2010 WARSZAWA ORW-ELS / PIORTEH

Transkrypt

1 OCHRONA ODGROMOWA INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Zastosowanie piorunochronów z wczesną emisją lidera w ochronie odgromowej 2010 WARSZAWA

2 PROGRAM SEMINARIUM I. Wiadomości ogólne o zjawisku powstawania władowania atmosferycznego II. Skutki wyładowań atmosferycznych III. Model elektrogeometryczny IV. Badania laboratoryjne V. Mechanizm tworzenia się liderów VI. Budowa i właściwości piorunochronu z wczesną emisją lidera na przykładzie piorunochronu GROMOSTAR VII. Aktualne Normy VIII.Analiza ryzyka IX. Metody ochrony odgromowej X. Koszty inwestycyjne XI. Realizacje XII. Informacje o firmie XIII.Podsumowanie XIV. Dyskusja

3 I. WYŁADOWANIE ATMOSFERYCZNE Ziemia i elektrosfera Górna warstwa atmosfery i powierzchnia kuli ziemskiej tworzą układ kondensatora kulistego. Elektrosfera - jonosfera Różnica potencjałów jest około 300 kv Pole elektryczne na powierzchni ziemi V/m. Ładunek ujemny na powierzchni ziemi jest szacowany na ~10 6 C Natężenie prądu płynącego pomiędzy elektrodami wynosi ~1,8kA.

4 I. WYŁADOWANIE ATMOSFERYCZNE Chmury burzowe Chmury burzowe przemieszczają się na wysokości około 2 km nad ziemią. Ich powierzchnia może dochodzić do kilkudziesięciu km², a ich grubość do kilkunastu kilometrów. Rozróżnia się dwie kategorie chmur burzowych: - Chmury burzowe w warunkach tropikalnych (naładowane dodatnio) - Chmury burzowe w warunkach klimatu umiarkowanego (naładowane ujemnie)

5 I. WYŁADOWANIE ATMOSFERYCZNE Powstanie lidera dodatniego i ujemnego W naszych warunkach klimatycznych 90% wyładowań to wyładowania ujemne. Pierwsza faza wyładowania atmosferycznego rozpoczyna się powstaniem wstępnego przeskoku, tzw. lidera. Jego źródło może być zlokalizowane w chmurze i rozwija się w kierunku do ziemi, lub na powierzchni ziemi i wówczas rozwija się w kierunku do chmury.

6 I. WYŁADOWANIE ATMOSFERYCZNE Ujemne wyładowanie atmosferyczne chmura ziemia (90%) - Długość przeskoku ~ (30-50m). - Opóźnienie pomiędzy przeskokami ~ µs -Średnia prędkość zstepującego lidera ~ od 0,15 m/µs do 0,5 m/µs. Całkowite wyładowanie pioruna - Czas trwania od 0,2s do 2s - Ilość przeskoków wyładowań ~ 4

7 I. WYŁADOWANIE ATMOSFERYCZNE Parametry wyładowania atmosferycznego Amplituda prądu pioruna Imax Jednostki 95% 50% 5% Wyładowanie ujemne pierwsze wyładowanie Wyładowanie ujemne kolejne wyładowanie Wyładowanie dodatnie tylko jedno wyładowanie ka 7 4,6 4, Energia specyficzna i²dt ka²s Wyładowanie ujemne pierwsze wyładowanie Wyładowanie ujemne kolejne wyładowanie Wyładowanie dodatnie 6 0, Ładunek elektryczny idt C Wyładowanie ujemne Wyładowanie dodatnie 1,3 20 7, Narost prądu w czasie di/dt ka/µs Wyładowanie ujemne pierwsze wyładowanie Wyładowanie ujemne kolejne wyładowanie Wyładowanie dodatnie , , Czas trwania ms Wyładowanie ujemne pierwsze wyładowanie Wyładowanie dodatnie 0, Liczba wyładowań - wyładowanie ujemne n 1 2 6

