymi możliwościami rozwoju turystyki biznesowej, rekreacyjnej, jednodniowej, a także w niektórych obszarach agroturystyki. Wspólne działania w ramach Projektu przysłużą się lepszemu wykorzystaniu tej naturalnej przewagi konkurencyjnej obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa. Wykorzystanie walorów przyrody jest jednak w olbrzymim stopniu uzależnione od stopnia zachowania dziedzictwa przyrodniczego i skuteczności działań chroniących środowisko naturalne. Największe braki zdiagnozowano na płaszczyźnie gospodarki 8

9 wodno-ściekowej. Jedynie 37% mieszkańców obszaru funkcjonalnego posiada dostęp do sieci kanalizacyjnej, podczas gdy przeciętnie w województwie wskaźnik ten wynosi niespełna 53%. W przypadku korzystających z oczyszczalni ścieków wskaźnik ten jest nieznacznie wyższy i plasuje się na poziomie 45% (w Małopolsce 57%). Wysoki poziom pyłów przekłada się z kolei na niską jakość powietrza. Zaniedbania w wymienionych obszarach istotnie obniżają atrakcyjność rekreacyjno-turystyczną, bazującą na walorach przyrodniczych. Interwencja i regulacje w zakresie gospodarki wodnej są niezwykle istotne także ze względu na przeciwdziałanie zagrożeniom powodziowym i osuwiskowym. Opisana problematyka jest wspólna dla całego obszaru funkcjonalnego, choć charakteryzuje się różnym natężeniem (najlepiej sytuacja wygląda w miastach). Istotne jest, aby decyzje i regulacje w zakresie ochrony środowiska, ze względu na ich skuteczność, podejmowane i respektowane były na całym obszarze, stanowiącym samodzielny ekosystem. Ponadto, większość inwestycji z zakresu ochrony środowiska - ze względów ekonomicznych winna być realizowana w partnerstwie kilku jednostek (problem dotyczy szerszego grona odbiorców, wykraczających ponad grupę mieszkańców jednej gminy). Również opisane uprzednio inwestycje turystyczne odnoszą się do całego obszaru funkcjonalnego, o czym dodatkowo świadczy sposób konsumpcji produktów turystycznych, nieprzypisany do administracyjnych granic. Z powyższych względów wspólne i holistyczne programowanie polityki turystycznej i środowiskowej jest zasadne. Opisane w powyższym akapicie problemy dotyczą kilku podstawowych sfer życiowych i dziedzin aktywności władz lokalnych oraz mieszkańców, przekładających się na tempo rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru funkcjonalnego. Interwencja zmierzająca do wzmocnienia prorozwojowych zmian powinna: koncentrować się wokół sfery edukacji i polityki społecznej, mającej na celu przeciwdziałanie procesom bezrobocia, wykorzystywać endogeniczne potencjały obszaru funkcjonalnego, wynikających z aspektów przyrodniczych i kulturowych, przy jednoczesnej dbałości o zachowanie tego niepowtarzalnego dziedzictwa (stanowiącego naturalną przewagę całego obszaru funkcjonalnego), przyczyniać się do budowy kapitału społecznego, wzmacniania więzi społecznych oraz zwiększenia poziomu zaangażowania obywatelskiego, szczególnie w zakresach zdefiniowanych powyżej. Zdiagnozowanych na obszarze funkcjonalnym problemów nie sposób traktować rozłącznie. Definiując możliwości rozwojowe obszaru funkcjonalnego trzeba mieć na uwadze wzajemne przenikanie i współoddziaływanie wszystkich sfer problemowych. Dokonuje się ono nie tylko nie tylko na płaszczyźnie funkcjonalnej, lecz także przestrzennej. Jest to podstawowe uzasadnienie dla celowości wspólnego przezwyciężania problemów. Wzajemne działania, dzięki efektowi synergii, będą bardziej skuteczne niż interwencja pojedynczych partnerów. Nie chodzi tu jedynie o efektywność ekonomiczną, pozwalającą na bardziej racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi. Równie ważna jest użyteczność i adekwatność rozwiązań, która wzrośnie dzięki wymianie doświadczeń, dotychczasowych dobrych praktyk i wspólnej drodze przezwyciężania problemów. Fundamentalne znaczenie ma również trwałość podjętej interwencji. Wbudowanie 9

10 polityki publicznej w szeroki mechanizm partnerski automatycznie ogranicza zależność podejmowanych działań od cyklu wyborczego, daje też szansę zaszczepienia i kontynuowanie zmian wśród innych jednostek, w tym momencie nie objętych partnerstwem. 10

