państwa lub jego części, mając na uwadze ochronę zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy Unii Europejskiej. M

Transkrypt

1 SANCO A/ Pilnie przygotować wszystkie pozostałe plany gotowości (krwotoczna choroba zwierzyny płowej, księgosusz, pomór małych przeżuwaczy, gorączka dolny Rift, choroba guzowatej skóry bydła, ospa owiec i kóz, pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej, afrykański pomór koni, wirusowa posocznica krwotoczna, zakaźna anemia łososi) wymagane przez prawodawstwo wspólnotowe oraz przedstawić je Komisji Europejskiej. Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z późn. zm.) powiatowy lekarz weterynarii, wojewódzki lekarz weterynarii i Główny Lekarz Weterynarii, w zakresie swojej właściwości, przygotowują i aktualizują plany gotowości zwalczania poszczególnych chorób zakaźnych zwierząt. Zasady tworzenia, aktualizacji i realizacji działań wynikających z planów gotowości określone zostały w art. 54 ust. 3-9 ww. ustawy. Na podstawie art. 54 ust. 10 cytowanej powyżej ustawy, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2004r. w sprawie wykazu chorób zakaźnych zwierząt, dla których sporządza się plany gotowości ich zwalczania (Załącznik nr 1). Główny Lekarz Weterynarii podjął decyzję o przygotowaniu w pierwszej kolejności przez Inspekcję Weterynaryjną wszystkich szczebli planów gotowości zwalczania tych groźnych jednostek chorobowych, które występują w Polsce, np. BSE oraz dla których istnieje większe prawdopodobieństwo ich wystąpienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. pryszczycy, klasycznego pomoru świń, wysoce zjadliwej grypy ptaków, rzekomego pomoru drobiu, choroby pęcherzykowej świń. W odniesieniu do chorób ryb, Główny Lekarz Weterynarii pragnie wyjaśnić, iż Inspekcja Weterynaryjna posiada plan gotowości dla wszystkich ww. jednostek chorobowych ryb podlegających obowiązkowi zwalczania tj. IHN, VHS i ISA. Główny Lekarz Weterynarii, mając świadomość obowiązku sporządzenia planów gotowości dla wymienionych w rekomendacji chorób zakaźnych zwierząt, zgodnie z przepisami Unii Europejskiej w tym zakresie, podejmie działania w celu sporządzenia wymaganych dokumentów niezwłocznie po uzyskaniu odpowiedniego poziomu zatrudnienia w Inspekcji Weterynaryjnej oraz pozyskaniu do współpracy specjalistów w zakresie zwalczania egzotycznych chorób zakaźnych, np. księgosuszu lub gorączki doliny Rift. 2. W przypadku wystąpienia ognisk choroby w sąsiadujących państwach członkowskich lub państwach trzecich, gdy wymagane jest podjęcie działań w Polsce, zapewnić zastosowanie środków przewidzianych w prawodawstwie wspólnotowym i planach gotowości bez opóźnień. Zgodnie z art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. nr 69, poz. 725 z późn. zm.), w przypadku podejrzenia wystąpienia lub wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania w państwie trzecim graniczącym z Rzeczpospolitą Polską i możliwości jej przeniesienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej właściwy miejscowo organ Inspekcji Weterynaryjnej lub wojewoda, po uzgodnieniu z Głównym Lekarzem Weterynarii, podejmuje działania, w tym wydaje decyzje lub rozporządzenia - akty prawa miejscowego, przewidziane odpowiednio w art. 44, 45 i 46 ust. 3 ww. ustawy. Ponadto, zgodnie z art. 48 ust. 3, 4 i 5 cytowanej ustawy, minister właściwy do spraw rolnictwa może, w przypadku wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w drodze rozporządzenia, zakazać wprowadzania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zwierząt, produktów lub przedmiotów, które mogą przenosić tę chorobę, z całego terytorium tego

