Transkrypt

1

2 Lek. Jacek Bujko Diagnostyka laboratoryjna Zaburzenia osi podwzgórzeprzysadka-nadnercza

3 ISTOTNE SPRAWY

4

5 Choroby przysadki WAZOPRESYNA Moczówka prosta SIADH

6

7 Kolega Andrzej z siatkówki Cześć stary Dzwonię z OIOM u. Miałem wypadek na motocyklu i mocno uderzyłem głową w asfalt. Jestem pod dobrą opieką ale dzwonię, bo przestałem sikać a doktor mówił, że z nerkami wszystko w porządku. Mają mi sprawdzać coś z przysadką ale nie wiem, o co chodzi.. Co jest grane?

8 Pani Wiesia z kiosku Pani Doktor, przepraszam, że nagabuję ale muszę zapytać. Moja wnusia się o mnie martwi i nie wiem co jej powiedzieć. Ostatnio bardzo dużo dużo piję i bardzo dużo sikam - mój doktor myślał, że to cukrzyca ale w badaniach nic nie wyszło. Czuje się co raz gorzej. Mówi, że jakaś moczówka i trzeba badać w szpitalu. Co mam wnusi powiedzieć, Pani Doktor?

9 Pani Aniela z księgowości Panie Doktorze, przepraszam, że dzwonię o tej godzinie ale wszystkie koleżanki zauważyły, że ostatnio bardzo dużo piję i ciągle chodzę do toalety. Zrobiłam prywatnie badania na cukrzycę ale to nie to. To na pewno moczówka prosta - tak wyczytałam na Wikipedii Zrobiłam też prywatnie rezonans głowy i nic Mąż mówi, że piję z nerwów ale proszę go nie słuchać Zbliża nam się okres rozliczeniowy więc muszę być zdrowa Jak to zdiagnozować?

10 ADH = Hormon Antydiuretyczny Hormon nie oddawania moczu

11 SIADH MOCZÓWKA KREW MOCZ

12 Podejrzenie moczówki prostej Test odwodnieniowy Test z wazopresyną ADH

13 Moczówka prosta My mocz will go on and on Test odwodnieniowy

14 Test wazopresynowy Moczówka nerkowa nie dba o Twoje ADH Jak chce się pluskać to będzie się pluskać

15

16 Choroby przysadki PROLAKTYNA Hiperprolaktynemia czynnościowa Prolactinoma Hipoprolaktynemia

17

18 Pani Asia z działu zaopatrzenia. Panie Doktorze, byłam wczoraj u ginekologa i powiedział, że coś mu te moje jajniki nie pasują i żeby zrobić prolaktynę. Poszłam dzisiaj prywatnie bo jutro mi się okres zacznie i nie będę się czuła na siłach. Prolaktyna wyszła podwyższona więc dokupiłam ten test z meto-cośtam ale drogi był więc tylko jedno oznaczenie chyba starczy. Wynik był podobny a czytałam w Galaxypolitan, że to oznacza guza mózgu Proszę skierowanie na neurochirurgię

19 Pan Tomek, operator dźwigu Pani Doktor, od kilku miesięcy boli mnie głowa. Ostatnio zaczynam mieć problemy z widzeniem, tak po bokach. Robiliśmy z żoną oznaczenie prolaktyny bo od dawna nie możemy zajść w ciążę i mój wynik wyszedł bardzo, bardzo wysoko. Za tydzień wyjeżdżam do Afryki na roczny kontrakt. To chyba nie jest coś, czym powinienem się teraz przejmować, prawda?

20 Pani Weronika, salowa. Panie Doktorze, od dwóch lat staramy się z chłopakiem o dziecko ale jeszcze nam się nie udało. Czytałam na Wirtualnej Polsce, że niepłodność może być od hormonu z głowy. Wizytę u ginekologa na fundusz mam za pół roku więc niech mi Pan doradzi, co mam zbadać to pójdę prywatnie, nie będę czekała. Jak to się w ogóle nazywa, ten hormon? Perlektyna?

21 Pro - lactis = ku mleku

22 Podejrzenie hiperprolaktynemii Pomiar podstawowy 3x pomiar po stymulacji 3x

23 Nasilona hiperprolaktynemia podstawowa Prosto w tunel Można zaoszczędzić na metoklopramidzie

24 Stymulacja metoklopramidem Z d r o w a - p o n i ż e j, czynnościowa - powyżej. Prolactinoma i hipoprolaktynemia - śpią.

25

26 Choroby przysadki HORMON WZROSTU Akromegalia Gigantyzm przysadkowy Niskorosłość przysadkowa

27

28 Alan, syn kuzynki O Dobrze, że się spotkaliśmy Mam taką sprawę - mój synek strasznie narzeka, że jest o wiele niższy od kolegów. Lekarz rodzinny zawsze mówił, że mały rozwija się prawidłowo choć już dawno nie byliśmy w przychodni. Oboje z mężem jesteśmy wysocy więc w sumie to dziwne. Czytałam, że trzeba będzie mu zrobić Rentgena ręki i jakieś badania hormonów wzrostu w szpitalu. Poszliśmy prywatnie na badania tarczycy ale wyszły w normie. Możesz mi wyjaśnić, co będą mu mierzyć? Nic z tego nie rozumiem..

29 Pani Leokadia, bibliotekarka Pani Doktor, taka sprawa dziwna. Oddał wczoraj książki taki jeden, co je przetrzymał chyba ze trzy lata. No i tak przy okazji powiedział, że mnie prawie nie poznał, tak się zmieniłam. Sprawdziłam stare zdjęcie z paszportu - faktycznie No i jeszcze któryś raz w tym roku kupuje większe buty a obrączka to już dawno mi się nie mieści. Może da się zrobić jakieś badania na to?

30 Pan Bruno, dyrektor banku Panie Doktorze, przez ostatnie kilka lat czuję się co raz słabiej, ciągle zmęczony. Robiłem prywatnie różne badania ale nic nie wyszło poza miażdżycą i osteoporozą. I do tego z kolegami z tenisa nie mam siły grać a niedługo mistrzostwa korporacji Pilnuję diety a brzuch mi tylko rośnie Kolega dyrektor z Warszawy mówił, że on bierze jakiś drogi hormon w zastrzykach bo miał testy u endokrynologa i mu coś wykrył. Niech Pan powie, co to za testy to zrobię - jak to coś pomoże to ten hormon też kupię, stać mnie.

31 Diagnostyka akromegalii i gigantyzmu Pomiary dobowe GH na czczo po 75 g glukozy

32 Diagnostyka akromegalii i gigantyzmu Gigantom G-uzik H-amuje Zdrowym hamuje poniżej 1 mikrogram/litr

33 Diagnostyka niedoboru GH Pobudzaj wszystkim INSULINĄ GHRELINĄ KLONIDYNĄ ZDROWYM ZDROWO ROŚNIE GH

34

35 Choroby przysadki i nadnerczy Kortyzol Pierwotna i wtórna nadczynność kory nadnerczy Pierwotna i wtórna niedoczynność kory nadnerczy

36

37 Pan Marcin, handlowiec z Warszawy Doktorze, ostatnio pasjonuję się życiorysami prezydentów Stanów Zjednoczonych Ameryki i trafiłem na opis choroby John a Kennedy ego. Widzę wiele podobieństw do moich dolegliwości Mam bardzo wiele zajęć ostatnimi czasy ze względu na ciągłe podróże ale udało mi się zauważyć, że pociemniała mi skóra, czuję się strasznie zmęczony i jak mierzę sobie ciśnienie w nocy to ciągle jest poniżej książkowej normy. Czy jest jakiś szybki test żeby to wykluczyć? Nie mam czasu na więcej, muszę lecieć do Pekinu w przyszły wtorek.

38 Pani Joanna, prawnik Pani Doktor, wszyscy mi mówią, że ostatnio ciągle tylko tyję i tyję. Sama też to widzę Nie mogę zaprzeczyć, że prowadzę bardzo siedzący tryb życia ale ja prawie nic nie jem - po prostu wiem, że to sprawa hormonów. Zbadałam już tarczycę, która jest w normie. Co jeszcze mogę zbadać, Pani Doktor, żeby potwierdzić, że to hormony?

39 Pani Matylda, kwiaciarka Panie Doktorze, nie mogę dojść do ładu z tym swoim nadciśnieniem.. Biorę już cztery różne leki w pełnych dawkach a ono ciągle wysokie Słyszałam, że to może być od nerek ale jak zrobiłam sobie prywatne USG to nic nie wyszło. Koleżanka mówiła, że w Poradni Nadciśnienia mogą badać jakieś hormony - może mi Pan coś o tym powiedzieć? Trochę się boję, że będzie bolało..

40 Diagnostyka zaburzeń wydzielania kortyzolu Zdrowy kortyzol się waha a chory nie czuje rytmu POMIARY OKOŁODOBOWE POMIAR JEDNORAZOWY

41 Badania moczu potwierdzają nadczynność Dobowy 17-OHC i kortyzol bezpośrednio ocenia nadnercza P o m a g a j ą w y j a ś n i ć niepewności pomiarów z krwi

42 Deksametazon ocenia nadczynność PRZESIEW DOBA RÓŻNICOWANIE DWIE DOBY

43 ZDROWEGO HAMUJE WSZYSTKO GRUCZOLAK PRZYSADKI GRUCZOLAK NADNERCZY EKTOPOWE ACTH

44 Diagnostyka hiperkortyzolemi ACTH Ektopowe ognisko Choroba Cushinga Zespół Cushinga Pośredni wynik? Test z CRH

45 Test z CRH Różnicuje przysadkowe i ektopowe wydzielanie ACTH Przysadkowe ACTH Ektopowe ACTH

46 Diagnostyka hipokortyzolemii K r ó t k i w y k r y w a, długi różnicuje Krótki i długi test stymulacji synaktenem ocenia rezerwę wydzielniczą kory nadnerczy Dobre pobudzenie, dobra rezerwa. Krótki - surowica, długi - mocz.

47 Wzrost po synaktenie depo Oceniamy wzrost wydalania wolnego kortyzolu lub 17-OHCS w moczu > 4 x - zdrowy 2-4 x - WTÓRNA niedoczynność nadnerczy < 2 x - PIERWOTNA niedoczynność nadnerczy

48 Diagnostyka hiperaldosteronizmu Aldosteron oszczędza sód, usuwa potas Ocena stężenia w osoczu i w dobowym moczu Test pionizacji Test z kaptoprylem

49 Testy hiperaldosteronizmu Pionizacja powoduje 2-3x wzrost stężenia aldosteronu i ARO u zdrowych, niską i niemrawą ARO ze spadkiem aldosteronemii w zespole Conna a w przeroście nadnerczy słaby wzrost podwyższonego już stężenia aldosteronu i ARO Kaptopryl nie działa w zespole Conna. U zdrowych rośnie ARO a spada stężenie aldosteronu

50 Diagnostyka guza chromochłonnego Oznaczenie metoksykatecholamin We krwi w momencie objawów klinicznych. Można też w moczu - no najmniej 2x. Próby farmakologiczne rzadko stosowane

51

52 I tyle.

53