WYK ADY I ÆWICZENIA. Prawo finansowe Polski i Unii Europejskiej

Transkrypt

1

2 WYK ADY I ÆWICZENIA Prawo finansowe Polski i Unii Europejskiej

3 W sprzeda y: A. Cieœliñski (red.) WSPÓLNOTOWE PRAWO GOSPODARCZE. Tom II, wyd. 2 Studia Prawnicze P. Gryska, T. Robaczyñski DYSCYPLINA FINANSÓW PUBLICZNYCH. KOMENTARZ Krótkie Komentarze Becka A. azowski (red.) PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ. TESTY. KAZUSY. TABLICE, wyd. 4 Repetytoria C. H. Beck Z. Ofiarski PRAWO FINANSOWE Podrêczniki Prawnicze E. Skibiñska PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ Z WPROWADZENIEM Teksty Ustaw Becka PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ Z WPROWADZENIEM, wyd. 10 Twoje Prawo

4 Prawo finansowe Polski i Unii Europejskiej dr Magdalena Fedorowicz dr Krystyna Nizio³ Uniwersytet Szczeciñski

5 Redakcja: Aleksandra Dró d Wydawnictwo C. H. Beck 2008 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Sk³ad i ³amanie: TiMPrint Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN

6 Spis treœci Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz najwa niejszej literatury... XI XIII XVII Czêœæ I. Polskie prawo finansowe... 1 Rozdzia³ I. Zagadnienia ogólne Pojêcie i przedmiot prawa finansowego ród³a prawa finansowego Sektor finansów publicznych Œrodki publiczne Dochody publiczne Administracja finansowa Kontrola finansowa i audyt w jednostkach sektora finansów publicznych Pytania Rozdzia³ II. Bud et pañstwa Bud et i jego charakter prawny Funkcje bud etu Procedura uchwalania ustawy bud etowej Zasady bud etowe Klasyfikacja bud etowa Planowanie finansowe Dochody i wydatki bud etowe, deficyt, nadwy ka bud etu pañstwa 23 I. Dochody bud etowe II. Wydatki bud etowe III. Deficyt, nadwy ka bud etu pañstwa V

7 Spis treœci 15. Rezerwy bud etowe Pañstwowy d³ug publiczny I. Definicja II. Zakres podmiotowy i przedmiotowy III. Klasyfikacja d³ugu publicznego IV. Porêczenia i gwarancje udzielane przez Skarb Pañstwa V. Sposób obliczania d³ugu publicznego VI. Strategia zarz¹dzania d³ugiem publicznym VII. Procedury ostro noœciowe i sanacyjne Wykonanie i kontrola wykonania ustawy bud etowej I. Wykonanie ustawy bud etowej II. Podmioty uczestnicz¹ce w wykonywaniu ustawy bud etowej 35 III. Zasady wykonywania bud etu pañstwa IV. Zmiany w bud ecie w toku jego wykonywania V. Blokowanie planowanych wydatków bud etowych VI. Wygasanie wydatków bud etowych VII. Kontrola wykonania bud etu pañstwa VIII. Bankowa obs³uga bud etu pañstwa Pytania Rozdzia³ III. Bud ety jednostek samorz¹du terytorialnego Bud ety samorz¹dowe i procedura ich uchwalania I. Definicja bud etu jednostki samorz¹du terytorialnego II. Elementy uchwa³y bud etowej jednostki samorz¹du terytorialnego Elementy obligatoryjne uchwa³y bud etowej Elementy fakultatywne uchwa³y bud etowej Za³¹czniki do uchwa³y bud etowej III. Rezerwy bud etowe IV. Procedura przyjmowania uchwa³ bud etowych jednostek samorz¹du terytorialnego Dochody i wydatki w bud ecie jednostki samorz¹du terytorialnego 49 I. Dochody bud etu jednostki samorz¹du terytorialnego II. Po yczka dla jednostki samorz¹du terytorialnego III. Wydatki bud etu jednostki samorz¹du terytorialnego Deficyt bud etu, nadwy ka bud etu jednostki samorz¹du terytorialnego Zasady zaci¹gania zobowi¹zañ przez jednostki samorz¹du terytorialnego I. Zasady II. Podmioty uprawnione do zaci¹gania zobowi¹zañ i kontrasygnata skarbnika jednostki samorz¹du terytorialnego III. Limity zobowi¹zañ D³ug jednostki samorz¹du terytorialnego Kompetencje regionalnych izb obrachunkowych VI

8 Spis treœci 24. Wykonywanie bud etu jednostki samorz¹du terytorialnego I. Podmiot odpowiedzialny II. Etapy i zasady wykonywania uchwa³y bud etowej jednostki samorz¹du terytorialnego III. Zmiany w toku wykonywania bud etu jednostki samorz¹du terytorialnego IV. Blokowanie wydatków w bud ecie jednostki samorz¹du terytorialnego V. Wygasanie wydatków w bud ecie jednostki samorz¹du terytorialnego VI. Bankowa obs³uga bud etu jednostki samorz¹du terytorialnego 62 VII. Sprawozdania i informacje z wykonania uchwa³y bud etowej jednostki samorz¹du terytorialnego Pytania Rozdzia³ IV. Odpowiedzialnoœæ za naruszenie dyscypliny finansów publicznych Zakres przedmiotowy odpowiedzialnoœci Zakres podmiotowy odpowiedzialnoœci Rodzaje kar Organy i strony postêpowania I. Organy orzekaj¹ce w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych II. Organy pe³ni¹ce funkcjê oskar yciela III. Strony postêpowania Pytania Rozdzia³ V. Testy i kazusy Testy Test Test Test Test Test Test Test Test Test Test Odpowiedzi na pytania testowe z zakresu polskiego prawa finansowego Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu VII

9 Spis treœci Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Kazusy Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Czêœæ II. Finanse Unii Europejskiej Rozdzia³ VI. Finanse Unii Europejskiej Zagadnienia wstêpne Budowa Unii Europejskiej Bud et Unii Europejskiej I. Zagadnienia wstêpne II. Zasady bud etu Unii Europejskiej III. Procedura uchwalania bud etu UE IV. Wykonanie i kontrola bud etu Unii Europejskiej V. Dochody i wydatki bud etu Unii Europejskiej Dochody bud etu Unii Europejskiej Wydatki bud etu Unii Europejskiej Pytania Europejski System Banków Centralnych i Europejski Bank Centralny 164 I. Zagadnienia ogólne II. Etapy Unii Gospodarczej i Walutowej, kryteria zbie noœci oraz proces przystêpowania nowych pañstw do strefy wspólnej waluty euro III. Istota prawna Europejskiego Systemu Banków Centralnych IV. Organy, zadania, kompetencje i funkcje Europejskiego Banku Centralnego Pytania Harmonizacja podatków w Unii Europejskiej I. Zagadnienia wstêpne II. Harmonizacja podatków poœrednich w Unii Europejskiej III. Harmonizacja podatków bezpoœrednich w Unii Europejskiej Pytania Rozdzia³ VII. Testy VIII

10 Spis treœci 37. Testy Test Test Test Test Test Test Test Test Odpowiedzi na pytania testowe z zakresu finansów Unii Europejskiej Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Odpowiedzi do testu Indeks rzeczowy IX

11

12 Przedmowa Niniejszym mamy przyjemnoœæ oddaæ do r¹k Czytelników publikacjê z zakresu prawa finansowego Polski i Unii Europejskiej, zawieraj¹c¹ kompendium niezbêdnych informacji na ten temat. Opracowanie to adresowane jest g³ównie do wszystkich osób zajmuj¹cych siê problematyk¹ szeroko pojêtych finansów Polski oraz Unii Europejskiej. W szczególnoœci pracê tê kierujemy do Studentów kierunków prawniczych, administracyjnych i ekonomicznych, którzy w czasie studiów bêd¹ zajmowaæ siê przedstawianymi w opracowaniu zagadnieniami. W treœci tej ksi¹ ki zamieszczone zosta³y zw³aszcza te zagadnienia prawa finansowego, które mog¹ Studentom sprawiaæ najwiêksze problemy. Celem przedstawionej Czytelnikom publikacji jest przybli enie podstawowych kwestii w dziedzinie prawa finansowego Polski i Unii Europejskiej. Za³o eniem ksi¹ ki jest w szczególnoœci sprawdzenie wiedzy w tym zakresie, dziêki zawartemu w opracowaniu zestawowi testów, kazusów wraz z odpowiedziami i pytañ sprawdzaj¹cych nabyt¹ wiedzê oraz umiejêtnoœæ logicznego myœlenia. Praca sk³ada siê z dwóch czêœci. W pierwszej poruszone zosta³y podstawowe zagadnienia z zakresu polskiego prawa finansowego, zakoñczone pytaniami testowymi wraz z odpowiedziami i kazusami. W czêœci drugiej natomiast przybli ono podstawow¹ problematykê dotycz¹c¹ finansów Unii Europejskiej w szerokim tego s³owa znaczeniu. Równie i ta czêœæ zawiera pytania testowe wraz z odpowiedziami. Do ka dej z czêœci zosta³y sformu³owane pytania sprawdzaj¹ce wiedzê. Przygotowanie tej ksi¹ ki nie by³oby mo liwe bez yczliwej pomocy i opieki merytorycznej Pana Prof. zw. dra hab. Zbigniewa Ofiarskiego z Wydzia³u Prawa Administracji Uniwersytetu Szczeciñskiego. Autorki pragn¹ serdecznie podziekowaæ Panu Profesorowi za poœwiêcony czas i cenne uwagi, które zosta³y wykorzystane w toku pracy nad przedstawian¹ publikacj¹, Szczecin, czerwiec 2008 r. Magdalena Fedorowicz Krystyna Nizio³ XI

13

14 Wykaz skrótów 1. ród³a prawa DochJSTU... DyscplFPU... DzAdmRzU... FinPublU... FinPublU z 1998 r.... Konstytucja RP... KPA... PorGwU... PSPU... RIOU... SamGmU... SamPowU... Statut ESBCEBC... ustawa z r. o dochodach jednostek samorz¹du terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 88, poz. 539) ustawa z r. o odpowiedzialnoœci za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114 ze zm.) ustawa z r. o dzia³ach administracji rz¹dowej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437 ze zm.) ustawa z r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz ze zm.) ustawa z r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 155, poz ze zm.) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) ustawa z r. Kodeks postêpowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) ustawa z r. o porêczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Pañstwa oraz niektóre osoby prawne (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 174, poz ze zm.) ustawa z r. o Pañstwowej Stra y Po arnej (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667 ze zm.) ustawa z r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) ustawa z r. o samorz¹dzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) ustawa z r. o samorz¹dzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) Protokó³ w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego XIII

15 Wykaz skrótów Traktat Lizboñski... dodany do TWE (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2) na mocy TUE (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/30) Traktat z Lizbony zmieniaj¹cy Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiaj¹cy Wspólnotê Europejsk¹ z r. (Dz.Urz. UE C 2007, Nr 306, s. 1) TUE... Traktat o Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/30) TWE... ZOZU Organy, instytucje i organizacje miêdzynarodowe Traktat ustanawiaj¹cy Wspólnotê Europejsk¹ (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2) ustawa z r. o zak³adach opieki zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.) EBC... EFTA... EWEA... EWG... EWWiS... NSA... OLAF... PSP... RIO... SA... SN... UE... WE... WSA... ZOZ... Europejski Bank Centralny Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu Europejska Wspólnota Energii Atomowej Europejska Wspólnota Gospodarcza Europejska Wspólnota Wêgla i Stali Naczelny S¹d Administracyjny Europejski Urz¹d ds. Zwalczania Nadu yæ Finansowych Pañstwowa Stra Po arna Regionalna Izba Obrachunkowa S¹d Apelacyjny S¹d Najwy szy Unia Europejska Wspólnota Europejska Wojewódzki S¹d Administracyjny Zak³ad Opieki Zdrowotnej 3. Publikatory i czasopisma Dz.U.... Dz.Urz. UE... FK... M.P.... ONSA... OwSS... Zb. Orz.... Dziennik Ustaw Dziennik Urzêdowy Unii Europejskiej Finanse Komunalne Monitor Polski Orzecznictwo Naczelnego S¹du Administracyjnego Orzecznictwo w Sprawach Samorz¹dowych Zbiór Orzecznictwa Europejskiego Trybuna³u Sprawiedliwoœci 4. Inne skróty art.... artyku³ XIV

16 Wykaz skrótów DNB... Dochód Narodowy Brutto dot.... dotycz¹cy (-a, -e) ds.... do spraw EFRR... Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS... Europejski Fundusz Spo³eczny ESBC... Europejski System Banków Centralnych FS... Fundusz Spójnoœci j.s.t.... jednostki samorz¹du terytorialnego lp.... liczba porz¹dkowa m.in.... miêdzy innymi n.... nastêpny (-a, -e) niepubl.... niepublikowany (-a, -e) Nr... numer PDP... Pañstwowy D³ug Publiczny PKB... Produkt Krajowy Brutto PNB... Produkt Narodowy Brutto poz.... pozycja r.... rok s.... strona t.j.... tekst jednolity tj.... to jest UGiP... Unia Gospodarcza i Pieniê na UGiW... Unia Gospodarcza i Walutowa ww.... wy ej wymieniony (-a, -e) zd.... zdanie ze zm.... ze zmian¹ (-ami) zob.... zobacz XV

17

18 Wykaz najwa niejszej literatury W. Baka, Bankowoœæ centralna. Funkcje metody organizacja, Warszawa 1998 W. Baka, Bankowoœæ europejska, Warszawa 2005 J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2002 J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe. Prawo materialne i polityki, wyd. 3, t. 1, Warszawa 2006 B. Bernaœ (red.), Finanse Unii Europejskiej, Wroc³aw 2005 D. Birk, Steuerrecht, 9., Neu bearbeitete Auflage, Heidelberg 2006 A. Borodo, Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny, wyd. 2, Toruñ 2005 B. Brzeziñski, W. Matuszewski, W. Morawski, A. Olesiñska, A. Zalasiñski, Prawo finansów publicznych, wyd. 4, Toruñ 2006 E. Chojna-Duch, Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, wyd. 5, Warszawa 2007 J. Ciak, Polityka bud etowa, Toruñ 2002 Fundusze strukturalne w Polsce, Urz¹d Komitetu Integracji Europejskiej, wyd. 1, Warszawa 2002 H. Æwikliñski (red.), Polityka gospodarcza, Gdañsk 2004 P. M. Gaudemet, J. Molinier, Finanse publiczne, Warszawa 2000 P. Gryska, T. Robaczyñski, Dyscyplina finansów publicznych. Komentarz, Warszawa 2006 C. Kosikowski, Finanse publiczne w œwietle Konstytucji RP oraz orzecznictwa Trybuna³u Konstytucyjnego (na tle porównawczym), Warszawa 2004 C. Kosikowski, Finanse publiczne. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2006 C. Kosikowski, Sektor finansów publicznych w Polsce, Warszawa 2006 C. Kosikowski (red.), E. Ruœkowski (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe, wyd. 2, Warszawa 2006 P. Kryczko, Ustawa o odpowiedzialnoœci za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Ustawa o finansach publicznych. Ustawa prawo zamówieñ publicznych, Kraków 2005 A. Majchrzycka-Guzowska, Finanse i prawo finansowe, wyd. 7, Warszawa 2004 XVII

19 Wykaz najwa niejszej literatury E. Malinowska-Misi¹g, W. Misi¹g, Finanse publiczne w Polsce, Warszawa Rzeszów 2006 Z. Ofiarski, Prawo finansowe, Warszawa 2007 L. Orêziak, Euro. Nowy pieni¹dz, wyd. 2, Warszawa 2004 L. Orêziak, Finanse Unii Europejskiej, Warszawa 2005 S. Owsiak, Finanse publiczne. Teoria i praktyka, wyd. 3, Warszawa 2005 E. Ruœkowski, J. M. Salachna, Finanse lokalne po akcesji, wyd. 2, Warszawa 2007 A. Wernik, Finanse publiczne. Cele, struktury, uwarunkowania, Warszawa 2007 R. Wierzba, Europejski Bank Centralny, Warszawa 2003 W. Wójtowicz (red.), Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, wyd. 3, Warszawa 2004 XVIII

20 I Czêœæ Polskie prawo finansowe