ROZPORZDZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYSZEGO 1

Transkrypt

1 PROJEKT ROZPORZDZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYSZEGO 1 z dnia 2006 r. w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy w uczelniach Na podstawie art. 228 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyszym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z 2006 r. Nr 46, poz. 328, Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 144, poz. 1043), zarzdza si, co nastpuje: 1. Ilekro w rozporzdzeniu jest mowa o: 1) ustawie naley przez to rozumie ustaw z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo szkolnictwie wyszym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z 2006 r. Nr 46, poz. 328, Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 144, poz. 1043); 2) uczelni naley przez to rozumie szkoły wysze, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy; 3) terenie uczelni naley przez to rozumie obszar oraz budynki, które znajduj si w posiadaniu uczelni oraz inne miejsca, gdzie uczelnia organizuje zajcia lub inne imprezy, w szczególnoci kulturalne lub sportowe; 4) studentach naley przez to rozumie osoby, o których mowa w art. 2 ust. 2 pkt 20 i pkt 21 ustawy, oraz kad osob pobierajca nauk lub odbywajca zajcia praktyczno- techniczne w uczelni; 5) pracownikach uczelni naley przez to rozumie osoby, o których mowa w art. 107 ustawy oraz osoby wykonujce prac w uczelni lub na jej rzecz na podstawie innego stosunku prawnego lub w drodze wolontariatu; 6) BHP naley przez to rozumie Bezpieczestwo i Higien Pracy Rektor jest obowizany do organizowania szkole w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy dla osób objtych obowizkowym szkoleniem na podstawie odrbnych przepisów. Tryb przeprowadzania, zakres i terminy szkole, o 1 Minister Nauki i Szkolnictwa Wyszego kieruje działem administracji rzdowej szkolnictwo wysze, na podstawie 1 ust. 2 pkt 2 Rozporzdzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego (Dz. U. Nr 131 poz. 912). 1

2 których mowa powyej, powinny zosta okrelone zgodnie z powszechnie obowizujcymi przepisami BHP. 2. Obowizkiem rektora jest równie organizowanie szkolenia z zakresu bezpieczestwa i higieny pracy i nauki dla wszystkich studentów rozpoczynajcych nauk w uczelni. 3. Czas szkolenia studentów nie moe by krótszy ni 4 godziny. Szkolenia powinny by realizowane w ramach zaj dydaktycznych w formie wykładów, wicze lub seminariów. 4. Program szkolenia dla studentów, powinien uwzgldnia wybrane zagadnienia prawne, informacje o zagroeniach i ochronie przed nimi oraz postpowaniu w przypadku wystpienia zagroe dla ycia i zdrowia, w tym udzielania pierwszej pomocy. 5. Szczegółowy zakres i program szkolenia dla studentów ustala rektor w zalenoci od specyfiki podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni Rektor jest obowizany do zaopatrzenia pracowników w niezbdne rodki ochrony indywidualnej, odzie i obuwie robocze w zalenoci od rodzaju zaj i specyfiki poszczególnych kierunków studiów. 2. Rektor jest obowizany zapewni studentom niezbdne rodki ochrony indywidualnej w zalenoci od rodzaju zaj i specyfiki poszczególnych kierunków studiów lub prowadzonych bada Budynki i pomieszczenia uczelni oraz przynalene do nich tereny i urzdzenia, zgodnie z ich funkcj i przeznaczeniem, powinny spełnia wymagania przepisów techniczno-budowlanych oraz ogólnych przepisów BHP. 2. Obiekty i budynki powinny by wyposaone w odpowiedni podrczny sprzt ganiczy, w zalenoci od zagroenia wybuchem, kategorii zagroenia ludzi, wielkoci obcienia ogniowego, zgodnie z obowizujcymi przepisami dotyczcymi ochrony przeciwpoarowej. Sprzt powinien by utrzymany w pełnej sprawnoci do uycia. 3. W obiektach i budynkach uczelni, na terenie, których organizowane s stałe stanowiska pracy oraz zajcia dydaktyczne, powinny znajdowa si niezbdne pomieszczenia higieniczno-sanitarne odpowiednio urzdzone oraz utrzymane w stanie pełnej sprawnoci i czystoci. 4. Drogi ewakuacyjne i inne drogi oraz przejcia i dojcia dla pieszych na terenie uczelni powinny by utrzymane w naleytym stanie, nie stwarzajcym zagroe dla uytkowników. Drogi ewakuacyjne powinny ponadto spełnia wymagania przepisów techniczno-budowlanych i przeciwpoarowych. 5. W pomieszczeniach uczelni powinny by spełnione warunki dotyczce owietlenia, wentylacji, ogrzewania i powierzchni uytkowej zgodnie z przepisami odrbnymi, a take z uwzgldnieniem potrzeb uytkowych i funkcji poszczególnych pomieszcze. 6. Stan wyposaenia pomieszcze uczelni, a w szczególnoci: mebli, sprztu, urzdze i instalacji, nie moe stanowi zagroe dla osób korzystajcych z tych pomieszcze. 7. W budynkach i pomieszczeniach uczelni, w których wykonywane s badania pilotaowe, eksperymenty chemiczne, fizyczne lub inne mogce stanowi zagroenie dla ycia i zdrowia przebywajcych w nich osób, obowizuje zachowanie szczególnych rodków ostronoci. W uczelniach, które prowadz badania 2

