Elementy projektowania komunikacyjnego...

Transkrypt

1 Elementy projektowania komunikacyjnego... - kształtowanie przekroju poprzecznego (szerokość pasów ruchu, urządzenia bezpieczeństwa, nawierzchnia) - ustalenie niezbędnej przestrzeni niezabudowanej na i pod mostem (skrajnie ruchu) - ukształtowania trasy mostowej w planie i profilu - wyznaczenie przepustowości (liczba, rodzaj pasów ruchu) [1] Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie Dz.U. Nr 43, poz.430 z roku 1999 [2] Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie Dz.U. Nr 63, poz.735 z roku 2000 [3] Katalog detali mostowych, wyd. GDDKiA [4] Warunki, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie Dz.U. Nr 151, poz.987 z roku 1998 [5] Przepisy techniczne utrzymania budowli inżynieryjnych dróg kolejowych D2, wyd. PKP

2 Kształtowanie pomostu mostu drogowego Całkowita szerokość pomostu: - pasy ruchu (szerokość zależna od kategorii drogi, liczba od przepustowości) - pasy awaryjne (zależą od kategorii drogi) - pasy bezpieczeństwa (zależą od kategorii drogi) - chodniki - bariery i balustrady - urządzenia dodatkowe Wymagania względem pomostu: - odpowiednia przepustowość - bezpieczeństwo ruchu - dobre warunki ruchu - prawidłowe odwodnienie - nawierzchnia (powinna być taka sama jak na drodze)

3 Skrajnia danej jednostki ruchu (taboru) - jest to linia ograniczająca w przekroju poprzecznym drogi komunikacyjnej powierzchnię, przeznaczoną wyłącznie do ruchu określonych jednostek ruchu. Szerokość mostu, względnie wielkość przestrzeni pod mostem, zależą głównie od tzw. skrajni ruchu, który ma się dobywać na i pod mostem. Rozróżniamy dwa typy skrajni: - skrajnie taboru wymiary zewnętrzne taboru poruszającego się po trasie komunikacyjnej - skrajnie obiektu (budowli) linie ograniczające w przekroju poprzecznym drogi lub mostu przestrzeń przeznaczoną wyłącznie dla ruchu pojazdów lub pieszych. Wewnątrz tej skrajni mogą znajdować się jedynie bariery ochronne, znaki drogowe lub urządzenia przeznaczone do bezpośredniego współdziałania z pojazdem szynowym, np. sieć trakcyjna Rys. 1 Schematy przykładowych skrajni ruchu: a) dla pieszych, b) taboru kierowanego, c) taboru tramwajowego

4 W przypadku każdego z rodzajów ruchu (np. samochodowego, kolejowego, pieszego, żeglugowego) wyróżnia się tzw. skrajnie jednostkowe. Złożenie skrajni jednostkowych ruchu prowadzonego pod lub na moście daje całkowitą skrajnię budowli, np. na typowym moście drogowym może się ona składać ze skrajni taboru samochodowego i ruchu pieszego. Wewnątrz skrajni mogą się znajdować: - bariery ochronne - znaki drogowe - urządzenia sterowania ruchem - sieć trakcyjna itp. Poszczególne rodzaje skrajni zwykle rozdziela się pasami bezpieczeństwa o szerokości (zależnej od kategorii drogi): - pomiędzy różnymi skrajniami lub pomiędzy skrajnią taboru kierowanego i krawędzią mostu - 50 cm - między skrajnią i elementami konstrukcji w zależności od kategorii drogi - 50 lub 100 cm - między jezdnią a wydzielonym dwutorowym torowiskiem tramwajowym - wg wymagań określonych w warunkach technicznych dotyczących dróg publicznych - pomiędzy skrajnią taboru szynowego i krawędzią mostu - 30 cm

