Problem standardów ograniczników przeciwprzepięciowych na rynku polskim

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Problem standardów ograniczników przeciwprzepięciowych na rynku polskim"

Witold Kubiak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Problem standardów ograniczników przeciwprzepięciowych na rynku polskim Lesław Karpiński Politechnika Rzeszowska Polski Komitet Ochrony Odgromowej Jarosław Wiater Laboratorium Techniki Wysokich Napięć Politechnika Białostocka Polski Komitet Ochrony Odgromowej Ograniczniki przepięć Dlaczego są potrzebne operacje łączeniowe w normalnym i awaryjnym stanie pracy bezpośrednie wyładowania piorunowe wyładowania piorunowe w bliskim sąsiedztwie

2 Wyładowanie piorunowe Wyładowanie piorunowe Uderzenie bezpośrednie : 1 1a 1b 2b Uderzenie bezpośrednie w instalację piorunochronną obiektu 2a Spadek napięcia na rezystancji Rst Napięcia indukowane w pętlach 1 L1 L2 L3 PEN 20 kv Uderzenie w sąsiedztwie : 2c 2a 1b 2b Uderzenie w linię średniego napięcia Przepięcia wywołane przez wyładowania pomiędzy chmurami Rst 1a Sieci informatyczne S535 2c Instalacja elektryczna Pole wywołane przez prąd piorunowy 535 /

3 Wyładowanie piorunowe 100 ka 15 kv 230 V 100 kv 100 kv 230 V 100 kv 1 Ω S / / OB Wyładowanie piorunowe i 1 U 1 kilkaset kv i 2 U 2 kilkadziesiąt kv S341_b 341_b / /OB

4 Wyładowanie piorunowe Instalacja odgromowa Pętla indukcyjna Gniazdo informatyczne Gniazdo elektryczne Sieć informatyczna Sieć elektroenergetyczna S / Wyładowanie piorunowe Pętle w obiekcie Maksymalne napięcie indukowane û s = k u2 ( di ) dt û s s Przykład obliczeniowy (di / dt) max. wymiary û s a 100 ka/µs a = 10 m s = 1 m k u2 = 5000 V ka/µs U=500 kv S1500

5 Wyładowanie piorunowe Pętle w obiekcie Maksymalne napięcie indukowane û s = k u3 l di dt max. b Przykład obliczeniowy l û s (di / dt) max. wymiary û s s 100 ka/µs b = 3 mm 600 V s = 1 m l = 10 m V k u3 = 0,6 m. ka/µs S1500 Ogranicznik przepięć (SPD ang. Surge Protection Device) Element o nieliniowej charakterystyce rezystancji, zależnej od napięcia. Dla małych napięć wykazuje dużą rezystancję. Gdy napięcie przekroczy pewną wartość jego rezystancja bardzo szybko maleje.

6 Ogranicznik przepięć (SPD ang. Surge Protection Device) Ogranicznik przepięć (SPD ang. Surge Protection Device) Typ I Typ II

7 Ogranicznik przepięć (SPD ang. Surge Protection Device) Typ I - ucinający Do ochrony instalacji niskiego napięcia przed przepięciami, również przy bezpośrednich trafieniach piorunów. (Strefa 0A-1) ISKIERNIK Ogranicznik przepięć (SPD ang. Surge Protection Device) Typ II - ograniczający Do ochrony instalacji niskiego napięcia przed przepięciami. (Strefa 0B-1 i wyżej) WARYSTOR

8 Ogranicznik przepięć (SPD ang. Surge Protection Device) Typ I+II - kombinowany Do ochrony instalacji niskiego napięcia przed przepięciami, również przy bezpośrednich trafieniach piorunów (Strefa 0A-2) ISKIERNIK WARYSTOR

10 Co to jest SPD typ B+C? Czy można sprawdzić w ww. normie jak ma być zbudowany? Czy znajdziemy go w w/w normie? Co często producenci SPD Typ B+C piszą na temat zdolności odprowadzania prądu piorunowego przez te urządzenia? Podają wielkość parametru prądu piorunowego 10/350 jaki odprowadza ich SPD? A tym parametrem kieruje się projektant i wykonawca stosując SPD danego producenta!! Czy te nieścisłości w opisie SPD mają na celu wprowadzenie użytkownika w błąd? Czy może raczej mają uniemożliwić lub utrudnić ocenę danego SPD typ B+C pod kątem oceny zgodności wyrobu z normą na produkt? A gdzie iskiernik?

