INTERAKTYWNY GEOTERMALNY PUNKT INFORMACYJNY

Transkrypt

1 Anna WACHOWICZ-PYZIK Technika Poszukiwañ Geologicznych El bieta HA AJ Geotermia, Zrównowa ony Rozwój nr 2/2013 AGH Akademia Górniczo-Hutnicza Wydzia³ Geologii Geofizyki i Ochrony Œrodowiska Katedra Surowców Energetycznych al. A. Mickiewicza 30, Kraków amwachowicz@poczta.fm, elzbieta.halaj@gmail.com INTERAKTYWNY GEOTERMALNY PUNKT INFORMACYJNY STRESZCZENIE Na przestrzeni ostatnich lat w wielu krajach europejskich obserwowany jest wzrost znaczenia odnawialnych Ÿróde³ energii (O E) zarówno w gospodarce jak i wœród u ytkowników prywatnych. Niestety, w Polsce stopieñ wykorzystania odnawialnych Ÿróde³ energii, szczególnie bior¹c pod uwagê energiê geotermaln¹, jest niski. Informacje na temat potencja³u i mo liwoœci wykorzystania energii geotermalnej w Polsce najczêœciej zawarte s¹ w specjalistycznych opracowaniach, a tak e naukowych publikacjach. Dla osób, które nie s¹ wdro one w problematykê geotermaln¹ odnalezienie rzetelnych informacji w krótkim czasie jest sporym wyzwaniem. Portal internetowy opisany w tym artykule powsta³, aby po³¹czyæ ze sob¹ trzy g³ówne kierunki wykorzystania energii geotermalnej, jakimi s¹: ciep³ownictwo, rekreacja i lecznictwo przy wykorzystaniu ciep³a pochodz¹cego z wód podziemnych. Interaktywny Geotermalny Punkt Informacyjny jest narzêdziem, którego g³ównym celem jest promowanie energii geotermalnej w Polsce. Dziêki przyjaznemu oprogramowaniu ka dy u ytkownik za pomoc¹ portalu bêdzie móg³ w szybki i ³atwy sposób uzyskaæ rzetelne informacje na temat potencja³u geotermalnego na wybranym obszarze. Obecnie punkt informacyjny obejmuje informacje dotycz¹ce Polski, w przysz³oœci planowane jest równie powiêkszenie zasobu danych zawartych w portalu o kolejne kraje europejskie. Dane zawarte w portalu bêd¹ aktualizowane co roku, a dostêpne s¹ zarówno w jêzyku polskim jak i angielskim pod adresem internetowym: S OWA KLUCZOWE Geotermalny punkt informacyjny, geotermia, energia geotermalna, oœrodki geotermalne * * * WPROWADZENIE W ostatnich latach obserwuje siê wzrost zainteresowania odnawialnymi Ÿród³ami energii, do których nale ¹: energia s³oneczna, wiatrowa, wodna, biomasa, a tak e energia geotermalna. Niektóre z krajów nale ¹cych do Unii Europejskiej, takie jak Niemcy, czy 179

