Przegląd Specyfikacji OOP i OOG

Transkrypt

1 Agenda: 1 Wprowadzenie Założenia OOP - Powiązania OOP-Definicje, Atrybuty OOG - Powiązania OOG-Definicje, Atrybuty Opis systemów referencyjnych Opis kryteriów jakości danych Podsumowanie

2 O projekcie Wprowadzenie 2 Jednolity Model Danych, opracowany został w ramach projektu: Wypracowanie i wdrożenie innowacyjnych metod integracji danych katastralnych, mapy zasadniczej i Bazy Danych Topograficznych oraz modernizacja usług publicznych świadczonych przez Służbę Geodezyjną i Kartograficzną współfinansowanego z Mechanizmów Finansowych Europejskiego Obszaru Gospodarczego Zadanie: Prace eksperckie mające na celu opracowanie zintegrowanego modelu danych katastralnych oraz mapy zasadniczej, zaprojektowanie struktury bazy danych według przyjętego modelu danych, określenie niezbędnych standardów technicznych dla projektu, opracowanie zasad aktualizacji Bazy Danych Topograficznych danymi zawartymi w zintegrowanej bazie danych oraz przeprowadzenie szkoleń w tym zakresie

3 Szkolenie, dzień drugi Na jakim etapie szkolenia jesteśmy Wprowadzenie 3 1. Jednolity Model Danych Koncepcja identyfikatorów obiektów, wersjonowania, reguły nil reason 4. Przegląd specyfikacji modeli georeferencyjnych i kartograficznych 5. Interoperacyjność zbiorów danych przestrzennych 6. Dyskusja i podsumowanie

4 Koncepcja interoperacyjności Wprowadzenie Produkty prac eksperckich 4 Raport z analizy porównawczej Specyfikacja dla OOP Opis zasad interoperacyjności oraz opracowanie szczegółowych zasad logicznych i procedur organizacyjnych wymiany danych pomiędzy bazami danych Konsultacje środowiskowe Specyfikacja dla OMG Specyfikacja dla PMG Opis koncepcji identyfikatorów, koncepcji wersjonowania, koncepcji nil reason opis wytycznych i zaleceń implementacji schematu aplikacyjnego w środowisku relacyjnej lub relacyjno-obiektowej bazy danych oraz wymagań dla systemów zarządzania tymi bazami danych Rekomendacje aktów prawnych Za chwilę szerzej omówimy drugi i trzeci z produktów dotyczące OOP i OOG

5 Wprowadzenie Produkty prac eksperckich (2) 5 Specyfikacja Ogólnego Obiektu Przestrzennego OOP opisanego w kategoriach geometrii i topologii, jakości danych, położenia, czasu, metadanych OO P Już wspominaliśmy specyfikacja OOP jest jednym z produktów prac eksperckich Podobnie druga ze specyfikacji, którą omówimy na tym wykładzie

6 Wprowadzenie Produkty prac eksperckich (3) 6 Specyfikacja Danych dla Ogólnego Modelu Geodezyjnego Specyfikacja opisana w kategoriach geometrii i topologii, jakości danych, położenia, czasu, metadanych ogólna będąca generalnym przypadkiem odpowiednim dla baz georeferencyjnych OO P Omówimy teraz założenia przyjęte dla opracowania tych 2 produktów

7 Przypomnijmy sobie ogólne wnioski z analizy Założenia 7 Modelując działamy w pewnej sytuacji prawnej, organizacyjnej, technologicznej Dążymy do tego, aby nasz model mógł być zaimplementowany przy rozsądnym wykorzystaniu czasu, sił i środków Oznacza to, że model musi być REALISTYCZNY Dążymy do tego, aby nasz model był możliwie niezależny od zmian tej sytuacji chcemy, aby zarówno w obecnej sytuacji jak i w wypadku jej zmian sam model był spójny i jednolity Oznacza to, że model musi być w pewnym sensie IDEALISTYCZNY Musimy pogodzić te dwa fakty, przyjąć pewne kompromisy

8 Ogólne obiekty Założenia 8 Dokonując analizy porównawczej zastanawiamy się jakich własności dla obiektów zgodnych z modelem JMD potrzebujemy, aby osiągnąć nasze cele? Co musimy zdefiniować już na ogólnym poziomie, aby efektywnie realizować udostępnianie i interoperacyjność? Czego z kolei nie powinniśmy definiować na ogólnym poziomie? Pamiętamy, że klasy obiektów w modelach szczegółowych dziedziczą własności z obiektów ogólnych. Musimy więc zamodelować to co jest konieczne i nic co konieczne nie jest aby nie utrudnić wykorzystania modelu zarówno przez modele geodezyjne jak i inne (geologia, GUS itd..) Spójrzmy na formalny opis klas OOP i OOG

9 Otoczenie OOP OOP - Powiązania 9 ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluGUS ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluMinistraRolnictwaIRozwojuWsi ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluGlownegoGeologaKraju «featuretype» OgolnyObiektPrzestrzenny OgolnyObiekt ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluMinistraZdrowia + geometria: GeometriaTyp ObceOMG:: ObiektOgolnegoModeluGlownegoInspektoraOchronySrodowiska ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluKonserwatoraPrzyrody «featuretype» OgolnyModelGeodezyjny:: OgolnyObiektGeodezyjny ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluMinstraSrodowiska ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluMinistraInfrastruktury ObceOMG:: ObiektOgolnegoModeluPrezesaKrajowegoZarząduGospodarkiWodnej Jakie jest znaczenie tego diagramu?

