Hanza i jej rola na Morzu Bałtycki

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Hanza i jej rola na Morzu Bałtycki"

Mirosław Małecki
8 lat temu
Przeglądów:

1 Hanza i jej rola na Morzu Bałtycki

2 Hanza była związkiem kupców, potem miast. Istniały podobne organizacje w Italii i Rzeszy, ale Ŝadna z nich nie miała tak wielkiego zasięgu (od Zuiderzee po Zatokę Fińską i od Bałtyku po Turyngię ponad 150 miast) ani długości trwania (od załoŝenia Lubeki w 1158 po stowarzyszenie Lubeki, Hamburga i Bremy, które zastąpiło Hanzę w 1630 i nieudaną próbę odnowy związku na ostatnim sejmie w 1669). Ligi miejskie tworzono w obronie suwerenności i statusu prawnego ich członków, Hanza niemiecka działała dla obrony swych kupców za granicą i rozbudowy handlu. Na północy Niemiec zajęła miejsce słabnącego cesarstwa, prowadząc własną politykę a nawet zwycięskie wojny z sąsiadami, ale i w nich szło o interesy gospodarcze, nie politykę (moŝe to brak dąŝeń politycznych sprawił, Ŝe władcom łatwiej było ją tolerować niŝ ligi miast). Nie będąc zwartą organizacją nie miała własnej wspólnej kasy, armii, floty ani urzędników. Organem ustawodawczym był sejm Hanzy, zwoływany rzadko i nieregularnie, nigdy w pełni reprezentatywny. Przetrwała dzięki poczuciu solidarności w walce o opanowanie handlu na północy Europy (rola przymusu była nikła). śyła z pośrednictwa między wschodem i zachodem kontynentu, dopóki była to główna więź gospodarcza Europy, gdy wyparł ją handel z koloniami (wschodnie i zachodnie Indie) zaczęła podupadać, ulegając konkurencji nawet na swoim terenie.

3 Związek Hanzeatycki jednoczący kupców północnych Niemiec, przekształcony w połowie XIV wieku w Zrzeszenie miast odegrał duŝą rolę w dziejach północnej Europy od XIII do XVII wieku. Hanza nie była jedynym związkiem miast jaki w tym czasie powstał, zarówno bowiem w Niemczech jak i we Włoszech istniało wiele tego rodzaju zrzeszeń, Ŝadne jednak z nich nie istniało tak długo i nie rozwinęło się tak jak Hanza. W okresie swojej świetności Hanza jednoczyła ponad sto pięćdziesiąt miast nadmorskich i śródlądowych. Była niewątpliwie potęgą polityczną w północnej Europie dyktując warunki sąsiednim państwom, zdolną do przeprowadzenia blokad gospodarczych, prowadzenia wojen, zawierania traktatów międzynarodowych. Była przy tym tworem dość osobliwym nie pozbawionym wewnętrznych problemów. Jednoczyła bowiem organizmy podległe róŝnym władzom. Mimo jednak słabości strukturalnych i sprzecznych interesów nieuniknionych między tak róŝnymi i oddalonymi od siebie miastami Hanza zdołała się utrzymać przez pół tysiąclecia.

5 Dzieje Hanzy Jej historia juŝ od dawna budziły duŝe zainteresowanie wśród historyków wielu krajów, w szczególności historyków niemieckich. Przekazana do rąk polskiego czytelnika ksiąŝka Philippe a Dollingera Dzieje Hanzy wyróŝnia się obiektywnym ujęciem oraz wszechstronnym spojrzeniem na działalność Hanzeatyckiego Związku w okresie od XII do XVII wieku. W swoich badaniach naukowych profesor Dollinger zajmuje się historią Alzacji oraz historią Niemiec w średniowieczu. Jego ksiąŝka Dzieje Hanzy doczekała się dwóch wydań francuskich oraz tłumaczeń na inne języki w tym równieŝ na język polski. KsiąŜka składa się z trzech zasadniczych części. Część pierwsza zatytułowana: Od hanzy kupców do hanzy miast zawiera chronologicznie ujęty zarys dziejów rozwoju organizacji hanzeatyckiej od początku XII do końca XIV wieku. Autor twierdzi, Ŝe Hanzę zapoczątkowało powstanie Lubeki, miasta, które przyciągało rzesze kupców wyruszających na morze w celu uprawiania handlu. Kupcy ci kierowali się przede wszystkim ku Gotlandii. Zdaniem Dollingera związek kupców niemieckich sezonowo odwiedzających Gotlandię oznaczał w pewnym sensie narodziny Hanzy.

6 Związek zrzeszał nie tylko kupców lubeckich, lecz takŝe kupców z miast westfalskich i saksońskich, a wkrótce dołączyli dom nich równieŝ kupcy z miast załoŝonych na słowiańskim wybrzeŝu Bałtyku. Związek szybko się rozwijał i z czasem jego ekspansja objęła równieŝ Ruś. Kupców pociągał głównie Nowogród- wielki rynek produktów wschodnich: futer i wosku. Równocześnie jednak z handlem uprawianym na wszystkich wybrzeŝach Morza Bałtyckiego kupcy niemieccy uczestniczyli w zakładaniu na nich nowych miast- przyszłych ośrodków handlowych.

7 WaŜnym momentem było załoŝenie Rygi w 1201 roku. Związek kupców gotlandzkich przetrwał w zasadzie do końca XIII wieku. Jego upadek był nieunikniony. Niemniej odegrał on znaczną rolę, nawet bowiem kiedy przestał istnieć utrzymał się wspólnota interesów. Ona to właśnie doprowadziła do powstania w połowie XIV wieku zrzeszenia miast, które na okres półtora wieku wzniosło się do rangi wielkiej potęgi północnej Europy. Słusznie jednak autor kieruje uwagę czytelnika na fakt, Ŝe największy okres świetności Hanzy poprzedzony był tzw. okresem próby sił, kiedy to Związek Hanzeatycki zaczął aktywnie interweniować za granicą w obronie interesów swoich kupców. Musiał on stawić czoło dwu decydującym próbom, konfliktowi gospodarczemu z Flandrią i wojnie z Danią. Jednak w toku tych walk Hanza przekształciła się w związek miast zdolniejszy do chronienia interesów swych kupców za granicą.

8 NajwaŜniejsze miasta Hanzy Lubeka Rostock Hamburg Brema Gdańsk Szczecin Stargard Toruń Kraków Wrocław Chełmno Elbląg Wismar (Wyszomierz)

9 Rostock Lubeka

10 Gdańsk Hamburg

11 Kraków Szczecin

12 Źródła Hanza historia_zwiz_zku_miast.html

13 Wykonała: Aneta Kowal Kl 1d

Podobne dokumenty

Semestr: zimowy. Zaliczenie: Praca pisemna Test końcowy Aktywność na zajęciach

Semestr: zimowy. Zaliczenie: Praca pisemna Test końcowy Aktywność na zajęciach Nazwa przedmiotu: EPOKA POLITYCZNYCH I KULTUROWYCH PRZEŁOMÓW - EUROPA W XX- XXI WIEKU Kod przedmiotu: Forma zajęć: Seminarium Język: polski Rok: III 2013/201 4 Semestr: zimowy Zaliczenie: Praca pisemna