11 I.3 Zgodność z założeniami polityk oraz celami programu i celami tematycznymi polityki spójności UE na lata Założenia Projektu Razem Blisko Krakowa znajdują odzwierciedlenie w ramach priorytetów interwencji EOG na lata Przede wszystkim są to: przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu; lokalny rynek pracy; zadania oświatowo-edukacyjne ( w szczególności analiza rynku pracy pod kątem potrzeb systemu edukacji na poziomie powiat/gmina); kształtowanie przestrzeni publicznej, w tym rewitalizacja obszarów zdegradowanych i działania na rzecz rozwoju przestrzeni publicznych służących wzmocnieniu lokalnych więzi społecznych; partycypacja społeczna wzmocnienie udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji lokalnych; konsultowanie z partnerami prawa lokalnego, strategii i planów rozwoju gminy, umożliwienie wpływu partnerów na działania realizowane przez władze lokalne a także priorytetów UE , takich jak: Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów; Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników; Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem; Inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie; Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej Założenia projektu Razem Blisko Krakowa znajdują także odzwierciedlenia i uzasadnienie w wielu innych dokumentach o charakterze strategicznym szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego: 1. Polityka Spójności na lata Zintegrowane podejście terytorialne to wielowymiarowa, dostosowana do cech i wyników specyficznych dla danego terytorium (obszaru funkcjonalnego), wychodząca poza tradycyjne granice administracyjne, współpraca i koordynacji działań ze strony władz różnego szczebla w celu osiągnięcia wspólnych celów. Podejście to zgodne jest z nowym celem spójności terytorialnej, wprowadzonym przez Traktat Lizboński. Wśród narzędzi integracji znalazły się m.in. zintegrowane strategie i inwestycje terytorialne (art. 99 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów) dla osiągnięcia inteligentnej, zrównoważonej i sprzyjającej włączeniu Europy, przewidywanej w Strategii Europa Podstawowe elementy ZIT obejmują m.in. wyznaczone terytorium oraz zintegrowaną strategię rozwoju, charakteryzującą potrzeby rozwojowe danego obszaru funkcjonalnego, opracowaną w celu osiągnięcia efektu synergii. 11

12 Projekt Razem Blisko Krakowa stanowi wzorcowy przykład interwencji, służącej rozwiązaniu problemów i zaspokojeniu potrzeb społecznych na poziomie ponadgminnym, których pojedyncze podmioty, bez zawiązania partnerstwa, nie byłyby w stanie zrealizować. 2. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego (projekt) Główny cel Strategii Rozwoju Kapitały Społecznego jednej z 8 strategii branżowych, określających rozwój Polski do 2020 roku stanowi wzmocnienie udziału kapitału społecznego w rozwoju społeczno-gospodarczym Polski. Jest to jeden celów określonych w Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju. Polska Trzecia Fala Nowoczesności, oraz Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju. SRKS ma również służyć osiąganiu celów wskazanych w dokumencie strategicznym Unii Europejskiej Europa Działania zaplanowane w Projekcie charakteryzują się spójnością z następującymi celami operacyjnymi określonymi w SRKS: Kształtowanie postaw sprzyjających kooperacji, kreatywności oraz komunikacji; Poprawa mechanizmów partycypacji społecznej i wpływu obywateli na życie publiczne; Usprawnienie procesów komunikacji społecznej oraz wymiany wiedzy; Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego. 3. Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020 (projekt - marzec 2013) Głównym celem Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego - kolejnej strategii branżowej - jest rozwijanie kapitału ludzkiego poprzez wydobywanie potencjałów osób, tak aby mogły one w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, politycznym i ekonomicznym na wszystkich etapach życia. SRKL również wpisuje się w cele określone w Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju. Polska Trzecia Fala Nowoczesności, Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju oraz w dokumencie strategicznym Unii Europejskiej, Europa Działania zaplanowane w Projekcie w sposób szczególny wpisują się w następujące cele szczegółowe i kierunki interwencji SRKL: Wzrost zatrudnienia, szczególnie poprzez: o Zapewnienie powszechnego dostępu do wysokiej jakości kształcenia i szkolenia odpowiadającego na zmieniające się potrzeby rynku pracy, a także stworzenie efektywnego systemu przejścia z edukacji (kształcenia i szkolenia) do zatrudnienia; o Dostosowanie oferty dydaktycznej i kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy przez zacieśnianie współpracy przedsiębiorstw ze sferą edukacji oraz umożliwienie uczniom i studentom praktycznej nauki w przedsiębiorstwach w ramach bardziej rozwiniętego systemu praktyk zawodowych i staży. Poprawa sytuacji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; 12

