Elżbieta Papińska Edukacja regionalna w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Załęczu Wielkim. Rocznik Wieluński 12,
|
|
- Szymon Wójtowicz
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Elżbieta Papińska Edukacja regionalna w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Załęczu Wielkim Rocznik Wieluński 12,
2 Rocznik Wieluński Tom 12 (2012) Elżbieta Papińska (Uniwersytet Łódzki) Edukacja regionalna w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Załęczu Wielkim 1. Wprowadzenie Obszary parków krajobrazowych charakteryzują się występowaniem wielu osobliwości przyrody, a także interesującymi obiektami kulturowymi. Definicja parku krajobrazowego zawarta w ustawie O ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 r. 1 wskazuje, iż (...) park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Jest to więc obszar predysponowany do prowadzenia na jego terytorium szerokiej działalności edukacyjnej, która przybliża zarówno problematykę z zakresu ekologii, ochrony przyrody jak i historii tego obszaru. Terenowa Baza Edukacji Ekologicznej Nadwarciański Gród położona jest na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego (Ryc. 1.). Od 1978 r., tj. od chwili powołania do życia ZPK, prowadzone są przez Ośrodek różnorodne formy edukacji ekologicznej. Początkowo działania inicjowane przez kadrę Nadwarciańskiego Grodu skierowane były głównie do harcerzy, gdyż pierwotnie baza pełniła funkcję Centralnej Szkoły Instruktorskiej ZHP. Powstanie parku krajobrazowego spowodowało wzrost zainteresowania ochroną przyrody i walorami przyrodniczymi otaczających go obszarów. ZPK stał się terenem harcerskiego wychowania ekologicznego. Walory krajobrazowe jurajskiego i polodowcowego krajobrazu ZPK, bogactwo form krasu powierzchniowego 1 Dz. U. Nr 92 z 30 kwietnia 2004, poz. 880.
3 146 Elżbieta Papińska i podziemnego, zróżnicowanie flory i ffauny sprawia, że obszar ZPK stanowi doskonałe miejsce do działań edukacyjno-rekreacyjnych2. Ryc. 1. Mapa Załęczańskiego Parku Krajobrazowego (opracowanie własne) 1 drogi, 2 kolej, 3 granica parku, 4 miejscowości, 5 stacje kolejowe, 6 ośrodki wypoczynkowe, 7 rezerwaty przyrody W roku 1997 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i gospodarki Wodnej w WarW szawie, włączył Nadwarciański gród do sieci Terenowych Baz Edukacji Ekologicznej. Był to wyraz uznania roli, jaką pełni Ośrodek w kształceniu proekologicznych postaw dzieci i młodzieży. Edukacja ekologiczna w Nadwarciańskim grodzie prowadzona jest od 1992 r. Tu powstał harcerski program ekologiczny Woda jest życiem. Już wtedy prowadzona edukacja ekologiczna dostarczała niezbędnej wiedzy i umiejętności służących rozwiązywaniu problemów związanych z zagrożeniem środowiska. Od roku 1993 systematycznie prowadzona jest edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży pod hasłem Warto żyć nad Wartą w ramach Zielonych Szkół. O jakości i atrakcyjności realizowanych zajęć może świadczyć zwiększająca się z roku na rok liczba odwiedzających Ośrodek3. 2 E. Papińska, Walory poznawcze południowej części Załęczańskiego Paku Krajobrazowego, [w:] Przewodnik sesji terenowych konferencji: Park krajobrazowy i co dalej?, red. g. Bezkowska, Załęcze Wielkie 2001, s K. Mikita, E. Papińska, Aktywne metody edukacji ekologicznej w Załęczańskim Parku Krajobrazowym, [w:] Przemiany środowiska przyrodniczego Polski a jego funkcjonowanie, red. K. german, J. Balon, (seria: Problemy Ekologii Krajobrazu, t. 9), Kraków 2001, s
4 Edukacja regionalna w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Załęczu Wielkim Cele działalności Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, ze pomimo istnienia wielu form przekazywania wiedzy, działania i myślenia w kategoriach ekologicznych nie można uczyć w oderwaniu od natury, dlatego też zajęcia, jeśli to tylko możliwe prowadzone są przez pracowników Ośrodka w terenie. Kadra Nadwarciańskiego Grodu zdaje sobie sprawę z faktu, że edukacja ekologiczna powinna mieć charakter kompleksowy, a największą efektywnością charakteryzują się aktywne metody nauczania. Załęczański Park Krajobrazowy jest doskonałym miejscem kształtowania wrażliwości i właściwej postawy wobec przyrody. Jednocześnie jest miejscem, w którym można sprawdzić i poszerzyć wiedzę zdobytą w szkole. Dlatego też za główne cele działania Ośrodka przyjęto: działalność edukacyjną z uwzględnieniem edukacji ekologicznej, działalność oświatowo-wychowawczą, organizację turystyki i wypoczynku, realizację zadań publicznych, organizowanie i prowadzenie działalności na rzecz osób niepełnosprawnych, organizację i prowadzenie kolonii, obozów letnich i zimowych, biwaków i innych. 3. Ścieżki dydaktyczne Siłami pracowników Ośrodka oraz zaproszonych do współpracy pracowników naukowych wyższych uczelni (m.in. UŁ) opracowano 4 ścieżki dydaktyczne. Na uwagę i wysoką ocenę zasługują książeczki, w których znajduje się opis tras. Są to kolorowe publikacje zawierające charakterystykę poszczególnych punktów programowych wraz z propozycją zadań do wykonania przez uczniów czy innych osób korzystających z proponowanej formy poznawania środowiska geograficznego ZPK. Dużym walorem opracowanych ścieżek dydaktycznych jest umiejętna integracja informacji z różnych dziedzin, np.: botaniki, zoologii, geografii, geologii, czy też wskazywanie pozytywnych i negatywnych skutków gospodarczej działalności człowieka. Oto kilka przykładów zadań z poszczególnych tras: A/ Ścieżka dydaktyczna Źródełko biegnie po zachodniej części ZPK; znajdują się na niej dwa pomniki przyrody dąb szypułkowy i Źródełko Objawienia oraz stary, zabytkowy młyn wodny. Spacer po tej ścieżce daje możliwość kontaktu z przyrodą, pogłębienia wiedzy przyrodniczej i historycznej, a także wędrówki rekreacyjnej. Długość ścieżki wynosi około 6 km, spacer trwa od 2,5 do 3 godzin i liczy 7 punktów programowych:
