Obowiązki jednostek samorządu terytorialnego w świetle planowanej reformy gospodarki wodnej

Transkrypt

1 Obowiązki jednostek samorządu terytorialnego w świetle planowanej reformy gospodarki wodnej /zgodnie z projektem ustawy Prawo wodne, opublikowanym na stronie Rządowego Centrum Legislacji w dniu 13 października 2016 r./ Lyski, r.

2 Zdaniem Ministerstwa Środowiska, za opracowaniem nowej ustawy Prawo wodne przemawia konieczność prawnego uregulowania poniższych kwestii: 1) zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi, z uwzględnieniem potrzeb człowieka i gospodarki, 2) zaspokojenie potrzeb ludności w zakresie zaopatrzenia w wodę do spożycia i dla celów sanitacji; 3) zaspokojenie społecznie i ekonomiczne uzasadnionych potrzeb wodnych wielu sektorów gospodarki; 4) osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału wód i związanych z nimi ekosystemów; 5) konieczność adaptacji do zmian klimatu oraz wzrastającego ryzyka występowania gwałtownych zjawisk pogodowych, w tym minimalizacja ryzyka powodziowego;

3 6) wykorzystanie możliwości tkwiących w polityce oszczędzania wody z zastosowaniem mechanizmu usług wodnych; 7) zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym w kontekście alokacji zasobów w przestrzeni, połączonych z potrzebą minimalizacji ryzyka powodziowego i zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa i ochrony przeciwpowodziowej; 8) zapewnienie skutecznego i efektywnego nadzoru ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej nad działem administracji i gospodarki - gospodarką wodną. wiadomości.gazeta.pl

4 Podstawowe obszary nowych regulacji: 1) zmiana struktury prawno-organizacyjnej organów administracji publicznej właściwych w sprawach gospodarowania wodami (powołanie państwowej osoby prawnej - Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, które będzie prowadzić samodzielną gospodarkę finansową pokrywając z posiadanych środków i uzyskiwanych wpływów wydatki na finansowanie zadań ustawowych oraz kosztów działalności) ; 2) systemowe rozwiązanie problemu niedofinansowania zadań z zakresu gospodarki wodnej (zbudowanie systemu usług wodnych opartego na zasadzie zwrotu kosztów usług wodnych i korzystaniu z wód poza zwykłym lub powszechnym korzystaniem); mini.fotek.pl

5 3) zapewnienie komplementarności w polityce opłat za wodę, z uwzględnieniem zasady zwrotu kosztów za usługi wodne, wynikającej z uzupełnienia transpozycji artykułu 9 Ramowej Dyrektywy Wodnej, które Polska musi spełnić przez likwidację zwolnień z obowiązku uiszczania opłat za korzystanie ze środowiska z tytułu m.in. poboru wody, zrzutu ścieków i pozostałych usług wodnych; 4) zapewnienie skutecznego i efektywnego nadzoru ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej nad gospodarką wodną, w tym systemem administracyjnym gospodarowania wodami oraz systemem gospodarczego korzystania z wód. By Pko - Praca własna, CC BY-SA 4.0,

6 Planowany zakres zmian ustrojowych: 1) zniesienie Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej i przekształcenie urzędu obsługującego organ (Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej) w jednostkę organizacyjną państwowej osoby prawnej w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych - Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wraz ze strukturą organizacji wewnętrznej, 2) zniesienie 7 dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej jako organów administracji rządowej niezespolonej, właściwych w sprawach gospodarowania wodami w regionach wodnych oraz przekształcenie 7 regionalnych zarządów gospodarki wodnej jako urzędów administracji rządowej niezespolonej zapewniających obsługę dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej w jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. geosilesia.us.edu.pl

7 Wg projektu nowego prawa wodnego, w skład Wód Polskich wchodzą następujące jednostki organizacyjne: 1) Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej z siedzibą w Warszawie (centrala); 2) regionalne zarządy gospodarki wodnej z siedzibami w Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie i we Wrocławiu; 3) zarządy zlewni; 4) nadzory wodne. W projekcie ustawy dokonano przyporządkowania zadań Wód Polskich do poszczególnych jednostek organizacyjnych tego podmiotu. geosilesia.us.edu.pl

8 Katalog dotychczasowych zadań jednostek samorządu terytorialnego z zakresu administracji rządowej, które zostaną przypisane do kompetencji administracji rządowej 1) wykonywanie przez marszałków województw praw właścicielskich Skarbu Państwa do wód istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa, służących polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby i ułatwieniu jej uprawy, oraz w stosunku do pozostałych wód, 2) ustalanie w drodze decyzji, przez starostę lub marszałka województwa linii brzegu; geosilesia.us.edu.pl

9 3) ustalanie przez marszałka województwa wysokości odszkodowania za szkody, o których mowa w dotychczasowych art. 16 ust. 3 /Właścicielowi gruntów zalanych podczas powodzi w wyniku nieprzestrzegania przepisów ustawy przez właściciela wody lub właściciela urządzenia wodnego przysługuje odszkodowanie na warunkach określonych w ustawie/ i art. 17 ust. 1 /Jeżeli śródlądowa woda powierzchniowa płynąca lub wody morza terytorialnego albo morskie wody wewnętrzne zajmą trwale, w sposób naturalny, grunt niestanowiący własności właściciela wody, grunt ten staje się własnością właściciela wody/ ustawy Prawo wodne 4) wydawanie przez marszałka województwa i starostę pozwoleń wodnoprawnych; 5) gospodarowanie przez starostę i marszałka województwa innym mieniem związanym z gospodarką wodną, stanowiącym własność Skarbu Państwa 6) rozgraniczenie gruntów, które były pokryte wodami przed wykonaniem urządzenia wodnego, w drodze decyzji przez starostę jtgroup.pl

10 Katalog zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego z zakresu administracji rządowej 1) Prowadzenie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta ewidencji kąpielisk oraz przekazywanie informacji zawartych w ewidencji kąpielisk (art. 38 ) 2) Prowadzenie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta ewidencji miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli (art. 40 ) 3) Prowadzenie przez starostę czynności w sprawie zbycia gruntów pod śródlądowymi wodami stojącymi, stanowiącymi własność Skarbu Państwa, polegającymi: na wykonaniu prawa pierwokupu oraz sprzedaży gruntów (art. 217 ust oraz 16)

11 4) Podejmowanie decyzji przez starostę w sprawie przejścia do właściwego zasobu nieruchomości Skarbu Państwa gruntów pokrytych śródlądowymi wodami płynącymi oraz nieruchomości gruntowych zabudowanych urządzeniami wodnymi oraz urządzenia wodne lub ich części, stanowiące własność Skarbu Państwa, wobec których uprawnienia właścicielskie wykonują starostowie lub Wody Polskie oraz ich wykreślenie z zasobu (art. 218 ) 5) Podejmowanie przez starostów decyzji w sprawie przejścia oraz wygaśnięcia trwałego zarządu do gruntów pod wodami morza terytorialnego oraz morskich wód wewnętrznych (art. 259 ust. 2) befan.pl

12 Zadania własne jednostek samorządu terytorialnego 1) Art Aglomeracje wyznacza, w drodze uchwały, rada gminy. Gminy będą wyznaczały aglomeracje w ramach nowego, funkcjonującego systemu oczyszczania ścieków komunalnych. Jednocześnie z uwagi na publiczny charakter działań nowej jednostki Wód Polskich oraz przejęcie pełni zadań wynikających z gospodarki wodnej przez nowy podmiot, zakłada się że środki przypisane w ramach opłat do tych jednostek samorządowych będą kierowane do nowopowstającej państwowej osoby prawnej. 2) Art. 89. Gmina przedkłada Wodom Polskim, corocznie nie później niż do dnia 31 stycznia, sprawozdanie z realizacji krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych za rok ubiegły. 3) Art. 92. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta co 2 lata dokonuje przeglądu obszarów i granic aglomeracji wyznaczonych na podstawie art. 87 ust. 1, z uwzględnieniem kryterium ich utworzenia, o którym mowa w art. 86 ust. 1, oraz zaistniałych zmian równoważnej liczby mieszkańców w aglomeracji i w razie potrzeby informuje radę gminy o konieczności zmiany obszarów i granic aglomeracji.

13 3) Art W celu zapewnienia ochrony ludności i mienia przed powodzią: 1) obszary szczególnego zagrożenia powodzią uwzględnia się w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, planie zagospodarowania przestrzennego województwa, strategii rozwoju województwa, ramowego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego związku metropolitalnego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz w decyzji o warunkach zabudowy; 2) poziom zagrożenia powodziowego wynikający z wyznaczenia obszarów szczególnego zagrożenia powodzią uwzględnia się w decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzjach o warunkach zabudowy, dotyczących nieruchomości w całości lub w części położonych na tych obszarach. wp.pl

14 4) Art Projekty: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, - wymagają uzgodnienia z Wodami Polskimi w zakresie dotyczącym zabudowy i zagospodarowania terenu położonego na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią. 5) Art Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, z urzędu lub na wniosek, w drodze decyzji, nakazuje właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom, ustalając termin wykonania tych czynności. czecho.pl

15 6) Art Jednostki samorządu terytorialnego mogą ponosić koszty inwestycji prowadzonych na wodach stanowiących własność Skarbu Państwa oraz koszty utrzymywania tych wód. 2. Wysokość kosztów inwestycji oraz kosztów utrzymywania wód ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego, określa się w porozumieniu, do zawarcia którego są upoważnione Wody Polskie oraz właściwe jednostki samorządu terytorialnego. 7) Art Jeżeli osoby fizyczne lub prawne niebędące członkami spółki wodnej oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej odnoszą korzyści z urządzeń spółki wodnej lub przyczyniają się do zanieczyszczenia wody, dla której ochrony spółka wodna została utworzona, są obowiązane do ponoszenia świadczeń na rzecz tej spółki. 3. Wysokość i rodzaj świadczeń, o których mowa w ust. 1, oraz terminy ich spełnienia, ustala, w drodze decyzji, starosta. wikiwand.pl

16 8) Art Nadzór i kontrolę nad działalnością spółki wodnej sprawuje właściwy miejscowo starosta. 9) Art Kierownik nadzoru wodnego przedstawia właściwej radzie powiatu (miasta) roczne sprawozdanie z działań podejmowanych na terenie powiatu. 12. Rada powiatu (miasta), na podstawie sprawozdania, o którym mowa w ust. 10, może określić, w drodze uchwały, istotne dla wspólnoty samorządowej problemy gospodarowania wodami. e-gniezno.pl

17 10) Art Wójt, burmistrz lub prezydent miasta ustala wysokość opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70 % powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej trwale związanych z gruntem oraz przekazują podmiotom obowiązanym do ponoszenia opłat za usługi wodne w formie informacji, zawierającej także sposób obliczenia tej opłaty. Art Wpływy z opłaty za usługi wodne z tytułu zmniejszenia naturalnej retencji terenowej, stanowią w 90% przychód Wód Polskich, zaś w 10% dochód budżetu właściwej gminy.

18 Usługi wodne obejmują: 1) pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych; 2) piętrzenie, magazynowanie lub retencjonowanie wód podziemnych i wód powierzchniowych oraz korzystanie z tych wód; 3) uzdatnianie wód podziemnych i powierzchniowych oraz ich dystrybucję, 4) odbiór i oczyszczanie ścieków; 5) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, obejmujące także wprowadzanie ścieków do urządzeń wodnych; 6) korzystanie z wód do celów energetyki, w tym energetyki wodnej; 7) odprowadzanie do wody wód opadowych lub roztopowych, ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast;

19 Art Opłaty za usługi wodne uiszcza się za: 1) pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych; 2) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi; 3) odprowadzanie do wód: a) wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo systemy kanalizacji zbiorczej, b) wód pochodzących z odwodnienia gruntów na terenach miast; 4) pobór wód podziemnych i wód powierzchniowych na potrzeby chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych; 5) wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków z chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych.

20 Art Opłatę za usługi wodne uiszcza się także za: 1) zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70 % powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej trwale związanych z gruntem; 2. Opłaty, o której mowa w ust. 1 pkt 1, nie ponosi się za jezdnie dróg publicznych oraz drogi kolejowe, z których wody opadowe lub roztopowe są odprowadzane do wód lub do ziemi przy pomocy urządzeń wodnych umożliwiających retencję lub infiltrację tych wód.

21 Opłatę za usługi wodne za odprowadzanie wody do wód pochodzących z odwodnienia gruntów na terenach miast ponosi się wyłącznie w formie opłaty stałej. Wysokość opłaty stałej za odprowadzanie za odprowadzanie wody do wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, czasu wyrażonego w dniach i określonej w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalnej ilość wód, wyrażonej w m3/s, odprowadzanych do wód. Górna jednostkowa stawka opłaty stałej za odprowadzanie do wód - wód opadowych lub roztopowych wynosi: 0,70 zł za l m3/s za określoną w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalną ilość wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast.

22 Opłata za usługi wodne za odprowadzanie do wody - wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast, składa się z opłaty stałej oraz opłaty zmiennej zależnej od istnienia urządzeń do retencjonowania wody z terenów uszczelnionych. Wysokość opłaty stałej, ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, czasu wyrażonego w dniach i określonej w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalnej ilość wód, wyrażonej w m3/s, odprowadzanych do wód. Górna jednostkowa stawka opłaty stałej za odprowadzanie do wody - wód opadowych lub roztopowych wynosi: 5 zł na dobę za 1 m3/s za określoną w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalną ilość wód opadowych lub roztopowych odprowadzanych do wód z otwartych lub zamkniętych systemów kanalizacji deszczowej służących do odprowadzania opadów atmosferycznych. mapio.net

23 Wysokość opłaty zmiennej za odprowadzanie do wody - wód opadowych lub roztopowych ujętych w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast, ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, ilości odprowadzonych wód wyrażonej w m3 i czasu wyrażonego w latach, z uwzględnieniem istnienia urządzeń do retencjonowania wody z terenów uszczelnionych oraz ich pojemności. Górna jednostkowa stawka opłaty zmiennej wynosi: od 1,50 zł za 1 m3 na 1 rok przy braku urządzeń do retencjonowania wody z terenów uszczelnionych, do 0,15 zł za 1 m3 na 1 rok z istniejącymi urządzeniami do retencjonowania wody o pojemności powyżej 30% odpływu rocznego z terenów uszczelnionych. lodzkiekanaly.blogspot.com

24 Opłata za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70 % powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej trwale związanych z gruntem, zależy odpowiednio od wielkości powierzchni uszczelnionej, rozumianej jako powierzchnia zabudowana wyłączona z powierzchni biologicznie czynnej oraz zastosowania kompensacji retencyjnej. Opłatę tą ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, wyrażonej w m2 wielkości utraconej powierzchni biologicznie czynnej oraz czasu wyrażonego w latach i wynosi ona: od 1,00 zł za 1 m2 na 1 rok, bez urządzeń do retencjonowania wody do 0,10 zł za 1 m2 na 1 rok z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych, o pojemności powyżej 30% odpływu rocznego.

25 Zaznaczyć należy, że nie wszystkie kraje Unii Europejskiej wprowadziły opłaty za usługi wodne. Do takich krajów należą: Niemcy, Finlandia, Irlandia, Norwegia, Szwecja, Estonia, Litwa i Łotwa. Komisja Europejska wniosła w dniu 19 listopada 2012 r., w skardze do Trybunału przeciwko Republice Federalnej Niemiec, popieranej przez: Królestwo Danii, Węgry, Republikę Austrii, Republikę Finlandii, Królestwo Szwecji, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. o stwierdzenie, że wykluczając pewne usługi (na przykład piętrzenie wody do celów produkcji energii wodnej, żeglugi i ochrony przeciwpowodziowej, pobór wody w celu nawadniania i w celach przemysłowych, jak też do własnego użytku) z zakresu pojęcia usług wodnych, Republika Federalna Niemiec uchybiła zobowiązaniom, które ciążą na niej na mocy dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327, s. 1), a w szczególności na mocy art. 2 pkt 38 i art. 9 tej dyrektywy. egospodarka.pl

26 Wyrokiem Trybunału Europejskiego (druga izba) z dnia 11 września 2014 r. W sprawie C-525/12, mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na podstawie art. 258 TFUE, wniesionej w dniu 19 listopada 2012 r., przez Komisję Europejską, przeciwko Republice Federalnej Niemiec, skarga została oddalona. W uzasadnieniu Trybunał stwierdził między innymi, że dyrektywa 2000/60, nakazując w art. 9, aby państwa członkowskie uwzględniały zasadę zwrotu kosztów usług wodnych i zapewniały, że polityka opłat za wodę będzie zachęcać użytkowników do wykorzystania zasobów wodnych efektywnie i przyczyniać się do osiągnięcia celów środowiskowych wyznaczonych w tej dyrektywie, nie ustanawia sama w sobie powszechnego obowiązku określenia opłat za wszystkie działania związane z korzystaniem z wód. kadry.abc.com.pl

27 Ponadto art. 9 ust. 4 dyrektywy 2000/60 stanowi, że państwa członkowskie mogą pod pewnymi warunkami odstąpić od stosowania zasady zwrotu kosztów w odniesieniu za daną czynność w zakresie korzystania z wody, jeżeli nie podważa to celów wyznaczonych w tej dyrektywie i nie zagraża ich realizacji. Z powyższego wynika, że cele wyznaczone w dyrektywie 2000/60 nie prowadzą automatycznie do wniosku, że przepisy art. 2 pkt 38 lit. a) tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że poddają one wszystkie wymienione w nich czynności zasadzie zwrotu kosztów. pl.sputniknews.com

28 Termin planowanego wprowadzenia Ustawy w życie: z dniem 1 stycznia 2017 r., z wyjątkiem: 1) art , art. 491, art. 497, art. 501, art. 515 ust. 3-9, art. 533 ust. 1, art. 542 ust. 2, art oraz art. 553, które wchodzą w życie z dniem ogłoszenia; 2) art. 36 oraz art. 302 ust. 3, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. 3) art. 273 ust. 1 pkt 1, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.