13 Podniesienie poziomu kompetencji i kwalifikacji obywateli. 4. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego Regiony, miasta, obszary wiejskie KSRR to kluczowy dokument z punktu widzenia kreowania polityki rozwoju na szczeblu regionalnym i niższym. Działania opisane w Projekcie wpisują się w przedstawiony w KSRR nowy paradygmat polityki rozwoju, poprzez uwzględnienie poniższych wytycznych: tworzenie polityk wieloletnich i zdecentralizowanych w przeciwieństwie do dotychczasowych dotacji jednorazowo przeznaczanych na działania krótkoterminowe; finansowanie inwestycji wyselekcjonowanych - jako tych działań, które w największym stopniu przyczyniają się do rozwoju społeczno-gospodarczego regionu i powodują jego dyfuzję innowacji; wieloszczeblowe zarządzanie polityką regionalną zaangażowanie wielu partnerów w układzie wertykalnym jak i horyzontalnym. Pierwszym celem polityki regionalnej do 2020 jest wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ). W jego ramach podstawowymi kierunkami działań są: jak najlepsze wykorzystanie potencjału terytoriów cechujących się największą zdolnością do kreowania wzrostu gospodarczego (ośrodków wojewódzkich, np. Krakowa wraz z ich obszarami funkcjonalnymi) oraz budowanie mechanizmów służących rozprzestrzenianiu procesów rozwojowych z biegunów wzrostu przy jednoczesnej budowie potencjału absorpcyjnego i wykorzystanie potencjału endogenicznego innych obszarów takich jak ośrodki subregionalne, obszary wiejskie i inne obszary funkcjonalne o wyraźnej specjalizacji przestrzennej (patrz str. 89). KSRR definiuje jednocześnie kilka obszarów strategicznych wyzwań, na które polityka regionalna wspierająca konkurencyjność regionów i zapewniająca spójność terytorialną kraju musi odpowiedzieć za pomocą rozwiązań szczegółowych, np.: lepsze wykorzystanie potencjałów najważniejszych obszarów miejskich do kreowania wzrostu i zatrudnienia oraz stymulowania rozwoju pozostałych obszarów, zapewnienie spójności wewnętrznej kraju. Niedopuszczenie do nadmiernych zróżnicowań przestrzennych, pełniejsze wykorzystanie zasobów pracy oraz poprawa ich jakości, ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych, wykorzystanie potencjału kulturowego i turystycznego dla rozwoju regionalnego, 13

14 wspieranie rozwoju kapitału społecznego (patrz str. 24). 5. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 KPZK definiuje pojęcie obszaru funkcjonalnego, proponuje zerwanie z dotychczasową dychotomią planowania przestrzennego i społeczno-gospodarczego na poziomie krajowym, wojewódzkim i lokalnym oraz w odniesieniu do obszarów funkcjonalnych, wprowadza współzależność celów polityki przestrzennej z celami polityki regionalnej, wiąże planowanie strategiczne z programowaniem działań w ramach programów rozwoju i programów operacyjnych, współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Tym samym planowane w Projekcie działania, zmierzające do poprawy sytuacji na całym obszarze funkcjonalnym, doskonale wpisują się cele KPZK. W szczególności są to: Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów; Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski; Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego. 6. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata SRWM jest najważniejszym dokumentem określającym zasady polityki rozwoju na szczeblu regionalnym. Zapisy dokumentu postulują koncentrację środków na precyzyjnie zdefiniowanych priorytetach, operacjonalizację i parametryzację działań strategicznych, przejrzysty podział zadań i odpowiedzialności za poszczególne obszary polityki rozwoju, prowadzący jednak do mobilizacji zasobów wielu aktorów społecznych. Struktura SRWM obejmuje 7 głównych obszarów polityki rozwoju województwa, a także kierunki i sposoby działania w tych obszarach. Działania określone w projekcie wpisują się w następujące obszary i kierunki interwencji SRWM: Obszar 1 Gospodarka wiedzy i aktywności, a w szczególności: o Rozwój kapitału intelektualnego, o Rozwój kształcenia zawodowego i wspieranie zatrudnienia, o Wzmacnianie i promocja przedsiębiorczości; Obszar 2 Dziedzictwo i przemysły czasu wolnego, a w szczególności: o Zrównoważony rozwój infrastruktury oraz komercjalizacja usług czasu wolnego, o Kształcenie kadr dla rozwoju i obsługi przemysłów czasu wolnego, o Wzmocnienie promocji dziedzictwa regionalnego oraz oferty przemysłów czasu wolnego; 14