5 148 Elżbieta Papińska punkt 2 (młyn w osadzie Kępowizna) Idąc w kierunku punktu 3 postarajcie zaobserwować meandrowanie rzeki. Porównajcie różnice w wyglądzie brzegu prawego (gdzie rzeka zostawia osady) i lewego (skąd rzeka zabiera osady) Warty. punkt 4 (żwirownia, staw) Przemieszczając się do punktu 5 mijamy po drodze cztery stawy. Trzy z nich zostały zbudowane przez człowieka, zaś jeden jest stawem naturalnym. Spróbujcie po ukształtowaniu linii brzegowej oraz roślinności nabrzeżnej określić, który z tych stawów jest pochodzenia naturalnego. B/ Ścieżka dydaktyczna Ośrodek biegnie po terenie Nadwarciańskiego Grodu w zachodniej części ZPK. Spacer leśną ścieżką jest okazją do poznania walorów przyrodniczo-kulturowych parku. Jej długość wynosi 3,3 km, spacer ścieżką trwa od 1,5 do 2 godzin i liczy 10 punktów programowych: punkt 2 (oczyszczalnia ścieków) Obejrzyjcie wylot wody z oczyszczalni do rzeki. Jaka jest czystość wody wpadająca do rzeki? Jak wygląda roślinność przy wylocie, czy można sądzić, że do Warty wpływa czysta woda? Sprawdźcie, czy w okolicy rośnie mięta nadwodna, którą można wykorzystać jako wskaźnik występowania wody. C/ Ścieżka dydaktyczna Załęczański Łuk Warty pozwala na poznanie walorów przyrodniczo-kulturowych zachodniej i centralnej części ZPK. Jest to jedyne miejsce w Polsce, gdzie rzeka Warta napotykając na swojej drodze masyw wapienny Wyżyny Wieluńskiej, utworzyła prawie 40 km nieregularny łuk zwany Wielkim Łukiem Warty. Jest ona proponowana w 4 wariantach długości i czasu przejścia. Trasę ścieżki przyrodniczej można przebyć pieszo, rowerem lub kajakiem w zależności od kondycji turystów i pogody. Liczy ona 12 przystankowych punktów programowych, a jej długość około 15 km (Ryc. 2.): punkt 2 (starorzecze Wronia Woda) Podziwiając piękno naturalnego krajobrazu starorzecza Wronia Woda zwróćcie uwagę na osobliwą florę oraz występujące tu gatunki ptactwa. Spróbujcie odnaleźć dowody świadczące o procesie tworzenia starorzecza. Podążając do kolejnego przystanku w wyprawie, zwróćcie uwagę na mijane po drodze zbiorowiska leśne, a przede wszystkim na strukturę wiekową, gatunkową topień naturalności. Czy zauważyliście ślady ingerencji człowieka na tym terenie? Jeśli tak, to czym ona się przejawia? Pobierzcie kilka próbek gleby leśnej, by po powrocie do Ośrodka, w laboratorium ekologicznym poddać je analizie jakościowej. punkt 11 (Góra Wapno) Z obecnością podłoża wapiennego wiąże się z występowaniem charakterystycznej szaty roślinnej. Spróbujcie odszukać i rozpoznać występujące tu cenne gatunki roślin. Odszukajcie w prześwicie między roślinnością drugą część skalnej bramy Górę Św. Genowefy. Wyobraźcie sobie, jak potężne były siły przyrody, które spowodowały, że jedna ogromna góra została przebita przez rzekę. Zbierzcie kilka odłamków skalnych, by następnie w laboratorium ekologicznym poddać je kilku testom chemicznym.
6 Edukacja regionalna w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Załęczu Wielkim 149 Ryc. 2. Schemat trasy ścieżki dydaktycznej Załęczański Łuk Warty Źródło: materiały dydaktyczne Harcerskiego Ośrodka Szkoleniowo-W Szkoleniowo-Wypoczynkowego Nadwarciański gród punkt 12 (granatowe Źródła) Zwróćcie uwagę na rzeźbę terenu. Rozpoznajcie terasy rzeczne. Spróbujcie znaleźć uzasadnienie dla nazwy tego typu źródeł (źródła przykorytowe). Pobierzcie próbkę wody źródlanej i następnie w laboratorium ekologicznym przy użyciu prostych testów chemicznych określcie jakość tej wody. D/ Ścieżka dydaktyczna Wielki Łuk Warty pozwala poznać dzieje życia na ziemi i przekonać się, że geologia decyduje o wszystkim i stała się warunkiem wszystkiego: krajobrazu, szaty roślinnej, świata zwierzęcego oraz ludzkiej gospodarki. Trasę tej ścieżki można przebyć pieszo, rowerem, autokarem. Obejmuje 4 trasy i 3 geologiczne ścieżki dydaktyczne w oparciu o bogate zjawiska krasowe tego obszaru. Na tym obszarze znajdują się liczne jaskinie, leje, szczeliny, studnie i pola lapiazowe. W wapiennych utworach jury występują liczne skamieniałości fauny morskiej: amonity, jeżowce, małże, gąbki. Można je obserwować w wielu znajdujących się na tym terenie kamieniołomach oraz naturalnych odsłonięciach w dolinie Warty. Przygotowane materiały edukacyjne oraz bardzo dobrze wyposażone pracownie dydaktyczne wykorzystywane są przez dzieci i młodzież w ramach Zielonych Szkół. W latach z tej formy edukacji i rekreacji skorzystało ponad uczniów (Tab. 1).
7 150 Elżbieta Papińska Lata Ilość osób woj. łódzkie/ilość osób spoza woj. łódzkiego Tab. 1 Liczba osób korzystająca z różnorodnych form edukacji i rekreacji w Ośrodku Nadwarciański Gród w latach Zielona Szkoła Ilość osobodni woj. łódzkie/ ilość osobodni spoza woj. łódzkiego Akcja Zima Akcja lato Konferencje, szkolenia, warsztaty Pozostałe Razem / / / / / / / / / / / / Źródło: materiały statystyczne Harcerskiego Ośrodka Szkoleniowo-Wypoczynkowego Nadwarciański Gród 4. Inne formy działalności Szeroko określone cele działania umożliwiają prowadzenie przez kadrę Ośrodka i gości tam przyjeżdżających, wielu interesujących form pracy. Bogato wyposażona baza dydaktyczna i infrastruktura znajdująca się w Ośrodku, umożliwia organizację np.: wycieczek rowerowych po Załęczańskim Parku Krajobrazowym; zajęć sportowych (biegi na orientację, uczące korzystania z mapy, poruszania się w terenie); zajęć z astronomii: pogadanki, pokazy animacji komputerowych, nocne obserwacje nieba prowadzone przez pracowników i studentów Uniwersytetu Śląskiego; zajęć z dziedziny meteorologii oraz obserwacje i prognozowanie pogody; zajęć w pracowni komputerowej w oparciu o programy multimedialne, gry dydaktyczne z zakresu ekologii; spływów kajakowych z Działoszyna, Bobrownik, Załęcza Wielkiego do Ośrodka NG ; zajęć w salach dydaktycznych z profesjonalnym sprzętem audiowizualnym (projekcja slajdów popularyzujących walory ZPK); zajęć z rękodzielnictwa artystycznego, które mają na celu poznanie ludowego zdobnictwa (rzeźba, malarstwo na szkle, wycinanka, wyroby z bibuły);
8 Edukacja regionalna w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Załęczu Wielkim 151 wycieczek autokarowych do Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie oraz Muzeum Ziemi Wieluńskiej; plenerów plastycznych; spektakli i warsztatów muzycznych i teatralnych; warsztatów z zakresu bezpieczeństwa dzieci w szkole i na wakacjach. Obszar Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, jak każdy teren, na którym prowadzona jest gospodarcza działalność człowieka, nie jest pozbawiony negatywnych zjawisk, które nie powinny mieć miejsca zwłaszcza na obszarach podlegających ochronie prawnej. Badania prowadzone przez autorkę oraz innych pracowników Katedry geografii Fizycznej UŁ od roku 20004, a także ćwiczenia terenowe z grupami studentów geografii UŁ, których celem było m.in. wykonanie map użytkowania ziemi w rejonie ZPK, pozwoliły na zidentyfikowanie szeregu konfliktów człowiek środowisko przy- Fot. 1. Sucha Struga w Młynkach (fot. E. Papińska, 2005) 4 S. Krysiak, A. Majchrowska, Funkcje turystyczno-rekreacyjne parków krajobrazowych, [w:] Park Krajobrazowy, s ; S. Krysiak, E. Papińska 2005, Konflikty człowiek środowisko w Załęczańskim Parku Krajobrazowym, [w:] Między ochroną przyrody a gospodarką, bliżej ochrony. Konflikty człowiek przyroda w obszarach prawnie chronionych w Polsce, red. A. Hibszer, J. Partyka, Sosnowiec Ojców 2005; E. Papińska,. Załęczański Park Krajobrazowy, [w:] Przewodnik sesji, s. 6 15; E. Papińska, W. Tołoczko, Walory abiotyczne Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, [w:] Funkcjonowanie parków krajobrazowych w Polsce, red. J.K. Kurowski, P. Witosławski, Łódź 2002.