3 eksperymentalne, szczegółowe instrukcje prowadzenia tych bada powinny zawiera postanowienia dotyczce zapobiegania zagroeniu dla zdrowia i ycia ludzkiego. Instrukcje te opracowuje i uaktualnia rektor w porozumieniu ze słub BHP uczelni. 5. Rektor jest obowizany zapewni utrzymywanie w stanie zapewniajcym bezpieczne i higieniczne uytkowanie posiadanych przez uczelni obiektów, urzdze i terenów sportowych, a take do zapewnienia nadzoru osób do tego upowanionych w czasie realizacji zaj z wychowania fizycznego oraz wszelkiego rodzaju zawodów sportowych organizowanych przez uczelni, na zasadach okrelonych w przepisach odrbnych. 6. Miejsca pracy oraz pomieszczenia, do których wzbroniony jest dostp osobom niebdcymi pracownikami lub studentami, powinny by odpowiednio oznakowane i zabezpieczone przed swobodnym dostpem osób nieuprawnionych Rektor moe czasowo zawiesi zajcia w uczelni, jeeli w salach temperatura wynosi poniej 18 C. 2. Rektor w przypadku stwierdzenia, e sposób wykonywania czynnoci przez pracowników i studentów, stwarza zagroenie dla ich ycia lub zdrowia, wstrzymuje wykonywanie tych czynnoci oraz wskazuje sposób ich bezpiecznego wykonania Jeeli rektor stwierdzi, e miejsce, w którym maj by prowadzone zajcia, lub stan znajdujcych si w nim urzdze moe stwarza zagroenie dla bezpieczestwa studentów, okreli zadania do wykonania przez prowadzcych zajcia dydaktyczne i okreli sposób postpowania tak, aby zminimalizowa ryzyko naraenia na kontakt z zagroeniem. 2. Rektor zapewni, aby prowadzcy zajcia w warsztatach, pracowniach specjalistycznych, laboratoriach oraz prowadzcy zajcia wychowania fizycznego byli przeszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy. 3. W kadym budynku uczelni oraz w pomieszczeniu dostpnym w godzinach prowadzenia zaj dydaktycznych lub bada naukowych powinna znajdowa si, co najmniej jedna przenona apteczka, wyposaona w niezbdne rodki opatrunkowe lub inne materiały niezbdne do udzielenia pierwszej pomocy, których okres wanoci nie upłynł, wraz z instrukcj o zasadach jej udzielania. Wykorzystane rodki i materiały powinny by na bieco uzupełniane W zalenoci od rodzaju zaj w laboratoriach, warsztatach, pracowniach specjalistycznych stosuje si odpowiednio przepisy BHP ustalone dla okrelonych gałzi pracy oraz przepisy niniejszego rozporzdzenia. 2. Rektor jest obowizany zapewnia, aby maszyny i inne urzdzenia techniczne znajdujce si w laboratoriach, warsztatach i pracowniach specjalistycznych zabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, poraeniem prdem elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodliwymi wstrzsami, działaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników rodowiska pracy i uwzgldniały zasady ergonomii oraz 3

4 były utrzymane w stanie zapewniajcym pełn sprawno działania i bezpieczestwo pracy. 3.Niedopuszczalne jest wyposaanie laboratoriów, warsztatów i pracowni specjalistycznych w maszyny i inne urzdzenia techniczne, które nie spełniaj wymaga dotyczcych oceny zgodnoci z normami okrelonymi w odrbnych przepisach. 4. Maszyny i inne urzdzenia techniczne czasowo niesprawne, uszkodzone lub pozostajce w naprawie powinny by wyranie oznakowane i zabezpieczone w sposób uniemoliwiajcy ich uruchomienie Rektor jest obowizany udostpni pracownikom i studentom, korzystajcym z laboratoriów, warsztatów lub pracowni specjalistycznych instrukcje BHP okrelajce, w szczególnoci: 1) warunki bezpiecznej obsługi maszyn i innych urzdze; 2) rodzaje prac i procesów technologicznych o szczególnym zagroeniu dla ycia lub zdrowia, w tym sposób nadzoru nad ich wykonywaniem; 3) postpowanie z materiałami niebezpiecznymi i szkodliwymi dla zdrowia; 4) obowizujcy system znaków i sygnałów oraz sygnalizacji wietlnej i dwikowej; 5) sposób posługiwania si rodkami ochrony indywidualnej i rodkami ratunkowymi; 6) postpowanie w sytuacjach stwarzajcych zagroenie dla zdrowia lub ycia pracowników i studentów, w tym udzielania pierwszej pomocy. 2. Rektor ustali osoby zobowizane do sprawdzenia przed rozpoczciem zaj dydaktycznych i dopuszczeniem do nich pracowników i studentów, czy stan techniczny maszyn i urzdze oraz instalacji elektrycznej, ogólny stan laboratorium lub pracowni specjalistycznej nie stwarza zagroe dla ycia i zdrowia pracowników oraz studentów. 3. Rektor ustali osoby odpowiedzialne za bezpieczestwo studentów w trakcie prowadzonych zaj dydaktycznych Rektor zapewni, aby prowadzenie zaj dydaktycznych w uczelni odbywało si pod nadzorem pracownika lub innej osoby prowadzcej zajcia, posiadajcej odpowiednie przygotowanie gwarantujce przeprowadzenie zaj zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczestwa i higieny pracy i nauki. 2. Rektor zapewni, aby studenci przed dopuszczaniem do zaj przy maszynach i innych urzdzeniach technicznych, a take do zaj w laboratoriach i pracowniach specjalistycznych, byli zaznajomieni z przepisami i zasadami BHP oraz wyznaczy osoby zobowizane do zaznajomienia studentów z tymi przepisami i zasadami Rektor jest obowizany do ustalenia zasad stosowania substancji i preparatów chemicznych, czynników biologicznych oraz materiałów promieniotwórczych zgodnie z obowizujcymi w tym zakresie odrbnymi przepisami. 2. Rektor zapewni, aby niebezpieczne substancje i preparaty chemiczne były oznakowane w sposób umoliwiajcy ich identyfikacj, przechowywane w zamknitych pomieszczeniach i miejscach do tego celu przystosowanych, w opakowaniach chronicych przed ich szkodliwym lub niebezpiecznym działaniem, poarem lub wybuchem. 4

5 3. Rektor zapewni, aby studenci naraeni na działanie czynników szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia podlegali badaniom lekarskim na zasadach i w trybie okrelonych w przepisach odrbnych. 4. Rektor, niezwłocznie po uzyskaniu informacji, e studentka bdca naraon na działanie czynników szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia jest w ciy, kieruje j na badania lekarskie Stan instalacji oraz sprztu i urzdze w domach studenckich nie moe stanowi zagroe dla osób tam mieszkajcych i pracujcych. 2. Pomieszczenia mieszkalne w domach studenckich powinny zapewnia co najmniej 5 m 2 powierzchni mieszkalnej na jedn osob. 3. Owietlenie pomieszcze, wentylacja, instalacja elektryczna i gazowa oraz wszelkie urzdzenia techniczne w domach studenckich powinny odpowiada warunkom technicznym ustalonym dla budynków okrelonym w odrbnych przepisach oraz Polskim Normom Pomieszczenia w domach studenckich powinny by utrzymywane we właciwym stanie sanitarnym. 2. Pomieszczenia przeznaczone na natryski, łazienki, ustpy, umywalnie powinny by ogrzewane i wyposaone w wentylacj zgodnie z obowizujcymi przepisami. 15. W domach studenckich powinny by wydzielone, stosownie do potrzeb, pomieszczenia przeznaczone na indywidualn nauk oraz wietlica Rektor ustali tryb, postpowania w razie zaistnienia wypadków studentów, do których doszło podczas zaj organizowanych przez uczelni na jej terenie, jak równie zasady ich ewidencjonowania. 2. Rektor, na podstawie dokumentacji wypadkowej, o której mowa w ust. 1, obowizany jest prowadzi roczn analiz okolicznoci i przyczyn wypadków na terenie uczelni. 3. Na podstawie analizy, o której mowa w ust. 2, rektor obowizany jest okrela, w porozumieniu z kanclerzem i odpowiednimi słubami uczelni, główne kierunki działa w zakresie BHP. 17. Rektorzy uczelni, które niespełniaj wymogów okrelonych w niniejszym rozporzdzeniu, obowizani s dostosowa warunki BHP w uczelniach, do standardów w nim okrelonych, w okresie 6 miesicy od dnia wejcia w ycie rozporzdzenia. 18. Traci moc rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 1998 r. w sprawie przepisów bezpieczestwa i higieny pracy w szkołach wyszych (Dz U. Nr 37, poz. 209). 5