8 I. WYŁADOWANIE ATMOSFERYCZNE Skutki wyładowania atmosferycznego Przepięcia: u = L di/dt 1[m] przewodnika liniowego posiada indukcyjność 1[µH] 9[kV] <Różnica potencjałów U< 65kV U=L[µH] x I/ t[ka/µs] 9kV< U<65kV Efekty termiczne : i²dt Efekty termiczne : idt (Ładunek elektryczny) Energia wydzielona na oporniku o rezystancji R=1[Ω] 6x10 6 [J] < W = R * Energia specyficzna < 85 x10 6 [VAs]=85 x10 6 [J] (Aby zagotować 1l wody potrzeba (od 20 C 100 C) = 4180 (J/kg C) x 80 = [J] 18 l <ilość wody<254 l) Dla przewodów odprowadzających(fi =8mm Stal)- nie obserwuje się nagrzania przewodów. Kontakt pomiędzy dwoma przewodnikami o oporności ~ [mω] może wygenerować iskry metalu Uziomy w ziemi (piaszczystej) mogą ulec oszkleniu i utracić własności przewodzące. Energia wydzielona w miejscu uderzenia pioruna jest następująca : W= u x Q, gdzie u = 20V ( wynik pomiarowy) Dla Q= 30C, W = 600J czyli przy powierzchni o średnicy 25mm powstanie ubytek (0,15 0,25mm) dla stali, dla Al, Cu (0,4-0,6mm)

9 I. WYŁADOWANIA ATMOSFERYCZNE Wyładowanie atmosferyczne jest zjawiskiem przypadkowym Amplitudy prądów wyładowania > 200kA Średnia wartość wyładowania = 35kA Ochrona odgromowa 100% jest niemożliwa!

10 II. Groźna awaria spowodowana wyładowaniem piorunowym Pożar zbiornika w rafinerii Trzebinia 5 maj 2002 roku GODZ Podczas trwającej burzy piorun uderza w jeden ze zbiorników na terenie Rafinerii Trzebinia. W wyniku natychmiastowego rozpoznania przeprowadzonego przez pracowników rafinerii ustalono, że jest to zbiornik nr 46 (pojemność zbiornika m 3, w chwili zdarzenia w zbiorniku znajdowało się około 800 m 3 ropy naftowej). PODSUMOWANIE Zniszczeniu i spaleniu uległ zbiornik T- 46 i instalacje przy zbiorniku. Zgodnie z informacją przekazaną przez Kierownictwo Rafinerii Trzebinia S.A. nie stwierdzono zagrożeń chemicznych i ekologicznych dlaśrodowiska i otoczenia poza Rafinerią. Przypuszczalne straty wyszacowano na ok. osiem milionów złotych. Łącznie w akcji brało udział 105 zastępów 362 ratowników z ZSP, PSP i OSP.

11 II. Groźna awaria spowodowana wyładowaniem piorunowym Fabryka Chemiczna Hoechst de Lillebonne we Francji 18 maja 1996 godz Glyoxal kwas stosowany do produkcji wyrobów farmaceutycznych i spożywczych (zapach wanilii) T/rok Podczas szalejącej burzy nastąpił zanik napięcia na linii zasilającej 90kV. Systemy bezpieczeństwa, kontrolnopomiarowe uruchomiły procedurę opróżniania produktów chemicznych z instalacji produkcyjnych do zbiorników. Nastąpiło uderzenie pioruna. Świadkowie z sąsiednich zakładów zauważyli kule ognia w budynku. Wybuch spowodował rozerwanie betonowych ścian budynku. Zbiornik o pojemności 50m 3 został odrzucony na odległość 200m. Fabryka na terenie 45ha zatrudnia 450 osób. Wypadek nastąpił w sobotę o godz. 5.45, kiedy w zakładzie było tylko 5 osób w budynku kontroli oddalonym o kilkadziesiąt metrów. Zmasowana szybka akcja ratunkowa uchroniła skażenie pobliskiej rzeki i okolicy. Nie było strat w ludziach.

12 II. Groźna szkoda spowodowana wyładowaniem piorunowym

13 III. Teoretyczne modele w OCHRONIE ODGROMOWEJ Benjamin Franklin wynalazł w roku 1753 piorunochron zwód wysoki, z myślą, że emisja ładunku z wierzchołka zwodu spowoduje rozładowanie chmury burzowej i nie dopuści do wyładowania atmosferycznego. Model elektrogeometryczny stanowi podstawę teoretyczną technicznych rozwiązań stosowanych w ochronie odgromowej. 1. Ładunek czoła lidera Q jest źródłem pola elektrycznego powodującego powstanie lidera wstępującego. 2. Przyjęto, że istnieje zależność pomiędzy ładunkiem Q i amplitudą I wyładowania pioruna (1 C 15kA). 3.Natężenie pola elektrycznego na powierzchni ziemi równe 300 kv/m powoduje powstanie lidera wstępującego. Q Połączenie liderów następuje w 0,5d.