2 W³ochy ju od wielu lat sektor odnawialnych Ÿróde³ energii traktuje jako priorytetowy. Niew¹tpliwie fakt ten zwi¹zany jest ze wzrostem zanieczyszczenia œrodowiska, a tak e z licznymi dyrektywami na³o onymi przez Uniê Europejsk¹ na kraje cz³onkowskie. Równie w Polsce zauwa amy stopniowy wzrost znaczenia odnawialnych Ÿróde³ energii, jednak e warto zaznaczyæ, e stopieñ wykorzystania energii geotermalnej w Polsce w porównaniu do innych niekonwencjonalnych Ÿróde³ energii jest niski. Dlatego tak wa ne jest promowanie energetyki geotermalnej, która mog³aby byæ wykorzystywana na terenie naszego kraju w wiêkszym stopniu ni jest to czynione obecnie. 1. RÓD A INFORMACJI Informacje na temat zasobów geotermalnych, a tak e potencja³u zwi¹zanego z wykorzystaniem wód podziemnych na obszarze Polski do celów pozyskiwania energii geotermalnej znajduj¹ siê g³ównie w licznych opracowaniach, raportach naukowych, a tak e specjalistycznych publikacjach. Dla osób, które nie s¹ wdro one w tematykê geotermaln¹ znalezienie interesuj¹cych je informacji czêsto sprawia wiele problemów i zajmuje du o czasu. Problematyczne jest równie wyszukiwanie najistotniejszych informacji spoœród wielu ogólnodostêpnych choæby za pomoc¹ internetu, który w dzisiejszych czasach jest najpopularniejszym narzêdziem pozyskiwania informacji. Jednak pomimo wielu udogodnieñ równie internet staje siê niekiedy zawodny. Bior¹c pod uwagê wzrost zainteresowania sektorem odnawialnych Ÿróde³ energii w tym energi¹ geotermaln¹ wa nym jest, aby dostêp do informacji na temat tego sektora odnawialnych Ÿróde³ energii by³ prosty i szybki zarówno dla osób, które interesuj¹ siê t¹ tematyk¹ ju od lat, jak i dla osób, które z tym tematem spotykaj¹ siê po raz pierwszy. Do tej pory powsta³o wiele opracowañ z zakresu energii geotermalnej na terenie Polski. Doskona³ym przyk³adem s¹ Atlasy Geotermalne (rys. 1) tworzone ju od lat przez zespó³ Profesora Góreckiego z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie we wspó³pracy z wieloma specjalistami reprezentuj¹cymi ró ne dziedziny nauki, takie jak: geologia, geofizyka, hydrogeologia, wiertnictwo i wiele innych. Atlasy stanowi¹ kompendium wiedzy geotermalnej i wskazuj¹ najbardziej perspektywiczne obszary mo liwe do wykorzystania w geotermii na terenie Polski. Informacje o tematyce geotermalnej odnaleÿæ mo na równie na stronach internetowych takich organizacji jak International Geothermal Association (IGA), na której opublikowane s¹ informacje na temat stanu wykorzystania energii geotermalnej w poszczególnych krajach europejskich w tym równie Polski ( Innym przyk³adem mog¹ byæ interaktywne mapy uzdrowisk, czy te wód podziemnych na terenie Polski dostêpne na oficjalnej stronie Pañstwowego Instytutu Geologicznego PIB ( Na powy szych stronach internetowych mo na znaleÿæ informacje na temat temperatury wód podziemnych, ich typu, czy te lokalizacji w ró nych regionach Polski. Dane na temat sk³adu chemicznego, czy wielkoœci mineralizacji, a tak e w³aœciwoœci wód w konkretnych uzdro- 180

3 Atlas wód geotermalnych na Ni u Polskim (Górecki (red.nauk.) i in. 1990) Atlas zasobów energii geotermalnej na Ni u Polskim (Górecki (red.nauk.) i in. 1995) Atlas zasobów geotermalnych na Ni u Polskim dla formacji mezozoicznej (Górecki (red.nauk.) i in. 2006) Atlas zasobów geotermalnych na Ni u Polskim dla formacji paleozoicznej (Górecki (red.nauk.) i in. 2006) Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat zachodnich (Górecki (red.nauk.) i in. 2011) Atlas geotermalny zapadliska przedkarpackiego (Górecki (red.nauk.) i in. 2012) Rys. 1. Opublikowane do roku 2012 Atlasy Geotermalne Fig. 1. Geothermal Atlases published by the year 2012 wiskach wraz z ich leczniczym zastosowaniem dostêpne s¹ równie na oficjalnych stronach samych oœrodków leczniczych. Równie dane na temat zak³adów geotermalnych znaleÿæ mo na na stronie ich przedstawicieli. Jednak e informacje te bywaj¹ niekiedy szcz¹tkowe, uœredniane, a w ró nych Ÿród³ach podawane s¹ czêsto w ró nych jednostkach fizycznych co utrudnia potencjalnemu czytelnikowi porównanie potencja³u wód podziemnych wystêpuj¹cych w ró nych czêœciach Polski. Bardziej szczegó³owe informacje nie s¹ ogólnodostêpne. Kolejna trudnoœæ jak¹ napotykaj¹ osoby poszukuj¹ce informacji na temat warunków geotermalnych w Polsce to kwestia ich aktualizacji. Najczêœciej dane pochodz¹ ze starych opracowañ i nie s¹ aktualizowane dlatego nie mog¹ stanowiæ podstawy do prawid³owego szacowania potencja³u wód dla wybranego obszaru. 2. INTERAKTYWNY GEOTERMALNY PUNKT INFORMACYJNY Do tej pory na œwiecie powsta³o wiele projektów maj¹cych na celu rozpowszechnienie informacji na temat warunków geotermicznych, czy te samej energetyki geotermalnej. Przyk³adami mog¹ byæ projekty o tematyce geotermalnej zrealizowane na przestrzeni ostat- 181