15 Obszar 4 Krakowski Obszar Metropolitalny i inne subregiony, a w szczególności: o Rozwój Małopolski Zachodniej; Obszar 5 Rozwój miast i obszarów wiejskich: o Rozwój funkcji lokalnych centrów usług publicznych, o Rozwój gospodarczy małych i średnich miast oraz terenów wiejskich, o Funkcjonalne zarządzanie przestrzenią na poziomie lokalnym. Obszar 6 Bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i społeczne, a w szczególności: o Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego oraz wykorzystanie ekologii dla rozwoju Małopolski. Obszar 7 Zarządzanie rozwojem województwa, a w szczególności: o Kształtowanie i rozwój aktywności obywatelskiej oraz wzmacniania kapitału społecznego, o Rozwój współpracy terytorialnej. 7. Subregionalny Program Rozwoju Elementem wdrażania Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata jest przyjęcie indywidualnej ścieżki rozwoju dla pięciu subregionów wchodzących w skład województwa w ramach tworzonego Subregionalnego Programu Rozwoju na lata Jednym z kluczowych obszarów wydzielonych w ramach strategii jest Krakowski Obszar Metropolitalny, dla którego zaprogramowano ścieżkę rozwojową uwzględniającą specyfikę tej części województwa. Plan rozwoju dla KOM został podzielony na obszary w ujęciu tematycznym oraz geograficznym. Działania planowane w ramach niniejszego Projektu doskonale wpisują się w kierunki rozwoju Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego w obu kryteriach. Relacje te przedstawiono w poniższej tabeli: Obszary tematyczne Dynamizowanie rozwoju Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego: Poprawa warunków dla rozwoju gospodarczego poprzez wspólną strategię lokowania inwestycji oraz wspieranie innowacyjności kształcenie ustawiczne i zawodowe o zasięgu ponadlokalnym; Poprawa warunków dla rozwoju przemysłów czasu wolnego; Rozwój infrastruktury ochrony środowiska o zasięgu ponadlokalnym. Rozwój małych i średnich miast w obszarze metropolitalnym: Uzupełnienie deficytów w zakresie lokalnej infrastruktury społecznej m. in. Obszary terytorialne Obszary o funkcjach rezydencjonalnych wokół Krakowa. Obszary o najniższym dostępie do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe. 15

16 edukacyjnej, rekreacyjnej i sportowej; Pakiet działań dla rozwoju kapitału ludzkiego ( ) m.in. wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji; wspieranie działań lokalnych instytucji rynku pracy na rzecz zwiększania zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu. 8. Polityka lokalna Zakres tematyczny Projektu oraz określona struktura Partnerstwa (11 podmiotów, różnorodnych w wymiarze międzysamorządowym i międzysektorowym) zgodne są założeniami polityki lokalnej, określonej w strategiach rozwoju poszczególnych gmin, a także w strategii rozwoju powiatu krakowskiego i strategii wojewódzkiej. Koncepcja współpracy w ramach obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa nie jest czymś nowym przykładem wcześniejszej kooperacji jest m.in. funkcjonowanie w południowo-zachodniej części powiatu krakowskiego Lokalnej Grupy Działania Blisko Krakowa, która obejmuje swoimi działaniami partnerskie gminy, tj. Gminę Czernichów, Gminę Mogilany, Miasto i Gminę Skawina oraz Miasto i Gminę Świątniki Górne. Plan rozwoju instytucjonalnego LGD zakłada rozszerzenie działalności o obszar Gminy Liszki. Działania zaplanowane w Projekcie są spójne ze strategicznymi celami rozwoju poszczególnych JST. Zależność pomiędzy zadaniami Projektu a strukturą nadrzędnych dokumentów o charakterze strategicznym zaprezentowana została na poniższym schemacie: 16

17 17

18 II. CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU II.1 Lokalizacja II.1.1 Ogólna charakterystyka lokalizacji Projekt Razem Blisko Krakowa zintegrowany rozwój podkrakowskiego obszaru funkcjonalnego realizowany będzie na terenie województwa małopolskiego, w południowozachodniej części powiatu krakowskiego. Obszar funkcjonalny, określony jako podkrakowski obszar funkcjonalny Blisko Krakowa, tworzą gminy objęte działaniami Lokalnej Grupy Działania Blisko Krakowa, tj. Gmina Czernichów, Gmina Mogilany, Miasto i Gmina Skawina oraz Miasto i Gmina Świątniki Górne, a także Gmina Liszki. Obszar usytuowany jest w sąsiedztwie Krakowa, w odległości nie większej niż 30 km od centrum miasta. Od południa graniczy z powiatami myślenickim i wadowickim, od wschodu z powiatem wielickim, od zachodu zaś z powiatem chrzanowskim. Obszar znajduje sie w granicach czterech makroregionów fizyczno-geograficznych: Wyżyny Krakowsko Częstochowskiej, Bramy Krakowskiej, Kotliny Oświęcimskiej oraz Pogórza Zachodnio-Beskidzkiego. Przez obszar przepływa Wisła, silnie zaznaczają się doliny potoku Rudno, Skawinki oraz jej dopływów: Cedronu, Głogoczówki, Mogiłki, Włosanki i Rzepnika. Ponadto, równolegle do Wisły przebiega żeglowny kanał wodny o długości blisko 16 km, łączący Łączany ze Skawiną (Kanał Łączański, zwany także Kanałem Łączany-Skawina). Bogate walory przyrodnicze, a także zróżnicowana rzeźba terenu, położonego w obrębie czterech wspominanych makroregionów, warunkuje jego atrakcyjność krajobrazową (na obszarze spotkamy różne typy krajobrazu: jurajski, nadrzeczny, pagórkowaty) oraz rekreacyjnoturystyczną (duży potencjał do rozwoju turystyki wodnej i przyrodniczej, a także rowerowej). Istotne znaczenie mają też, bardzo cenne przyrodniczo, obszary zalesione w ich obrębie wyznaczono liczne rezerwaty przyrody, jak np. Kozie Kąty, Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy czy Rudniański Park Krajobrazowy. Obok elementów przyrodniczych obszar funkcjonalny wyróżnia bogate dziedzictwo kulturowe, w tym zabytki kultury materialnej: świeckiej i religijnej, a także obiekty rękodzieła rzemieślniczego. Atuty te nie są jednak w pełni wykorzystywane z powodu braku odpowiedniej infrastruktury zarówno rekreacyjnoturystycznej, jak i ochrony środowiska, a szczególnie sieci wodno-kanalizacyjnej. Obszar funkcjonalny, na którym realizowany będzie projekt, obejmuje 2 strefy gospodarcze (Strefa gospodarcza Skawina Północ i Strefa gospodarcza Skawina Zachód) i jest silnie uprzemysłowiony, z zachowanym jednak podziałem przestrzennym na strefy przemysłowousługowe, mieszkalne oraz rekreacyjne. Dzięki temu zorganizowany rozwój usług i nowoczesnego przemysłu nie koliduje z warunkami dla rozwoju rekreacji i turystyki, dla których ogromnym zapleczem jest pobliski Kraków. Silny sektor przemysłowy i usługowy na terenie obszaru funkcjonalnego, nie tylko zapewnia liczne miejsca pracy dla mieszkańców obszaru i miasta Krakowa, ale również determinuje specyficzne zapotrzebowanie w zakresie edukacji i przygotowania zawodowego. Charakterystyczny dla całego obszaru (w odróżnieniu od tradycyjnych obszarów podmiejskich) jest dwukierunkowy przepływ ludności na rynku pracy (z obszaru funkcjonalnego do Krakowa, ale również z Krakowa na teren obszaru), a także w zakresie korzystania z usług publicznych. 18

19 Przez wschodnią część obszaru biegnie droga krajowa nr 7 ( Zakopianka ), stanowiąca najważniejszy drogowy szlak komunikacyjny Kraków Chyżne/Zakopane. Natomiast środkową część obszaru przecinają: droga krajowa nr 44, łącząca Górny Śląsk z Krakowem oraz nr 780, łącząca Oświęcim z Krakowem. Na wyszczególnionym obszarze przenikają się i wzajemnie uzupełniają funkcje związane m.in. z: miejscami pracy, edukacją, handlem i usługami okołobiznesowymi, a także kulturą, sportem i rekreacją, ochroną środowiska, aktywnością społeczną, komunikacją oraz mieszkalnictwem. Ponadto, pozostaje on pod silnym wpływem, wzmacniającego się w czasie i rozszerzającego w przestrzeni oddziaływania Krakowa. Strategiczny rozwój wyszczególnionego obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa (aktywna polityka rozwoju w jego obrębie) stanowi jeden z warunków rozwoju Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego 1. II.1.2 Krótka charakterystyka JST wchodzących w skład obszaru funkcjonalnego Gmina Czernichów Leżąca na zachód od Krakowa, gmina Czernichów usytuowana jest na lewym brzegu Wisły. Odznacza się niezwykłym bogactwem świata przyrody. Cenne krajobrazowo obszary Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej sprzyjają tu rozwojowi rekreacji i turystyki pieszej, rowerowej, a także konnej. Na terenie gminy znajdują się fragmenty dwóch parków krajobrazowych Rudniańskiego i Bielańsko-Tynieckiego. Jedną z największych atrakcji turystycznych gminy jest Rezerwat Przyrody Nieożywionej Kajasówka. Dolina Wisły stanowi jeden z najciekawszych obszarów obserwacji ornitologicznych w Małopolsce i w Polsce w ostatnich latach gmina rozwija infrastrukturę turystyczną na tym terenie (szlaki obserwacji ptaków, platformy widokowe, itp.). W Czernichowie funkcjonuje najstarsza w Polsce, założona w 1860 r., szkoła rolnicza. Jednym z jej profesorów był dr Franciszek Stefczyk, który w 1890 r. założył pierwszą w Galicji Spółdzielczą Kasę Oszczędności i Pożyczek. W ostatnich latach gminę rozsławia oficjalnie zarejestrowany w UE produkt regionalny kiełbasa lisiecka. Walory te predysponują obszar gminy do rozwoju rekreacji, turystyki oraz zachowania środowiska naturalnego, co stanowi wspólny dla wszystkich JST obszar priorytetowy obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa. Dogodne położenie względem Krakowa umożliwia rozwój stref inwestycyjnych. Gmina Mogilany Gmina Mogilany usytuowana jest w południowo-wschodniej części powiatu krakowskiego, na atrakcyjnym krajobrazowo obszarze Pogórza Wielickiego. Przebiega przez nią słynna Zakopianka, zatem każdy, kto pokonuje drogę z Krakowa do stolicy Tatr, przejeżdża przez jej teren. Walory krajobrazowe gminy najpełniej docenić można podziwiając wyjątkowo piękne 1 Budowanie relatywnie interesującej struktury powiązań pomiędzy przestrzeniami publicznymi w centrum metropolii oraz powstającymi poza centrum nowymi ośrodkami usługowymi stanowi ważny problem, wpływający bezpośrednio na kształt i przyszłe funkcjonowanie Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego B. Podhalański, E. Arvay-Podhalańska, Krakowski Obszar Metropolitalny ekologia przestrzeni śródmiejskich, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2007, s

