ZMIENNOŚĆI CENOWE NA RYNKACH ROLNYCH. Mariusz Hamulczuk SGGW

Transkrypt

1 ZMIENNOŚĆI CENOWE NA RYNKACH ROLNYCH Mariusz Hamulczuk SGGW

2 2 Wstęp Rola cen w gospodarce rynkowej, Funkcja celu uczestników rynku rolnego, Zmiany ceny jako źródło ekspozycji na ryzyko dochodowe (zmienność + ekspozycja = ryzyko), Wzrost zmienności cenowej na rynkach surowcowych i jego przyczyny, Cel przedstawienie charakterystyk zmienności cenowej na wybranych rynkach rolnych.

3 3 Zmienność a możliwości prognozowania cen Prognozowanie jako sposób ograniczenia ryzyka, Prognoza sąd indywidualny, Przewidywanie cen na podstawie prawidłowości obserwowanych w przeszłości, Dekompozycja (rozłożenie) cen na różne składowe (trend, wahania cykliczne, wahania sezonowe i wahania losowe), Cena = (Trend+Cykl) + Sezonowość + Losowość Y t =TC t *S t *I t

4 4 Zmienność cen a ryzyko Zmienność jest nieobserwowalna stąd ocena zmienności i ryzyka ma charakter porównawczy, Zmienność (stąd i ryzyko) - stała czy zmienna? Nie każdy rodzaj zmienności cenowej jest wyrazem ryzyka cenowego uczestnicy rynku przewidują, Szacując ryzyko należy brać pod uwagę zmienność związaną z nieprzewidywalnymi zmianami cen, Zmienność historyczna a zmienność oczekiwana.

5 5 Ceny pszenicy w Polsce na tle cen pszenicy w USA (PLN/100 kg) Ceny pszenicy - Polska Ceny pszenicy - USA (SRW) 20

6 6 Ceny pszenicy w Polsce i ich trend (PLN/100kg) Ceny pszenicy - Polska Trend i cykl Trend 20

7 7 Wahania cykliczne ceny pszenicy w Polsce 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,10 1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 Wskaźniki wahań cyklicznych cen pszenicy Cykl 43 miesiące

8 8 Wzorzec sezonowości cen pszenicy 1,06 1,04 1,02 1,00 0,98 0,96 0,94 0,92 Wskaźniki sezonowości cen pszenicy I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

9 9 Roczna zmienność cen pszenicy w Polsce (%) Zmienność cen pszenicy , ,56 0

10 10 Roczna zmienność ceny pszenicy w świecie (%) Źródło: Roache S. K What Explains the Rise in Food Price Volatility, IMF Working Paper.

11 11 Ceny skupu wieprzowiny w Polsce i w USA (PLN/kg) 7 6 Ceny wieprzowiny - Polska Ceny wieprzowiny - USA (Barrows and gilts)

12 12 Ceny wieprzowiny w Polsce i ich trend (PLN/kg) 6,5 6,0 5,5 5,0 Ceny wieprzowiny w Polsce Trend i cykl Trend 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0

13 13 Wahania cykliczne ceny wieprzowiny w Polsce 1,30 1,20 1,10 1,00 0,90 0,80 0,70 Wskaźniki wahań cyklicznych cen wieprzowiny Cykl 43 miesiące

14 14 Wahania cykliczne ceny pszenicy w Polsce 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,10 1,00 0,90 0,80 0,70 Wskaźniki wahań cyklicznych cen pszenicy Wskaźniki wahań cyklicznych cen wieprzowiny 0,60

15 15 Wzorzec sezonowości cen wieprzowiny 1,10 1,08 1,06 1,04 1,02 1,00 0,98 0,96 0,94 0,92 Wskaźniki sezonowości cen wieprzowiny I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

16 16 Roczna zmienność cen wieprzowiny w Polsce (%) Zmienność cen wieprzowiny , ,89 0

17 17 Ceny skupu mleka w Polsce na tle cen skupu w USA (PLN/100kg) Ceny skupu mleka - Polska Ceny skupu mleka - USA (All milk)

18 18 Ceny skupu mleka w Polsce i ich trend (PLN/100kg) Ceny mleka - Polska Trend i cykl Trend

19 19 Wahania cykliczne cen mleka w Polsce 1,30 1,20 1,10 1,00 0,90 0,80 0,70 Wskaźniki wahań cyklicznych cen skupu mleka Cykl (40 +67) miesiące

20 20 Wzorzec sezonowości cen wieprzowiny 1,06 1,04 Wskaźniki sezonowości cen mleka 1,02 1,00 0,98 0,96 0,94 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

21 21 Roczna zmienność cen skupu mleka w Polsce (%) , , Zmienność cen mleka

22 r t 22 Czy prognozowanie ogranicza ryzyko? Średnia roczna zmienność cen z lat (%) Z prognozowaniem Bez prognozowania Mleko Wieprzowina Pszenica

23 23 Podsumowanie 23 Poziom cen krajowych jest funkcją cen światowych sytuacja wewnętrzna ma niewielki wpływ na ceny, Uczestnicy rynku przewidują stąd nie każdy przejaw zmienności cen jest bezpośrednio związany z ryzykiem, Prognozowanie tylko w niewielkim stopniu umożliwia ograniczenie ryzyka cenowego, Zmienność co za tym idzie ryzyko cenowe ulega zmianom w czasie, Wzrost zmienności cen obserwuje się przede wszystkim na rynku zbóż, Przyczyny wzrostu zmienności i ryzyka: polityka ekonomiczna (handlowa, energetyczna), niski stan zapasów, zmiany kursów walutowych czy spekulacja.

24 Dziękuję za uwagę 24