10 Otoczenie OOP OOP - Powiązania 10 ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluGUS ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluMinistraRolnictwaIRozwojuWsi ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluGlownegoGeologaKraju OgolnyObiekt Poszczególne resorty w których Ogólny Model Przestrzenny «featuretype» OgolnyObiektPrzestrzenny powinien zostać wykorzystany określono na podstawie projektu + geometria: GeometriaTyp Ustawy o ObceOMG:: infrastrukturze informacji przestrzennej, modele tych ObiektOgolnegoModeluGlownegoInspektoraOchronySrodowiska resortów roboczo nazwano jako: 1. Model GUS, 2. Głównego Geologa Kraju, «featuretype» OgolnyModelGeodezyjny:: OgolnyObiektGeodezyjny 3. Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluKonserwatoraPrzyrody 4. Konserwatora Przyrody, 5. Ministra Infrastruktury, 6. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 7. Ministra Zdrowia, 8. Ministra Środowiska, 9. Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej 10. Ogólny Model Geodezyjny ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluMinistraInfrastruktury ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluMinistraZdrowia ObceOMG::ObiektOgolnegoModeluMinstraSrodowiska ObceOMG:: ObiektOgolnegoModeluPrezesaKrajowegoZarząduGospodarkiWodnej Jakie jest znaczenie tego diagramu?

11 Otoczenie OOP OOP - Powiązania 11 Spośród tych 10 modeli dla nas oczywiście szczególny przypadek stanowi Ogólny Model Geodezyjny, definiujący na pewnym poziomie uogólnienia wszystkie dane referencyjne będące w gestii Głównego Geodety Kraju. Poszczególne modele resortowe powinny wykorzystać OOP przy definiowaniu własnych modeli. Zasada ta pozwoli na elementarne zachowanie zasady interoperacyjności wszystkich danych składających się na dane Krajowej IIP. Przeanalizujmy dokładniej klasę OOP

12 Specyfikacja OOP OOP - Definicje, Atrybuty 12 Jak już zaznaczaliśmy wcześniej - Ogólny obiekt przestrzenny OOP jest klasą na najwyższym poziomie abstrakcji, przeznaczoną do reprezentacji obiektu świata rzeczywistego. OOP stanowi uogólnienie wszystkich obiektów posiadających lokalizację przestrzenną z różnych modeli budujących Infrastrukturę Informacji przestrzennej w Polsce. Zatrzymajmy się na chwilę nad pojęciem poziom abstrakcji

13 Mała dygresja o abstrakcji OOP - Definicje, Atrybuty 13 Dwa piękne, częściowo abstrakcyjne obrazy Jednak ich abstrakcyjność związana jest z różnymi względami Na czym polega abstrakcyjność klas OOP i OOG

14 Na czym polega abstrakcyjność klas OOP i OOG OOP - Definicje, Atrybuty 14 Abstrakcyjność w wypadku klasy OOP nie może nam się kojarzyć z brakiem sensu, czy przypadkowością. Przeciwnie klasa abstrakcyjna, żeby była przydatna i potrzebna, musi być bardzo dokładnie przemyślana. Pojęcie Klasa abstrakcyjna jest z reguły mocno powiązane z pojęciem klasa ogólna chociaż nie jest to to samo. Definiując klasę abstrakcyjną abstrahujemy od pewnych szczegółów wiemy, że będziemy musieli się nimi zająć kiedyś przy definiowaniu klas dziedziczących. Szczegóły te równocześnie są dla nas tak ważne, że wręcz decydujemy, że po zaimplementowaniu naszego modelu nigdy nie napotkamy obiektu instancji klasy abstrakcyjnej (a instancję zwykłej klasy ogólnej być może tak). Czy to znaczy, że w ramach IIP nie powinniśmy spotkać żadnego obiektu OOP?

15 OOP - Definicje, Atrybuty Nie istnieją, a są potrzebne? 15 W ramach IIP nie powinniśmy spotkać żadnego obiektu OOP. Ani OOG. Ani innych obiektów które byłyby instancjami klas abstrakcyjnych. Upraszczając temat abstrakcyjności wytłumaczmy to sobie tak, że mając taki obiekt nie mielibyśmy podstawowych z naszego punktu widzenia wiadomości na jego temat z OOP odczytalibyśmy np.. kiedy został utworzony, albo jaki ma identyfikator ale nie wiedzielibyśmy CO taki obiekt reprezentuje: budynek? Zbiornik wodny? Komorę podziemną? Tym bardziej - nie znalibyśmy żadnych charakterystycznych własności takiego obiektu. Czy warto więc definiować klasę abstrakcyjną? Po co nam klasa abstrakcyjna OOP?