2 państwa lub jego części, mając na uwadze ochronę zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy Unii Europejskiej. Minister właściwy do spraw rolnictwa o wprowadzonym zakazie niezwłocznie informuje inne państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz Komisję Europejską, podając uzasadnienie jego wprowadzenia. Zakaz obowiązuje do czasu wydania przez Komisję Europejską decyzji w sprawie zakazu handlu zwierzętami lub produktami, które mogą przenosić tę chorobę. W związku z faktem, iż podjęcie działań przez organy Inspekcji Weterynaryjnej w przypadku wystąpienia ogniska choroby w państwie sąsiadującym z Polską zostało uregulowane w przepisach prawnych wprost wyłącznie w stosunku do państw trzecich, Główny Lekarz Weterynarii zwrócił się pismem nr GIWz.400/CP 19/08 z dnia 1 sierpnia 2008r. do Departamentu Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii Ministerstwa Rolnictwa i Weterynarii z prośbą o interpretację powyższych przepisów oraz o wyjaśnienie, czy mogą one zostać zastosowane w przypadku wystąpienia ogniska choroby w państwie członkowskim sąsiadującym z Polską, w szczególności gdy wyznaczone obszary, w których obowiązują restrykcje, obejmują swoim zasięgiem część terytorium Polski. Jednakże, Główny Lekarz Weterynarii zapewnia, że podczas realizacji ćwiczeń symulacyjnych, zaplanowanych na październik 2008r. w zakresie klasycznego pomoru świń, zostanie położony szczególny nacisk na kwestię szybkiego podejmowania działań w sytuacji wystąpienia choroby w sąsiadującym państwie członkowskim lub państwie trzecim, a także na problem pozyskiwania informacji o chorobach zakaźnych występujących w państwach sąsiadujących z Polską. 3. Zapewnić, że identyfikacja świń może zostać poddana kontroli zanim zwierzęta znajdą się na linii ubojowej, zgodnie z wymaganiami Załącznika I, Sekcji 2, Rozdziału 3,1. rozporządzenia (WE) Nr 854/2004. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 2 kwietnia 2004r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. Nr 91, poz. 872 z późn. zm.), identyfikacja świń jest obowiązkowa, a kontrola i dokumentowanie identyfikacji świń w rzeźni jest częścią badania przedubojowego. Zgodnie z art. 20 ust. 2 tej ustawy, posiadacz świni jest obowiązany do bezzwłocznego oznakowania zwierzęcia i zgłoszenia tego faktu nie później niż przed dniem opuszczenia przez to zwierzę siedziby stada. Powinien on określić liczbę oznakowanych zwierząt, z zastrzeżeniem art. 22, który dotyczy zwierząt gospodarskich przywiezionych z państw trzecich na terytorium UE. Oznakowanie świń, zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 3 ustawy polega na wytatuowaniu numeru identyfikacyjnego zwierzęcia gospodarskiego albo założeniu na lewą małżowinę uszną kolczyka z numerem identyfikacyjnym zwierzęcia gospodarskiego albo duplikatu kolczyka. Ponadto, zgodnie z 4 rozporządzenia Ministra rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 listopada 2007r. w sprawie sposobu oznakowania bydła, owiec i kóz oraz świń, określenia wzorów znaków identyfikacyjnych oraz wymagań i warunków technicznych kolczyków dla zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 220, poz. 1635), tatuaż świni, zawierający numer, o którym mowa w 3 ust. 3 pkt 1, umieszcza się w sposób czytelny i trwały w obu małżowinach usznych świni albo na jej grzbiecie, z tym, że w prawej małżowinie usznej tatuuje się 7 pierwszych znaków tego numeru, a w lewej pozostałe znaki. W związku z ww. przepisami prawa, świnie kierowane do uboju powinny mieć wyraźny i czytelny tatuaż umożliwiający jego weryfikację przez urzędowego lekarza weterynarii dokonującego badania przedubojowego i wpisania danych odnośnie identyfikacji stada pochodzenia zwierząt do dziennika badania przedubojowego. W celu skontrolowania poprawności stosowania powyższych przepisów prawa, Główny Lekarz Weterynarii polecił przeprowadzenie kontroli 20 większych rzeźni na terenie każdego z województw, w celu weryfikacji poprawności oznakowania świń

3 kierowanych do uboju oraz prowadzenia dokumentacji przedubojowej (pismo Głównego Lekarza Weterynarii nr GIWhig /08 z dnia 24 lipca 2008r. skierowane do wszystkich wojewódzkich lekarzy weterynarii). Wyniki powyższej weryfikacji będą znane pod koniec września 2008r. 4. Udoskonalić Centralną Bazę Danych i bazę danych systemu ZCHZZ w celu umożliwienia sprawnego śledzenia przemieszczeń zwierząt, położenia geograficznego gospodarstw oraz wyznaczania obszarów zapowietrzonych i zagrożonych, jak jest to wymagane w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1760/2000. Instytucją odpowiedzialną za ewidencję gospodarstw i stad w Polsce jest Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), która obsługuje Centralną Bazę Danych w ramach systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (IRZ). W systemie IRZ zapewnia rejestrowanie lokalizacji siedzib stad bydła, świń, owiec i kóz za pomocą danych adresowych oraz numeru działki ewidencyjnej. W biurach powiatowych ARiMR dostępne są aktualne wykazy siedzib stad wraz z liczbą zwierząt poszczególnych gatunków, danymi producentów i adresami siedzib stad. Posiadacze zwierząt, zgodnie z ustawą z dnia 2 kwietnia 2004r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt są zobowiązani do zgłaszania do ARiMR wszystkich zdarzeń, tj. urodzeń zwierząt, upadków lub ubojów zwierząt oraz ich przemieszczeń. W związku z powyższym, w systemie IRZ dostępna jest historia zwierzęcia, o ile posiadacz dokonał zgłoszenia wszystkich zdarzeń, które dotyczyły danego zwierzęcia w terminach określonych w powyższej ustawie. Jednocześnie, na każdym szczeblu Inspekcji Weterynaryjnej upoważnieni pracownicy posiadają dostęp do informacji zawartych w bazie danych IRZ za pośrednictwem przeglądarki internetowej oraz Platformy Integracyjnej A2A, pozwalający na otrzymanie z systemu raportów dotyczących historii (informacji o zdarzeniach) poszczególnych zwierząt. Ponadto, Inspekcja Weterynaryjna ma możliwość wprowadzania on-line do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych informacji o statusie epizootycznym stada oraz w przypadku wystąpienia choroby zakaźnej o zmianie tego statusu (stada zablokowane, częściowo zablokowane, wolne). Zmiany dotyczącej statusu epizootycznego stada w systemie mogą dokonać również pracownicy ARiMR na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez właściwego powiatowego lekarza weterynarii. W przypadku zgłoszenia przez posiadacza zwierząt do ARiMR przemieszczenia zwierzęcia z zablokowanej lub częściowo zablokowanej siedziby stada System generuje informację o błędzie przemieszczenia (o niedozwolonym przemieszczeniu). W związku z powyższym, w systemie IRZ znajdują się informacje o statusie epizootycznym każdego stada utrzymującego zwierzęta, jak również w przypadku stad częściowo lub całkowicie zablokowanych informacja o dacie zablokowania i odblokowania siedziby stada. Zadaniem Systemu Zgłaszania Chorób Zakaźnych Zwierząt (ZChZZ) administrowanego przez Inspekcję Weterynaryjną jest rejestracja i zgłaszanie stwierdzonych na terenie Polski przypadków chorób zakaźnych zwierząt. Jednakże, w odniesieniu do wielu gospodarstw także w systemie IRZ brak jest danych o długości i szerokości geograficznej, co uniemożliwia zobrazowanie gospodarstwa na mapie rastrowej bądź cyfrowej. Pomimo wielokrotnie podejmowanych prób, nie udało się opracować mechanizmu pozwalającego na automatyczne pobieranie przez powiatowe inspektoraty weterynarii z systemu IRZ listy gospodarstw z terenu powiatu wraz z danymi dotyczącymi gospodarstwa, stada i zwierząt tam utrzymywanych dla potrzeb systemu ZChZZ.

4 Wpisywanie do systemu ZChZZ danych dotyczących wszystkich gospodarstw stanowiłoby dublowanie ewidencji prowadzonej przez ARiMR i jest niecelowe ze względów ekonomicznych. Konieczność utrzymywania drugiej krajowej bazy zawierającej dane o gospodarstwach i zwierzętach, które już raz zostały zgromadzone w systemie IRZ oraz nakłady pracy związane z rejestracją i aktualizacją danych wydają się nieuzasadnione. W latach Główny Inspektorat Weterynarii podjął działania zmierzające do rozwoju systemu ZChZZ w kierunku usprawnienia wymiany informacji dotyczącej przypadków chorób zakaźnych zwierząt pomiędzy organami Inspekcji Weterynaryjnej oraz poszerzenia zakresu danych gromadzonych w bazach o dane pozyskiwane z innych systemów (m. innymi z IRZ). Jednak ze względu na wysokość kosztów, które należałoby na ten cel przeznaczyć oraz fakt planowanego wówczas uruchomienia przez ARiMR platformy A2A umożliwiającej organom Inspekcji Weterynaryjnej dostęp do Centralnej Bazy Danych systemu IRZ, przedsięwzięcie to, także ze względu na powielanie zgromadzonych już informacji, uznane zostało za ekonomicznie nieuzasadnione. Obecnie informacje na temat wszystkich gospodarstw, zwierząt i stad, przemieszczeń zwierząt oraz historii stad i zwierząt, statusu epizootycznego itp. utrzymywane są przez ARiMR w Centralnej Bazie Danych systemu IRZ i są w każdej chwili dostępne (także on-line) dla potrzeb organów Inspekcji Weterynaryjnej. 5. Należy zapewnić właściwy poziom zatrudnienia, tak aby możliwe było stosowanie środków wspólnotowych w przypadku wybuchu choroby epizootycznej, jak jest to wymagane w Rozporządzeniu (WE) nr 882/2004, art W przypadku wystąpienia pojedynczych ognisk groźnej choroby zakaźnej na obszarze powiatu w celu wykonania działań związanych ze zwalczaniem choroby zakaźnej, uruchamiane są w pierwszej kolejności siły (pracownicy) Inspekcji Weterynaryjnej oraz lekarze prywatnej praktyki z obszaru danego powiatu. W przypadku epizootii na szerszą skalę, tj. obejmującą obszar kilku powiatów danego województwa, przewidziane zostały regulacje prawne, umożliwiające delegowanie do zwalczania choroby lekarzy weterynarii z innych powiatów danego województwa. Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. (Dz. U. Nr 33, poz. 287 z późn. zm.) organ Inspekcji Weterynaryjnej, w przypadku stwierdzenia zagrożenia epizootycznego lub zagrożenia bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego lub w przypadku gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia publicznego albo dla zabezpieczenia gospodarki narodowej przed poważnymi stratami, nakazuje w drodze decyzji administracyjnej, lekarzowi weterynarii wykonywanie czynności koniecznych do likwidacji zagrożenia, w tym również zwalczania choroby zakaźnej zwierząt. Nakaz ten nie dotyczy osób, które ukończyły 60 lat, kobiet w ciąży lub wychowujących dzieci do lat 14 oraz osób niepełnosprawnych. Ww. decyzję na obszarze powiatu, w którym mieszka wyznaczony do wykonywania takich czynności, wydaje powiatowy lekarz weterynarii, a w przypadku skierowania do wykonania czynności na obszarze innego powiatu wojewódzki lekarz weterynarii. Wydana decyzja stwarza obowiązek wykonywania czynności nakazanych w decyzji na okres do 3 miesięcy w miejscu określonym w decyzji. Powyższy przepis ustala także regulacje dotyczące urlopu, zasad wynagrodzenia oraz zwrotu poniesionych przez lekarza kosztów, np. dojazdu, zakwaterowania itp. w związku z wykonywaniem czynności poza miejscem zamieszkania.

5 Jednocześnie, jak podkreślono w odpowiedzi na rekomendację zawartą w pkt 1 jak również w powtarzających się rekomendacjach FVO z innych misji kontrolnych przeprowadzanych w Polsce odnośnie konieczności zapewnienia Inspekcji Weterynaryjnej odpowiedniej liczby przeszkolonego personelu, Główny Lekarz Weterynarii czyni nieustannie starania o przyznanie służbie weterynaryjnej takiej liczby etatów wraz z odpowiednim uposażeniem, która pozwoli na zatrudnienie w Inspekcji Weterynaryjnej wystarczającej liczby wykwalifikowanego personelu w celu podejmowania sprawnego działania także w sytuacjach kryzysowych, np. wystąpienia groźnej choroby zakaźnej zwierząt. 6. Zastosować działania w celu monitoringu i nadzoru nad chorobą niebieskiego języka, włączając w to stosowanie zwierząt wskaźnikowych,, jak to zostało przedstawione w Załączniku I rozporządzenia (WE) Nr 1266/2007. Zgodnie z załącznikiem I rozporządzenia Komisji (WE) nr 1266/2007 z dnia 26 października 2007r. wraz z późniejszymi zmianami, Główny Lekarz Weterynarii jest zobowiązany do opracowania planu monitoringu bydła w kierunku choroby niebieskiego języka. Pismem GIWz.VI.401.BTV.35/7/08 z dnia 23 czerwca 2008r. Główny Lekarz Weterynarii zwrócił się z prośbą do PIW- PIB w Puławach o opracowanie planu badań monitoringowych, zgodnego z wytycznymi określonymi w wyżej wymienionym rozporządzeniu. Główny Lekarz Weterynarii w piśmie GIWz.VI.401.BTV.35/10/08 z dnia 21 lipca 2088r. przesłał do PIW - PIB w Puławach niezbędne dane potrzebne do opracowania powyższego planu (pogłowie bydła w poszczególnych województwach oraz w poszczególnych powiatach z podziałem na stosowne grupy wiekowe) oraz dane dotyczące liczby sztuk bydła wprowadzanego na terytorium RP. Ponadto, w piśmie GIWz.VI.401.BTV.35/9/08 z dnia 21 lipca 2008r. do wszystkich WIW została przesłana ulotka informacyjna dotycząca choroby niebieskiego języka, z prośbą o jej dystrybucję przy pomocy lokalnych władz samorządowych wraz z ośrodkami doradztwa rolniczego i lokalnymi strukturami Izby Rolniczej. W dniu 7 sierpnia 2008r. odbyło się spotkanie z wojewódzkimi inspektorami ds. zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt oraz z powiatowymi lekarzami weterynarii w celu omówienia spraw związanych z badaniami monitoringowymi w kierunku choroby niebieskiego języka, w tym podsumowano liczbę prób pobranych do dnia 6 sierpnia 2008r. w ramach monitoringu wektora choroby - muchówek z rodzaju Culicoides na terenie Polski oraz przedstawiono założenia do monitoringu choroby niebieskiego języka, który niezwłocznie powinien zostać rozpoczęty na terenie naszego kraju. Wybrano następujący schemat: - bierny nadzór kliniczny + badanie zwierząt wskaźnikowych w rejonach większego prawdopodobieństwa wykrycia serokonwersji, na teren których wprowadzono zwierzęta z DE, NL, BE i innych stref zamkniętych, - kontynuacja nadzoru entomologicznego. Pod koniec sierpnia br. do Komisji Europejskiej zostanie przesłany szczegółowy program monitoringu choroby niebieskiego języka w Polsce.