14 III. Model elektrogeometryczny dla zwodu Franklina Zwód Franklina maszt o wysokości h [m] y TII (H ; TII) < d T F y=(h;tf)=d H d h 0,5h b d 2 = x F2 +(y-h) 2 P (x,y) d TI (XT1 ; TI) < d Q h²-2hy+x²=0 parabola y=f(x²) b XT1 x Promienie strefy chronionej dla wysokiego zwodu Franklina X F

15 III. Model elektrogeometryczny dla piorunochronu PDA Piorunochron z wczesną emisją lidera (skrót angielski ESE, skrót francuski PDA) ESE early streamer emission, PDA- paratonnerre à dispositif d amorçage Piorunochron z wczesną emisją lidera jest wysokim zwodem z osadzoną na jego wierzchołku głowicą mającą na celu wytworzenie lidera wstępującego wcześniej niż tradycyjny zwód Franklina. Wyprzedzenie czasowe T jest podstawowym parametrem dla głowicy. Doświadczalne wyznaczanie wyprzedzenia czasowego T L - długość lidera wstępującego L = v x T; gdzie v jest prędkością lidera wstępującego

16 III. Model elektrogeometryczny dla piorunochronu PDA y F dg=df+ L G d=df H L d=df h 0,5h h²-2hy+x²=0 d=df d=df (d+ L) 2 = x G2 +(y-h) 2 h²- L²-2y (h+ L)+x²=0 parabola y=f(x²) X F x X G Prędkość lidera dodatniego : ( 0,1 1) m/µs średnia wartość 0,5m / µs Prędkość lidera ujemnego : ( 0,1 0,5) m/µs

17 III. PROMIENIE STREFY CHRONIONEJ Promienie strefy chronionej dla wysokiego zwodu Franklina i piorunochronu z wczesną emisją lidera Zwód Franklina h=5m h=30m PDA/ / T=60µs V=0,5m/µs/ L=30m h=5m I(kA) d(m) 19, RF5 RF30 13,0 16,4 17, , , , ,2 122 I(kA) Rp5 47, ,8 84,7 114,2 119,6 h=30m R p30 48,3 63,8 72,6 103, ,3

18 IV. BADANIA LABORATORYJNE Badania laboratoryjne skuteczności zwodu (PDA) wg normy francuskiej NFC Schemat stanowiska pomiarowego 1. poziom ziemi, 2. zasilacz wysokiego napięcia (100kV), 3. generator Marx'a (amplituda 650kV, czas narostu 250µs, opór ładowania 700ohm, 4. opornik wyjściowy generatora (70kohm), 5. kondensator kształtujący (666pF, 700kV), 6.7. elektroda symulująca chmurę, 8. badany zwód, 9. dzielnik pojemnościowy (40pF,1MV, raport 1/23500), 10. North Star probe (1/1000), 11. opornik obwodu ładowania (100 Mohm), 12. zabezpieczenie (50kV), 13. kondensator (1nF) Badania są wykonywane kolejno dla zwykłego zwodu (Franklina) i zwodu (PDA). Fala udarowa Amplituda Umax: 650kV czas narostu do wartości Umax: 180µs

19 IV. BADANIA LABORATORYJNE Badania laboratoryjne skuteczności zwodu (PDA) wg normy francuskiej NFC Stanowisko pomiarowe Badania są wykonywane kolejno dla zwykłego zwodu (Franklina) i zwodu (PDA).

20 IV. BADANIA LABORATORYJNE Badania laboratoryjne skuteczności zwodu (PDA) wg normy francuskiej NFC Badania laboratoryjne Zwód Franklina Zwód PDA Różnica T [µs] między czasami zadziałania obu zwodów jest parametrem określającym skuteczność zwodu PDA. T

21 V. MECHANIZM TWORZENIA SIĘ LIDERÓW

22 V. MECHANIZM TWORZENIA SIĘ LIDERÓW - prędkość lidera dodatniego podczas wyładowania atmosferycznego jest rzędu 0,5m/µs - prędkość lidera dodatniego iskry długiej (badania laboratoryjne) jest rzędu 0,02m/µs

23 V. Stan początkowy tworzenia się liderów Elektron inicjujący musi się znaleźć w polu elektrycznym E o natężeniu na tyle dużym, aby nastąpiła jonizacja powietrza. Droga przebiegu elektronu musi być wystarczająco długa aby powstał efekt lawiny (strimery) Dla lidera ujemnego : Dla lidera dodatniego : przy ciśnieniu atmosferycznym i istnieje czas opóźnienia Tp, którego temperaturze pokojowej natężenie pola wielkość zależy od geometrii elektrody oraz elektrycznego jest zawarte pomiędzy od narostu natężenia pola elektrycznego w 24kV/cm i 30kV/cm. czasie de/dt.

24 V. PUBLIKACJA W PRASIE SPECJALISTYCZNEJ Wiadomości Elektrotechniczne 08/2008 Inicjacja stanu nieustalonego jako główna przyczyna większej skuteczności aktywnego zwodu w ochronie odgromowej analiza porównawcza zwodów aktywnych i klasycznych Autorzy: Adam Skopec, Eugeniusz Smycz, Czesław Stec Schemat zastępczy zwodu aktywnego Wykres wartości maksymalnej km jako funkcji współczynnika dobroci kq Uzyskany efekt podwyższenia koncentracji natężenia pola (k m 2) wynika fizycznie ze zjawiska zmiany znaku napięcia w czasie oscylacji stanu nieustalonego. W ten sposób potencjał zwodu staje się niższy niż potencjał ziemi, powodując przeładowanie (doładowanie) zwodu ładunkiem większym (prawie dwukrotnie) niż ładunek zwodu klasycznego. Istotną rolę w rozwoju zjawiska spełnia element indukcyjny.

25 VI. KONSTRUKCJA PIORUNOCHRONU GROMOSTAR

26 VI. KONSTRUKCJA PIORUNOCHRONU GROMOSTAR

27 VI. PIORUNOCHRONY firmy ORW-ELS Dł. całkowita L(mm) 472 szpic A 148(Φ20) obudowa B 274 (Φ50,8) gniazdo C 10 (Φ35) sworzeń Gwint M16X40 T 60[µs] WAGA 2[kg]

28 VI. PATENTY

29 VI. CERTYFIKATY Certyfikaty GROMOSTAR wg normy francuskiej NFC Zwód Franklina Badania są wykonywane kolejno dla zwykłego zwodu (Franklina) i zwodu (PDA). Zwód PDA Różnica T [µs] miedzy czasami zadziałania obu zwodów jest parametrem określającym skuteczność zwodu (PDA). T

30 VII. EWOLUCJA NORM W OCHRONIE ODGROMOWEJ Ochrona odgromowa zewnętrzna przed < 2009 CEI Metoda tradycyjna EN Metoda tradycyjna NFC (1995) Metoda za pomocą zwodów PDA Nie należy mylić z piorunochronami radioaktywnymi, które zostały zabronione w latach 80.

31 VII. AKTUALNE NORMY (PN EN ,2,3,4) PN EN Zasady ogólne PN-EN Zarządzanie ryzykiem Ochrona Zewnętrzna Ochrona Wewnętrzna Ochrona tradycyjna: PN EN Ochrona przepięciowa: PN EN Ochrona za pomocą zwodów z wczesną emisją lidera (PDA) NFC (2009) zharmonizowana z EN Zgodnie z ustawą o normalizacji z dnia 12 września 2002 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 169, poz z pózn zm.), stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

32 VII. EWOLUCJA NORM W OCHRONIE ODGROMOWEJ Rektyfikacja do normy NFC zharmonizowanie z EN

33 VIII. PN EN Zarządzanie Ryzykiem Ogólne zasady zarządzania ryzykiem (s) 4 typy strat: Utrata życia ludzkiego Utrata usług publicznych Utrata dziedzictwa kulturowego Strata materialna 3 typy uszkodzeń: Porażenie istot żywych (D1) Uszkodzenie fizyczne Awaria układów elektrycznych

34 VIII. PN EN Zarządzanie Ryzykiem Ogólne zasady zarządzania ryzykiem (ź) Bierze się pod uwagę 4 źródła uszkodzeń: Wyładowanie w obiekt Wyładowanie w pobliżu obiektu Wyładowanie w linie Wyładowanie w pobliżu linii