16 OOP - Definicje, Atrybuty Po co nam klasa abstrakcyjna OOP 16 Definiujemy na najwyższym poziomie abstrakcyjnym własności klasy, które będą miały wszystkie klasy dziedziczące. Jest to nie tylko wygodne przy dokumentowaniu modelu, po krótkim przyzwyczajeniu także bardzo wygodne przy czytaniu, może to być także baaaardzo wygodne przy jego implementacji. To, co dobrze zdefiniujemy na poziomie klasy OOP, powinno obowiązywać dla klas dziedziczących. Np. koncepcja identyfikatorów lub wersjonowania opiera się wyłącznie na własnościach OOP nie musimy jej uzależniać od tego, jakie własności ma pewna konkretna klasa (np.. Działka) nie musimy przedefiniowywać takiej koncepcji zależnie od tego z jakimi obiektami przestrzennymi moglibyśmy mieć do czynienia! Będziemy jeszcze zwracać na to uwagę w trakcie dzisiejszych wykładów. Teraz pora przejść do bardziej formalnej notacji definicji klasy OOP

17 Klasa OOP OOP - Definicje, Atrybuty 17 OgolnyObiekt Jest naszym najbardziej ogólnym typem Posiada swoje atrybuty (nazwa, typ, krotność). Nie posiada jednak geometrii OOP dziedziczy własności klasy OgolnyObiekt «type» OgolnyObiekt + idiip: IdentyfikatorIIP [0..1] + startobiekt: DateTime + startwersjaobiekt: DateTime + koniecwersjaobiekt: DateTime [0..1] + koniecobiekt: DateTime [0..1] + nazwa: CharacterString [0..1] + referencja: PowiazanieObiektow [0..*] OgolnyObiekt jak i OgolnyObiektPrzestrzenny jest klasą abstrakcyjną - (kursywa) OOP posiada jeden swój atrybut - geometria «featuretype» OgolnyObiektPrzestrzenny + geometria: GeometriaTyp Sygnalizujemy, że klasa służy do reprezentacji obiektów przestrzennych - stereotyp <<featuretype>> Wyjaśnijmy skąd się wziął nagle OgolnyObiekt

18 Klasa OgolnyObiekt OOP - Definicje, Atrybuty 18 Mówiliśmy, że OOP jest na najwyższym poziomie abstrakcji dla obiektów przestrzennych. Wprowadziliśmy jednak jeszcze bardziej ogólną klasę, którą nazwaliśmy OgolnyObiekt. Różni się od OOP brakiem atrybutu geometria. Klasy OgolnyObiekt będziemy używać jako klasy, z której dziedziczą w JMD klasy nieposiadające własnej geometrii (np. lokal w EGIB) i którym nie przypiszemy stereotypu <<featuretype>> «type» OgolnyObiekt + idiip: IdentyfikatorIIP [0..1] + startobiekt: DateTime + startwersjaobiekt: DateTime + koniecwersjaobiekt: DateTime [0..1] + koniecobiekt: DateTime [0..1] + nazwa: CharacterString [0..1] + referencja: PowiazanieObiektow [0..*] «featuretype» OgolnyObiektPrzestrzenny + geometria: GeometriaTyp Najpierw więc przeanalizujmy poszczególne własności klasy OgolnyObiekt (pamiętamy, że OOP je odziedziczy

19 OOP - Definicje, Atrybuty Atrybuty Klasy OgolnyObiekt 19 Nazwa atrybutu Opis Typ idiip identyfikator, unikalny w skali kraju; każda instancja klasy dziedziczącej z OO posiada własny, niepowtarzalny identyfikator lub jest on pusty (fakultatywny - krotność 0..1) IdentyfikatorIIP startobiekt data i czas utworzenia obiektu - instancji klasy DateTime startwersjaobiekt data i czas startu wersji obiektu - instancji klasy DateTime koniecwersjaobiekt koniecobiekt referencja data i czas startu wersji obiektu - instancji klasy (fakultatywny - krotność 0..1) data i czas końca życia obiektu - instancji klasy (fakultatywny - krotność 0..1) wskazania na obiekty powiązane z innymi obiektami (fakultatywny - krotność 0..*) DateTime DateTime PowiazanieObiektow nazwa nazwa obiektu (fakultatywny - krotność 0..1) CharacterString

20 Atrybuty Klasy OgolnyObiekt Nazwa atrybutu Opis Typ idiip identyfikator, unikalny w skali kraju; każda instancja klasy dziedziczącej z OO posiada własny, niepowtarzalny identyfikator lub jest on pusty (fakultatywny - krotność 0..1) IdentyfikatorIIP startobiekt data i czas utworzenia obiektu - instancji klasy DateTime startwersjaobiekt data i czas startu wersji obiektu - instancji klasy DateTime koniecwersjaobiekt koniecobiekt referencja data i czas startu wersji obiektu - instancji klasy (fakultatywny - krotność 0..1) data i czas końca życia obiektu - instancji klasy (fakultatywny - krotność 0..1) wskazania na obiekty powiązane z innymi obiektami (fakultatywny - krotność 0..*) Więcej za chwilę, a także na wykładzie o koncepcji identyfikatorów OOP - Definicje, Atrybuty DateTime DateTime PowiazanieObiektow nazwa nazwa obiektu (fakultatywny - krotność 0..1) CharacterString 20