11 A gdzie iskiernik?

12 A gdzie iskiernik?

13 Wyładowanie piorunowe Weryfikacja deklarowanych przez producentów parametrów ograniczników przepięć w warunkach laboratoryjnych Badanie odporności na prąd piorunowy zgodnie z wymaganiami normy PN-IEC Zakupiono na rynku detalicznym ograniczniki 16 typów Dla każdego typu przebadano 4 egzemplarze Weryfikacja ochrony elektronicznego licznika energii Podczas prób rejestrowano przebiegi prądu i napięcia obniżonego

14 Stanowisko badawcze w LSWA (IFPiLM Warszawa) Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy Politechnika Białostocka Laboratorium Techniki Wysokich Napięć

17 Deklarowany poziom ochrony: 12,5 ka??? Uszkodzenie dla 2,1 ka!!! Rys Fotografia uszkodzonego SPD typu ETITEC WENT TNC (I + II), przy udarze 12,5 KA (10/350)

18 Rys Fotografia uszkodzonego SPD typu Moeller SPB-12/280 (I + II), przy udarze 12,5 KA (10/350) Deklarowany poziom ochrony: 12,5 ka??? Uszkodzenie dla 10,7 ka!!!

22 F[\ryk[ spożyw]z[ w Wi_lkopols]_

24 Straty poszły w miliony złotych bo instalator zaoszczędził 1000,00 PLN + VAT na ograniczniku

25 Zdjęcia z trasy kolejowej E-65 koło Działdowa. Burza w dniu 29 V 13 uszkodziła wiele systemów jak ogrzewania rozjazdów, oświetlenia, sygnalizacji. Zdjęcia są z 17 X 2014 roku.

28 Uszkodzony tzw. warystorowy OBO B+C. Uszkodzone moduły i podstawa SPD. Podwykonawca wymienił moduły z warystorami, które eksplodowały zostawiając popękaną podstawę. Świadczy to o jakości stosowanych SPD oraz braku wiedzy instalatora.

31 2310.ppt / / KK

32 Rys. 7. Zdjęcia poklatkowe licznika energii elektrycznej podczas badań

33 500V/div 2,5 ka/div Rys. 5. Przebieg napięcia L1-PEN na wejściu licznika energii elektrycznej (kolor zielony) oraz prądu na wyjściu generatora (kolor różowy)

34 PKOO/SEP opierając się na prowadzonych badaniach powinien zarekomendować instytucji odpowiedzialnej za nadzór nad prawidłowym funkcjonowaniem systemu energetycznego (Ministerstwo Gospodarki, URE) potrzebę zmiany w zakresie ochrony przepięciowej. Wnioski 1. Badania odporności wybranych ograniczników przepięć przeprowadzono w czterech sesjach : maj typy ograniczników czerwiec typów ograniczników sierpień typów ograniczników kwiecień zabezpieczenie licznika 2. W wyniku przeprowadzonych badań 16 typów ograniczników przepięć stwierdzono, że cztery badane typy ( czerwiec 2, sierpień 2) ograniczników spełniają deklarowane przez producentów parametry 3. Badania przeprowadzono w LSWA w IFPiLM i LWN Politechniki Białostockiej

35 Wnioski ogólne z przeprowadzonych badań: Drastyczna rozbieżność deklarowanych parametrów ograniczników przepięć z ich rzeczywistą wartością konieczność weryfikacji Brak możliwości przeprowadzenia kompleksowych badań w zakresie weryfikacji poziomu ochrony odgromowej Organizacja akredytowanego laboratorium wyposażonego w zestaw niezbędnych generatorów napięciowo-prądowych (szacowany koszt - około 1,5 2 mln. PLN) Opracowanie w oparciu o obowiązujące normy (pod auspicjami PKOO) procedur weryfikacji jakości elementów (systemów) ochrony odgromowej dla podmiotów deklarujących gotowość ich dostawy w ramach modernizacji sieci energetycznej, telekomunikacyjnej Zorganizowanie warsztatów szkoleniowych (pod auspicjami PKOO) dla osób odpowiedzialnych za projektowanie, odbiór techniczny, ubezpieczenia systemów ochrony odgromowe wprowadzenie certyfikatu potwierdzającego pozytywne ukończenie szkolenia Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Ochrona układów zasilania, sterowania, pomiarowych i telekomunikacyjnych

Ochrona układów zasilania, sterowania, pomiarowych i telekomunikacyjnych Prof.. nzw. dr hab. inż. Lesław Karpiński, Zakład Podstaw Elektrotechniki i Informatyki lekarp@prz.edu.pl, Warsztaty pod nazwą: