RAPORT ERGONOMICZNY. Raport o ergonomii i technice pracy opracowany przez dr chirurgii stomatologicznej Herlufa Skovsgaarda dla firmy XO DENTAL CARE.

Transkrypt

1 RAPORT ERGONOMICZNY Raport o ergonomii i technice pracy opracowany przez dr chirurgii stomatologicznej Herlufa Skovsgaarda dla firmy XO DENTAL CARE.

2 1. WPROWADZENIE PRAWIDŁOWA POZYCJA SIEDZENIA Nieprawidłowa pozycja siedzenia Prawidłowa pozycja siedzenia DOBRE POLE WIDZENIA Dystans wzrokowy Kierunek wzrokowy Związek pomiędzy kierunkiem wzrokowym dentysty a pozycją pracy Bezpośrednie i pośrednie widzenie Optymalne pole widzenia przy leżącym pacjencie Cztery pozycje położenia głowy pacjenta Ustawienie zagłówka Idealna pozycja lampy operacyjnej Jak można optymalnie wykorzystać pozycję pracy i ustawienie głowy pacjenta Wymagania dla otoczenia pracy Jednocześnie dobrze siedzieć i widzieć DOBRA PRACA Z ASYSTĄ Spojrzenie skierowane na pole operacyjne Ręce skierowane na pole operacyjne Współpraca lekarza z asystą Podsumowanie DOBRA PRACA BEZ ASYSTENTKI Dlaczego solo? Warunki, które muszą być spełnione przy pracy solo Posługiwanie się instrumentami Obsługa ssaka Umiejscowienie podstawowych instrumentów Meble ErgoFlex Podsumowanie

3 ARGUMENTY DLA STOMATOLOGA DO PRACY W POZYCJI SIEDZĄCEJ Z PACJENTEM W POZYCJI LEŻĄCEJ. (Wymóg we wszystkich krajach Ameryki Północnej i Europy) Uzasadnienia pozycji siedzącej dentysty podczas leczenia pacjenta. 1. Pozycja siedząca jest relaksująca i mniej męcząca. 2. Pozycja siedząca dentysty ułatwia mu przeprowadzenie precyzyjnego zabiegu. 3. Pozycja siedząca ułatwia lepszy wgląd do jamy ustnej leżącego pacjenta. 4. Pozycja siedząca utrzymuje ciało dentysty w wygodnej i stabilnej pozycji. 5. Leżąca pozycja pacjenta ułatwia dentyście i asystentowi precyzyjny wgląd w pole operacyjne. Użycie ssaka aspiracyjnego i umieszczenie go za ostatnim trzonowcem jest istotne dla komfortu pacjenta. Zaakceptowanie pozycji leżącej dla pacjenta. Ułożenie pacjenta. Proszę wytłumaczyć pacjentowi powód ułożenia go w pozycji leżącej. 1. Bardzo relaksująca pozycja tak jak na łóżku do opalania. 2. Dentysta i asystent będą dbać o wygodę pacjenta. 3. Wyjaśniamy pacjentowi, że pozycja leżąca podczas badania i leczenia jest wygodniejsza zarówno dla pacjenta, dentysty jak i asystenta. 4. Następnym powodem, który należy podać pacjentowi jest to, że jeśli dentysta ma możliwość siedzenia, to jest on bardziej rozluźniony i widzi bez trudu górne zęby pacjenta, i że asystent także ma możliwość obserwowania co się dzieje w ustach pacjenta oraz pomagać pacjentowi przez oczyszczanie ust i aspirację. 5. Dostosowanie krzesła do pozycji leżącej odbywa się w trzech etapach: a) wyjaśnij pacjentowi dlaczego chciałbyś obniżyć oparcie w krześle b) obniż oparcie o 45 stopni i pozwól pacjentowi na krótką pauzę c) następnie podziękuj pacjentowi za współpracę. Poinformuj go, że ponownie obniżysz oparcie. d) obniż oparcie tak, aby znajdowało się ok. 20 stopni od linii horyzontalnej. e) zbadaj dolną szczękę a przy rozpoczęciu badania górnej szczęki obniż oparcie jeszcze o 10 stopni i podziękuj pacjentowi. Herluf Skovsgaard. 3

4 1. WPROWADZENIE Podczas leczenia pracujemy na małej i trudno dostępnej powierzchni, a nasz pacjent jest często podenerwowany i niespokojny. Ten dyskomfort powoduję, że lekarze aby zobaczyć jak najwięcej szczegółów przyjmują złą pozycję pracy, która jest przyczyną bólu: - kręgosłupa - szyi - ramion - barków Badania nad tym problemem wykazały, że aż 70% stomatologów cierpi na te dolegliwości. Długoletnia praca w nieodpowiednich pozycjach jest przyczyną chorób zawodowych, które ograniczają lub wręcz uniemożliwiają prowadzenie praktyki. W wyniku pracy w złej pozycji przez dłuższy okres czasu, pojawiają się choroby wypadnięcie dysku, bóle kręgosłupa i pleców. Aby zmienić tę niekorzystną sytuację rozpoczęto studia nad metodami pracy, w wyniku czego powstał ten raport. Przedmiotem raportu jest opis poprawnej: - metody pracy - pozycji pracy - efektywności pracy Czynniki wchodzące w skład ergonomicznej metody pracy to : - prawidłowa pozycja siedzenia - dobre pole widzenia - prawidłowa pozycja pracy. dobrze pracować dobrze widzieć dobrze siedzieć 4

5 2. PRAWIDŁOWA POZYCJA SIEDZENIA 2.1. NIEPRAWIDŁOWA POZYCJA SIEDZENIA Bardzo często spotykane niewłaściwe pozycje siedzenia podczas pracy stomatologa *: - kręgosłup lekko skręcony w bok, tułów, szyja i głowa pochylone są do przodu. Taka pozycja pracy często wywołuje bóle i choroby mięśni i kośćca. Po pewnym czasie ta zła pozycja pracy doprowadza do dekoncentracji lekarza zmuszając do częstego odpoczynku. Dentysta, aby mieć precyzyjny wgląd w pole operacyjne, musi mocno nachylać się do przodu. Ta pozycja powoduje duży nacisk na przednie krawędzie dysków odcinka lędźwiowego kręgosłupa czego efektem jest silne napięcie mięśni pleców. * W raporcie zastosowano następujące symbole: - czarne figury prezentujące złe pozycje pracy - białe figury prezentujące prawidłowe pozycje pracy 5

6 Zbyt niskie ułożenie pacjenta w odniesieniu do lekarza powoduje, że aby dokładniej widzieć, redukuje on odległość wzrokową nachylając głowę i szyję. Ten ruch wpływa niekorzystnie na dyski i mięśnie odcinka szyjnego kręgosłupa oraz wywołuje bóle rąk i ramion PRAWIDŁOWA POZYCJA SIEDZENIA Prawidłowa pozycja pracy charakteryzuje się wyprostowaną sylwetką. W czasie pracy nie skręcamy tułowia, szyi ani głowy, i nie pochylamy się do przodu. Oś symetrii tułowia jest prosta. Taka wybalansowana pozycja nie obciąża naszych stawów ani mięśni. Wyprostowana pozycja siedzenia Siedzisko krzesełka jest pochylone nieznacznie do tyłu a oparcie podpiera kręgosłup. Tej pozycji lekarze używają gdy rozmawiają z pacjentem lub kiedy pole operacyjne jest łatwo dostępne. W w/w pozycji wykonanie bardziej skomplikowanych zabiegów jest niemożliwe. Przednio pochylona pozycja siedzenia Tradycyjne siedziska krzesełek nie posiadają regulacji kąta nachylenia siedziska. Gdy pochylamy się do przodu, aby zajrzeć pacjentowi do jamy ustnej mamy trudność utrzymać plecy w balansie, ponieważ kąt między biodrami a tułowiem jest zbyt mały, ta sytuacja powoduje przeciążenie przodu dysków międzykręgowych. Kiedy zaistnieje potrzeba pochylenia się nieznacznie do przodu, szansa na utrzymanie prawidłowej krzywizny lędźwiowej jest większa, gdy 6

7 siedzimy na krzesełku z możliwością regulacji kąta nachylenia siedziska. Pochylając siedzisko fotelika do przodu zwiększamy kąt między biodrami a tułowiem uzyskujemy bardzo wygodną wybalansowaną pozycję siedzenia. W pozycji tej biodra są pochylone nieznacznie do przodu i w zależności od długości bioder lekarza, powinien on siedzieć o 5-12 cm wyżej. To znaczy, że dentyści o wzroście wyższym niż 180 cm muszą używać ekstra wysokich krzesełek o wysokości siedzenia min. 55 cm. Aby dentysta siedział stabilnie na krzesełku z siedziskiem pochylonym do przodu, ważne jest, by miało ono małe wklęśnięcie, które zapobiega ześlizgiwaniu się do przodu. Boczny obraz kręgosłupa pokazuje krzywiznę kręgosłupa lędźwiowego która musi być skierowana do tyłu, kręgi piersiowe do przodu, a kręgi szyjne nieznacznie do tyłu. W tej pozycji plecy są w równowadze i nacisk na dyski międzykręgowe jest równomierny. * Mniejszy nacisk na przednie części dysków międzykręgowych redukuje ryzyko wypadnięcia dysku. * Plecy są w równowadze i mięśnie pleców mniej się męczą * Mniejszy nacisk na części brzuszne. * Swobodniejszy ruch klatki piersiowej i przepony, pozwala nam na łatwe i swobodne oddychanie. * Gdy siedzimy w zgarbionej pozycji, wzmaga się napięcie mięśni unoszących ramiona. Przez utrzymanie krzywizny lędźwiowej, łatwiej jest utrzymać opuszczone i cofnięte ramiona, pozycja ta zapobiega naprężeniu i unoszeniu barków. Prawidłowa wybalansowana postawa zapobiega innym przypadłością, takim jak bóle szyi i głowy. W końcowym efekcie zapobiega uszkodzeniu dysków kręgosłupa. 7

8 Dentyści powinni stosować dwie pozycje siedzenia ; jedną z siedziskiem krzesełka lekko odchylonym do tyłu drugą z siedziskem krzesełka pochylonym do przodu, tzn. że krzesełko powinno mieć regulowany kąt nachylenia siedziska i oparcia. Zdefiniowaliśmy, co rozumiemy poprzez dobrą pozycję siedzenia w czasie pracy. W dalszej części dopasujemy możliwości położenia fotela pacjenta do naszej prawidłowej pozycji siedzenia. 3. DOBRE POLE WIDZENIA 3.1. Dystans wzrokowy. Niektórzy stomatolodzy ustawiają taką wysokość fotela, by mieć możliwość pracy z przedramionami ułożonymi w pozycji poziomej. W zasadzie ta pozycja jest idealna, ale gdy przeprowadzamy zabieg wymagający dużej dokładności dystans wzrokowy jest zbyt duży i musimy nachylić się nad polem operacyjnym. Dla większości ludzi optymalna odległość wzrokowa wynosi ok. 25 cm, Przy tej odległości uzyskujemy maksymalną precyzję pracy, która nie jest zawsze konieczna, co więcej praca z bliskiej odległości przez cały czas wymaga wysiłku. Zgodnie z zasadami odległość dla pracy z wysoką precyzją odległość wzrokowa powinna wynosić 30 cm. Gdy wymagana jest maksymalna dokładność odległość powinna wynosić 25 cm. Gdy wymagania związane z dokładnością pracy są niższe np. podczas skalingu, odległość wzrokowa może wynosić cm. Jeżeli odległość wzrokowa jest zbyt duża, dentysta aby 8

9 osiągnąć precyzyjny wgląd w pole operacyjne jest zmuszony pochylać się do przodu, co niekorzystnie wpływa na jego szyję i plecy. Jak osiągnąć prawidłową odległość wzrokową, bez pochylania się? Życzylibyśmy sobie dopasować pozycję pracy z jej komfortem. Możemy to osiągnąć poprzez podniesienie fotela pacjenta, zmniejszając odległość wzrokową do momentu, w którym będziemy dobrze widzieć bez pochylania się. Tzn., że lekarz o wzroście powyżej 180 cm, potrzebują aby fotel pacjenta podnosił się przynajmniej na wysokość 85 cm Kierunek wzrokowy Odpowiednia odległość wzrokowa nie wystarczy do dobrego wglądu w pole operacyjne. Ważne jest też, aby mieć możliwość patrzeć patrzenia w dobrym kierunku. Widzimy dobrze, gdy możemy dostrzec: powierzchnie wszystkich zębów wszystkie ubytki pod każdym kątem tak dużo jak to tylko możliwe bez użycia lusterka z potrzebną precyzją Jeżeli chcemy siedzieć wygodnie, mając przy tym dobry wgląd w pole operacyjne nie możemy mocno pochylać się do przodu oraz skręcać kręgosłup. W jaki sposób możemy wygodnie siedzieć z jednoczesnym dobrym wglądem w pole operacyjne, bez nachylania się i skręcania kręgosłupa? 3.3. Związek pomiędzy kierunkiem wzrokowym stomatologa a pozycją pracy 9

10 Chcielibyśmy pracować w pozycji wyprostowanej i jeśli to możliwe bez użycia lusterka. Chcielibyśmy również mieć dobre pole widzenia z różnych kierunków. Możemy to osiągnąć przez zmianę pozycji pracy od godz. 9.oo do godz. 12.oo, ponieważ tylko wtedy możemy zmienić kierunek widzenia bez skręcania szyi i pleców Bezpośrednie i pośrednie widzenie Bezpośrednie widzenie ma zawsze pierwszeństwo, lecz jeśli mogłoby to prowadzić do złej pozycji pracy powinniśmy użyć lusterka. Zatem lusterko jest środkiem, który zapobiega złej pozycji pracy Optymalne pole widzenia przy leżącym pacjencie Wgląd w jamę ustną pacjenta jest ograniczony poprzez policzki i wargi. Jeśli pacjent znajduje się w pozycji siedzącej, jest rzeczą niemożliwą dokładne obejrzenie całej jamy ustnej. Lepszy wgląd w pole operacyjne, nawet bez użycia lusterka, jest wtedy gdy pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Dlatego powinniśmy postarać się położyć pacjenta. Jeśli w takiej pozycji czuje on dyskomfort, to powinniśmy go do niej stopniowo przyzwyczajać Cztery pozycje ułożenia głowy pacjenta Zmiana położenia głowy następuje przez zmianę pozycji zagłówka. Głowa pacjenta może być obracana na boki oraz skierowana do tyłu i do przodu. 10

11 3.7. Ustawienie zagłówka fotela Dobry zagłówek fotela podpiera kark pacjenta i umożliwia ustawienie głowy w czterech wyżej omówionych pozycjach. Podparcie musi być zarówno stabilne jak i wygodne. Najlepszy w tym celu jest zagłówek, który można regulować do góry i w dół. Zagłówek dwuprzegubowy stwarza więcej możliwości niż jednoprzegubowy. Głowa pacjenta może być całkowicie uniesiona do przodu, przez co mięśnie gardła zostają rozluźnione, a pacjent może bardziej rozszerzyć ustata pozycja poprawia pole widzenia. Dla pacjenta jest to bardziej komfortowa pozycja, przez co wizyta u stomatologa staje się mniej uciążliwa Idealne usytuowanie lampy operacyjnej Optymalne oświetlenie pola pracy otrzymamy jeśli kąt padania światła z lampy operacyjnej i kąt widzenia pola operacyjnego są sobie równe. Lampa operacyjna powinna znajdować się 10 cm nad głową lekarza i jak najbliżej jego czoła. W ten sposób przy pracy z lusterkiem światło od niego odbite oświetla nam pole operacyjne. 11

12 3.8. Jak można optymalnie wykorzystać pozycję pracy i ustawienie głowy pacjenta Optymalne możliwości wglądu w pole operacyjne dentysta może uzyskać poprzez kombinację 4 pozycji pracy ( na godz. 9 oo,10 oo,11 oo,12 oo ) z czterema pozycjami głowy pacjenta ( w dół, w górę, w lewo i w prawo). Pozycja pracy na godz. 9 oo Pozycja ta jest sprzyjająca do pracy z asystą. Umożliwia asystentce zbliżenie się do pacjenta, przez co uzyskuje ona dobry wgląd w pole operacyjne. Jeśli pacjent odchyli głowę do tyłu, pozycja pracy na godz. 9 oo sprzyja pracy z górną szczęką. Jeśli lekarz bezpośrednio nie widzi pola pracy, możliwe jest użycie lusterka. Pozycja pracy na godz. 10 oo Jeśli pacjent nie jest w stanie szeroko otworzyć ust, ta pozycja jest idealna aby zobaczyć trzonowce żuchwy. Pozycja pracy na godz. 11 oo Czym bliżej pozycji pracy na godz. 12 oo, tym lepiej otrzymać całkowity obraz zębów żuchwy. Jednak tylne zęby żuchwy są widoczne lepiej w pozycji na godz. 11 oo. ( dentysta musi uważać, aby za bardzo nie pochylać się do przodu). Jeśli pracujemy z górną szczęką posługując się lusterkiem, to przy pozycji pracy na godz. 11 oo jest łatwiejsze podtrzymywanie prawą ręką szczęki. Pozycja pracy na godz. 12 oo Tej pozycji pracy używamy do opracowywania przedtrzonowców, kłów i siekaczy żuchwy, jak również do skalingu żuchwy. Umożliwia nam dobre pole 12

13 widzenia i prawidłową pozycję pracy. Jeśli zęby przednie żuchwy są przechylone do środka, to do skalingu używamy lusterka Wymagania związane z miejscem pracy Aby lekarz mógł komfortowo pracować w pozycji na godz.12 oo, odległość asystora od zagłówka musi wynosić przynajmniej 60 cm, a nie jak w większości przypadków 45 cm. Położenie sterownika nożnego Oczywiście w pozycji pracy na godz. 9 oo lekarz również musi pracować komfortowo, tzn. że sterownik nożny nie powinien znajdować się po prawej stronie fotela lecz po lewej. Sterowanie dźwignią sterownika nożnego następuje przy użyciu prawej stopy. Dzięki takiemu położeniu sterownika nożnego z lewej strony tylnego ograniczenia fotela lekarz może bez przeszkód zmieniać pozycję pracy od godz. 9 oo do 12 oo. Pracując na pozycji godziny 12 oo lekarz do sterowania sterownikiem nożnym może użyć swojej lewej stopy. Sterownik nożny umieszczony jest w stałym i staje się środkiem części okręgu wykreowanym przez pozycje pracy od godziny 9 oo do 12 oo. 13

14 Tylko to stałe umiejscowienie sterownika nożnego w jednym miejscu gwarantuje, że przy zmianie pozycji nie trzeba go przemieszczać. Aby zapewnić optymalną ilość miejsca dla sterownika nożnego, podstawa fotela z tyłu powinna być krótka a przełączniki do regulacji fotela małe Jednocześnie dobrze siedzieć i dobrze widzieć Opisaliśmy metodę pracy, która gwarantuje dentyście dobre pole widzenie i wygodną pozycję siedzenia. 4 pozycje pracy lekarza ( od godz do12.00 ) w konfiguracji z : 4 położeniami głowy(do przodu, do tyłu i na boki) 2 pozycjami siedzenia( siedzisko fotelika nachylone do przodu lub do tyłu) odpowiednią odległością wzrokową. (od 25 cm do 40 cm) Ta metoda pracy jest możliwa do zrealizowania, jeśli otoczenia miejsca pracy lekarza na to pozwala. 14

15 4. DOBRA PRACA Z ASYSTĄ Wielu lekarzy pracuje w bardzo zestresowany sposób. Aby osiągnąć końcowy efekt swojej pracy, często muszą się odwracać, sięgać po coś, przez co przerywają swoją koncentrację. Rozpraszają się nieraz 100 x na godzinę. Niżej opiszemy jak lekarz może zwiększyć efektywność swojej pracy przy zwiększonym poziomie koncentracji oraz jakie warunki musi przy tym spełniać otoczenie jego miejsca pracy. Główne założenia efektywnego sposobu pracy to: spojrzenie skierowane na pole operacyjne ręce skierowane na pole operacyjne koncentracja skierowana na pole operacyjne, z tego wynika, że aby zwiększyć efektywność pracy, stomatolog powinien pracować z asystą Spojrzenie skierowane na pole operacyjne Aby to zagwarantować instrumenty i narzędzia muszą się znajdować się w zasięgu ręki i pola widzenia dentysty, aby nie odwracał on swojej uwagi od pola operacyjnego. 15

16 Konwencjonalne ustawienie konsolety unitu po prawej stronie fotela jest ergonomicznie nieuzasadnione, ponieważ zakłóca koncentracje lekarza na przeprowadzanym zabiegu. To ustawienie konsolety unitu jest dla niego niewygodne, gdyż instrumenty częściowo znajdują się zanim. Dlatego też, konsoleta z instrumentami powinna znajdować się jak najbliżej pacjenta, t nad jego klatką piersiową. W wyniku takiego umiejscowienia konsolety unitu dentysta ma łatwy dostęp do instrumentów, i nie musi odrywać wzroku od pola operacyjnego. Wokół fotela musi znajdować się dostateczna ilość wolnej przestrzeni umożliwiającej przyjęcie przez lekarza wszystkich pozycji pracy. Podczas zabiegu dentysta używa różnych narzędzi, dlatego też praca z asystą umożliwia lepszą koncentrację na pacjencie. Kiedy lekarz nie odwraca wzroku od pola operacyjnego, nie męczy się i może dłużej pracować pozostając skoncentrowanym Ręce skierowane na pole operacyjne 16

17 Jeśli ręce lekarza i jego wzrok skierowane są na pole operacyjne, to wszystkie potrzebne instrumenty i narzędzia muszą być w zasięgu jego ręki, tzn. blisko głowy pacjenta lub muszą być tak usytuowane, aby asystentka mogła je dosięgnąć i podać lekarzowi. Wszystkie te uwarunkowania stawiają wymagania, dotyczące otoczenia pracy asystentki. Wymagania dotyczące otoczenia pracy asystentki Jeżeli wymianą instrumentów unitu tj. wiertła, kątnice itp. zajmuje się asystentka to konsoleta unitu z rękawami nie może znajdować się po prawej stronie fotela. Konsoleta unitu musi znajdować się centralnie pomiędzy dentystą a asystentką. Łatwo dostępny musi być także moduł ssaka i ślinociągu, aby asystentka mogła go używać prawą ręką i jednocześnie lewą ręką asystować lekarzowi w trakcie zabiegu np.dbać o czystość lusterka oczyszczając go sprayem z dmuchawki. Umieszczenie ssaka i ślinociągu oraz dmuchawki przy bloku spluwaczki jest ergonomicznie nieuzasadnione. Lekarz i asystentka muszą mieć wygodny dostęp do narzędzi podręcznych. Tacka na te instrumenty może być podwieszona pod konsoletą unitu, lecz z punktu widzenia ergonomii nie jest to idealne rozwiązanie, ponieważ aby dosięgnąć instrumentu trzeba podnosić ramię w górę. Najkorzystniej jest umieścić instrumenty podręczne na prawo od asystentki, a dokładniej pomiędzy lekarzem a asystentką. Asystentka potrzebuje asystor lub meble, których wysokość przystosowana jest do pracy w pozycji siedzącej. Meble kuchenne bardzo często wykorzystywane w gabinetach są przystosowane do pracy w pozycji stojącej a nie siedzącej. Asystor do pracy dla asystentki siedzącej musi znajdować się w odległości 20 cm od zagłówka fotela pacjenta po jego lewej stronie, lecz aby lekarz mógł pracować w pozycji na godz. 12 oo potrzebuje 60 cm. wolnej przestrzeni bezpośrednio za zagłówkiem fotela. Aby pogodzić te dwie różne sytuacje zaprojektowano moduł meblowy ErgoFlex, który opiszemy w dalszej części raportu. 17

18 Materiały i narzędzia potrzebne do zabiegu muszą być łatwo dostępne dla asystentki, aby ta nie musiała opuszczać swojego miejsca. Materiały te powinny być skoncentrowane blisko niej. Do tego celu należy maksymalnie wykorzystać powierzchnie asystora pod blatem i nad nim. Wybalansowane instrumenty i wąska konsoleta unitu Aby zapobiec dźwiganiu instrumentu z rękawem przez lekarza, ramiona rękawów muszą być odpowiednio wybalansowane. Nie mogą one ciągnąć rękawa do tyłu. Rękawy zaopatrzone w system blokujący nie są uzasadnione ergonomicznie ponieważ wykonujemy dodatkowy ruch w celu ich zablokowania oraz musimy dźwigać cały ciężar rękawa i instrumentu. Rękawy redukujące ciężar instrumentu sprawiają, że instrument leży na ręce. To daje wrażenie subtelnego dotyku, zwiększa pewność uchwytu i czucie podczas precyzyjnych zabiegów. Ponadto konsoleta unitu nie może być zbyt szeroka, gdyż utrudnia to sięganie po zewnętrzne instrumenty. Kiedy dentysta pracuje z unitem usytuowanym po prawej stronie fotela dźwiga on całkowitą masę instrumentu wraz z rękawem. To może być przyczyną schorzenia zwanego zespołem cieśni nadgarstka. 18

19 4.3 Współpraca lekarza z asystentką. Nie zawsze lekarz pracuje z asystentką. Jeśli dentysta wybierze pomiędzy pracą samodzielną a pracą z asystą, musi on rozważyć koszty związane z asystentką oraz korzyści z tego płynące. Praca z asystentką ma na pewno zalety: mniejsze zmęczenie przez podział pracy zwiększona koncentracja podczas pracy skracanie czasu zabiegu; przyjemniejsze wrażenie dla pacjenta, przez co może się on rozluźnić, a to wpływa korzystnie na zabieg; Niżej spróbujemy krytycznie przyjrzeć się tradycyjnej współpracy asystentki z lekarzem. Tradycyjna współpraca Bardzo często asystentka siedzi zbyt daleko od pacjenta, trzyma ssak jedną ręką a druga ręka jest nie wykorzystana. 19

20 W międzyczasie lekarz wykonuje następujące czynności: 1) Podnosi i układa instrumenty podręczne 2) Podnosi i obsługuje dmuchawkę 3) Pobiera waciki, zanurza je w dezynfektorze i umieszcza w jamie ustnej 4) Wymienia rolki ligniny 5) Wybiera wiertło, zmienia je i zużyte odkłada. 6) Wymienia końcówki 7) Płucze sprayem jamę ustną pacjenta. Z punktu widzenia ergonomii, można nazwać tę metodę pracą samodzielną z asystentką ssakiem. W porównaniu z pracą bez asysty, różnica jest minimalna. Jak można zoptymalizować współpracę lekarza z asystentką? Obowiązki asystentki to: obsługa ssaka i ślinociągu; odsuwanie warg, policzków i języka; wymiana instrumentów, materiałów itp. i ich podawanie lekarzowi; * dbanie o czystość lusterka w trakcie zabiegu 20

21 Moduł ssaka i ślinociąg Kiedy asystentka trzyma ssak prawą ręką, lewą wolną ręką powinna obsługiwać dmuchawkę. Jeśli jest to potrzebne, płucze ona sprayem usta pacjenta przez co czuje się on odświeżony. W czasie zabiegu może ona osuszać ubytek. Jeśli lekarz pracuje z lusterkiem, może ona utrzymywać je w czystości przy użyciu dmuchawki. Wymiana instrumentów Ważną czynnością jest wymiana i podawanie instrumentów przez asystentkę, dlatego lekarz nie musi odwracać uwagi od pola operacyjnego co jednocześnie podnosi jego koncentrację i skraca czas zabiegu. Asystentka oprócz wymiany instrumentów podręcznych, może się zająć wymianą instrumentów unitu, np.: kątnicy, turbiny, itp. Stan emocjonalny pacjenta podczas zabiegu. W trakcie tradycyjnego zabiegu gdy lekarz pracuje samodzielnie pacjent często odczuwa u dentysty niepokój wynikający z częstego odwracania jego uwagi od pola operacyjnego. Podczas pracy na 4 ręce, pacjent będzie odczuwał pełną uwagę skupioną na swojej osobie. Pacjent będzie miał oraz profesjonalnego zespołu z dużym doświadczeniem w pracy. 21

22 Można zadać sobie pytanie: czy zestresowany lekarz może uspokoić swojego pacjenta?. Spokój można przenieść na drugą osobę, jeśli się samemu nim emanuje. Jest rzeczą ważną takie uformowanie fotela pacjenta, aby mógł on komfortowo leżeć w trakcie zabiegu, oraz by w szczególności jego ramiona były podparte. Jest to zagwarantowane przy fotelu, w którym oparcie jest na tyle szerokie, że podpiera ramiona zapobiegając ich opadaniu, tak jak pokazano na rysunku. Często słyszymy opinie, że pacjent boi się wyeksponowanych nad nim instrumentów, lecz jest to tylko odczucie lekarza. Wbrew pozorom pacjenci rzadko reagują negatywnie na instrumenty położone nad nimi, gdyż znajdując się w pozycji leżącej nie widzą ich. Gdy przesuniemy konsoletę unitu w stronę asystentki, to pacjent nie ma żadnych problemów, aby usiąść lub wstać z fotela, nie widzi również instrumentów. 22

23 4.4. Podsumowanie. Procedura pracy na cztery ręce daje nam możliwość zrelaksowania się, oraz pracy w dogodnej pozycji. Asystentka bierze na siebie dużą część czynności. Dzięki temu dentysta jest w stanie dokładniej pracować i pozostawać skoncentrowanym bez przerw w pracy. Rzadko odrywa wzrok oraz ręce od pola operacyjnego. Praca staje się mniej męcząca. Zapobiegamy częstym przerwom w pracy, eliminując odwracanie wzroku od pola operacyjnego lub sięganie po instrumenty. Zabieg staje się krótszy, a lekarz wykonuje go będąc bardziej rozluźnionym. 5. Dobra praca bez asystentki. 23

24 Pozycja siedzenia, kierunki wzrokowe, odległość wzrokowa, pozycja pracy i inne sprawy dotychczas omawiane odnoszą się do pracy samodzielnej jak i na 4 ręce. Rozdział Dobra praca, spojrzenie skierowane na pole operacyjne. Ręce skierowane na pole operacyjne, jest również ważny przy pracy samodzielnej. Problem pracy samodzielnej pojawia się w momencie, gdy przeprowadzany zabieg wymaga obecności drugiej osoby. Od lat praca na cztery ręce jest preferowana i stosowana przez wielu lekarzy. Wynika to z faktu, że stała obecność asystentki oraz jej pomoc przy fotelu pacjenta zmniejsza ilość obowiązków wykonywanych przez lekarza Dlaczego solo? Z jakiego powodu dentysta chce pracować samodzielnie? poprzez działania profilaktyczne, zabiegi mogą być proste i mniej skomplikowane. To może być bardziej atrakcyjne dla pracy samodzielnej. Ilość pacjentów jest zbyt mała aby zatrudniać pomoc. Dlatego też lekarz decyduje się na redukcję kosztów związanych z utrzymaniem gabinetu poprzez pracę samodzielną. Zmniejszenie ilości personelu może wpłynąć na bardziej elastyczne prowadzenie gabinetu związane z godzinami otwarcia i urlopami. dentysta może przez dłuższy lub krótszy okres czasu pracować samodzielnie, a jego asystentka w tym czasie wykonuje inne obowiązki w gabinecie. Może Lekarz czuje się bardziej komfortowo pracując solo. 24

25 5.2. warunki,które muszą być spełnione przy pracy solo. Wszystkie czynności, które są wykonywane razem przez dentystę i asystentkę, muszą być teraz wykonywane przez samego lekarza, przez co zwiększa się natężenie pracy wykonywanej przez dentystę. Gdy lekarz pracuje solo, to czynności związane z przygotowaniem materiałów i przygotowaniem instrumentów oraz obsługa ssaka jak i dmuchawki należą do jego obowiązków, dlatego ważne są: *metoda pracy *wyposażenie *warunki pracy, które gwarantują jakość pracy i kompensują brak asysty. Bardzo ważne jest, by do minimum ograniczyć odwracanie wzroku oraz podnoszenie instrumentów. 25

26 Jednym z wymogów przy pracy solo, jest by lekarz wszystkie instrumenty i materiały miał w zasięgu ręki Posługiwanie się instrumentami. W zasadzie nie ma żadnej różnicy przy pracy solo lub na cztery ręce. Konsoleta unitu z instrumentami musi być położona jak najbliżej głowy pacjenta i niezależnie od pozycji pracy lekarza musi on mieć je w zasięgu ręki bez odwracania wzroku przy ich podnoszeniu. Wymiana wierteł, kątnic i instrumentów odbywa się lewą ręką, dlatego te rzeczy muszą być położone w zasięgu lewej ręki Obsługa ssaka. 26

27 Gdy węże ssaka zamocowane są przy spluwaczce jest to bardzo niewygodne dla lekarza, musi on się przechylać nad pacjentem aby móc ich dosięgnąć. Rękaw ssaka musi być łatwo dostępny dla dentysty. Nawet przy pracy na godz. 9oo. Ślinociąg umieszczamy w przeciwnym kąciku ust. Dentysta może go podtrzymać lewą ręką. Lekarz może używać trzeciej ręki do podtrzymania ślinociągu, który blokuje w na odpowiedniej długości w uchwycie i jednym z palców sterować nim. Aby odsunąć policzki i wargi pacjenta oraz jego język stosujemy różne metody. Policzek można odsunąć przy pomocy wacika. Język pacjenta można odsunąć przy pomocy końcówki ssaka. Dostępne są również podtrzymywacze języka i policzków zamocowane na ślinociąg. Lekarz może również nauczyć się trzymać ssak i lusterko w jednej ręce jednocześnie umieszczenie instrumentów podręcznych. 27

28 Posługiwanie się instrumentami podręcznymi jest uciążliwe, kiedy te są umieszczone po prawej stronie, szczególnie przy pozycji pracy na godz. 9oo i10oo. Instrumenty podręczne można umiejscowić na tacce pod konsoletą unitu, i dlatego konsoleta unitu musi być umieszczona od 6-8 cm nad pacjentem. Instrumenty na tacce powinny leżeć oddalone od siebie o 4 cm, wpływa to na ich liczbę. Dodatkowe miejsce na instrumenty jest po lewej stronie obok głowy pacjenta, na jej wysokości. Kiedy lekarz podnosi instrument z tacki, powinien używać lewej ręki i podawać go do prawej. Wtedy prawa ręka pozostaje przy ustach pacjenta. Kiedy lekarz pracuje solo musi on mieć dostęp do materiałów i instrumentów, oraz małej aparatury, która normalnie jest dostępna dla asystentki ErgoFlex. 28

29 Kiedy lekarz pracuje na zmianę solo i z asystentką potrzebuje schowków, które może ze strony asystentki na swoją stronę i vice versa. Moduł ErgoFlex daje takie możliwości. Moduł organizacyjny ErgoFlex składa się z części dolnej i górnej, którą można obracać. Moduł górny składa się z trzech szuflad, jest w nim miejsce na mieszalnik amalgamatu, pojemniki na wiertła, cement itp. W skład modułu dolnego wchodzi blat i pięć szuflad. Jeśli lekarz pracuje z asystentką to moduł dolny i górny obracany jest w jej stronę, a kiedy pracuje solo to w jego. Przez to wszystkie potrzebne mu materiały ma w zasięgu ręki. Materiały bierze lewą ręką, a prawą trzyma przy ustach pacjenta Podsumowanie. Podczas pracy solo lekarz wykonuje czynności, które normalnie wykonuje asystentka. Dlatego praca solo stawia wysokie wymagania dla lekarza i jego otoczenia pracy. 29

30 Praca solo jest dla lekarza łatwiejsza, kiedy położenie jego instrumentów i materiałów znajduje się jak najbliżej pacjenta i jeśli sprzęt i jego obsługa nie wymagają dużego zaangażowania rąk. Jeśli lekarz pracuje na przemian solo i z asystą, to jego miejsce pracy musi być przystosowane do tych zmiennych warunków w ciągu kilku sekund. Przez co podnosi się efektywne wykorzystanie asystentki. 30