21 Atrybuty Klasy OgolnyObiekt Nazwa atrybutu Opis Typ idiip identyfikator, unikalny w skali kraju; każda instancja klasy dziedziczącej z OO posiada własny, niepowtarzalny identyfikator lub jest on pusty (fakultatywny - krotność 0..1) IdentyfikatorIIP startobiekt data i czas utworzenia obiektu - instancji klasy DateTime startwersjaobiekt data i czas startu wersji obiektu - instancji klasy DateTime koniecwersjaobiekt koniecobiekt referencja Więcej na wykładzie o koncepcji wersjonowania data i czas startu wersji obiektu - instancji klasy (fakultatywny - krotność 0..1) data i czas końca życia obiektu - instancji klasy (fakultatywny - krotność 0..1) wskazania na obiekty powiązane z innymi obiektami (fakultatywny - krotność 0..*) OOP - Definicje, Atrybuty DateTime DateTime PowiazanieObiektow nazwa nazwa obiektu (fakultatywny - krotność 0..1) CharacterString 21

22 Atrybuty Klasy OgolnyObiekt Nazwa atrybutu Opis Typ idiip identyfikator, unikalny w skali kraju; każda instancja klasy dziedziczącej z OO posiada własny, niepowtarzalny identyfikator lub jest on pusty (fakultatywny - krotność 0..1) IdentyfikatorIIP startobiekt data i czas utworzenia obiektu - instancji klasy DateTime startwersjaobiekt data i czas startu wersji obiektu - instancji klasy DateTime koniecwersjaobiekt koniecobiekt referencja data i czas startu wersji obiektu - instancji klasy Więcej za chwilę (fakultatywny - krotność 0..1) data i czas końca życia obiektu - instancji klasy (fakultatywny - krotność 0..1) wskazania na obiekty powiązane z innymi obiektami (fakultatywny - krotność 0..*) OOP - Definicje, Atrybuty DateTime DateTime PowiazanieObiektow nazwa nazwa obiektu (fakultatywny - krotność 0..1) CharacterString 22

23 IdentyfikatorIIP OOP - Definicje, Atrybuty 23 OO pozwala stosować jednolite zasady nadawania identyfikatorów obiektów przestrzennych (tj. instancji klas a nie obiektów w świecie rzeczywistym!), we wszystkich modelach branżowych (Geodezyjny, GUS, Geologiczny ). Identyfikacja zapewniona jest przez atrybut fakultatywny idiip: IdentyfikatorIIP. Typ IdentyfikatorIIP jest w pełni zgodny z typem opracowanym w ramach specyfikacji technicznych INSPIRE. Wartość idiip jest unikalna w skali całej infrastruktury IIP (więcej na kolejnym wykładzie ). Przeanalizujmy teraz atrybut referencje

24 Referencje OOP - Definicje, Atrybuty 24 OO pozwala uzyskać jednolite zasady referencyjności obiektów we wszystkich modelach branżowych (Geodezyjny, GUS, Geologiczny ). Łączność zapewniona jest przez atrybut fakultatywny referencja: PowiazanieObiektow wskazujący na dowolny obiekt w IIP (przez identyfikator idiip). W związku z tym, że atrybut jest wielokrotny może wskazywać na jeden lub więcej obiektów. Atrybut ten może wskazywać zarówno na obiekt przestrzenny jak i na obiekt nieprzestrzenny. Relacja pomiędzy atrybutem referencja a innym obiektem może mieć nazwę (nazwapowiazania). Zobaczmy przykład referencji

25 OO referencje między obiektami OOP - Definicje, Atrybuty 25 Referencje pozwalają wskazać obiekty powiązane pewną relacją. Zakładamy, że jest to relacja wynikająca z logicznych uwarunkowań (nie opisujemy w ten sposób na siłę relacji przestrzennych, dających się wyznaczyć z analiz topologicznych) np. obiekt odcinek rzeki lub kanału (model TBD) może odwołać się do obiektu ciek (model PRNG). Ten sam odcinek rzeki lub kanału nie może wskazywać na więcej niż jeden obiekt ciek, ale ten sam obiekt ciek może być wskazywany przez wiele różnych obiektów odcinek rzeki lub kanału a także przez inne obiekty np. odcinek rowu melioracyjnego TBD::o2 TBD::o1 TBD::o3 Referencje Referencje PRNG::c1 Zobaczmy przykład referencji dla cieków na diagramie

26 OO przykład referencji zamodelowanych OOP - Definicje, Atrybuty 26 Dzięki referencjom możemy budować precyzyjne logiczne związki do celów analiz, kontroli, aktualizacji itp. Jest to atrybut fakultatywny można więc tworzyć referencje w miarę potrzeb i możliwości, a na starcie może ich nie być wcale. Umieszczenie ich w modelu mówi nam jednak: jeśli występuje referencja będzie ona opisana w ściśle zdefiniowany sposób. Przejdźmy teraz do klasy OOP i jego atrybutu geometria Oprócz referencji, które są zamodelowane, te same mechanizmy stosuje się do referencji tworzonych ad hoc.