6 19. Rozporzdzenie wchodzi w ycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. MINISTER NAUKI I SZKOLNICTWA WYSZEGO w porozumieniu: MINISTER PRCY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 6

7 UZASADNIENIE Konieczno wydania niniejszego rozporzdzenia podyktowana jest wejciem w ycie ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyszym (Dz. U. Nr 164, poz z pón. zm.), która w art. 228 ust. 2 upowaniła ministra właciwego do spraw szkolnictwa wyszego do okrelenia, w drodze rozporzdzenia, przepisów dotyczcych bezpieczestwa i higieny pracy w uczelniach z uwzgldnieniem: zakresu obowizków rektora w zakresie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i nauki; okrelenia wymaga dotyczcych wyposaenia pomieszcze i budynków uczelni, tak aby zapewni bezpieczestwo ich uytkownikom; warunków zawieszania zaj ze wzgldów bezpieczestwa. Dotychczasowe zagadnienia bdce przedmiotem projektowanego rozporzdzenia były uregulowane w rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 1998 r. w sprawie przepisów bezpieczestwa i higieny pracy w szkołach wyszych (DZ. U. Nr 37, poz. 209). Projektowane rozporzdzenie czciowo powtarza dotychczas obowizujce przepisy w przedmiotowej materii, natomiast w poniszych kwestiach wprowadza si nowe regulacje, majc na celu potrzeb uregulowania tych zagadnie w zakresie dotyczcym wiadczenia pracy przez pracowników uczelni w sposób zgodny z powszechnie obowizujcymi w tym zakresie normami: 1 ust. 2 wprowadzono definicje uczelni zgodn z definicj ustawow; 1 ust. 3 wprowadzono definicj terenu uczelni. Jest to szeroka definicja, obejmujca wszystkie budynki, których uczelnia jest włacicielem oraz znajdujce si w posiadaniu uczelni na podstawie innych tytułów prawnych jak równie inne miejsca, gdzie uczelnia organizuje zajcia nie na swoim terenie, 1 ust. 4 wprowadzono definicj studenta. Jest to definicja bardzo szeroka, gdy oprócz studenta obejmuje ona take doktoranta oraz kad osob pobierajc nauk lub odbywajc zajcia praktyczno techniczne w uczelni, np.: słuchaczy studiów podyplomowych, uczestników uniwersytetu III wieku, uczniów szkoły redniej uczszczajcych na kursy przygotowawcze, osoby uczszczajce na kursy jzykowe itp., tj. wszystkie osoby pobierajce nauk w uczelni; 1 ust. 5 wprowadzono definicj pracownika. Jest to szeroka definicja, obejmujca pracowników, o których mowa w ustawie Prawo o szkolnictwie wyszym, osoby, które wiadcz szeroko rozumian prac na rzecz uczelni na podstawie innych stosunków prawnych ni umowa o prac oraz wolontariuszy, którzy wiadcz, w sposób nie zarobkowy, usługi na rzecz uczelni; 2 nakłada na rektora obowizek organizowania szkole BHP dla studentów rozpoczynajcych nauk. Regulacje dotyczce zakresu i długoci szkolenia opracowano na podstawie ramowych programów szkole zawartych w rozporzdzeniu Ministra Gospodarki Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz z pón. zm.); 7 okrela warunki zawieszania zaj w uczelni. Zmiany wprowadzane przez niniejszy zapis doprowadz do zgodnoci z 30 rozporzdzenia 7

8 Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrzenia 1997 r. w sprawie ogólnych warunków bezpieczestwa i higieny pracy (j. t. Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650); 9 ust. 1 nakazuje stosowanie branowych norm BHP, podczas prowadzenia zaj w pracowniach specjalistycznych. Proponowana tre zapisu jest dostosowana do art., Kodeksu Pracy (j. t. Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 z pón. zm.); 10 ust. 1 nakazuje rektorowi udostpni pracownikom i studentom instrukcje BHP. Proponowane tre zapisu jest zgodna z 41 ust. 1 Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych warunków bezpieczestwa i higieny pracy; 12 nakłada na rektora obowizek ustalenia zasad uywania substancji niebezpiecznych. Tre przepisu dostosowana do ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84 z pón. zm.) oraz uwzgldniajcy tre rozdziału V Kodeksu Pracy (czynniki biologiczne i promieniotwórcze). 13 ust. 3 wprowadza zasady ustalania standardów technicznych jakim maj odpowiada domy studenckie. Proponowana tre zapisu uwzgldnia rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r w sprawie warunków technicznych, jakie powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690); w 16 ust. 3 nakłada na rektora obowizek prowadzenia ewidencji wypadków oraz dokonywania okresowej (rocznej) ich analizy ze szczególnym uwzgldnieniem ich przyczyn. Na tej podstawie rektor ustali kierunki polityki BHP w uczelni oraz bdzie mógł skutecznie zarzdza bezpieczestwem w uczelni. Niniejszy zapis pozytywnie wpłynie na profilaktyk w dziedzinie BHP w uczelniach; zmiany wprowadzone do : 3, 5, 8 ust. 1 i 2, 9 ust. 2, 10, 11 i 12 wynikaj ze zmiany delegacji do wydania rozporzdzenia, która to w art. 228 ust. 2 pkt 1, nakazuje okreli zakres obowizków rektora. OPINIA ZGODNOCI PROJEKTU ROZPORZDZENIA Z PRAWEM UNII EUROPEJSKIEJ Projekt rozporzdzenia jest zgodny z prawem Wspólnoty Europejskiej w zakresie BHP. Projekt rozporzdzenia został opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalnoci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414). 8

9 OCENA SKUTKÓW REGULACJI 1. Podmioty, na które oddziałuje akt normatywny. Niniejsze rozporzdzenie oddziałuje na uczelnie, a zwłaszcza na rektorów i podległe mu słuby BHP, poniewa dyspozycja ustawowa czyni rektora odpowiedzialnym za przestrzeganie BHP w uczelniach. Rozporzdzenie odnosi si równie do studentów, doktorantów i innych osób przebywajcych na terenie uczelni, które s uczestnikami ycia uczelni. 2. Konsultacje społeczne. I. Projekt rozporzdzenia zostanie skierowany do zaopiniowania przez nastpujcych partnerów społecznych: 1) Ogólnopolskie Porozumienie Zwizków Zawodowych, 2) NSZZ Solidarno, 3) Forum Zwizków Zawodowych, 4) Federacj Zwizków Nauczycielstwa Polskiego, 5) Krajow Rad Nauki Zwizku Nauczycielstwa Polskiego, 6) Konfederacj Pracodawców Polskich, 7) Polsk Konfederacj Pracodawców Prywatnych, 8) Zwizek Rzemiosła Polskiego, 9) Business Center Club, 10) KSN NSZZ Solidarno ; II. oraz przez nastpujce instytucje publiczne: 1) Pastwow Inspekcj Pracy; 2) Centralny Instytut Ochrony Pracy Pastwowy Instytut Badawczy; III. ponadto projekt rozporzdzenia zostanie skierowany do konsultacji z: 1) Rad Główn Szkolnictwa Wyszego; 2) Pastwow Komisj Akredytacyjn; 3) Konferencj Rektorów Akademickich Szkół Polskich; 4) Konferencj Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych; 5) Parlamentem Studentów RP; 6) Krajow Rad Doktorantów. IV. Projektowana regulacja zostanie udostpniona na stronie internetowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyszego V. W toku prac nad rozporzdzeniem, na etapie uzgodnie wewntrzresortowych, została sporzdzona, przez ekspertów z Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, ekspertyza dotyczca merytorycznego opracowania niniejszego rozporzdzenia. Autorzy ekspertyzy konsultowali jej tre ze słubami BHP Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. 9

10 3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych w tym budet pastwa i budety jednostek samorzdu trytorialnego. Rozporzdzenie nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budetu pastwa oraz budetów jednostek samorzdu terytorialnego. 4. Wpływ regulacji na rynek pracy, konkurencyjno gospodarki i przedsi biorczo, w tym funkcjonowanie przedsi biorstw oraz sytuacj i rozwój regionalny. Niniejsze rozporzdzenie nie wpłynie na rynek pracy, konkurencyjno gospodarki oraz sytuacj przedsibiorstw oraz rozwój regionalny, poniewa nakłada obowizki jedynie na rektora i słuby BHP w uczelniach. Natomiast powinno przyczyni si do poprawy warunków i bezpieczestwa pracy i nauki osób przebywajcych na terenie uczelni. 10