9 152 Elżbieta Papińska rodnicze na opisywanym terenie. Konflikty występujące na obszarze ZPK pogrupowano w następujące kategorie: konflikty związane z rozwojem i realizacją funkcji turystycznych i rekreacy rekreacyjnych; konflikty związane z realizacją funkcji przemysłowej; konflikty związane z funkcjonowaniem jednostek osadniczych (fot. 1, 2). Uświadomienie młodzieży tego typów zjawisk i problemów powinno zaowocować w przyszłości. Przez kształtowanie określonych postaw wśród dzieci i młodzieży, rozbudzanie ich zainteresowań i umiejętności obserwacji różnych zjawisk i procesów zachodzących w środowisku osiągamy podstawowe cele związane z prowadzeniem edukacji regionalnej. Fot. 2. Wapiennik w miejscowości Węże (fot. E. Papińska, 2005) 5. Działalność wydawnicza Prezentowane wyżej publikacje obejmujące opis ścieżek dydaktycznych stanowią zaledwie część materiału opracowanego i opublikowanego przez pracowników i naukowców współpracujących z Nadwarciańskim grodem. Uzupełnieniem oferty edukacyjnej są cztery pakiety folderów (Ryc. 3.): Ptaki łąk, wód i mokradeł ZPK; Ptaki pól i lasów ZPK; Płazy i gady ZPK; Nietoperze ZPK. Foldery są bogato ilustrowane fotografiami prezentującymi poszczególne gatunki zwierząt. Komentarz merytoryczny jest tak opracowany, aby był odebrany ze zrozumieniem zarówno przez osobę niemającą
10 Edukacja regionalna w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Załęczu Wielkim 153 wcześniej kontaktu z zagadnieniami np. ornitologicznymi, a także żeby rozwijał wiedzę osób zaznajomionych już z obserwacjami ptaków. Ryc. 3. Przykłady folderów edukacyjnych dotyczących awifauny Załęczańskiego Parku Krajobrazowego Źródło: materiały dydaktyczne Harcerskiego Ośrodka Szkoleniowo-W Szkoleniowo-Wypoczynkowego Nadwarciański gród Urok krajobrazu okolic Załęcza Wielkiego przyciąga wielu artystów, którzy chętnie przyjeżdżają tu na plenery malarskie i fotograficzne. Efekty pracy twórców można oglądać m.in. w wydawnictwach poplenerowych. Od wielu lat pracownicy i studenci Katedry geografii Fizycznej UŁ przyjeżdżają do Załęcza na praktyki specjalizacyjne i badania terenowe5. Efektem tych poczynań są m.in. materiały dydaktyczne w postaci plansz, prezentujących powiązania między poszczególnymi komponentami środowiska przyrodniczego. 5 S. Laskowski, E. Papińska, W. Tołoczko, Różnorodność przyrodnicza Załęczańskiego Paku Krajobrazowego na przykładzie wybranych stanowisk, [w:] Przemiany środowiska przyrodniczego, s
11 154 Elżbieta Papińska 6. Podsumowanie Zaprezentowane przykłady podejmowanych w Ośrodku Nadwarciański Gród działań z zakresu edukacji regionalnej, a przede wszystkim ekologicznej, stanowią dobry przykład prawidłowo prowadzonej pracy z dziećmi, młodzieżą a także z osobami dorosłymi. Szeroka oferta różnorodnych form działań edukacyjnych umożliwia dotarcie do różnorodnych grup wiekowych, ale także i zawodowych. Cieszy też fakt, iż ścisła współpraca z ośrodkami akademickimi zapewniła wysoki poziom merytoryczny opracowanych i opublikowanych wydawnictw edukacyjnych. Regional education at the Centre for Environmental Education in the Załęcze Wielkie Summary Environmental Education Centre wheeling Nadwarciański Gród is located in the Załęczański Landscape Park. Since 1978, in from the moment of creating the Załęczański Landscape Park, conducted by the Centre for various forms of environmental education. There was a scout environmental program Water is life. Since 1993 it has regularly conducted environmental education of children and young people under the slogan It lives on the Warta River under the Green Schools. The quality and attractiveness of the ongoing activities may indicate increasing from year to year the number of visitors center. Forces Center staff and invited to cooperate university researchers (eg UL) developed 4 education paths. Prepared educational materials and a well-equipped teaching laboratories are used by children and young people under the Green Schools.
Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony
Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony Fot. Krameko. Opactwo Benedyktynów w Tyńcu, widok ze skały Okrążek. Szczegółowe cele ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego
Koło przyrodnicze inŝ. Mag Ewa Nesterowicz mgr Magdalena Szywała
Koło przyrodnicze inŝ. Mag Ewa Nesterowicz mgr Magdalena Szywała I. Charakterystyka programu: Program koła przyrodniczego przeznaczony jest dla uczniów klas IV-VI wykazujących zainteresowanie przyrodą.
Trójmiejski Park Krajobrazowy
Trójmiejski Park Krajobrazowy WYDAWNICTWA Kwartalnik Gawron Istnieje od 1991 roku, od stycznia 2000 roku był wydawany przez Zarząd Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, od połowy 2010 roku jest wydawany
Przedszkolak obserwator przyrody. Program edukacji przyrodniczej dla dzieci 5- i 6-letnich
Większą mądrość znajduje się w przyrodzie aniżeli w książkach Bernard z Clairvaux Przedszkolak obserwator przyrody Program edukacji przyrodniczej dla dzieci 5- i 6-letnich Opracowała: mgr Katarzyna Buczak
Trójmiejski Park Krajobrazowy
Trójmiejski Park Krajobrazowy WYDAWNICTWA Kwartalnik Gawron Istnieje od 1991 roku, od stycznia 2000 roku był wydawany przez Zarząd Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, od połowy 2010 roku jest wydawany
W a k a c j e z e k o l o g ią w K o n s t a n t y n o w i e Ł ó d z k i m
W a k a c j e z e k o l o g ią w K o n s t a n t y n o w i e Ł ó d z k i m Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi 9 czerwca 2011 r. Zarząd Wojewódzkiego
Szkoła Podstawowa w Lisewie. Program zajęć dydaktyczno-wyrównawczych. przygotowujący uczniów klasy VI. do sprawdzianu kompetencji z przyrody
Szkoła Podstawowa w Lisewie Program zajęć dydaktyczno-wyrównawczych przygotowujący uczniów klasy VI do sprawdzianu kompetencji z przyrody Autor programu: Monika Wrońska-Nowicka Lisewo 04 I Wstęp Priorytetem
Przedmiot wybieralny 14. Kod przedmiotu. Informacje ogólne. Nazwa przedmiotu Przedmiot wybieralny WB-OSP-PW-14-Ć-S15_pNadGenC5HW1.
Przedmiot wybieralny 14... opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Przedmiot wybieralny 14... Kod przedmiotu 13.9-WB-OSP-PW-14-Ć-S15_pNadGenC5HW1 Wydział Kierunek Wydział Nauk Biologicznych
kliniska Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej przy Nadleśnictwie Kliniska
Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej przy Nadleśnictwie Kliniska kliniska 20 21 O ośrodku Oferta edukacyjna Nadleśnictwo Kliniska położone jest w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowej
NIEPEŁNOSPRAWNI UCZESTNICY WARSZTATÓW TERAPII ZAJĘCIOWEJ POZNAJĄ PRZYRODĘ
NIEPEŁNOSPRAWNI UCZESTNICY WARSZTATÓW TERAPII ZAJĘCIOWEJ POZNAJĄ PRZYRODĘ Wiesław Sierota Streszczenie. Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych Tacy Sami w 2009 r. przeprowadziło warsztaty terapii zajęciowej
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE
BURMISTRZ MIASTA I GMINY W DRAWSKU POMORSKIM STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE -CZĘŚĆ OPISOWA- ZAŁĄCZNIK NR 2 DO UCHWAŁY NR VIII/59/2003 RADY MIEJSKIEJ
Rola zielonych szkół w promocji obszarów Natura dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej
Rola zielonych szkół w promocji obszarów Natura 2000 dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej www.wcee.org.pl Konferencja pn. Co dalej z nami pytają obszary Natura 2000 Walory przyrodnicze
Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych. Plan ochrony dla Kozienickiego Parku Krajobrazowego Etap I Diagnoza stanu
Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych Plan ochrony dla Kozienickiego Parku Krajobrazowego Etap I Diagnoza stanu Zespół autorski mgr Mariusz Gunia - tekst oraz opracowanie
EDUKACJA EKOLOGICZNA W POLESKIM PARKU NARODOWYM
EDUKACJA EKOLOGICZNA W POLESKIM PARKU NARODOWYM Przygotowała: Anna Myka - Raduj Poleski Park Narodowy powstał 01.05.1990r.jako pierwszy Park o charakterze wodno-torfowiskowym w Polsce Poleski Park Narodowy
WYKORZYSTANIE WARTOŚCI OBSZARÓW CENNYCH EKOLOGICZNIE W CELU URZĄDZANIA SZLAKÓW TURYSTYCZNYCH
WYKORZYSTANIE WARTOŚCI OBSZARÓW CENNYCH EKOLOGICZNIE W CELU URZĄDZANIA SZLAKÓW TURYSTYCZNYCH THE USAGE OF WORTH OF ECOLOGICALLY VALUABLE AREAS FOR ARRANGING TOURIST TRAILS Katarzyna Ruszczycka, Marzena
Lekcje w Przyrodzie na Wzgórzach Dalkowskich
Lekcje w Przyrodzie na Wzgórzach Dalkowskich Szanowni Państwo, jest nam niezmiernie miło poinformować, że Fundacja Porozumienie Wzgórz Dalkowskich dzięki współfinansowaniu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Zajęcia edukacyjne są częściowo dotowane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
W nowym roku szkolnym zachęcamy do bezpośredniego kontaktu z przyrodą poprzez udział w licznych przyrodniczych zajęciach terenowych. Są one dostosowane do różnych grup wiekowych i poprzez liczne atrakcyjne
PROGRAM TURYSTYCZNO- KRAJOZNAWCZY NAUCZANIE I WYCHOWANIE PRZEZ PODRÓŻOWANIE
PROGRAM TURYSTYCZNO- KRAJOZNAWCZY NAUCZANIE I WYCHOWANIE PRZEZ PODRÓŻOWANIE GŁÓWNE ZAŁOŻENIA I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Czas wolny powinien być dla dziecka związany z przyjemnością, a nie z obowiązkiem.
IBL w GEOGRAFII. Małgorzata Pietrzak Wojciech Maciejowski. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
IBL w GEOGRAFII Małgorzata Pietrzak Wojciech Maciejowski Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Geografia będąc pomostem pomiędzy naukami przyrodniczymi i społecznymi,
Plan pracy opiekuńczo wychowawczo dydaktycznej na rok szkolny 2017/2018 Przedszkola Sióstr Serafitek w ŻYWCU
Plan pracy opiekuńczo wychowawczo dydaktycznej na rok szkolny 2017/2018 Przedszkola Sióstr Serafitek w ŻYWCU Zadania główne: 1. Wzmacnianie działalności wychowawczo - opiekuńczej przedszkola ze szczególnym
Edukacja krajoznawczo turystyczna w klasach I III
Szkoła Podstawowa Nr 41 im. Maksymiliana Golisza w Szczecinie Edukacja krajoznawczo turystyczna w klasach I III Autor programu: Anna Iskra Szczecin 2000r. Cobyłonamobce,będzie nam znane. Bo nauczyciel
PROGRAM DZIAŁANIA. Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych na 2014 rok.
PROGRAM DZIAŁANIA Załącznik do uchwały Nr CCXX/4446/2013 Zarządu Województwa Lubelskiego z dnia 24 grudnia 2013 r. Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych na 2014 rok. L. p. Nazwa zadania Termin realizacji
Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy
Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy gmina Siennica województwo mazowieckie Konkurs pn. Obszar Natura 2000 szansą dla rozwoju naszej gminy realizowany w ramach projektu "Natura 2000 naszą
Program zajęć przyrodniczych realizowanych w ramach programu : Nasza szkoła-moja przyszłość
Nr projektu : POKL.09.01.02-02-128/12 pt: Nasza szkoła-moja Przyszłość Program zajęć przyrodniczych realizowanych w ramach programu : Nasza szkoła-moja przyszłość Wstęp Coraz częściej pragniemy dalekich
www.harcerskanatura.eu PROJEKT
PROJEKT kampania edukacyjna dla dzieci i młodzieży 4 żywioły przyjaciele człowieka cykl konkursów w szkołach główna nagroda w konkursach wymiana dzieci i młodzieży między Partnerami projektu program edukacyjny
Osoby odpowiedzialne. D. Krzaczkowska. D. Krzaczkowska. D. Krzaczkowska
Sprawozdanie z realizacji programu Edukacja ekologiczna w Przedszkolu Samorządowym Nr 1 im. J. Brzechwy grupa XII Nazwa działania Szczegółowy opis Termin realizacji Działania edukacyjne Zajęcia pozwolą
Wędruj z nami i poznawaj świat
Szkoła Podstawowa nr 3 im. T. Kościuszki w Sanoku Wędruj z nami i poznawaj świat czyli kilka słów o szkolnych wycieczkach Sanok 2009 Działalność turystyczno-krajoznawcza to jeden z priorytetów pracy polskich
Harcerska Natura Edukacja ekologiczna Statut ZHP Za główne cele swojego działania ZHP uznaje: (...) upowszechnianie wiedzy o świecie przyrody, przeciwstawianie się jego niszczeniu przez cywilizację, kształtowanie
,,O przyrodzie w przyrodzie - zajęcia terenowe z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie
,,O przyrodzie w przyrodzie - zajęcia terenowe z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie Od początku rozwoju nowożytnej dydaktyki i pedagogiki klasycy tej dyscypliny naukowej zgłaszali pod adresem tradycyjnych
SZKOLNE KOŁO PRZYRODNICZE
SZKOLNE KOŁO PRZYRODNICZE PROGRAM ZAJĘĆ Kamila Wyleżek ROK SZKOLNY 2015/2016 CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program zajęć szkolnego koła przyrodniczego przeznaczony jest dla uczniów klas gimnazjum oraz I przysposabiającej
Metoda pracy: Praca z mapą, praca z tekstem (analiza opisu wybranych parków narodowych), rozmowa dydaktyczna.
Scenariusz lekcji I. Cele lekcji 1) Wiadomości Uczeń: a) wymienia nazwy polskich parków narodowych; definiuje pojęcia: park narodowy, park krajobrazowy, rezerwat; b) zna symbole poszczególnych parków narodowych;
KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 4. Koordynator Piotr Dolnicki Zespół dydaktyczny Piotr Dolnicki
Turystyka i Rekreacja studia stacjonarne aktualizacja 2015/2016 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Przyrodnicze podstawy turystyki Environmental bases of tourism Kod Punktacja ECTS* 4 Koordynator Piotr
Możliwości edukacyjne Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego. Przygotował: Ludwik Ryncarz Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku
Możliwości edukacyjne Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego Przygotował: Ludwik Ryncarz Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku Przyrodnicze ścieżki dydaktyczne 1. Szkolna ścieżka przyrodniczo-ekologiczna
Dni Przyjaciół Lasu Szkoła Podstawowa nr 16
Dni Przyjaciół Lasu 2015 Szkoła Podstawowa nr 16 Dni Przyjaciół Lasu 2015 pod honorowym patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Działania w naszej szkole: Konkursy: Drzewa naszych lasów - konkurs
EDUKACJA EKOLOGICZNA
EDUKACJA EKOLOGICZNA PROGRAM ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ TYTUŁ ŚCIEŻKI: Z EKOLOGIĄ ZA PAN BRAT CEL OGÓLNY: KSZTAŁTOWANIE POSTAW PROEKOLOGICZNYCH POPRZEZ UWRAŻLIWIENIE NA PRZEJAWY DEGRADACJI
Edukacja geo-ekologiczna w Klubie Miłośników Geologii 800,00 zł brutto 20 520,00 zł brutto Doposażenie Centrum Geoedukacji
Wykaz umów - dotacji z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach z zakresu edukacji ekologicznej, realizowanych przez Geopark Kielce 1. Folder edukacyjny - Geopark Kielce
-uświadomienie zagrożeo środowiska przyrodniczego; -rozwijanie umiejętności obserwacji;
PROGRAM ZAJĘĆ KOŁA PRZYRODNICZEGO. 1.PROWADZĄCA ZAJĘCIA: WIOLETTA PIENIO 2.ROK SZKOLNY 2016/2017 3.CELE OGÓLNE ZAJĘĆ:- budzenie szacunku do przyrody; -uświadomienie zagrożeo środowiska przyrodniczego;
Edukacja w Gorczańskim Parku Narodowym teraźniejszość i przyszłość. Anna Kurzeja Zespół ds. Edukacji i Udostępniania Parku
Edukacja w Gorczańskim Parku Narodowym teraźniejszość i przyszłość Anna Kurzeja Zespół ds. Edukacji i Udostępniania Parku GORCE W 2004 r. GPN został włączony do sieci Natura 2000 jako Obszar Specjalnej
SPOTKANIE Z MORZEM BAŁTYCKIM PROJEKT EDUKACJI EKOLOGICZNEJ dla miasta Gdynia
SPOTKANIE Z MORZEM BAŁTYCKIM PROJEKT EDUKACJI EKOLOGICZNEJ dla miasta Gdynia Projekt Spotkanie z Morzem Bałtyckim został dofinansowany ze środków WYDZIAŁU ŚRODOWISKA URZĘDU MIASTA GDYNI ma na celu jak
ANKIETA - OPRACOWANIE WYNIKÓW
ANKIETA - OPRACOWANIE WYNIKÓW Szanowni Państwo, Niniejsza ankieta jest realizowana na zlecenie Gminy Gilowice. Ankieta jest anonimowa i ma na celu uzyskanie Państwa opinii na temat projektu ochrony bioróżnorodności
Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych
Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych zespół autorski: dr Agata Cieszewska, SGGW dr Piotr Wałdykowski, SGGW dr Joanna Adamczyk, SGGW Plan Ochrony Chojnowskiego Parku
Ścieżka dydaktyczna Łąki Nowohuckie i Lasek Mogilski w Krakowie.
Ścieżka dydaktyczna Łąki Nowohuckie i Lasek Mogilski w Krakowie. Łąki Nowohuckie Mapa Łąk Nowohuckich, na której niebieską linią zaznaczona jest trasa ścieżki dydaktycznej. Łąki Nowohuckie Łąki Nowohuckie
SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO
SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO N A R O D O W A F U N D A C J A O C H R O N Y Ś R O D O W I S K A U L. E R A Z M A C I O Ł K A 1 3 01-4 4 5 W A R S Z A W A T
STUDIUM PODYPLOMOWE Przyroda
STUDIUM PODYPLOMOWE Przyroda UNIWERSYTET ŁÓDZKI Wydział Nauk Geograficznych 2007-2009 Rada Programowa: Przewodniczący - prof. nadzw. dr hab. ElŜbieta Szkurłat Członkowie - dr Maria Kucharska, mgr Jadwiga
Projekt Edukacyjny. ścieżka przyrodniczo dydaktyczna. Nowy Folwark Leśniczówka Słomówko
1 Projekt Edukacyjny ścieżka przyrodniczo dydaktyczna Nowy Folwark Leśniczówka Słomówko Tytuł Projektu: Wyznaczanie ścieżki przyrodniczej w najbliższej okolicy Wrześni Cele Projektu: Opis Projektu: A.
OFERTA OŚRODKA EDUKACYJNO-NAUKOWEGO ZPKWŚ W SMOLENIU
OFERTA OŚRODKA EDUKACYJNO-NAUKOWEGO ZPKWŚ W SMOLENIU Ośrodek Edukacyjno-Naukowy ZPKWŚ w Smoleniu Smoleń, 41-436 Pilica woj. śląskie Tel. 32 672 42 84; tel./fax. 32 673 60 79, e-mail: smolen@zpk.com.pl;
Legionowo, r. mgr Alicja Sitkowska-Warda
Legionowo, 23.02.2016 r. mgr Alicja Sitkowska-Warda Program innowacji Obserwuję, badam, odkrywam jest skierowany do uczniów I etapu edukacyjnego. Program innowacji będzie realizowany podczas zajęć pozalekcyjnych
Ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne na Obszarach Natura 2000 znajdujących się na obszarze Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny
Ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne na Obszarach Natura 2000 znajdujących się na obszarze Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny 1 FORMY OCHRONY PRZYRODY w Polsce (Podstawa prawna -
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego, Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii,
Wychowanie ekologiczne w kl.vi
Wychowanie ekologiczne w kl.vi Autor: Burczyk T. 20.04.2008. - 2000 ZSP Kleszczewo Kościerskie Wychowanie ekologiczne w klasie szóstej Założeniem Wychowania Ekologicznego jest zbliżenie ucznia do przyrody.
XV edycja Powiatowych Dni Lasu cyklicznej imprezy o charakterze edukacyjno ekologicznym.
15.04.2014 XV edycja Powiatowych Dni Lasu cyklicznej imprezy o charakterze edukacyjno ekologicznym. Podjęta w 2000 r. przez przedstawicieli tutejszego samorządu powiatowego inicjatywa organizowania co
,,Musimy nauczyć się dbać o środowisko, w którym mamy żyć. Chodzi tylko o to, czy nauczymy się tego na czas
PROGRAM KOŁA SZKOLNEGO TPL ZESPÓŁ SZKÓŁW LUBIĘCINIE Opracowała: Alina Dżugała Lider Koła Szkolnego TPL przy Zespole Szkół w Lubięcinie.,,Musimy nauczyć się dbać o środowisko, w którym mamy żyć. Chodzi
Gmina Konopnica. Gmina Osjaków. Gmina Wierzchlas
Gmina Konopnica Gmina Osjaków Gmina Wierzchlas Gmina Pątnów Gmina Działoszyn Obszar realizacji LSR obejmował południowo zachodnią część Powiatu Pajęczańskiego oraz wschodnią część Powiatu Wieluńskiego,
alność edukacyjna w Ojcowskim Parku Narodowym Alicja Subel Ojcowski Park Narodowy a.subel@gmail.com
Działalno alność edukacyjna w Ojcowskim Parku Narodowym Alicja Subel Ojcowski Park Narodowy a.subel@gmail.com Ojcowski Park Narodowy Utworzony w 1956 roku. Jest najmniejszym parkiem narodowym w Polsce,
Karta pracy nr 5. Materiały dodatkowe do scenariusza: Poznajemy różnorodność biologiczną Doliny Środkowej Wisły. Anna Janowska.
Akademia EduGIS Technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) oraz geoinformacyjne (GIS) w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych w gimnazjum i liceum oraz w edukacji środowiskowej Karta pracy nr 5 Materiały
ZAJĘCIA EDUKACYJNE W EKOCENTRUM WROCŁAW
Fundacja EkoRozwoju serdecznie zaprasza do udziału w bezpłatnych zajęciach w ramach projektu: ZAJĘCIA EDUKACYJNE W EKOCENTRUM WROCŁAW Oferujemy czterogodzinne bezpłatne zajęcia terenowe prowadzone przez
Scenariusz zajęć terenowych z przyrody klasa IV
Scenariusz zajęć terenowych z przyrody klasa IV Opracowała: Krystyna Adamczyk - nauczycielka przyrody Szkoła Podstawowa w Jakubowicach Temat: Woda jako środowisko życia - wycieczka nad rzekę. Trasa wycieczki
EKOFIZJOGRAFIA BIAŁEGOSTOKU
EKOFIZJOGRAFIA BIAŁEGOSTOKU TOM I WSTĘP I DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO opracowanie wykonane na zlecenie Prezydenta Miasta Białegostoku autorzy: Włodzimierz Kwiatkowski Krzysztof Gajko Białystok
Dni Przyjaciół Lasu 2015. Szkoła Podstawowa nr 16
Dni Przyjaciół Lasu 2015 Szkoła Podstawowa nr 16 Dni Przyjaciół Lasu 2015 pod honorowym patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Działania w naszej szkole: Konkursy: Drzewa naszych lasów - konkurs
Pogórze Dynowsko-Przemyskie. Wpisany przez Administrator piątek, 09 grudnia :15 - Poprawiony piątek, 09 grudnia :23
1/7 Na terenie Pogórza Przemysko-Dynowskiego znajdują się piękne tereny przyrodniczo-historyczne Są tam usytuowane rezerwaty, ścieżki krajoznawcze Ścieżka przyrodnicza "Winne - Podbukowina" - rezerwat
P A R K N A R O D O W Y. Edukacja przyrodnicza w Narwiańskim Parku Narodowym
P A R K N A R O D O W Y Edukacja przyrodnicza w Narwiańskim Parku Narodowym Cele: 1. Uzyskanie akceptacji społeczeństwa dla istnienia Parku Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za środowisko Podnoszenie
14 listopada 2014 roku odbyło się uroczyste otwarcie pracowni ekologicznej.
14 listopada 2014 roku odbyło się uroczyste otwarcie pracowni ekologicznej. Więcej na ten temat http://sp14.vernet.pl/wydarzenia-szkolne/31-20142015/521-otwarcie-pra cowni-ekologicznej.html Nasza szkoła
Piotr Basiński Edukacja w przyrodzie, przyroda w edukacji
Piotr Basiński Edukacja w przyrodzie, przyroda w edukacji Konferencja Edukacja dla zrównoważonego rozwoju: tematy, cele, metody, miejsca, Eko Forum, XVIII Targi Edukacyjne, Poznań, 28 lutego 2014 r. 1
Ferie w Ogrodzie Botanicznym
30-06-19 1/5 03.01.2018 12:01 Anna Byczkowska / Ogród Botaniczny kategoria: Aktualności Ogrodu Botanicznego Zapraszamy na zajęcia warsztatowo-terenowe w okresie ferii zimowych. Zajęcia skierowane są do
Postępując zgodnie z duchem nowej podstawy programowej, turystykę szkolną można realizować także w czasie lekcji wychowania fizycznego.
TURYSTYKA JAKO ELEMENT SZKOLNEJ OFERTY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W ostatnich latach daje się zauważyć zwiększone zainteresowanie turystyką. Coraz więcej szkół organizuje dla swoich uczniów wyjazdy turystyczne,
ODBIORCA OBIEKTY PRZYRODNICZE. Wszystkie grupy wiekowe i społeczne. Turystyka indywidualna i zorganizowana
OBIEKTY EDUKACYJNE ZAKŁADANY CEL EDUKACYJNY ODBIORCA CZAS REALIZACJI POTENCJALNY PARTNER OBIEKTY PRZYRODNICZE turystycznokrajoznawczy Rezerwaty przyrody: Surowe, Podgórze, Torfowisko Serafin Torfowisko
Program koła turystyczno-regionalnego Niedźwiadki
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1 im. Janusza Korczaka w Sobótce Program koła turystyczno-regionalnego Niedźwiadki Opracowanie: TERESA BUDZOWSKA IRENA STAŃCZUK I. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU...3 II. CELE OGÓLNE...3
Jestem częścią przyrody PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNO PRZYRODNICZEJ DZIECI 5 LETNIE
Jestem częścią przyrody PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNO PRZYRODNICZEJ DZIECI 5 LETNIE Wstęp Wiek przedszkolny to okres wzmożonej aktywności poznawczej i szczególnej wrażliwości emocjonalnej. Dlatego już w
KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Kształtowanie środowiska i ochrona przyrody
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Kształtowanie środowiska i ochrona przyrody. KIERUNEK: Turystyka i Rekreacja 3. POZIOM STUDIÓW: I stopień 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III rok/vi semestr 5. LICZBA PUNKTÓW
PROGRAMY EDUKACYJNE KARKONOSKIEGO CENTRUM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
PROGRAMY EDUKACYJNE KARKONOSKIEGO CENTRUM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ PROGRAM EDUKACYJNY 4 x PARK Program jest przewidziany dla szkół lub organizacji pozarządowych II Spotkanie I Spotkanie III Spotkanie IV Spotkanie
Geotermia w Gminie Olsztyn
Geotermia w Gminie Olsztyn Tomasz Kucharski Wójt Gminy Olsztyn Europejski Kongres Gospodarczy Katowice, 18 maja 2011 r. Gmina Olsztyn Gmina Olsztyn położona jest niespełna 10 km od Częstochowy. Zajmuje
Program Edukacji Środowiskowej Pienińskiego Parku Narodowego
Program Edukacji Środowiskowej Pienińskiego Parku Narodowego Wprowadzając w życie Program Edukacji Środowiskowej wyznaczono dwa główne cele dla których jest on realizowany: - podniesienie kultury zwiedzania
EKOLOGIA, MY I REGION W KTÓRYM ŻYJEMY
Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych REGULAMIN KONKURSU EKOLOGIA, MY I REGION W KTÓRYM ŻYJEMY XXV EDYCJA REGULAMIN KONKURSU DLA MŁODZIEŻY SZKÓŁ PODSTAWOWYCH, GIMNAZJALNYCH I PONADGIMNAZJALNYCH
MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA WALORÓW TURYSTYCZNO - REKREACYJNYCH GRUDZIĄDZA I OKOLIC W PRACY Z UCZNIEM
MIEJSKI OŚRODEK REKREACJI I WYPOCZYNKU W GRUDZIĄDZU MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA WALORÓW TURYSTYCZNO - REKREACYJNYCH GRUDZIĄDZA I OKOLIC W PRACY Z UCZNIEM Lisie Kąty, 24 maja 2012 GRUDZIĄDZ - POTENCJAŁ PRZYRODNICZY
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PŁUśNICA
SPIS TREŚCI Wstęp.. 8 I UWARUNKOWANIA PONADLOKALNE 9 1 UWARUNKOWANIA LOKALIZACYJNE GMINY. 9 1.1 Cechy położenia gminy 9 1.2 Regionalne uwarunkowania przyrodnicze 10 1.3 Historyczne przekształcenia na terenie
Sprawozdanie z realizacji zadania pn. " Nasze Jezioro -Nasza Sprawa" Nr umowy WFOŚ/D/738/329/2012
Sprawozdanie z realizacji zadania pn. " Nasze Jezioro -Nasza Sprawa" Nr umowy WFOŚ/D/738/329/2012 Data wypełnienia 27 czerwca 2013r. Nauczyciele przedmiotów biologii i chemii I LO im. Marii Skłodowskiej
PROGRAM EKOLOGICZNEJ ŚCIEŻKI EDUKACYJNEJ W KLASACH I-III GIMNAZJUM PUBLICZNEGO W GŁUSZYCY
Danuta Rozmarynowska Gimnazjum Publiczne w Głuszycy PROGRAM EKOLOGICZNEJ ŚCIEŻKI EDUKACYJNEJ W KLASACH I-III GIMNAZJUM PUBLICZNEGO W GŁUSZYCY I. Wyjątki z rozporządzeń MENiS w sprawie programów nauczania.
Załącznik 2. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko
Załącznik 2 Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko Różnorodność biologiczna, rośliny i zwierzęta Działanie adaptacyjne służy bezpośrednio realizacji celu ochrony ++ Działanie adaptacyjne pośrednio
ZWIERZĘTA. z różnych stron ŚWIATA
ZWIERZĘTA z różnych stron ŚWIATA PROJEKT Projekt Nie znikaj poświęcony jest zagadnieniu bioróżnorodności. Choć słowo bioróżnorodność jest stosunkowo młode, to robi obecnie prawdziwą karierę. Niestety przyczyna
Poznajemy tajemnice lasu
KARTA WDROŻENIA INNOWACJI ROK SZKOLNY 2017/2018 TYTUŁ INNOWACJI: Poznajemy tajemnice lasu I. INFORMACJE O SZKOLE. 1. Nazwa szkoły: Zespół Szkolno - Przedszkolny w Rudziczce 2. Adres: Rudziczka 266 a, 48-200
v Zasięg terytorialny i uwarunkowania geograficzne... 8 v Uwarunkowania rozwoju lokalnego v Uwarunkowania historyczne i kulturowe...
Spis treści: Słowo wstępne..................................................................... 5 Charakterystyka Powiatu Garwolińskiego............................................. 7 v Zasięg terytorialny
Zajęcia na ścieżce dydaktycznej jako przykład nauczania zintegrowanego
Mirosław Mularczyk, Justyna Stachera Zajęcia na ścieżce dydaktycznej jako przykład nauczania zintegrowanego Jednym z ważniejszych celów reformy oświaty jest podniesienie poziomu edukacji regionalnej. Prawidłowa
W 2010 r. realizowany jest program aktywnej edukacji ekologicznej "Okiem Młodego Ekologa VI", który otrzymał dofinansowanie WFOŚiGW w Opolu.
W 2010 r. realizowany jest program aktywnej edukacji ekologicznej "Okiem Młodego Ekologa VI", który otrzymał dofinansowanie WFOŚiGW w Opolu. Nasze działania w programie VII Gimnazjada Ekologiczna 19 listopada
W XX OLIMPIADZIE EKOLOGICZNEJ
DYREKTOR ZESPOŁU SZKOLNO-PRZEDSZKOLNEGO W BARUCHOWIE SERDECZNIE ZAPRASZA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WRAZ Z OPIEKUNAMI DO WZIĘCIA UDZIAŁU W XX OLIMPIADZIE EKOLOGICZNEJ POD HASŁEM:,,ZNAMY, CENIMY I CHRONIMY
PROGRAM DZIAŁANIA. Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych na 2015 rok.
PROGRAM DZIAŁANIA Załącznik do uchwały Nr X/134/2015 Zarządu Województwa Lubelskiego z dnia 8 stycznia 2015 r. Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych na 2015 rok. L. p. Nazwa zadania Termin realizacji
Oferta edukacyjna. w Tucholskim Parku Krajobrazowym. Dorota Borzyszkowska. Bydgoszcz, dnia 14 listopada 2014 r.
Oferta edukacyjna w Tucholskim Parku Krajobrazowym Dorota Borzyszkowska Bydgoszcz, dnia 14 listopada 2014 r. 36. 983 ha 11.323 ha 25.660 ha 2 PWR fot. Marcin Karasiński PWR fot. Marcin Karasiński PWR
mgr Joanna Michalak Kierownik projektu
mgr Joanna Michalak Kierownik projektu WŁOCŁAWSKIE C E N T R U M EKOLOGICZNEJ Projekt szkoleniowy przygotowany w ramach konkursu ogłoszonego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki 01 października
W SZKOLE PODSTAWOWEJ w ZESPOLE SZKÓŁ NR 1 im. JANA PAWŁA II w BEŁŻYCACH
W SZKOLE PODSTAWOWEJ w ZESPOLE SZKÓŁ NR 1 im. JANA PAWŁA II w BEŁŻYCACH W związku z postępującą degradacją środowiska naturalnego (susza, powodzie, dziura ozonowa) coraz większego znaczenia na świecie
Oferta edukacyjna Mazurskiego Parku Krajobrazowego na rok szkolny 2015/2016
Oferta edukacyjna na rok szkolny 2015/2016 1. Dane teleadresowe Mazurski Park Krajobrazowy Krutyń 66, 11-710 Piecki Tel./fax 89 742 14 05, e-mail: krutyn@mazurskipark.pl Osoba do kontaktu: Martyna Kwiatkowska
W dniu 8.01.2014r Fundacja Ekologiczna Zielona Akcja otrzymała dofinansowanie na realizację projektu Dla Kwisy, dla Natury przygotowanie małej
W dniu 8.01.2014r Fundacja Ekologiczna Zielona Akcja otrzymała dofinansowanie na realizację projektu Dla Kwisy, dla Natury przygotowanie małej infrastruktury turystycznej służącej zabezpieczeniu rzeki
Edukacja ekologiczna na przykładzie ścieżek edukacyjnych
Edukacja ekologiczna na przykładzie ścieżek edukacyjnych dr inż. Rafał Kurczewski Wyższa Szkoła Techniczno- Humanistyczna Kadry dla Europy w Poznaniu Edukacja ekologiczna to rozwijanie wiedzy społeczeństwa
ROCZNY PLAN PRACY PRZEDSZKOLA NR 40 Poznańskie Koziołki w Poznaniu NA ROK SZKOLNY 2017/2018
ROCZNY PLAN PRACY PRZEDSZKOLA NR 40 Poznańskie Koziołki w Poznaniu NA ROK SZKOLNY 2017/2018 KOZIOŁEK W ŚWIECIE PRZYRODY Roczny Plan Pracy Przedszkola zatwierdzono do realizacji na posiedzeniu Rady Pedagogicznej
Matryca logiczna określająca wskaźniki realizacji celów i przedsięwzięć dla Czarnorzecko-Strzyżowskiej LGD
Rozdział IV.1 OKREŚLENIE WSKAŹNIKÓW REALIZACJI CELÓW ORAZ PRZEDSIĘWZIĘĆ Matryca logiczna określająca wskaźniki realizacji celów i przedsięwzięć dla Czarnorzecko-Strzyżowskiej Przedsięwzięcia Produktu Cel
KARTA KURSU. Nazwa Ćwiczenia terenowe z systematyki bezkręgowców 1, 2. Field classes in systematics of invertebrates. Kod Punktacja ECTS* 2
KARTA KURSU Nazwa Ćwiczenia terenowe z systematyki 1, 2 Nazwa w j. ang. Field classes in systematics of invertebrates Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Prof. dr hab. Mieczysław Mazur Zespół dydaktyczny
UNIJNE EURO NA NOWĄ WYSTAWĘ W MUZEUM ETNOGRAFICZNYM ORAZ PROMOCJĘ ATRAKCJI TURYSTYCZNYCH OŻAROWA MAZOWIECKIEGO
UNIJNE EURO NA NOWĄ WYSTAWĘ W MUZEUM ETNOGRAFICZNYM ORAZ PROMOCJĘ ATRAKCJI TURYSTYCZNYCH OŻAROWA MAZOWIECKIEGO DZIEDZICTWO KULTURY LUDOWEJ Warszawskie Muzeum Etnograficzne, które decyzją zarządu województwa
ROCZNY PLAN PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 93 W KATOWICACH Z PRZYRODĄ NA TY
ROCZNY PLAN PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 93 W KATOWICACH Z PRZYRODĄ NA TY Roczny Plan Pracy Przedszkola zatwierdzono do realizacji na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 30. 08. 2010r. i obowiązuje
Odnowa i rozwój wsi: Preferowane będą operacje związane z zakupem strojów ludowych, folklorystycznych, instrumentów muzycznych, innych elementów
Odnowa i rozwój wsi: Preferowane będą operacje związane z zakupem strojów ludowych, folklorystycznych, instrumentów muzycznych, innych elementów wyposażenia niezbędnych do kultywowania tradycji, operacje
Magdalena Prajsnar. Wstęp
Magdalena Prajsnar Wstęp Ocena efektu ekologicznego z realizacji programu dla gimnazjów pt.: Zachowamy piękno i walory przyrodnicze Bieszczadów na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych. 2011 Program
ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS
ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS Źródło informacji Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego