Pozyskiwanie funduszy unijnych

Transkrypt

1 Pozyskiwanie funduszy unijnych dr Piotr Modzelewski Katedra Bankowości, Finansów i Rachunkowości Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego

2 Cele zajęć 1. Zapoznanie się z układem instytucjonalnym wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce 2. Zrozumienie zasad tworzenia programów i projektów dofinansowanych ze środków strukturalnych Unii Europejskiej 3. Nabycie umiejętności skutecznego pozyskiwania finansowania i rozliczania projektów przez Przedsiębiorców 4. Zredukowanie ryzyk związanych z wdrażaniem projektów dofinansowanych z funduszy strukturalnych przez przedsiębiorców i podmioty 2 publiczne

3 Program zajęć 1. Akty prawne regulujące wdrażanie funduszy strukturalnych w Polsce 2. Zasady wyboru i realizacji projektów dofinansowanych z funduszy strukturalnych 3. Rodzaje projektów inwestycyjnych oraz nieinwestycyjnych dofinansowywanych ze środków strukturalnych Unii Europejskiej, 4. dokumenty strategiczne i operacyjne, produkty, rezultaty i oddziaływanie projektów, beneficjenci, 5. formy partnerstwa podmiotów publicznych i prywatnych, 6. budżet projektu, kwalifikowalność wydatków, harmonogram realizacji projektu oraz trwałość projektu, 7. ocena formalna, ocena ekonomiczno-techniczna i merytoryczna, 8. umowa o realizację projektu, 9. dokumenty potwierdzające kwalifikowalność wydatków, 10. podstawowe zasady tworzenia studiów wykonalności projektów inwestycyjnych, 11. możliwości pozyskiwania funduszy strukturalnych przez przedsiębiorstwa i instytucje publiczne

4 Literatura Ruszkowski J., Górnicz E., Żurek M., Leksykon Integracji Europejskiej, PWN, 2004 Pollitt Ch., Bouckaert G., Public Management Reform. A Comparative Analysis, Oxford University Press, UK 1999 Aid Delivery Methods Vo.1 Project Cycle Management Guidelines, EC, March 2004 Narodowy Plan Rozwoju Analiza zmian w prawie polskim w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej konsekwencje dla konsumentów i przedsiębiorców, UKIE, Warszawa, marzec czerwiec 2003 Członkowstwo Polski w Unii Europejskiej - na jakich zasadach?, UKIE, Warszawa, marzec 2003 Poczta W., Ekonomiczne skutki warunków integracji Polski z UE dla sektora rolnego, UKIE, Warszawa 2003 Rozporządzenie Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083 / 2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności uchylające Rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999 Komisja Europejska, Przewodnik po Traktacie z Lizbony, Wspólnoty Europejskie 2009 Irena Pietrzyk, Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 2000 Leszek Skiba, Budżet Unii Europejskiej, (w:) P. Kowalewski, G. Tchorek, J. Górski (pod red.), Mechanizmy funkcjonowania strefy Euro, Warszawa 2010 Leszek Skiba, Polityka fiskalna w Unii Walutowej, (w:) P. Kowalewski, G. Tchorek, J. Górski (pod red.), Mechanizmy funkcjonowania strefy Euro, Warszawa Budżet Unii Europejskiej, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa

5 Literatura (c.d.) Ustawa o finansach publicznych z 27 sierpnia 2009 r. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 2009 r. w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Różnice w systemach finansowania wydatków na programy operacyjne ze wskazaniem zapisów w dotychczasowej i nowej ustawie o finansach publicznych, dostęp 25 marca 2010 r. Poradnik rachunkowości budżetowej, Wydatki strukturalne oraz zasady sporządzania sprawozdania Rb-WS w praktyce, Infor, 2/2009

6 Model nakłady/ wyniki Źródło: Ch. Pollitt., G. Bouckaert, Public Management Reform. A Comparative Analysis, Oxford University Press, UK 1999, s. 13

7 Przykład 1

8 Planowanie/Programowanie/ Budżetowanie

9 System wdrażania środków UE w okresie Pierwszy poziom koordynacja Drugi poziom zarządzanie Trzeci poziom wdrażanie

10 System wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce

11 Zasady podstawowe finansowania przez UE Zasada subsydiarności (zasada pomocniczości) Zasada dodatkowości (współfinansowania) Zasada koncentracji przeznaczenie funduszy na ograniczoną liczbę celów, regiony dotknięte najpoważniejszymi problemami, Zasada koordynacji zintegrowane wykorzystanie dostępnych instrumentów finansowych, koordynowanie przez Komisję polityk regionalnych krajów członkowskich, dążenie do harmonijnego rozwoju przestrzeni europejskiej.

12 Zasady podstawowe finansowania przez UE (c.d.) Zasada partnerstwa odnosi się do dwojakiego rodzaju relacji: (1) między władzami publicznymi różnych poziomów (organami wspólnotowymi, krajowymi, regionalnymi i lokalnymi) określanego jako partnerstwo instytucjonalne, (2) między władzami publicznymi, organizacjami społecznymi i podmiotami gospodarczymi, określanego bądź jako partnerstwo publiczno-prywatne, bądź ukośne (transwersalne). Odróżnia się też partnerstwo decyzyjne i konsultacyjne. Zasada podziału zarządzania Zasada earmarking powiązanie polityki strukturalnej z celami i zadaniami Strategii Lizbońskiej Zasada elastyczności oznacza respektowanie, w prowadzonej przez Komisję polityce, zróżnicowania rzeczywistości regionalnej oraz specyfiki organizacyjnej i instytucjonalnej krajów członkowskich

13 Zasady szczegółowe finansowania przez UE Zasada programowania poziom strategiczny, poziom szczegółowy Zasada kontroli Zasada monitorowania Zasada ewaluacji Zasada informowania i promocji

14 Etapy PCM (źródło: Aid Delivery Methods Vo.1 Project Cycle Management Guidelines, EC, March 2004.)

15

16 Zarządzanie Cyklem Projektu (ang. Project Cycle Management) Zalecana i stosowana w Unii Europejskiej metoda realizacji projektów Zbiór narzędzi do przygotowania, zarządzania i ewaluacji projektów Matryca logiczna jako główne narzędzie

17 Etapy PCM Programowanie rozpoznanie problemów na poziomie narodowym, sektorowym, regionalnym, samorządowym. Zgłoszenie propozycji rozwiązania problemów uznanych za istotne. Identyfikacja Selekcja pomysłów na podst. wniosków z analizy obszarów problemowych. Formułowanie: operacjonalizacja pomysłów. Powstają szczegółowe plany realizacji projektów. Fazy operacjonalizacji pomysłów: Faza analizy: zainteresowanych partnerów (stakeholders), problemów, celów, strategii Faza planowania: matryca logiczna, harmonogram projektu, praca nad budżetem.

18 Etapy PCM c.d. Implementacja - realizacja projektu zgodnie z dokumentacją projektową UWAGA: W przypadku uzyskania przez projekt dofinansowania ze środków UE implementacja oznacza: podpisanie umowy o dofinansowanie; realizacja zgodnie z danymi zawartymi w umowie i we wniosku stanowiącym załącznik do umowy.

19 Etapy PCM c.d. Ewaluacja i audyt: Wnioski z ewaluacji pozwalają na ustalenie, oszacowanie, wymierzenie sposobu realizacji i efektów projektu w sposób usystematyzowany i obiektywny (najbardziej jak to możliwe). warunki dobrej ewaluacji projektu: Bezstronność i niezależność procesu ewaluacji Wiarygodność (eksperci, przejrzystość procedur, szerokie upowszechnienie rezultatów) Uczestnictwo osób i grup zaangażowanych w projekt w procesie ewaluacji Użyteczność wniosków i rekomendacji dzięki terminowej prezentacji zainteresowanym.

20 Tworzenie matrycy logicznej dla projektów

21 Matryca logiczna Forma prezentacji logiki interwencji, założeń, obiektywnie weryfikowalnych wskaźników i źródeł weryfikacji. Służy dobremu zaplanowaniu projektu oraz jest narzędziem pomagającym go realizować.

22 Podstawowa struktura matrycy logicznej Opis projektu Wskaźniki Źródła weryfikacji Cele nadrzędne znaczenie projektu dla polityki społecznej/gosp. Założenia Cel projektu bezpośrednie korzyści dla grup docelowych Rezultaty produkty i usługi (efekty projektu) Działania konieczne do osiągnięcia rezultatów Zasoby Koszty Czas Warunki wstępne

23 Matryca logiczna - opis Założenia: czynniki zewnętrzne, które wpływają na sukces projektu i znajdują się poza zasięgiem jego oddziaływania. Wskaźniki: opisują cele projektu w mierzalnych kategoriach. Za ich pomocą mierzymy stopień realizacji projektu Źródła weryfikacji: powinny być dostępne i sprawdzone. Wkład pracy i koszt pozyskania danych powinny znaleźć odzwierciedlenie w działaniach. Związki między zawartością pól matrycy analizujemy w relacji poziomej i pionowej.

24 Tworzenie i realizacja projektu 1. Tworzenie struktury projektu i podział kompetencji 2. Planowanie przebiegu projektu 3. Budżetowanie projektu 4. Cykl sterowania projektem

25 Decyzja o interwencji ze środków publicznych Dobra publiczne vs. dobra prywatne Studium wykonalności lub biznes plan Analiza Kosztów i Korzyści (Cost Benefit Analysis) przewodnik Pomoc de minimis Zamówienia publiczne

26 System wdrażania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w Polsce

27 Podstawy prawne Rozporządzenie Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083 / 2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności uchylające Rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999.

28 Rozporządzenie 1083/2006 Cele, do realizacji których mają przyczyniać się fundusze strukturalne i Fundusz Spójności, dostępne zasoby finansowe oraz kryteria ich alokacji. Ramy polityki spójności, metodę ustalania strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności, narodowych strategicznych ram odniesienia oraz procesu analizy na poziomie Wspólnoty Ustanawia zasady partnerstwa, programowania, oceny, zarządzania, w tym zarządzania finansowego, monitorowania i kontroli, oparte na podziale obowiązków między państwa członkowskie a Komisję. Kryteria kwalifikowalności wydatków

29 Podział środków na lata ,3 mld euro pochodzi z budżetu UE, 11,9 mld euro z krajowych środków publicznych (w tym ok. 5,93 mld euro z budżetu państwa), ok. 6,4 mld euro zostanie zaangażowanych ze strony podmiotów prywatnych.

30 Narodowa Strategia Spójności Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia Każde państwo członkowskie przygotowuje ten dokument strategiczny. NSS - NSRO zapewniają, że pomoc będzie zgodna ze strategicznymi wytycznymi Wspólnoty dla spójności. Określają związek między priorytetami Wspólnoty a krajowym programem reform. Stanowią instrument odniesienia dla przygotowywania programowania z funduszy.

31 Cele horyzontalne NSS - NSRO: Tworzenie warunków dla utrzymania trwałego i wysokiego tempa wzrostu gospodarczego wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego i społecznego podniesienie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, w tym w szczególności w sektorze usług budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski i jej regionów wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej. rozwój obszarów wiejskich.

32 Programy operacyjne Programy operacyjne są elementami systemu realizacji NSS - NSRO, których celem ogólnym jest: przyspieszenie rozwoju społeczno gospodarczego Polski, wzrost zatrudnienia oraz zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej z pozostałymi krajami UE. 5 programów operacyjnych 16 programów regionalnych Przewidziany pułap dofinansowania: 85%

33 Programy operacyjne (c.d.) Programy operacyjne zawierają m.in. Cele / osie priorytetowe Plan finansowy Zapisy dot. monitorowania i oceny (w tym wskaźniki) Informacje o instytucji upoważnionej do otrzymywania płatności dokonywanych przez Komisję i instytucjach dokonujących płatności na rzecz beneficjenta. Zapisy dot. informacji i promocji

34 Udział poszczególnych programów operacyjnych w całości alokacji dla Polski Program operacyjny Kwota w mld euro Udział programu w całkowitej alokacji Źródło finansowania PO Infrastruktura i środowisko 27,8 41,3% EFRR, FS Regionalne programy operacyjne 15,9 23,8% EFRR Kapitał ludzki 9,7 14,4% EFS Innowacyjna gospodarka Rozwój Polski Wschodniej Pomoc Techniczna 8,3 12,3 EFRR 2,3 3,4 EFRR, dodatkowe środki przyznane przez Radę Europejską 992 mln euro. 0,5 0,8% EFRR

35 Rezerwy Krajowa rezerwa wykonania Zgodnie z art. 50 Rozporządzenia 1083/2006 ustalono KRW na poziomie 3% alokacji w ramach Celu Konwergencja. Krajowa rezerwa interwencyjna Zgodnie z art. 51 Rozporządzenia 1083/2006 zarezerwowano 1% rocznego wkładu z FS na wypadek sytuacji kryzysowych.