4 nich lat przez takie oœrodki amerykañskie, jak: Departament Geologii i Przemys³u Mineralnego w Oregonie, który utworzy³ interaktywn¹ mapê, na której za pomoc¹ prostej wyszukiwarki u ytkownicy mog¹ w szybki i ³atwy sposób zlokalizowaæ odwierty geotermalne, czy te Ÿród³a geotermalne w stanie Oregon. Podobne mapy utworzone zosta³y równie dla obszarów Ontario (Ontario Geothermal Association czy te Newady (University of Nevada Podobny projekt utworzenia interaktywnej mapy zosta³ zaproponowany przez autorki artyku³u. G³ównym celem utworzenia Interaktywnego Geotermalnego Punktu Informacyjnego by³a chêæ promowania energetyki geotermalnej w Polsce poprzez utworzenie portalu, w którym dostêp do najwa niejszych, wyselekcjonowanych informacji na temat istniej¹cych obiektów geotermalnych mia³by ka dy u ytkownik. Równie osoby zainteresowane obiektami rekreacyjnymi znajd¹ wa ne informacje na temat oœrodków rekreacyjnych, które korzystaj¹ z wód geotermalnych, takie jak temperatura wód b¹dÿ ich rodzaj. Natomiast osoby poszukuj¹ce uzdrowisk lub oœrodków balneoterapeutycznych znajd¹ szczegó³owe informacje nie tylko na temat temperatury, mineralizacji, czy typu chemicznego wód, ale tak e ich g³ównego zastosowania w lecznictwie oraz kierunków leczniczych uzdrowisk. Wa nym jest równie aspekt wiarygodnoœci oraz aktualizacji danych zawartych w portalu. Obecnie informacje zawarte w portalu opieraj¹ siê na danych zawartych we wspomnianych wczeœniej Atlasach Geotermalnych stanowi¹ce najbardziej aktualne zbiory danych o tematyce geotermicznej z terenu Polski. W przysz³oœci planowana jest bezpoœrednia wspó³praca z oœrodkami korzystaj¹cymi z wód geotermalnych, czy to w celach ciep³owniczych, rekreacyjnych, czy te leczniczych, dziêki czemu mo liwa bêdzie coroczna aktualizacja zawartych w portalu informacji. Dodatkowym udogodnieniem bêdzie fakt, e publikowane dane dla ró nych obiektów podawane bêd¹ w tych samych jednostkach fizycznych co u³atwi niezorientowanym u ytkownikom porównywanie wybranych oœrodków. Portal podzielony jest na piêæ dzia³ów tematycznych. S¹ nimi: 1. Ciep³ownie geotermalne modu³ wskazuje lokalizacje wszystkich dzia³aj¹cych ciep³owni geotermalnych znajduj¹cych siê w Polsce. Zawiera równie podstawowe parametry takie jak nazwa, rok za³o enia, iloœæ odwiertów wykorzystywanych w systemie, moc itp. 2. Nowe projekty modu³ wskazuje lokalizacje nowych projektów (obejmuje on wszystkie projekty dotycz¹ce energii geotermalnej, znajduj¹ce zastosowanie zarówno w ciep³ownictwie, rekreacji, a tak e balneoterapii). Dotyczy on zarówno projektów w budowie jak i planowanych w przysz³oœci. 3. Uzdrowiska modu³ wskazuje lokalizacje oœrodków uzdrowiskowych, które stosuj¹ podziemn¹ wodê geotermaln¹ do celów leczniczych (rys. 2). 4. Oœrodki rekreacyjne modu³ wskazuje lokalizacje obiektów rekreacyjnych, w tym balneoterapeutycznych, korzystaj¹cych z wód podziemnych. 5. Wspó³praca modu³ skierowany jest przede wszystkim do przedstawicieli zak³adów geotermalnych, uzdrowisk, oœrodków wypoczynkowych lub oœrodków balneoterapeutycznych oraz osób planuj¹cych inwestycje b¹dÿ projekty o charakterze geotermalnym. Modu³ 182

5 Rys. 2. Przyk³adowy modu³ Mapa uzdrowisk dostêpna na portalu Geotermalny Punkt Informacyjny Fig. 2. One of the module Map of spas available on the website Geothermal Interactive Information Point stworzy mo liwoœæ umieszczenia informacji o swoich projektach w portalu b¹dÿ uaktualnienia informacji ju w nim zawartych. Dodatkow¹ informacj¹ zawart¹ w portalu s¹ nowe projekty zwi¹zane z wykorzystaniem wód podziemnych, dziêki czemu u ytkownicy bêd¹ mieli równie mo liwoœæ œledzenia na bie ¹co nowinek z zakresu energetyki geotermalnej. PODSUMOWANIE Obecnie portal dostêpny jest pod adresem internetowym: opcjonalnie w dwóch wersjach jêzykowych: polskiej i angielskiej, dziêki czemu równie osoby spoza naszego kraju maj¹ mo liwoœæ korzystania z informacji zawartych w portalu. Interaktywny Geotermalny Punkt Informacyjny powsta³ z niezale nej inicjatywy pasjonatów geotermii, których g³ównym celem jest promowanie energii geotermalnej w Polsce. W przysz³oœci planowane jest równie powiêkszenie zakresu informacji zawartych w portalu o kolejne pañstwa europejskie, dziêki czemu mo liwe bêdzie uzyskanie i porównanie informacji na temat wykorzystywania energii geotermalnej nie tylko w Polsce, ale równie w innych pañstwach Europy Œrodkowej. Dodatkowo przewiduje siê utworzenie wirtualnej 183

6 wyszukiwarki, która umo liwi weryfikacjê potencja³u geotermalnego zakumulowanego w poszczególnych czêœciach naszego kraju. Artyku³ jest wynikiem badañ wykonanych w ramach grantu dziekañskiego, nr pracy LITERATURA GÓRECKI W. (red.) ADAMCZYK A.F., SZCZEPAÑSKI A., SZKLARCZYK T., 1990 Atlas wód geotermalnych Ni u Polskiego. ISE AGH Kraków. Okrêgowe Przedsiêbiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne. GÓRECKI W. (red.) KU NIAK T., APINKIEWICZ A.P., MAÆKOWSKI T., STRZETELSKI W., SZKLAR- CZYK., 1995 Atlas zasobów energii geotermalnej na Ni u Polskim. Towarzystwo Geosynoptyków Geos. GÓRECKI W. (red.), SZCZEPAÑSKI A., SADURSKI A., HAJTO M., PAPIERNIK B., KU NIAK T., KOZDRA T., SOBOÑ J., SZEWCZYK J., SOKO OWSKI A., STRZETELSKI W., HA ADUS A., KANIA J., KURZY- D OWSKI K., GONET A., CAPIK M., ŒLIWA T., NEY R., KÊPIÑSKA B., BUJAKOWSKI W., RAJCHEL L., BANAŒ J., SOLARSKI W., MAZURKIEWICZ B., PAWLIKOWSKI M., NAGY S., SZAMA EK K., FELDMAN-OLSZEWSKA A., WAGNER R., KOZ OWSKI T., MALENTA Z., SAPIÑSKA-ŒLIWA A., SOWI D A A., KOTYZA J., LESZCZYÑSKI K.P., GANCARZ M., 2006a Atlas zasobów geotermalnych na Ni u Polskim formacje mezozoiku Ministerstwo Œrodowiska. ZSE AGH. GÓRECKI W. (red.), SZCZEPAÑSKI A., SADURSKI A., HAJTO M., PAPIERNIK B., SZEWCZYK J., SOKO- OWSKI A., STRZETELSKI W., HA ADUS A., KANIA J., RAJCHEL L., FELDMAN-OLSZEWSKA A., WAGNER R., LESZCZYÑSKI K.P., SOWI D A A., 2006b Atlas zasobów geotermalnych na Ni u Polskim formacje paleozoiku Ministerstwo Œrodowiska. ZSE AGH. GÓRECKI W. (red.), SZCZEPAÑSKI A., OSZCZYPKO N., HAJTO M., OSZCZYPKO-CLOWES M., PAPIER- NIK B., KÊPIÑSKA B., CZOPEK B., HA ADUS A., KANIA J., BANAŒ J., KURZYD OWSKI K., RO NIATOWSKI K., SOLARSKI W., MAZURKIEWICZ B., KU NIAK T., MACHOWSKI G., MICHNA M., SOBOÑ J., LUBOÑ W., PE KA G., RAJCHEL L., SOWI D A A., KOTYZA J., CAPIK M., HA AJ E., HARASIMIUK M., BUJAKOWSKI W., BARBACKI A., HO OJUCH G., KASZTELEWICZ A., PAJ K L., TOMASZEWSKA B., CHOWANIEC J., ZUBER A., MALATA T., AUGUSTYÑSKA J., OPERACZ T., FREIWALD P., PATORSKI R., WITEK K., CZERWIÑSKA B., G SIOREK E., ŒLIMAK CZ., WARTAK W., SKUPIEÑ M., GORYL M., CICHOÑ K., BUDREWICZ R., BUDZISZ P., ZASTRZE YÑSKA J., DOWGIA O J., 2011 Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat Zachodnich. Wyd. AGH KSE, Kraków. GÓRECKI W. (red.), SOWI D A A., JASNOS J., PAPIERNIK B., HAJTO M., MACHOWSKI G., KÊPIÑSKA B., CZOPEK B., KU NIAK T., KOTYZA J., LUBOÑ W., PE KA G., ZAJ C A., SZCZEPAÑSKI A., HA ADUS A., KANIA J., BANAŒ J., SOLARSKI W., MAZURKIEWICZ B., ZUBRZYCKI A., LUBOÑ K., PERYT T. (et al.), 2012 Atlas geotermalny zapadliska przedkarpackiego. AGH KSE, Kraków. Strony internetowe :

7 INTERACTIVE GEOTHERMAL INFORMATION POINT ABSTRACT Due to the growth of interest in non conventional source of energy, in many of European countries the development in sector of Renewable Energy Source (RES) is observed. Unfortunately in Poland the growing importance of renewable energy sources, especially considering geothermal energy, is relatively low. Furthermore in Poland complex and reliable information about places with geothermal applications in Europe is generally published in expert s magazines or scientific publications. For consumers some information about geothermal swimming pools is mostly given on commercial web sites. There are few reliable sources of information about geothermal heating plants for non-specialists in this field. The websites described in this article was created to join three geothermal water applications: heating, recreation and treatment in a wider area. The Geothermal Information Point is an interactive tool to show the most essential geothermal information. It s friendly software make research quick and easy. The information point is a great opportunity to promote geothermal applications, first from Poland and then also the other European countries in the future. The information will be updated each year. KEY WORDS Geothermal applications, geothermal energy, geothermal interactive information point

8