OKREŚLENIE PILNOŚCI POTRZEB WYKONYWANIA PRAC SCALENIA

Transkrypt

1 dr inż. Monika Balawejder Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna w Rzeszowie OKREŚLENIE PILNOŚCI POTRZEB WYKONYWANIA PRAC SCALENIA I WYMIANY GRUNTÓW PODZIELONYCH AUTOSTRADĄ MIĘDZYNARODOWE SEMINARIUM NAUKOWE nt. Rozwój obszarów wiejskich i scalenia gruntów w Polsce południowo-wschodniej Rzeszów, dnia r. 1

2 Plan pracy: 1. Charakterystyka obszaru badań 2. Studia i analizy 3. Szachownica gruntów 4. Ocena ukształtowania gruntów nieruchomości przeciętych autostradą 5. Algorytm określania kolejności podejmowania prac scalenia i wymiany gruntów przeciętych autostradą 7. Wnioski 2

3 Charakterystyka obszaru badań przeciętego autostradą 3

4 Skarb Państwa Skarb Państwa z uż. wiecz. gminy gminy z uż. wiecz. osoby fizyczne >1ha osoby fizyczne <1ha spółdzielnie kościoły wspólnoty gruntowe Studium stanu władania we wsi Bratkowice powiaty inne 4

5 Studium struktury użytkowania we wsi Bratkowice 5

6 Podział szachownicy gruntów Szachownica gruntów indywidualnych Szachownica zewnętrzna gruntów (różniczanie) Szachownica wewnętrzna gruntów (wewnątrz wsi) Różniczanie zamiejscowi Różniczanie miejscowi 6

7 Studium gruntów różniczan we wsi Bratkowice 7

8 Studium gruntów różniczanzamiejscowych w Nowej Wsi (szachownica zewnętrzna) 8

9 Studium gruntów mieszkańców Nowej Wsi (szachownica wewnętrzna) 9

10 Budynki mieszkalne i gospodarcze w pasie autostrady do wyburzenia (Nowa Wieś) 10

11 Typy szachownicy gruntów we wsiach przeciętych autostradą Szachownica gruntów Typ drabinkowy Typ wstęgowy Typ nieregularny Podtyp drabinkowo wstęgowy Podtyp drabinkowo nieregularny Podtyp wstęgowodrabinkowy Podtyp wstęgowo nieregularny Podtyp nieregularnodrabinkowy Podtyp nieregularnowstęgowy 11

12 Występujące typy szachownicy gruntów we wsiach przeciętych autostradą Obręb: Bratkowice typ wstęgowy Obręb: Mrowla typ wstęgowo drabinkowy 12

13 Obręb: Nowa Wieś typ drabinkowo wstęgowy Obręb: Terliczka typ wstęgowo nieregularny 13

14 Ocena ukształtowania gruntów nieruchomości przeciętych autostradą (przed i po budowie autostrady) Stan przed /po wybudowaniu autostrady Stopień ukształtowania cech elementarnych w nieruchomościach gruntowych optymalny -1 dobry -2 dostateczny -3 wadliwy -4 b. Wadliwy -5 Liczba nier. gr. Suma pkt. Liczba nier. gr. Suma pkt. Liczba nier. gr. Suma pkt. Liczba nier. gr. Suma pkt. Liczba nier. gr. Suma pkt. Sum liczby nier. gr. Suma pkt. Śr. wartość pkt. Stopień ukształtowania BRATKOWICE (szachownica wstęgowa) przed po przed po przed po przed po dostateczny wadliwy MROWLA (szachownica wstęgowo-drabinkowa) dostateczny wadliwy NOWA WIEŚ (szachownica drabinkowo-wstęgowa) wadliwy b. wadliwy TERLICZKA (szachownica wstęgowo-nieregularna) wadliwy b. wadliwy 14

15 Zestawienie zmiennych opisujących badany obszar w wydzielonych grupach Lp. Grupy zmiennych przyjętych do badań Liczba zmiennych w grupie Udział % 1 destrukcja autostrady użytkowanie ziemi władanie ziemią szachownica gruntów indywidualnych rozdrobnienie gruntów scalenia i wymiany gruntów Razem: Zmienne wykorzystane w rankingu (zmienne związane bezpośrednio" z przebiegiem autostrady) Zmienne niewykorzystane w rankingu (zmienne związane pośrednio" z przebiegiem autostrady) 15

16 Ranking wsi z uwzględnieniem 44 zmiennych diagnostycznych Ranking wsi z eliminacją zmiennych metodą analizy pojemności informacyjnej (API) 16

17 Ranking wsi dla 25 zmiennych związanych bezpośrednio z przebiegiem autostrady Ranking wsi po wykluczeniu zmiennych wysoko skorelowanych 17

18 Lp. Przyjęty ranking wsi wynikający z destrukcji struktury przestrzennej wsi przeciętych autostradą Wieś Miernik syntetyczny w [%] 1 Nowa Wieś 64 2 Terliczka 55 3 Bratkowice 42 4 Rudna Mała 40 5 Łąka 36 6 Mrowla 36 7 Zaczernie 35 8 Palikówka 28 9 Rogoźnica Łukawiec 25 Nowa Wieś Łukawiec 11 Lipie 20 18