20 panoramy z mogilańskiego wzgórza. Zwracając się ku południowi obserwować można stamtąd dziesiątki zachodzących na siebie szczytów i okazałych pasm górskich Beskidów, a przy pięknej pogodzie widać ośnieżone turnie Tatr. Z kolei od północy rozpościera się piękny widok na leżący w dolinie Wisły Kraków. Gmina stanowi ciekawe miejsce rekreacji i wypoczynku zwłaszcza weekendowego dla mieszkańców Krakowa, co stanowi wspólny dla wszystkich JST obszar priorytetowy obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa. Podobnie jak rozwój przedsiębiorczości, który ze względu na korzystne położenie względem Krakowa oraz ważne ciągi komunikacyjne, znajduje w gminie dobre warunki. Miasto i Gmina Skawina Miasto Skawina (położone 15 km na południowy-zachód od Krakowa) pełni rolę centrum obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa. Obecnie zajmuje, wraz z 16 sołectwami, obszar 100,2 km2 i liczy około 42 tys. mieszkańców. Gmina leży na pograniczu Pogórza Wielickiego oraz Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, stanowiących odpowiednio jej południową i północną część. Obszar ten jest atrakcyjnym miejscem dla uprawiania rekreacji, turystyki i sportu, zarówno dla mieszkańców obszaru funkcjonalnego, jak i miasta Krakowa. Największym kompleksem leśnym na terenie Gminy Skawina jest Las Bronaczowa w Radziszowie - ma ponad 750 ha pow. i jest pozostałością olbrzymiej niegdyś, pierwotnej puszczy karpackiej, z dużym potencjałem turystycznym niestety niezagospodarowanym. W lesie Bronaczowa utworzony został rezerwat przyrody Kozie Kąty. Na terenie gminy znajduje się prehistoryczna osada oraz wiele zabytkowych kościołów, dworów i kapliczek. Skawina to również zrównoważony rozwój przedsiębiorczości zlokalizowanych jest tutaj wiele dużych, średnich i małych przedsiębiorstw. Dobre położenie i komunikacja z Krakowem, autostrada A4, zorganizowane strefy gospodarcze (nie ingerujące w obszary przyrodnicze i turystyczne) stanowią o sile gospodarczej gminy. Tylko w dużych i średnich przedsiębiorstwach na terenie Skawiny oraz pozostałych gmin obszaru funkcjonalnego zatrudnienie znajduje kilka tysięcy osób w tym również z Krakowa. Dlatego niezwykle ważne dla rozwoju obszaru funkcjonalnego jest dostosowywanie oferty edukacyjnej i kształcenia zawodowego do potrzeb gospodarki lokalnej. Gmina Świątniki Górne Świątniki Górne wraz z czterema miejscowościami wchodzącymi w skład gminy leżą na południe od Krakowa. Usytuowane są na urokliwym krajobrazowo obszarze Pogórza Wielickiego. Gminę przecina najwyższa w sąsiedztwie Krakowa część Pogórza, nazywana Płaskowyżem Świątnickim, osiągającym miejscami wysokość ponad 400 m n.p.m. Ze świątnickiego wzgórza widać zarówno Kraków, jak i odległe góry z Tatrami włącznie. Świątniki Górne to dawne centrum rzemieślnicze płatnerzy i ślusarzy. Wielowiekową tradycję podtrzymują nadal liczne warsztaty rzemieślnicze, zakłady ślusarskie i hurtownie materiałów metalowych. Dorobek świątnickich rzemieślników można obejrzeć w jedynym w Polsce Muzeum Ślusarstwa. Gospodarczy charakter tej podkrakowskiej gminy wpisuje się w charakter całego obszaru funkcjonalnego pod kątem rozwoju gospodarczego oraz rekreacji i turystyki. 20

21 Gmina Liszki Liszki usytuowane na zachód od Krakowa, stanowią bardzo ważny element obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa. Na terenie gminy częściowo położony jest Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków-Balice, stanowiący jeden z najważniejszych potencjałów obszaru w kontekście rozwoju gospodarki i turystyki. Liszki, położone na obszarze Jury Krakowsko- Częstochowskiej i Doliny Wisły, zaliczane są do ulubionych miejsc rekreacyjnych mieszkańców Krakowa. Ostańce skalne, malownicza Dolina Wisły, ścieżki rowerowe, największe kąpieliska w pobliżu Krakowa to największe atuty rekreacyjne gminy. Istnieje potrzeba integracji oferty turystyczno-rekreacyjnej w obrębie całego obszaru funkcjonalnego. Ponadto ze względu na port lotniczy oraz dobre usytuowanie względem Krakowa, gmina jest miejscem inwestycji dla licznych podmiotów gospodarczych. II.1.3 Lokalizacja poszczególnych realizacji w ramach projektu Projekt Razem Blisko Krakowa zintegrowany rozwój podkrakowskiego obszaru funkcjonalnego zmierza do wsparcia endogenicznych potencjałów Miasta Skawiny i gmin sąsiednich. Do potencjałów tych zaliczyć należy przede wszystkim: intensywny rozwój przedsiębiorczości w zorganizowanych strefach aktywności gospodarczej na terenie obszaru funkcjonalnego liczne inwestycje gospodarcze kierowane dobrą lokalizacją względem Krakowa, dobrą komunikacją (autostrada A4) oraz wykwalifikowanymi zasobami ludzkimi i dużym rynkiem zbytu (Kraków); doskonałe warunki rekreacyjno-turystyczne w postaci szlaków turystycznych (pieszych, rowerowych), zabytków architektury, tradycji wiejskich, walorów przyrodniczych i krajobrazowych (Jura Krakowsko-Częstochowska i Dolina Wisły), tradycji rzemieślniczych, itp.; W ramach obszaru funkcjonalnego można wyróżnić o wiele więcej endogenicznych potencjałów rozwojowych, jak np.: dobre warunki komunikacyjne z aglomeracją krakowską oraz innymi częściami Małopolski, dobre rozwiązania w zakresie rozwoju społecznego, atrakcyjność mieszkaniowa i duży przyrost rzeczywisty i inne. Jednak w ramach projektu Razem Blisko Krakowa zintegrowany rozwój podkrakowskiego obszaru funkcjonalnego skupiono się wyłącznie na dwóch potencjałach (omówionych wyżej), czyli: intensyfikowaniu rozwoju gospodarczego w oparciu o istniejące branże gospodarcze z wykorzystaniem dostosowywania oferty edukacyjnej do potrzeb przedsiębiorstw i rynku pracy obszaru funkcjonalnego, intensyfikowaniu rozwoju oferty rekreacyjno-turystycznej, wykorzystującej walory przyrodnicze i kulturowe obszaru, z zapewnieniem odpowiedniego standardu środowiska naturalnego. Te dwa priorytety obszaru funkcjonalnego wspierane są priorytetem traktowanym horyzontalnie, którym jest aktywizacja i partycypacja społeczna. 21

22 Projekt zorganizowany został zgodnie z logiczną ścieżką podejmowanych działań. Wszystkie z nich skierowane są do całego obszaru funkcjonalnego i wszystkich Partnerów wybrano 3 najważniejsze potencjały rozwojowe obszaru i uznano je za priorytety Projektu. Nie występuje dzięki temu podział na drobne zadania, dotyczące jednego Partnera w oderwaniu od pozostałych. Pierwszym z działań projektowych jest opracowanie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Blisko Krakowa, która uszczegółowi te 3 priorytety rozwoju ednogenicznego, powiąże je ze sobą oraz z innymi priorytetami na terenie obszaru funkcjonalnego. W dalszej kolejności opracowane zostaną operacyjne programy sektorowe dla tych priorytetów: Zintegrowany Program Aktywizacji i Partycypacji Społecznej na terenie obszaru funkcjonalnego, Zintegrowana Strategia Rozwoju Edukacji i Rynku Pracy na terenie obszaru funkcjonalnego, Zintegrowana Strategia Rozwoju Oferty Czasu Wolnego na terenie obszaru funkcjonalnego ze szczególnym uwzględnieniem Oferty Rekreacyjnej i Ochrony Środowiska. Kolejnym etapem w ścieżce logicznej projektu będzie opracowanie konkretnej dokumentacji projektowo-technicznej dla zadań mieszczących się w obrębie powyższych zintegrowanych strategii, a jednocześnie będących najważniejszymi zadaniami dla rozwoju dziedzin zawartych w zintegrowanych strategiach. Poniższa tabela przedstawia lokalizację poszczególnych działań projektu w obrębie obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa. L.p. Działanie Powstała dokumentacja Partner nadzorujący działanie Partnerzy uczestniczący Gmina Czernichów, Gmina Liszki, Gmina Mogilany, 1. Opracowanie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Blisko Krakowa Dokument Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Blisko Krakowa Miasto i Gmina Skawina Gmina Świątniki Górne, Powiat Krakowski, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Galicyjska Izba Gospodarcza, Podkrakowska Izba Gospodarcza, 22

23 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Lokalna Grupa Działania Blisko Krakowa, inni partnerzy pozarządowi i gospodarczy (jako członkowie Konwentu Strategicznego) Gmina Czernichów, Gmina Liszki, Gmina Mogilany, 2. Opracowanie Zintegrowanego Programu Aktywizacji i Partycypacji Społecznej na terenie obszaru funkcjonalnego Dokument Zintegrowanego Programu Aktywizacji i Partycypacji Społecznej na terenie obszaru funkcjonalnego Miasto i Gmina Skawina Gmina Świątniki Górne, Powiat Krakowski, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Lokalna Grupa Działania Blisko Krakowa, inni partnerzy pozarządowi i gospodarczy (jako członkowie Konwentu Strategicznego) Gmina Czernichów, Gmina Liszki, Gmina Mogilany, Gmina Świątniki Górne, Miasto i Gmina Skawina, 3. Opracowanie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Edukacji i Rynku Pracy na terenie obszaru funkcjonalnego Dokument Zintegrowanej Strategii Rozwoju Edukacji i Rynku Pracy na terenie obszaru funkcjonalnego Powiat Krakowski Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Galicyjska Izba Gospodarcza, Podkrakowska Izba Gospodarcza, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Lokalna Grupa Działania Blisko Krakowa, inni partnerzy pozarządowi i gospodarczy (jako członkowie Konwentu 23

24 Strategicznego) Gmina Czernichów, Gmina Liszki, 4. Opracowanie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Oferty Czasu Wolnego na terenie obszaru funkcjonalnego ze szczególnym uwzględnieniem Oferty Rekreacyjnej i Ochrony Środowiska Dokument Zintegrowanej Strategii Rozwoju Oferty Czasu Wolnego na terenie obszaru funkcjonalnego ze szczególnym uwzględnieniem Oferty Rekreacyjnej i Ochrony Środowiska Lokalna Grupa Działania Blisko Krakowa Gmina Mogilany, Gmina Świątniki Górne, Miasto i Gmina Skawina, Powiat Krakowski, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, inni partnerzy pozarządowi i gospodarczy (jako członkowie Konwentu Strategicznego) Gmina Czernichów, 5. Opracowanie mapy aktywności organizacji pozarządowych, działających na terenie obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa Interaktywna mapa aktywności organizacji pozarządowych, działających na terenie obszaru funkcjonalnego Blisko Krakowa Miasto i Gmina Skawina Gmina Liszki, Gmina Mogilany, Gmina Świątniki Górne, Powiat Krakowski, Lokalna Grupa Działania Blisko Krakowa, inni partnerzy pozarządowi i gospodarczy Gmina Czernichów, 6. Opracowanie procedury dialogu i konsultacji społecznych oraz wdrożenie jej do systemów zarządzania JST na terenie obszaru funkcjonalnego Procedury dialogu i konsultacji społecznych Miasto i Gmina Skawina Gmina Liszki, Gmina Mogilany, Gmina Świątniki Górne, Powiat Krakowski, Lokalna Grupa Działania Blisko Krakowa, inni partnerzy pozarządowi i gospodarczy 7. Opracowanie zasad współpracy z organizacjami społecznymi w realizacji zadań Zasady współpracy z organizacjami społecznymi w realizacji zadań publicznych Miasto i Gmina Skawina Gmina Czernichów, Gmina Liszki, Gmina Mogilany, 24