27 Geometria OOP OOP - Definicje, Atrybuty 27 «type» OgolnyObiekt OOP pozwala uzyskać jednolite zasady zapisu geometrii obiektów we wszystkich modelach branżowych (Geodezyjny, GUS, Geologiczny ). Geometria zapewniona jest przez atrybut geometria: GeometriaTyp. + idiip: IdentyfikatorIIP [0..1] + startobiekt: DateTime + startwersjaobiekt: DateTime + koniecwersjaobiekt: DateTime [0..1] + koniecobiekt: DateTime [0..1] + nazwa: CharacterString [0..1] + referencja: PowiazanieObiektow [0..*] «featuretype» OgolnyObiektPrzestrzenny + geometria: GeometriaTyp Zobaczmy jeszcze definicję typu GeometriaTyp

28 GeometriaTyp OOP - Definicje, Atrybuty 28 GeometriaTyp definiowany jest jako unia wybranych typów geometrycznych zdefiniowanych w normie ISO i może służyć do przedstawienia punktu, linii i powierzchni (a także obiektów złożonych z wielu punktów, linii, powierzchni). Przejdźmy teraz do specyfikacji OOG

29 Otoczenie OOG OOG - Powiązania 29 Ogólny Obiekt Geodezyjny OOG zdefiniowano w ramach Ogólnego Modelu Geodezyjnego OMG. Model ten zawiera definicje szeregu klas abstrakcyjnych. Jak sama nazwa mówi - jest to model ogólny koncentruje się na zdefiniowaniu pewnych ogólnych własności klas abstrakcyjnych typowych dla zasobów geodezyjnych. Wiemy już, że przy implementacji modelu z założenia nie wystąpią instancje klasy abstrakcyjnej (nie będzie obiektów takiego typu). Naszym celem jest więc określenie własności, które będą pasowały i będą zharmonizowane dla klas definiowanych potem jako specjalizacje klas abstrakcyjnych w modelach szczegółowych. Zobaczmy zależności między pakietami modelu ogólnego i modeli szczegółowych

30 Zależności pakietów JMD OOG - Powiązania 30 Wszystkie pakiety szczegółowych modeli georeferencyjnych zależą od pakietów modeli ogólnych. O modelach szczegółowych więcej na kolejnych wykładach. Przeanalizujmy teraz szczegóły dotyczące poszczególnych klas modelu OMG

31 Specyfikacja OOG OOG - Definicje, Atrybuty 31 Jak już zaznaczaliśmy wcześniej - Ogólny Obiekt Geodezyjny OOG jest abstrakcyjną klasą przeznaczoną do reprezentacji obiektu świata rzeczywistego. Dziedziczy własności klasy OOP. Własności klasy OOG dziedziczą z kolei klasy abstrakcyjne w modelu OMG, a w konsekwencji klasy w szczegółowych modelach georeferencyjnych. Zobaczmy zapis klasy OOG w notacji UML

32 Klasa OOG OOG - Definicje, Atrybuty 32 OOG oznaczony jest jako OgolnyObiektGeodezyjny jest to klasa abstrakcyjna- (kursywa) Posiada swoje atrybuty (nazwa, typ, krotność) OOG dziedziczy własności klasy OOP Sygnalizujemy, że klasa służy do reprezentacji obiektów przestrzennych - stereotyp <<featuretype>> Przeanalizujmy poszczególne własności klasy OOG

33 OOG - Definicje, Atrybuty Atrybuty OOG 33 Nazwa atrybutu Opis Typ rodzajreprgeom określa jaka cecha terenowa obiektu jest modelowana jako geometria (fakultatywny - krotność 0..1) RodzajReprGeom uwagi uwagi dotyczące np. pozyskiwania danych CharacterString uzytkownik zrodlodanychatr zrodlodanychgeom katistnienia wskazanie na osobę/instytucję aktualizującą dane określa dopuszczalne źródła pozyskania danych atrybutowych obiektu określa dopuszczalne źródła pozyskania danych geometrycznych określa czy obiekt jest eksploatowany, zniszczony, wyłączony itp. CharacterString ZrodloDanych ZrodloDanych KatIstnienia

34 Atrybuty OOG OOG - Definicje, Atrybuty 34 Nazwa atrybutu Opis Typ rodzajreprgeom określa jaka cecha terenowa obiektu jest modelowana jako geometria (fakultatywny - krotność 0..1) Więcej za chwilę RodzajReprGeom uwagi uwagi dotyczące np. pozyskiwania danych CharacterString uzytkownik zrodlodanychatr zrodlodanychgeom katistnienia wskazanie na osobę/instytucję aktualizującą dane określa dopuszczalne źródła pozyskania danych atrybutowych obiektu określa dopuszczalne źródła pozyskania danych geometrycznych określa czy obiekt jest eksploatowany, zniszczony, wyłączony itp. CharacterString ZrodloDanych ZrodloDanych KatIstnienia

35 OOG - Definicje, Atrybuty Rodzaj reprezentacji geometrycznej 35 Typ wyliczeniowy OG - Oś geometryczna OI - Oś interpolowana LU - Umowna linia wewnątrz obiektu KR - Krawędź SL - Sztuczny łącznik MC - Miejsce charakterystyczne SG - Środek geometryczny ZP - Zarys podstawy MI - Minimalny zasięg MA - Maksymalny zasięg SZ - Średni zasięg ZU - Zasięg umowny PU - Punkt umowny

36 Atrybuty OOG OOG - Definicje, Atrybuty 36 Nazwa atrybutu Opis Typ rodzajreprgeom określa jaka cecha terenowa obiektu jest modelowana jako geometria (fakultatywny - krotność 0..1) RodzajReprGeom uwagi uwagi dotyczące np. pozyskiwania danych CharacterString uzytkownik zrodlodanychatr zrodlodanychgeom katistnienia Więcej za chwilę wskazanie na osobę/instytucję aktualizującą dane określa dopuszczalne źródła pozyskania danych atrybutowych obiektu określa dopuszczalne źródła pozyskania danych geometrycznych określa czy obiekt jest eksploatowany, zniszczony, wyłączony itp. CharacterString ZrodloDanych ZrodloDanych KatIstnienia

37 Źródło danych o pochodzeniu OOG - Definicje, Atrybuty 37 Typ wyliczeniowy Mtp10 - Mapa topograficzna 1: Mz - Mapa zasadnicza Mtp50 - Mapa topograficzna 1: Ort - Ortofotomapa Str - Pomiar stereoskopowy Bdk1 - Baza danych wg instrukcji K-1 GEOS - Baza danych geodezyjnych i grawimetrycznych GUGiK PRG - Baza danych Państwowego Rejestru Granic GUGiK BDD - Baza danych drogowych GDDKiA Trn - Pomiar terenowy EGiB - Ewidencja gruntów i budynków PODGiK - Powiatowy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej

38 Atrybuty OOG OOG - Definicje, Atrybuty 38 Nazwa atrybutu Opis Typ rodzajreprgeom określa jaka cecha terenowa obiektu jest modelowana jako geometria (fakultatywny - krotność 0..1) RodzajReprGeom uwagi uwagi dotyczące np. pozyskiwania danych CharacterString uzytkownik zrodlodanychatr zrodlodanychgeom katistnienia wskazanie na osobę/instytucję aktualizującą dane Więcej za chwilę określa dopuszczalne źródła pozyskania danych atrybutowych obiektu określa dopuszczalne źródła pozyskania danych geometrycznych określa czy obiekt jest eksploatowany, zniszczony, wyłączony itp. CharacterString ZrodloDanych ZrodloDanych KatIstnienia

39 Kategoria istnienia OOG - Definicje, Atrybuty 39 Typ wyliczeniowy 1 - Eksploatowany 2 - W budowie 3 - Zniszczony 4 - Tymczasowy 5 - Nieczynny Przejrzyjmy diagram klas dziedziczących z OOG

40 Klasy dziedziczące z OOG OOG - Definicje, Atrybuty 40 Na diagramie wyróżniono 18 klas abstrakcyjnych, dziedziczących z OOG. Klasy te, ich własności (atrybuty, typy, powiązania) zapisano w formie tabelarycznej katalogu obiektów (ISO 19110) Diagram jest dość obszerny. Przyjrzyjmy się jednej z klas PunktOsnowy

41 Klasy dziedziczące z OOG OOG - Definicje, Atrybuty 41 class KlasyOMG «featuretype» Budowla «featuretype» Adres «featuretype» ZagospodarowanieTerenu «featuretype» TerenChroniony Kompleksy Uzytkowania trenu OgolnyObiekt «featuretype» OgolnyModelPrzestrzenny:: OgolnyObiektPrzestrzenny + geometria: GeometriaTyp «featuretype» SiecTransportowa «featuretype» DzialkaEwidencyjna «featuretype» BudynekOOG + funogolnabudynku: FunOgolnaBudynku + klasyfikacjapkob: KlasaPKOB + liczbakondygnacjinadziemnych: Real + nrrejestruzabytkow: CharacterString [0..1] «featuretype» SiecUzbrojeniaTerenu «featuretype» PunktOsnowy + numerpunktu: CharacterString + wspolrzednax: Real + wspolrzednay: Real + wysokosch: Real «featuretype» PokrycieTerenu «featuretype» JednostkaAdministracyjna «featuretype» Sozo «featuretype» Hydro «featuretype» OgolnyObiektGeodezyjny + uzytkownik: CharacterString + katistnienia: KatIstnienia + uwagi: CharacterString [0..1] + rodzajreprgeom: RodzajReprGeom + zrodlodanychatr: ZrodlaDanych + zrodlodanychgeom: ZrodlaDanych Klasa PunktOsnowy jest abstrakcyjna jest uogólnieniem «featuretype» UzytkowanieZiemi klas przeznaczonych Ewidencja do reprezentacji punktów osnowy, które wystąpią «featuretype» w szczegółowym modelu GEOS. ObiektInny Klasa zawiera kilka atrybutów, które będą obecne w klasach dziedziczących tj. specjalizacjach). Każda klasa dziedzicząca «featuretype» UksztaltowanieTerenu będzie fizjografia definiować inne atrybuty potrzebne w konkretnych klasach «featuretype» dla punktów osnowy (wysokosciowej, SiecCiekow szczegółowej ale o tym więcej na kolejnych wykładach) «featuretype» JednostkaStatystyczna Przyjrzyjmy teraz wspomnianemu wcześniej katalogowi obiektów