19 Algorytm określania kolejności podejmowania prac scalenia i wymiany gruntów we wsiach przeciętych autostradą Obszar wsi przeciętych autostradą w powiecie Wybór cech charakteryzujących wpływ autostrady na zagospodarowanie przestrzenne gruntów Określenie rankingu destrukcji zagospodarowania przestrzennego wsi przeciętych autostradą (metodą bez wzorca) Wydzielenie wsi ze względu na pilność wykonywania kompleksowych scaleń i wymian gruntów 19

20 Wnioski We wszystkich badanych wsiach, przez które przebiega autostrada, występuje duża szachownica zewnętrzna i wewnętrzna gruntów indywidualnych. Występujące rozproszenie, w przestrzeni działek ewidencyjnych właścicieli gruntów w badanych wsiach i poza ich granicami, stanowi duże utrudnienia w ich racjonalnym użytkowaniu, a przebieg autostrady jeszcze bardziej je pogarsza. Zaobserwowane rozdrobnienie powierzchni działek ewidencyjnych charakteryzujących się małą powierzchnią, nieprawidłowymi wskaźnikami wydłużenia, nieregularnością i brakiem dojazdu wpływa na koszty ich uprawy, co bardzo obniża efekty ekonomiczne prowadzenia na nich działalności rolniczej. W zależności od miejsca przecięcia wsi przez wybudowaną autostradę obserwuje się zróżnicowaną destrukcję nie tylko zainwestowania i zagospodarowania, ale również w strukturze przestrzennej gruntów. Struktura ta dotyczy nie tylko mieszkańców wsi, ale i właścicieli spoza wsi, posiadających swoje grunty w analizowanej wsi. 20

21 Wnioski cd. Ustalony w ocenie oddziaływania na grunty rolne i leśne oraz zdrowie ludzi obszar przewidziany do scaleń i wymian gruntów, nierealizowany w pełni przez GDDKiA, nie rozwiązuje problemu sieci transportu bezpośredniej obsługi działek. Podejmowane prace scalenia i wymiany gruntów wokół autostrad, finansowane ze środków GDDKiA, gdy nie obejmują całych wsi, tylko ich części, nie mogą w sposób kompleksowy zlikwidować wadliwości w strukturze przestrzennej, jaka we wsi występuje. Należy podkreślić, iż wykonywane prace scalenia gruntów wokółautostradowych nie realizują ujętych w ocenie oddziaływania zakresów scaleń gruntów, procedur wymiany gruntów. 21

22 Wnioski cd. Mając ustaloną hierarchię potrzeb podejmowania prac scalenia i wymiany gruntów we wsiach przeciętych autostradą należy przeprowadzić z mieszkańcami szeroką i konstruktywną akcję propagującą potrzebę ich realizacji. Przedstawiony w pracy dotychczasowy rozwój likwidacji wadliwych struktur przestrzennych gruntów w procesie scalenia we wsiach województwa podkarpackiego należy uzupełnić wymianą gruntów pomiędzy właścicielami gruntów indywidualnych. Wykonywanie kompleksowych prac scalenia i wymiany gruntów wsi przeciętych autostradą powinno być podejmowane zgodnie z wielkością wadliwości w istniejącej i zaistniałej szachownicy gruntów. 22

23 Publikacje naukowe: Balawejder M Hierarchizacja potrzeb prac scalenia i wymiany gruntów we wsiach podzielonych autostradą.monografia pod redakcją M. Dudzińska, K. Kocur-Bera, nt: Kształtowanie obszarów wiejskich zuwzględnieniem parametrów przestrzennych, Kraków. Balawejder M., Leń P., Mika M.,Wójcik-Leń J Sposoby pozyskania gruntów pod budowę autostrady oraz jej wpływ na zagospodarowanie i zainwestowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Monografia pod redakcją M.Balawejder, M.Mika nt: Aktualne problemy gospodarki nieruchomościami wpolsce na tle przemian organizacyjno-prawnych, s , Rzeszów. Balawejder M Analiza rozwoju scaleń i wymian gruntów w latach na terenie województwa podkarpackiego. Monografia pod redakcją K. Sobolewska- Mikulska, nt: Współczesne scalenia gruntów w kształtowaniu granic rolniczej przestrzeni produkcyjnej, s.46-63, Warszawa. Balawejder M Ocena wpływu lokalizacji autostrady na zagospodarowanie przestrzenne gruntów wsi i określenie sposobów likwidacji negatywnych jej skutków. Promotor Prof. dr hab. inż Karol Noga, Rozprawa doktorska AGH Kraków. Balawejder M.2010 b. Szachownica gruntów wsi Nowa Wieś przeciętej autostradą A4. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich nr 12, s , Polska Akademia Nauk, Kraków. Balawejder M.2010 a. Ocena szachownicy gruntów indywidualnych we wsiach przeciętych autostradą A4 na przykładzie wsi Mrowla.Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich nr 3, s , Polska Akademia Nauk, Kraków. 23