35 VIII. CERTYFIKAT QUALIFOUDRE

36 VIII. Analiza ryzyka - przykład Nazwa obiektu: Zakład produkcyjny Synteza Specyfika obiektu : produkcyjny Wymiary obiektu: l=52m, b= 22m, h=28,7m, hmax (m): 34,7 Obecność ludzi : w sposób ciągły Charakter zagrożeń: duże zagrożenie dla środowiska (ZDR) Zagrożenie pożarem: wybuchowe Linie wchodzące do obiektu: Kable energetyczne ułożone w ziemi 10 x (3 fazy + neutralny) zasilane z transformatora, długość: 130 m. Linie wewnątrz obiektu: 5 x (3 fazy + neutralny), długość: 50 m. Linie sygnałowe: w korytach metalowych, długość 40m, ilość przewodów 512, przewody 2 żyłowe w ekranie, ekran uziemiony jednostronnie w szafie. Aktualny stan ochrony odgromowej: Posiada instalację odgromową zewnętrzną wykonaną metodą tradycyjną - siatka 5 m x 5 m, poziom I, Nie posiada instalacji przepięciowej

37 VIII. Synteza - wynik analizy ryzyka Analiza ryzyka została wykonana za pomocą specjalistycznego programu JUPITER System ochrony odgromowej poziom I Wymagana jest dodatkowa ochrona odgromowa

38 VIII. Synteza - wynik analizy ryzyka Analiza ryzyka została wykonana za pomocą specjalistycznego programu JUPITER System ochrony odgromowej poziom I oraz ochrona przepięciowa (ograniczniki typ I) Wymagana jest dodatkowa ochrona odgromowa

39 VIII. Synteza - wynik analizy ryzyka Analiza ryzyka została wykonana za pomocą specjalistycznego programu JUPITER System ochrony odgromowej poziom 1++ oraz ochrona przepięciowa (ograniczniki skoordynowane) Obiekt zabezpieczony

40 VIII. Zastosowanie ochrony w celu spełnienia wymagań sterowania i pomiary rurociągi Ograniczniki skoordynowane dach rozdzielnie

41 VIII. Przykładowe realizacje ANALIZA RYZYKA (POLSKA) Zakład Chemiczny ORGANIKA-SARZYNA Nowa Sarzyna

42 VIII. Przykładowe realizacje ANALIZA RYZYKA (POLSKA) Zakład Produkcyjny Alima Gerber S.A. Rzeszów

43 VIII. Przykładowe realizacje ANALIZA RYZYKA (FRANCJA) Affinerie de PONT SAINTE MAXENCE - utylizacja akumulatorów

44 VIII. Przykładowe realizacje ANALIZA RYZYKA (FRANCJA) ETS BAUDELET - utylizacja odpadów

45 VIII. Przykładowe realizacje ANALIZA RYZYKA (FRANCJA) FEUTRIE S.A.S (barwienie tkanin)

46 VIII. Przykładowe realizacje ANALIZA RYZYKA (FRANCJA) KERNEOS (Cementownia)

47 IX. METODY OCHRONY ODGROMOWEJ Poziom r [m] [m x m] I 20 5 x 5 II x 10 III x 15 IV x 20

48 IX. METODY OCHRONY ODGROMOWEJ Promień ochrony został ograniczony do 30m przy wysokości maksymalnej 60m tego piorunochronna r = h x tgα

49 IX. METODY OCHRONY ODGROMOWEJ

50 IX. METODY OCHRONY ODGROMOWEJ Metoda przy użyciu piorunochronów z wczesną emisją lidera NFC (2009) i EN Nazwa Poziom Ochrony Promień ochrony R [m] dla wysokości H * GROMOSTAR GROMOSTAR GROMOSTAR GROMOSTAR Dla ZDR i ZR promień ochrony jest zredukowany o 40%. NFC :F5 z 2006r

51 IX. METODY OCHRONY ODGROMOWEJ Zasady instalacji

52 IX. KOMPLEKSOWA OCHRONA ODGROMOWA Rozpływ prądu wyładowania atmosferycznego Iimp 12,5 ka

53 IX. KOMPLEKSOWA OCHRONA ODGROMOWA Kompleksowe zabezpieczenie Iimp 12,5 ka Ochrona zewnętrzna piorunochrony Ochrona wewnętrzna ograniczniki połączenia wyrównawcze Systemy ostrzegacze detektory burzy pomiar pola elektrycznego chmury