36 Rodzaje wydatków obligatoryjne (około 45% budżetu) wynikające z traktatów, które UE podpisała i wszystkich wynikających z nich zobowiązań prawnych i przepisów przeznaczone są głównie na rolnictwo, realizowane przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnictwa (FEOGA). decydujący głos w wydatkach obligatoryjnych ma Rada UE nieobligatoryjne ok. 55% budżetu - fundusze strukturalne (ok % budżetu) - Fundusz spójności (CF) przyznawany na wyrównanie poziomu rozwoju regionów słabiej rozwiniętych - Polityka zewnętrzna UE (ok. 3,5% budżetu) pomoc dla krajów trzecich, pomoc humanitarna - Administracja UE (ok. 5% budżetu) decydujący głos w wydatkach nieobligatoryjnych ma Parlament UE

37 Budżet UE w latach Środki na zobowiązania Ogółem Trwały wzrost a Konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia 1b Spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia 2. Zarządzanie zasobami naturalnymi i ich ochrona w tym: wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość a Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość 3b Obywatelstwo 4. UE jako partner globalny Administracja Wyrównania Środki na zobowiązania ogółem (**) Jako procent DNB (dochodu narodowego brutto) UE 1,02% 1,08% 1,15% 1,15% 1,13% 1,12% 1,11% 1,11% Środki na płatności (***) Jako procent DNB 1,00% 1,05% 1,04% 1,10% 1,06% 1,07% 1,04% 1,05% Pułap środków własnych jako procent DNB 1,24% 1,24% 1,24% 1,24% 1,24% 1,24% 1,24% 1,24% Źródło:

38 Programy operacyjne Programy operacyjne są elementami systemu realizacji NSS - NSRO, których celem ogólnym jest: przyspieszenie rozwoju społeczno gospodarczego Polski, wzrost zatrudnienia oraz zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej z pozostałymi krajami UE. 5 programów operacyjnych 16 programów regionalnych Przewidziany pułap dofinansowania: 85%

39 Decyzja o interwencji ze środków publicznych Dobra publiczne vs. dobra prywatne Studium wykonalności lub biznes plan Analiza Kosztów i Korzyści (Cost Benefit Analysis) przewodnik Pomoc de minimis Zamówienia publiczne

40 Podstawy prawne w zakresie wydatków strukturalnych Ustawa o finansach publicznych Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 Krajowe wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach poszczególnych programów/konkursów

41 FORMA PRAWNA WYDATKÓW - Płatności i dotacja celowa (c.d.) Natomiast część odpowiadająca wkładowi krajowemu, towarzyszącemu wkładowi środków europejskich, będzie dokonywana w formie dotacji celowej, ponieważ zgodnie z art. 127 ust. 2 pkt 2, 4 i 5 nowej ufp w formie dotacji celowej będą wydatkowane: 1) środki przeznaczone na: a) współfinansowanie w ramach przyznanego beneficjentowi dofinansowania; b) realizację projektów pomocy technicznej; 2) środki w ramach programów EWT i EISP przeznaczone na realizację projektów pomocy technicznej w ramach tych programów oraz 3) środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego Wkład krajowy może być dokonywany także jako wydatki państwowych jednostek budżetowych.

42 FORMA PRAWNA WYDATKÓW - Płatności i dotacja celowa (c.d.) Natomiast nowa ufp wprowadza do sytemu przepływu środków przeznaczonych na realizację programów operacyjnych instytucję płatnika, którego funkcje ma pełnić Bank Gospodarstwa Krajowego, zwany dalej BGK. Jednakże należy podkreślić, że BGK nie jest nową instytucją systemu wdrażania poszczególnych programów operacyjnych, a pełni wyłącznie funkcję kasjera, dokonującego jedynie wypłat dofinansowania beneficjentom.

43 ZWROT ŚRODKÓW Art. 207 nowej ufp reguluje w literalny sposób w przeciwieństwie do poprzednio obowiązującego stanu prawnego - iż wydanie decyzji o zwrocie ww. środków, poprzedza wezwanie beneficjenta do dobrowolnego zwrotu środków lub do wyrażenia zgody na dokonanie pomniejszenia kolejnej transzy środków na jego rzecz o środki podlegające zwrotowi. Dopiero po bezskutecznym upływie terminu określonego w ww. wezwaniu, dojdzie do wydania, na podstawie art. 207 ust. 9, decyzji określającej kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki oraz sposób zwrotu środków.

44 WYKLUCZENIE Nowa ufp wprowadza także zmiany w zakresie 3-letniego wykluczenia. Zgodnie z art. 211 ust. 2 starej ufp, jedynie w przypadku, jeżeli wykorzystanie środków niezgodnie z przeznaczeniem spowodowało jednocześnie niezrealizowanie pełnego zakresu rzeczowego projektu, beneficjent był wykluczony z prawa otrzymania środków na realizację projektów w ramach programów operacyjnych, a okres wykluczenia rozpoczynał się od dnia, w którym decyzja o zwrocie środków stała się ostateczna, a kończył z upływem 3 lat od dnia dokonania zwrotu środków.