5 Zasady zestawiania skrajni ruchu 1. Pasy jednakowych rodzajów ruchu należy umieszczać symetrycznie względem osi obiektu 2. Torowisko tramwajowe należy umieszczać w środkowej części pomostu mostu 3. Chodniki należy umieszczać przy zewnętrznych krawędziach pomostu 4. Pomiędzy różnymi rodzajami ruchu należy stosować pasy bezpieczeństwa o szerokości 0,5 1,0 m 5. W przypadku obiektów położonych w łukach należy stosować skrajnie poszerzone (odpowiednio do rodzaju taboru i promienia łuku) 6. Ścieżki rowerowe powinny być na moście wydzielone na konstrukcji chodnika lub na jezdni zawsze przy krawężniku 7. Pomost powinien być wyposażony w urządzenia zabezpieczające jednostki ruchu przed wypadnięciem z własnej skrajni lub z mostu. Są to: - krawężniki oddzielające jezdnię drogową od chodników i torowiska - balustrady na zewnętrznych krawędziach pomostu chroniące pieszych przed spadnięciem z mostu - bariery ochronne oddzielające ruch pieszych od ruchu pojazdów - bariero-poręcze na zewnętrznych krawędziach pomostu bez chodnika, chroniące pojazdy przed spadnięciem z mostu

6 Podstawowe wymiary skrajni jednostek ruchu L.p. Nazwa skrajni jednostki ruchu Wysokość Szerokość skrajni [m] skrajni [m] 2,50 0,75 (1,0) 4,50 4,70 2,50 3,75 5,40 3,40 - elektrycznego 5,20 5,45 4,40 - parowego i spalinowego Min. 4,85 4,40 2,50 1,50 2,50 5,50 (od w.w. żeglownej) 15,0 50,0 2, Przechodnia 2 Taboru kierowanego 3 Taboru tramwajowego 4 Taboru kolejowego: 5 Rowerowa 6 Żeglugi 7 Spławu: - wiązanego (tratwy) - luzem 1,0 (od w.w. spławnej)

7 Szerokość pozostałych elementów drogi na moście Na drogach dwujezdniowych stosuje się pasy rozdziału: - autostrady: min. 3,5 m (zalecane 5,0 m) - drogi ekspresowe: min. 3,0 m (zalecane 4,0 m) Szerokość pasów awaryjnych: - autostrady: min. 2,5 m (zalecane 3,0 m) - drogi ekspresowe: min. 2,0 m (zalecane 2,5 m lub 2,75 m) Dodatkowo na autostradach i drogach ekspresowych projektuje się opaski wewnętrzne o szerokości 0,5 1,0 m Obiekty mostowe na drogach klasy A i S wyposażone są w chodniki robocze o szerokości min. 1,0 m, umieszczone (w przekroju poprzecznym) między skrajnią i barierą ochronną.

8 Wybrane kształty skrajni drogowych Rys. 2 Skrajnia ruchu dla dwujezdniowej drogi klasy A lub S Rys. 3 Skrajnia ruchu dla jednojezdniowej drogi klasy S

9 Rys. 4 Skrajnia ruchu dla dwujezdniowej drogi klasy GP i drogi klasy niższej (jezdnia nie ograniczona krawężnikami) Rys. 5 Skrajnia ruchu dla dwujezdniowej drogi klasy GP i drogi klasy niższej (jezdnia ograniczona krawężnikami)

10 Skrajnie drogowe na mostach bez krawężnika z krawężnikami i z chodnikiem Rys. 6 Przekrój poprzeczny drogi dwujezdniowej klasy A i S na obiekcie: a) bez krawężnika, b) z krawężnikiem i chodnikiem, c) z krawężnikiem bez chodnika i z opaską, d) z krawężnikiem bez chodnika i z pasem awaryjnym Prześwit: 0,1 m (0,8 m) Pas dzielący: 3,0 m (4,0 m) z krawężnikami i bez chodnika z krawężnikami, bez chodnika, z pasem awaryjnym

11 Rys. 7 Przekroje poprzeczne drogi jednojezdniowej niższych klas technicznych na obiekcie: Rys. 8 Przekrój poprzeczny drogi jednojezdniowej klasy A i S na obiekcie: a) z krawężnikami i chodnikiem, b) z krawężnikiem, bez chodnika, c) bez krawężników i z opaską, d) bez krawężników i z pasem awaryjnym a) z utwardzonymi poboczami, b) bez utwardzonych poboczy

12 Redukcja szerokości elementów drogi na moście W zależności od długości obiektu mostowego i klasy technicznej drogi dopuszcza się zmniejszenie szerokości elementów drogi na obiekcie mostowym lub w tunelu, z wyjątkiem jezdni. Odstępstwa: - długość mostu w ciągu drogi klasy S jest większa niż 200 m - długość mostu w ciągu drogi klasy GP, G i Z jest większa niż 100 m - długość tunelu w ciągu drogi klasy A i S jest większa niż 200 m - długość tunelu w ciągu drogi klasy GP jest większa niż 100 m - dla obiektów istniejących. Zmniejszenie szerokości skrajni poziomej powinno zapewnić zachowanie odległości: - nie mniejszej niż 1,0 m między krawędzią jezdni a prowadnicą bariery ochronnej lub, przy braku bariery, balustradą lub ścianą tunelu - nie mniejszej niż 0,5 m między krawędzią jezdni... (jeśli ograniczona jest krawężnikiem wystającym ponad poziom nawierzchni jezdni nie mniej niż 0,14 m)... a prowadnicą bariery ochronnej lub, przy braku bariery, balustradą lub ścianą tunelu.

13 Budownictwo komunikacyjne [W4] Skrajnia ruchu pieszego i rowerowego Szerokość chodnika: min. 1,5 m (wyjątkowo 1,0 m) z barierą min. 2,0 m (1,5 m + 0,5 m na opaskę bezpieczeństwa) bez bariery, ewentualnie 1,25 m Do tej szerokości chodnika nie zalicza się przestrzeni potrzebnej do umieszczenia np. znaków drogowych i informacyjnych. Wysokość skrajni: min. 2,5 m (wyjątkowo 2,2 m). Szerokość pasa ruchu pieszego 0,75 m Wzdłuż chodnika powinna być zachowana opaska (pas) bezpieczeństwa o szerokości 0,5 m Rys. 9 Skrajnia budowli dla chodnika i ścieżki rowerowej Min. szerokość ścieżki rowerowej: 1,5 m (jednokierunkowej) 2,0 m (dwukierunkowej) 2,5 m (ruch mieszany) nx0,75 m

14 Skrajnia ruchu pod mostem jest to linia ograniczająca, analogiczną jak na moście, powierzchnię w przekroju poprzecznym linii komunikacyjnej pod mostem. Powinna ona być w zasadzie taka sama, jak skrajnia ruchu tej linii poza mostem. Odróżniamy następujące skrajnie ruchu pod mostem: drogową, uliczną, kolejową, żeglugi lub spławu. Wysokość tych skrajni jest taka sama jak wysokość skrajni jednostek ruchu, a jej szerokość zależy od szerokości jezdni drogowej (w mieście wraz z chodnikami i ewentualnie torowiskiem tramwajowym) lub od liczby torów. Skrajnie rzeczne Regulacja prawna: Dz. U. Nr 77 poz. 695 (2002) Minimalna szerokość skrajni: 15,0 m (Ia) 20,0 m (Ib) 30,0 m (II) 40,0 m (III i IV) 50,0 m (Va i Vb) Rys. 10 Skrajnia żeglugowa Wysokość skrajni (ponad WWŻ) wynosi: 3,0 m (klasa Ia, Ib, II) 4,0 m (klasa III) 5,25 m lub 7,0 m (IV, Va, Vb)

15 Odwodnienie pomostu drogowego Zalecenia: - osie odwodnienia należy prowadzić zgodnie z pochyleniem podłużnym jezdni, umieszczone przy krawężnikach w odległości nie mniejszej niż 0,2 m (mogą być stosowane w pasie awaryjnym lub w utwardzonym poboczu) - osie odwodnienia należy umieścić: - z obu stron jezdni o kształcie daszkowym - przy krawężniku usytuowanym w dolnej części jezdni z pochyleniem jednostronnym - w osi podłużnej kładek dla pieszych z dwustronnym pochyleniem poprzecznym skierowanym do osi Wpusty zbierające wodę z pomostu należy umieszczać poza jezdnią.

16 Odwodnienie pomostu drogowego Jezdnia dwukierunkowa (proste odcinki i łuki nie wymagające przechyłki) jezdnia odcinki proste: 2% (zalecane 2,5%) kostka kamienna: 3 3,5% chodniki 3% do 2 pasów ruchu pieszego 3,5% powyżej 2 pasów ruchu 4% chodniki dla obsługi Rys. 11 Przekrój poprzeczny płytowego przęsła betonowego z jezdnią o kształcie daszkowym Droga dwujezdniowa oraz łuki wymagające przechyłki Rys. 12 Przekrój poprzeczny mostu zespolonego z jezdnią z pochyleniem jednostronnym

17 Odwodnienie pomostu mostu kolejowego pomosty zamknięte spadek poprzeczny: 2% (zalecane 3,5 4%) spadek podłużny: minimum 2% powierzchnia wpustu: 2 4 cm2 na 1 m2 powierzchni pomostu Rys. 13 Widok spadków płyt koryta balastowego wraz z usytuowaniem wpustów

18 Przepusty Obiekt nad małą przeszkodą (zwykle wodną), wbudowany w nasyp linii komunikacyjnej bez przerywania jego ciągłości (rys. 14). Czasem wprowadza się jeszcze kryterium ograniczenia światła poziomego takich obiektów. Np. na PKP Lt=3,0 m, a obiekty o większym świetle są zaliczane do mostów. Rys. 14 Widok przepustu od strony głowicy wlotu 1 sklepienie, 2 ścianka czołowa, 3 skrzydła wlotu, 4 umocnienie dna i brzegów cieku

19 Podstawowe części konstrukcyjne przepustu: a) głowica wlotowa b) segmenty pośrednie c) głowica wylotowa Każda z tych części jest posadowiona na oddzielnym fundamencie opartym na podsypce piaskowej lub żwirowo-piaskowej. W przypadku cieków wykonuje się umocnienia na wlocie i wylocie, aby zabezpieczyć dno i skarpy cieku przed rozmyciem. Segmenty pośrednie są dzielone szczelinami dylatacyjnymi na odcinki o długości do 5,0 m. Od wierzchu są chronione izolacją i warstwą ochronną. Rys. 15 Elementy przepustu: 1 głowica wlotu, 2 głowica wylotu, 3 segmenty pośrednie, 4 fundament, 5 szczeliny dylatacyjne, 6 fundamenty głowic, 7 izolacja, 8 - warstwa ochronna, 9 nasyp kolejowy, 10 umocnienie dna cieku na wlocie i wylocie, 11 pogłębione umocnienie na wylocie

20 Materiały stosowane w budowie przepustów: - drewno: obecnie tylko wyjątkowo do budowy przepustów prowizorycznych - cegła: obecnie rzadko używana - kamień: bardzo dobry, jeden z najstarszych materiałów budowlanych, ale obecnie rzadko stosowany z powodu pracochłonnej i kosztownej obróbki - stal: w postaci rur lub blach falistych (obecnie ze stali nierdzewnej) - beton (nieuzbrojony, zbrojony, rzadziej sprężony): obecnie najczęściej

21 Schematy statyczne przepustów (segmentów pośrednich): - rury o przekroju kołowym (rys. 16) lub owalnym (stalowe, żelbetowe) - sklepienia (ceglane, kamienne, betonowe, żelbetowe, stalowe) - płyty (kamienne, żelbetowe) - ramy prostokątne (żelbetowe) Rys. 16 Konstrukcje przepustów rurowych: a jednootworowy, b dwuotworowy 1 podsypka piaskowa, 2 fundament, 3 rura, 4 izolacja, 5 warstwa ochronna, 6 beton łączący obie rury Rys. 17 Przekroje przepustów sklepionych kamiennych lub ceglanych: a mały przepust ( l0 3,0m), b - duży przepust 1 fundament, 2 ściana boczna segmentu pośredniego, 3 sklepienie, 4 - podsypka piaskowa lub żwirowo-piaskowa

22 Rys. 18 Elementy przepustu płytowego z prefabrykatów 1 podsypka piaskowa, 2 fundament, 3 ściana boczna, 4 płyta nośna, 5 izolacja, 6 umocnienie dna Rys. 19 Przepusty ramowe z prefabrykatów 1 podsypka piaskowa, 2 fundament, 3 rama żelbetowa, 4 izolacja, 5 warstwa ochronna Rys. 20 Typy głowic przepustów a czołowa, b prostopadła (do osi nasypu), c kołnierzowa, d ukośna (ze skrzydłami ukośnymi)