42 Katalog obiektów w OMG OOG - Definicje, Atrybuty PunktOsnowy Dziedziczy z: Stereotyp: 3 Class OgolnyObiektGeodezyjny featuretype 1 Związk i Konektor Zródlo Cel Uwagi Uogólnienie Zródlo > Kierunek PunktOsnowy OgolnyObiektGeodezyjny Uogólnienie Zródlo > Kierunek OsnowaGeodezyjna PunktOsnowy Atrybuty Atrybut 4 Uwagi Ograniczenia numerpunktu CharacterString 2 Katalog obiektów Zawiera: 1) typy obiektów, 2) relacje dziedziczenia pomiędzy typami obiektów, 3) związki pomiędzy typami obiektów, 4) atrybuty typów obiektów. Widzimy tu przykładowy fragment opisu dla klasy PunktOsnowy Zobaczmy jeszcze opis systemów referencyjnych zawarty w specyfikacji OMG

43 Opis systemów referencyjnych Opis systemów referencyjnych 43 Specyfikacja dla modelu ogólnego OMG oraz modeli szczegółowych określa parametry systemów referencyjnych, które służą nam do opisywania położenia i czasu jeśli podamy np. wartości dla współrzędnych - chcemy wiedzieć precyzyjnie w jakim układzie współrzędnych są one określane jeśli podamy np. jakąś wartość oznaczającą moment powstania wersji obiektu przestrzennego (datę, godzinę, minuty, sekundy ) chcemy wiedzieć, w jakim systemie czasu podano tę wartość itd.. Sprawdźmy bardziej szczegółowo naszą specyfikację

44 Opis systemów referencyjnych System odniesień przestrzennych 44 Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych z dnia 8 sierpnia 2000 r. (Dz. U nr 70, poz. 821) państwowy system odniesień przestrzennych, który powinien być stosowany w Polsce w pracach geodezyjnych i kartograficznych oraz systemach informacji o terenie, tworzą: geodezyjny układ odniesienia, układ wysokości, układ współrzędnych płaskich prostokątnych, oznaczony symbolem "2000", układ współrzędnych płaskich prostokątnych, oznaczony symbolem "1992" Więcej o geodezyjnym układzie odniesienia

45 Opis systemów referencyjnych Geodezyjny układ odniesienia 45 Geodezyjny układ odniesienia stanowi zbiór wartości podstawowych parametrów geodezyjnych charakteryzujących wymiary i kształt elipsoidy odniesienia wraz z wartościami geodezyjnymi współrzędnych wybranych punktów, wyznaczonych względem tej elipsoidy (odpowiednio zorientowanej w bryle Ziemi) i odniesionych do pewnej epoki (daty). Obowiązujący w Polsce geodezyjny układ odniesienia, "EUREF-89", jest rozszerzeniem europejskiego układu odniesienia ETRF na obszar Polski. Stosuje się w nim Geodezyjny System Odniesienia 1980 (GRS 80). Więcej o układzie wysokości

46 Opis systemów referencyjnych Układ wysokości 46 Układ wysokości to układ, w którym wyznacza się wysokości punktów względem przyjętego poziomu powierzchni odniesienia. W Polsce tworzą go wartości geopotencjalne podzielone przez przeciętne wartości przyspieszenia normalnego siły ciężkości, zwane dalej "wysokościami normalnymi", odniesione do średniego poziomu Morza Bałtyckiego w Zatoce Fińskiej, wyznaczonego dla mareografu w Kronsztadzie koło Sankt Petersburga (Federacja Rosyjska). Z kolei wysokości normalne określa się z pomiarów geodezyjnych nawiązanych do punktów podstawowej osnowy geodezyjnej kraju. Więcej o układzie odniesienia czasu

47 Opis systemów referencyjnych Układ odniesienia czasowego 47 Data powinna być podawana wg kalendarza gregoriańskiego. Czas powinien być podawany zgodnie z uniwersalnym czasem koordynowanym UTC (PL). Czas ten jest polską realizacją międzynarodowego uniwersalnego czasu koordynowanego UTC (Coordinated Universal Time). Zgodnie z ustawą o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 grudnia 2003 r. (Dz. U nr 16, poz. 144) czasem urzędowym na obszarze Polski jest czas środkowoeuropejski albo czas letni środkowoeuropejski wprowadzany na określony okres. Czas środkowoeuropejski jest czasem zwiększonym o jedną godzinę w stosunku do uniwersalnego czasu koordynowanego UTC(PL), z kolei czas letni środkowoeuropejski - czasem zwiększonym o dwie godziny. Przejdźmy teraz do opisu zasad specyfikowania jakości danych