45 WYKLUCZENIE Natomiast, zgodnie z art. 207 ust. 4 i 5 nowej ufp, katalog okoliczności powodujących wykluczenie uległ rozszerzeniu. Obejmuje on przypadki, w których beneficjent: 1) otrzymał płatność na podstawie przedstawionych jako autentyczne dokumentów podrobionych lub przerobionych lub dokumentów potwierdzających nieprawdę lub 2) na skutek okoliczności leżących po stronie beneficjenta nie zrealizował pełnego zakresu rzeczowego projektu w przypadku projektów infrastrukturalnych lub nie zrealizował celu projektu, lub 3) nie zwrócił środków w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji o zwrocie, lub 4) okoliczności (wykorzystanie środków europejskich niezgodnie z przeznaczeniem, z naruszeniem procedur obowiązujących przy wydatkowaniu tych środków lub też pobranie ich nienależnie lub w nadmiernej wysokości) wystąpiły wskutek popełnienia przestępstwa przez beneficjenta, partnera, podmiot upoważniony do dokonywania wydatków, a w przypadku gdy podmioty te nie są osobami fizycznymi - osobę uprawnioną do wykonywania w ramach projektu czynności w imieniu beneficjenta, przy czym fakt popełnienia przestępstwa przez wyżej wymienione podmioty został potwierdzony prawomocnym wyrokiem sądowym.

46 Możliwość umarzania Nowa ufp należności z tytułu zwrotu płatności dokonanych w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich uznała za środki publiczne stanowiące niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, które mogą podlegać umorzeniu.

47 Możliwość umarzania Zatem na podstawie nowej ufp umorzenia będą możliwe również w odniesieniu do środków europejskich. Zgodnie z art. 64 nowej ufp właściwy organ, na wniosek zobowiązanego, może należności z tytułu zwrotu płatności dokonanych w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, umorzyć w całości albo w części lub odroczyć ich spłatę lub rozłożyć ją na raty. Jako organy pierwszej instancji właściwe do wydawania decyzji w powyższych sprawach wskazano instytucje zarządzające, pośredniczące lub wdrażające ale tylko te będące jednostkami sektora finansów publicznych. Ustawa nakazuje jednak by instytucja pośrednicząca lub wdrażająca posiadała upoważnienie od instytucji zarządzającej, lub w przypadku instytucji wdrażającej od instytucji pośredniczącej. Od decyzji wydanej przez instytucję pośredniczącą lub wdrażającą jako organ odwoławczy wskazano instytucje zarządzającą. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub instytucję zarządzającą nie służy odwołanie ale strona niezadowolona z treści decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy ( art. 61 ufp).

48 Fundusze strukturalne a prawodawstwo krajowe Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (projekty partnerskie) Ustawa o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (zasada konkurencyjności) Wytyczne w zakresie wdrażania projektów innowacyjnych i projektów współpracy ponadnarodowej

49 Ogólne zasady dotyczące kwalifikowalności wydatków Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POKL Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIG

50 Ogólne zasady dotyczące pomocy publicznej Rozporządzenie Rady (WE) nr 800/2008, do której załącznikiem jest definicja MŚP: ZAŁĄCZNIK I Definicja małych i średnich przedsiębiorstw Artykuł 1 Przedsiębiorstwo Za przedsiębiorstwo uważa się podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na jego formę prawną. Zalicza się tu w szczególności osoby prowadzące działalność na własny rachunek oraz firmy rodzinne zajmujące się rzemiosłem lub inną działalnością, a także spółki lub konsorcja prowadzące regularną działalność gospodarczą. Artykuł 2 Pułap zatrudnienia oraz pułapy finansowe określające kategorię przedsiębiorstwa 1. Do kategorii mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw ( MŚP ) należą przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników, i których roczny obrót nie przekracza 50 milionów EUR a/lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 milionów EUR. 2. W kategorii MŚP małe przedsiębiorstwo definiuje się jako przedsiębiorstwo zatrudniające mniej niż 50 pracowników i którego roczny obrót lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 milionów EUR. 3. W kategorii MŚP mikroprzedsiębiorstwo definiuje się jako przedsiębiorstwo zatrudniające mniej niż 10 pracowników i którego roczny obrót lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 milionów EUR.