54 X. KOSZTY INWESTYCYJNE PRZYBLIŻONY KOSZT EURO PRZYBLIŻONY KOSZT EURO PRZYBLIŻONY KOSZT EURO

55 X. KOSZTY INWESTYCYJNE Przykład - Zakład Produkcyjny na terenie Polski

56 X. KOSZTY INWESTYCYJNE Zabezpieczenie Zakładu Produkcyjnego instalacją odgromową zewnętrzną metoda Tradycyjna POZIOM IV Wymiary budynku: długość 250m, szerokość 250m, wysokość - 14m Budynek zabezpieczono metodą siatki o wymiarach 20m x 20m Szacunkowe koszty: Koszty osprzętu (netto): Koszty wykonania (netto): Razem: zł zł zł

57 X. KOSZTY INWESTYCYJNE Zabezpieczenie Zakładu Produkcyjnego instalacją odgromową zewnętrzną za pomocą piorunochronów ze wczesną emisją lidera GROMOSTAR POZIOM IV Wymiary budynku: długość 250m, szerokość 250m, wysokość - 14m Budynek zabezpieczono za pomocą piorunochronów GROMOSTAR 60 Szacunkowe koszty: Koszty osprzętu (netto): Koszty wykonania (netto): Razem: zł zł zł

58 X. KOSZTY INWESTYCYJNE Zabezpieczenie Zakładu instalacją odgromową zewnętrzną metoda Tradycyjna POZIOM I Wymiary budynku: długość 250m, szerokość 250m, wysokość - 14m Budynek zabezpieczono metodą siatki o wymiarach 5m x 5m Szacunkowe koszty: Koszty osprzętu (netto): Koszty wykonania (netto): Razem: zł zł zł

59 X. KOSZTY INWESTYCYJNE Zabezpieczenie Zakładu Produkcyjnego instalacją odgromową zewnętrzną za pomocą piorunochronów ze wczesną emisją lidera GROMOSTAR POZIOM I Wymiary budynku: długość 250m, szerokość 250m, wysokość - 14m Budynek zabezpieczono za pomocą piorunochronów GROMOSTAR 60 Szacunkowe koszty: Koszty osprzętu (netto): Koszty wykonania (netto): Razem: zł zł zł

60 X. Porównanie kosztów inwestycji Zabezpieczenie Zakładu Produkcyjnego instalacją odgromową zewnętrzną Wymiary budynku: długość 250m, szerokość 250m, wysokość - 14m Poziom IV Poziom I Metoda Metoda za Metoda Metoda za tradycyjna pomocą tradycyjna pomocą PDA PDA Materiały zł zł zł zł Robocizna zł zł zł zł Razem zł zł zł zł Różnica kosztów 47% 72%

61 X. EKSPLOATACJA Wymagania: Konserwacja bieżąca raz na rok Konserwacja kompleksowa raz na dwa lata Administrator ponosi odpowiedzialność za stan instalacji odgromowej: Zwody poziome stan zgodny ze stanem początkowym Połączenia stan zgodny ze stanem początkowym Odprowadzenia przewodów stan zgodny ze stanem początkowym Uziomy stan zgodny ze stanem początkowym Odśnieżanie pewne obiekty wymagają obowiązkowe odśnieżanie

62 XI. Zastosowanie piorunochronów z PDA na Świecie

63 XI. PRZYKŁAD UDERZENIA PIORUNA Obiekt chroniony piorunochronem z wczesną emisją lidera PDA

64 XI. Umowy z firmami ubezpieczeniowymi WARTA PZU HESTIA

65 EKPERTYZA - SEP

66 XI. REALIZACJE Maszty antenowe Ogólne zasady ochrony odgromowej

67 XI. REALIZACJE obiekty sportowe Ośrodek Jeździecki Janowie Wzgórze

68 XI. REALIZACJE Maszty antenowe Ogólne zasady ochrony odgromowej

69 XI. REALIZACJE Maszty antenowe Ogólne zasady ochrony odgromowej Ochrona zewnętrzna Ochrona wewnętrzna Zabezpieczenie w rozdzielni Zabezpieczenie przepięciowe urządzeń transmisyjnych

70 XI. REALIZACJE Maszty antenowe PSP - Pabianice

71 XI. REALIZACJE Maszty antenowe PSP Sieradz

72 XI. REALIZACJE Maszty antenowe PSP Piotrków Trybunalski

73 XI. REALIZACJE Maszty antenowe Nadleśnictwo Grotniki k/łodzi

74 XI. REALIZACJE Stadiony Ogólne zasady ochrony odgromowej - stadionów