48 Opis kryteriów jakości Jakość danych 48 Generalnie wszyscy chcemy żeby dane były dobre Aby uporządkować subiektywne oceny tego co jest dobre w odniesieniu do modelowanych danych zagadnienie jakości danych opisano w oparciu o normy ISO i Elementy jakości danych wg norm ISO

49 Opis kryteriów jakości Elementy jakości danych 49 Zgodnie z normą ISO jakość danych przestrzennych charakteryzuje się określając ich następujące cechy stanowiące elementy jakości danych przestrzennych: kompletność, zgodność logiczną, dokładność położenia, dokładność czasową, dokładność tematyczną. Jakość danych przestrzennych podaje się dla zbioru danych przestrzennych, serii zbiorów danych przestrzennych lub wyodrębnionego podzbioru danych przestrzennych o wspólnych cechach umożliwiających określenie jakości. Jak są opisywane poszczególne elementy

50 Opis kryteriów jakości Deskryptory elementów jakości danych 50 Zapis informacji dla elementu jakości danych powinien się składać z następujących siedmiu deskryptorów: zakresu jakości danych - zasięgu lub charakterystyki danych, miary jakości danych - oceny elementu podrzędnego jakości danych, procedury oceny jakości danych - ciągu działań podejmowanych w celu uzyskania wyniku jakości danych, wyniku oceny jakości danych - wartości lub zbioru wartości wynikających z wykonania pomiaru jakości, typu wartości jakości danych oraz jednostki wartości jakości danych - jak przedstawiać wynik oceny jakości danych, daty oceny jakości danych - daty lub zakresu czasowego, do którego odnosi się miara jakości danych. Są jeszcze dodatkowe elementy jakości danych do opisu nieilościowej jakości zbioru

51 Opis kryteriów jakości Dodatkowe elementy jakości danych 51 Dodatkowymi przeglądowymi elementami jakości danych, które powinny być użyte do opisu nie-ilościowej jakości zbioru danych, w sytuacji gdy mają zastosowanie, to: przeznaczenie - uzasadnienie utworzenia zbioru danych, zawierające informację o zamierzonym wykorzystaniu (zamierzone wykorzystanie niekoniecznie jest tożsame rzeczywistym wykorzystaniem), wykorzystanie - opis aplikacji, do której zbiór danych był wykorzystany (użycie zbioru danych przez producenta lub przez innych odrębnych użytkowników danych), pochodzenie - opis historii zbioru danych i, jeśli możliwe, opis cyklu życia zbioru danych od zgromadzenia i pozyskania, przez kompilacje i wydzielenia, do jego obecnej postaci Specyfikacja doprecyzowuje wszystkie wcześniej wymienione elementy jakości danych jako przykład rozważmy element Kompletność

52 Opis kryteriów jakości Element jakości - Kompletność 52 Q Kompletność danych rozumiana jest jako występowanie w zbiorze danych przestrzennych wszystkich obiektów określonych specyfikacją, bez nadmiaru i bez niedomiaru. Deskryptory Opisując elementy jakości danych dla danych naszego modelu bazujemy na normie ISO i zgodnie z nią określamy wszystkie inne elementy (zgodność, dokładność położenia itd. )

53 Opis kryteriów jakości Inne elementy jakości 53 Q Precyzyjne określenie wymagań jakościowych wymaga dalszych prac nad konkretnymi zasobami

54 Opis kryteriów jakości Jakość dalsze prace (1) 54 Prace zespołów utworzonych przez Głównego Geodetę Kraju dotyczące opracowania projektów aktów wykonawczych powinny uwzględniać temat jakości danych baz danych opracowywanych przez poszczególne zespoły. W ramach tych prac powinny być zdefiniowane wartości deskryptorów dla wymienionych wyżej elementów jakości danych. W specyfikacji modelu przedstawiono szablon, który powinien zostać wypełniony w ramach prac zespołów Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Co z wymaganiami jakościowymi dla istniejących zasobów

55 Opis kryteriów jakości Jakość dalsze prace (2) 55 Jakość danych powinna być określona dla modelu docelowego, jak również powinna uwzględniać etap przejściowy, który umożliwi dostosowanie istniejących baz danych do założonych kryteriów jakości danych. Wprowadzenie etapu przejściowego wiąże się ze zdefiniowaniem wartości deskryptorów dla poszczególnych elementów jakości danych dla etapu przejściowego, a nawet z opisaniem procedur umożliwiających dostosowanie baz danych do docelowych kryteriów jakości. Projekty aktów wykonawczych powinny również określać czas trwania okresu przejściowego. Dotarliśmy do końca tego wykładu, jeszcze nasze stałe zakończenie

56 Podsumowanie Dodatkowe uwagi na zakończenie 56 Przedstawiliśmy kluczowe naszym zdaniem zagadnienia specyfikacji OOP i OOG. Jak zwykle po raz kolejny - polecamy stronę udostępniającą Kursy Model danych, UML, ISO oraz produkty prac eksperckich Zapraszamy na następny wykład