51 Ogólne zasady dotyczące pomocy publicznej Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy publicznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Uzależniona od wielkości przedsiębiorstwa Pomoc de minimis

52 Ogólne zasady dotyczące ochrony danych osobowych Ustawa o ochronie danych osobowych GIODO Sposób zabezpieczenia danych Upoważnienia

53 Ogólne zasady dotyczące konkurencyjności Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków Ustawa o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości

54 Wybór Tematów projektów innowacyjnych Dla powodzenia projektów innowacyjnych kluczowe znaczenie ma wybór Tematów projektów innowacyjnych (obszarów poszukiwania nowych, skutecznych rozwiązań), ponieważ projekty te muszą odpowiadać na rzeczywiste potrzeby. Powinny także mieścić się w ramach strategii sektorowych odpowiadających poszczególnym obszarom wsparcia EFS. Wybór Tematów projektów innowacyjnych musi być dokonany przy udziale wszystkich zainteresowanych partnerów, w tym szczególnie partnerów społecznych i gospodarczych Tematy projektów innowacyjnych są proponowane przez Instytucję Zarządzającą, opiniowane przez Grupę roboczą i zatwierdzane przez Komitet Monitorujący. Instytucja Zarządzająca oraz Grupa robocza mogą w tych działaniach korzystać ze wsparcia KIW.

55 Wybór Tematów opiera się na następujących założeniach: a) potrzeby polityki i praktyki w zakresie innowacyjnych rozwiązań; b) koordynacji pomiędzy Tematami projektów innowacyjnych dla Priorytetów wdrażanych centralnie i regionalnie w celu zapewnienia większej koncentracji środków oraz zwiększenia oddziaływania działań innowacyjnych; c) zgodności z celami szczegółowymi poszczególnych Priorytetów.

56 Etapy projektów innowacyjnych Wybrane Tematy projektów innowacyjnych muszą być zgodne z celami poszczególnych Priorytetów PO KL i mogą dotyczyć zbliżonych obszarów problemowych, np. aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Jednak, w odróżnieniu od pozostałych projektów, projekty innowacyjne muszą być realizowane w dwóch etapach.

57 I ETAP PRZYGOTOWANIA (czas trwania: 3-8 miesięcy) a) diagnoza i analiza problemu wypracowanie produktu wymaga zidentyfikowania rzeczywistych potrzeb, problemów i ich przyczyn; projekt innowacyjny powinien opierać się na przeprowadzonych wcześniej badaniach/analizach lub takie badania/analizy przewidywać w pierwszym etapie; b) tworzenie partnerstwa (jeżeli jest przewidziane) wspólne wypracowanie reguł i zasad współpracy oraz podziału zadań partnerów nakierowanych na osiągnięcie danego celu/efektów; precyzyjne wskazanie obowiązujących w partnerstwie procedur decyzyjnych; dobór zróżnicowanych partnerów w kontekście obszaru problemowego danego projektu innowacyjnego; c) opracowanie wstępnej wersji produktu oraz strategii wdrażania projektu innowacyjnego (zwanej dalej strategią ), będącej podstawą weryfikacji realizacji pierwszego etapu; od momentu opracowania wstępnej wersji produktu muszą być uwzględnione działania upowszechniające i włączające do głównego nurtu polityki. Pierwszy etap realizacji projektu innowacyjnego kończy się opracowaniem strategii.

58 II ETAP WDROżENIA a) testowanie opracowanego produktu jest to element konieczny dla wypracowania skutecznych produktów; b) analiza rzeczywistych efektów testowanego produktu wyniki powinny pozwolić na modyfikację wypracowywanego produktu; w celu badania m.in. jego efektywności projektodawca musi uwzględnić ewaluację zewnętrzną; c) opracowanie produktu finalnego produkt finalny jest opracowywany na podstawie analizy, oraz walidacji rezultatów dokonywanej przez sieć tematyczną. d) upowszechnienie i włączenie do głównego nurtu polityki projekty innowacyjne mają sens, o ile ich rezultaty zostaną wykorzystane w praktyce i rzeczywiście przyczynią się do zwiększenia skuteczności i efektywności realizowanej polityki; oprócz działań upowszechniających i włączających do głównego nurtu polityki, stanowiących ostatnią podsumowującą fazę wdrażania projektu innowacyjnego, projektodawca musi uwzględnić powyższe działania od momentu opracowania wstępnej wersji produktu przez wszystkie kolejne fazy realizacji projektu;

59 Grupy docelowe Uwzględnienie opinii najbardziej zainteresowanych osób daje większe szanse na dużą skuteczność wypracowywanego produktu. Kluczowe znaczenie w projektach innowacyjnych testujących nowe rozwiązania ma zasada zaangażowania w proces wypracowywania innowacyjnych rozwiązań przedstawicieli grup docelowych (ang. empowerment). Dlatego też każdy projektodawca i beneficjent musi przewidzieć odpowiednią formę zaangażowania przedstawicieli grup docelowych i odpowiednio modyfikować opracowywany produkt, aby ostatecznie jak najlepiej odpowiedzieć na rzeczywiste potrzeby przyszłych odbiorców. W tym celu wskazane jest angażowanie przyszłych odbiorców w opracowanie koncepcji wniosku o dofinansowanie projektu i realizację projektu (od pierwszej fazy - diagnoza i analiza problemu).

60 Katalog tematów realizacji projektów innowacyjnych Realizacja projektów innowacyjnych odbywa się w ramach zamkniętego katalogu Tematów, które zostały określone, w podziale na obszary wsparcia EFS, w załączniku nr 1 do Wytycznych w zakresie wdrażania projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Instytucja Pośrednicząca może dokonać wyboru maksymalnie trzech Tematów projektów innowacyjnych dla danego Priorytetu w okresie obowiązywania Planu działania.

61 Wybór obszarów współpracy ponadnarodowej W przypadku projektów współpracy ponadnarodowej, Instytucja Zarządzająca nie określi Tematów, w ramach których mogą być one realizowane. Zgodnie z założeniami przedstawionymi w PO KL współpraca ponadnarodowa powinna koncentrować się na realizacji tych celów szczegółowych Priorytetów, w przypadku których możliwość wymiany doświadczeń i wzajemnego uczenia się na poziomie ponadnarodowym wniesie rzeczywistą wartość dodaną. Stąd realizacja współpracy ponadnarodowej powinna się opierać na precyzyjnie określonych oczekiwaniach, co do spodziewanego wpływu jej realizacji na osiąganie celów poszczególnych Priorytetów, jak i poszczególnych projektów. Określenie szczegółowych obszarów (odpowiadających Działaniom / Poddziałaniom PO KL / Tematom projektów innowacyjnych) i grup docelowych współpracy ponadnarodowej odbywa się dwutorowo: a) przez właściwe Instytucje Pośredniczące w przypadku tych obszarów, w których wartość dodana współpracy ponadnarodowej jest możliwa do określenia na etapie wyboru projektów do realizacji; b) przez beneficjentów realizujących już projekty, pod warunkiem że wykażą oni zarówno konieczność realizacji współpracy ponadnarodowej, jak i realistyczne oraz jasno sprecyzowane oczekiwania, co do jej wpływu na osiąganie zakładanych celów projektu.

62 Specyfika projektów współpracy ponadnarodowej Projekty współpracy ponadnarodowej powinny przyczyniać się do osiągnięcia celów danego Priorytetu, wykorzystując doświadczenia partnerów z innych krajów. Projekty te mogą zatem korzystać z już gotowych i stosowanych w innych miejscach rozwiązań oraz przewidywać ich adaptowanie bądź wypracowywać nowe rozwiązania przy udziale partnerów z innych krajów, w tym wspólne rozwiązania problemów, z którymi borykają się wszystkie uczestniczące w projekcie podmioty.

63 Wartość dodana W przypadku projektów współpracy ponadnarodowej zadaniem projektodawców i beneficjentów jest wykazanie rzeczywistej wartości dodanej wynikającej ze współpracy ponadnarodowej. Jako wartość dodaną należy rozumieć cele projektu oraz konkretne produkty i rezultaty możliwe do osiągnięcia wyłącznie we współpracy ponadnarodowej, których nie udałoby się zrealizować, wdrażając projekt jedynie o zasięgu krajowym.

64 Beneficjenci Realizacja projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej jest dostępna dla wszystkich podmiotów uprawnionych do realizacji projektów w ramach PO KL zarówno w trybie systemowym, jak i konkursowym

65 Wybór projektów Za promocję działań innowacyjnych oraz ponadnarodowych odpowiedzialne są: a) Instytucje Pośredniczące - w części dotyczącej zarządzanych Priorytetów; b) KIW - w zakresie promocji i informacji na poziomie PO KL, koordynacji działań oraz wsparcia Instytucji Pośredniczących. Niezwykle ważne jest ustanowienie odpowiednich kryteriów wyboru projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej, biorących w głównej mierze pod uwagę zgodność z celami Priorytetu, realność osiągnięcia zakładanych rezultatów oraz zdolność instytucjonalną do wdrożenia zaprojektowanych działań. Grupa robocza, opracowuje przykładowe kryteria wyboru projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej, zamieszczone w Zasadach dokonywania wyboru projektów w ramach PO KL. Instytucja Pośrednicząca, wskazując szczegółowe kryteria wyboru projektów w Planie działania, może korzystać z propozycji kryteriów przedstawionych przez Grupę roboczą, a także wskazywać własne.

66 Wybór projektów innowacyjnych 1) Przy wyborze projektów innowacyjnych powinien być brany pod uwagę potencjał badawczy uczestniczących podmiotów oraz doświadczenie i możliwości testowania wypracowywanych rozwiązań. Wskazane jest także angażowanie do realizacji tych projektów instytucji mogących zwiększyć szanse na włączenie wypracowanych innowacji do polityki krajowej. 2) W trakcie oceny merytorycznej projektów innowacyjnych Instytucja Pośrednicząca może korzystać ze wsparcia ekspertów wyłonionych na zasadach i w trybie określonym w Systemie Realizacji PO KL, w szczególności w zakresie oceny stopnia innowacyjności proponowanych rozwiązań oraz możliwości ich wykorzystania przez przyszłych odbiorców.

67 Wybór projektów współpracy ponadnarodowej Współpraca ponadnarodowa może być realizowana w ramach każdego z projektów współfinansowanych przez EFS (poza projektami dotyczącymi inicjatyw lokalnych w Priorytecie VI, VII oraz IX PO KL), jeżeli projektodawca wykaże wartość dodaną wynikającą ze współpracy ponadnarodowej. Nawiązywanie współpracy ponadnarodowej możliwe jest zatem zarówno na etapie przygotowania projektu, jak i na etapie jego realizacji (jeżeli beneficjent wnioskuje o rozszerzenie realizowanego projektu o komponent ponadnarodowy). Nawiązanie współpracy ponadnarodowej możliwe jest nie tylko z podmiotami z krajów członkowskich Unii Europejskiej realizującymi projekty współfinansowane przez EFS, ale również z podmiotami nierealizującymi takich projektów, a także z podmiotami z krajów niebędących członkami UE.

68 Sposoby realizacji projektów współpracy ponadnarodowej 1. Sposób. Wyodrębnione projekty współpracy ponadnarodowej: i) Wyodrębnione projekty składane w odpowiedzi na konkurs projektów współpracy ponadnarodowej: W przypadku realizacji tego typu projektów Instytucja Pośrednicząca definiuje obszary wsparcia, typy projektów (operacji) zgodnie ze Szczegółowym Opisem Priorytetów PO KL, formy działań kwalifikowanych w ramach współpracy ponadnarodowej oraz kryteria wyboru projektów na etapie przygotowania Planu działania.

69 Sposoby realizacji projektów współpracy ponadnarodowej ii) Wyodrębnione projekty współpracy ponadnarodowej składane w trybie systemowym: W przypadku projektów realizowanych w trybie systemowym Instytucja Pośrednicząca uwzględnia w Planie działania informacje dotyczące wyodrębnionych projektów współpracy ponadnarodowej planowanych do realizacji w roku obowiązywania dokumentu (wskazując dane zgodnie z Instrukcją wypełniania Planu działania).

70 Sposoby realizacji projektów współpracy ponadnarodowej 2. Sposób. Projekty z komponentem ponadnarodowym zaplanowanym do realizacji na etapie opracowania wniosku o dofinansowanie projektu: i) Projekty z komponentem ponadnarodowym zaplanowanym do realizacji na etapie opracowania wniosku o dofinansowanie projektu składane trybie konkursowym: Projekty te mogą być składane w odpowiedzi na konkurs ogłoszony przez Instytucje Pośredniczące dla standardowych rodzajów projektów, w przypadku którego w dokumentacji konkursowej kwestie realizacji komponentu ponadnarodowego zostaną uregulowane bądź w odpowiedzi na odrębny konkurs dla projektów z komponentem ponadnarodowym. Podobnie jak w pierwszym przypadku, w kompetencji Instytucji Pośredniczącej leży zdefiniowanie części wymogów na etapie przygotowania Planu działania.

71 Sposoby realizacji projektów współpracy ponadnarodowej 3. Sposób. Projekty z komponentem ponadnarodowym zgłaszanym jako zmiana do wniosku o dofinansowanie projektu realizowanych w trybie konkursowym i systemowym: Instytucja Pośrednicząca, przy ocenie konieczności wprowadzenia zmian w projekcie, może skorzystać ze wsparcia ekspertów wyłonionych na zasadach i w trybie określonym w Systemie Realizacji PO KL. Instytucja Pośrednicząca akceptuje zmiany w projekcie pod warunkiem wykazania przez beneficjenta wartości dodanej współpracy ponadnarodowej oraz pod warunkiem dostępności środków przeznaczonych na współpracę ponadnarodową.

72 Dyskusja Perspektywa finansowa Aktywny udział w Unii Europejskiej: realizacja polityk, programów, projektów Projekty realizowane na poziomie Komisji Europejskiej 72

73 Dziękuję Państwu za uwagę Kontakt: