Sektor wina w Portugalii

Transkrypt

1 Sektor wina w Portugalii Sektor wina należy do strategicznych sektorów Portugalii. W 2011 r. krajowy eksport win wzrósł do 695 mln euro, reprezentując tym samym 1,6% całkowitej wartości eksportu krajowego (42,37 mld euro) oraz 66% produktów z kategorii napoje, napoje alkoholowe i ocet (1,02 mld euro) - według danych opublikowanych przez Instytut Winnic i Wina (Instituto da Vinha e do Vinho). Do wspomnianego wzrostu przyczyniły się przede wszystkim bardzo dobre wyniki sprzedaży win niemusujących (+10% pod względem wartości, +22% w obrotach), zwłaszcza, iż w kategorii likierów w roku 2011 odnotowany został spadek (-3,3% pod względem wartości i -3,4% w obrotach), spowodowany głównie redukcją w eksporcie win Porto i Madeira. Pomimo tego zmniejszenia obrotów nie zarejestrowano negatywnych oscylacji w zakresie średniej ceny w przypadku wina Porto - zmiana wyniosła -0,5%, a wina Madeira ostatecznie wzrosła o 12,3%. Import wina do Portugalii zarejestrował znaczny spadek w ostatnich latach, tj. między 2009 a 2011 rokiem ze 100 do 79 mln euro. Do głównych dostawców Portugalii od lat należą Hiszpania, Włochy i Niemcy. Również od wielu lat nie zmieniają się najważniejsze rynki zbytu win portugalskich. W 2011 roku zaliczały się do nich Angola, Francja, Niemcy, Wielka Brytania, USA i Brazylia. Wszystkie te kraje zwiększyły ilość importowanego wina z Portugalii. Udział Francji wzrósł o 32,2%, Angoli 27,9%, Niemiec 16,4% a Brazylii 14,1%. Mniejszy wzrost odnotowały Wielka Brytania +4,7% oraz USA +2,1%. Również rynek chiński wykazał się bardzo interesującym wzrostem importu wina z Portugalii, tj. 123% w porównaniu do 2010 r. Pod względem wartości eksportowanego towaru jedynie Wielka Brytania i USA odnotowały spadki, odpowiednio o -2,6% oraz -4,1%, natomiast pozostałe z ww. krajów wykazują jej zwiększenie. Przewodzi Angola ze wzrostem +30,6%, następnie Brazylia +18,7%, Francja +6,8% oraz Niemcy +5,5%. Warto zaznaczyć, że wg danych Komisji ds. Uprawy Winnej Regionu Tagu (Comissão Vitivinícola Regional do Tejo) w 2011 roku region, który odnotował największy wzrost pod względem eksportu i sprzedaży zagranicznej był region Tejo (Dolina Tagu), który zwiększył swoje wyniki o 28% w stosunku do roku poprzedniego i wyeksportował 43% całości wyprodukowanego wina. Wzrost ten był silnie uwarunkowy zwiększeniem się całkowitego eksportu o 74% (Unia Europejska, kraje trzecie), co odpowiada sprzedaży 6,7 mln butelek na rynkach zagranicznych. Do głównych importerów win z regionu Tejo zalicza się m.in. Szwecja, która w 2011 r. nabyła o 494% litrów więcej, lokując się na 2. miejscu wśród najważniejszych światowych klientów tego regionu. Na czele utrzymuje się nadal Angola - rynek, którym ponownie odnotował wzrost importu win z Tejo o 60% w porównaniu do roku ubiegłego, podczas gdy swój import zwiększyły także Wielka Brytania - 81% oraz Chiny o 20%. Warto jednak wyróżnić trzy kraje, gdzie sprzedaż win portugalskich odgrywa strategiczną rolę.

2 Brazylia Brazylia jest czwartym największym rynkiem zbytu dla win portugalskich. W 2011 r. eksport wina z Portugalii do tego kraju wyniósł ok. 24 mln euro, prawie o 19% więcej aniżeli w roku poprzednim. W międzyczasie portugalscy producenci z niepokojem przyjęli wiadomość, że rząd brazylijski planuje zwiększenie podatków od importowanego wina z 27 do 55 %. Brazylia stała się w ostatnim czasie rynkiem bardzo atrakcyjnym dla eksporterów wina na świecie. Import wina do Brazylii wzrósł w 2011 r. w stosunku do 2010 r. o 28%. Po winie włoskim (wzrost importu o 58,57%) drugim najczęściej importowanym jest wino portugalskie (wzrost o 24,8%). Stany Zjednoczone Eksport wina portugalskiego do Stanów Zjednoczonych stale rośnie. W roku 2010 wzrósł o 6% a w 2011 r. o 7%. Dane za pierwsze miesiące bieżącego roku również potwierdzają tę tendencję. Stowarzyszenie ViniPortugal reprezentujące portugalskie firmy oraz sektor winny przewiduje zainwestować w tym roku głównie na dwóch rynkach - USA (2,5 mln euro) oraz Brazylii (1 mln euro). Rynek północnoamerykański reprezentuje także 16% portugalskiego eksportu vinho verde tzw. zielonego wina. Komisja Uprawy Winorośli Regionu Vinho Verde przeznaczyła na ten rok na inwestycję na rynku USA, największego zagranicznego konsumenta tego wina, 22% wynoszącego 3,4 mln euro budżetu, tj. 775 tys. euro. Pomimo, iż Portugalia ma pod tym względem dużego konkurenta - włoskie białe wino - to oferowany dobry stosunek jakości do ceny przyczynia się do tego, że wina portugalskie, w tym vinho verde, spotykają się z bardzo dobrym przyjęciem na tym rynku. Chiny Eksport win portugalskich do Chin w 2011 r. zwiększył się prawie dwukrotnie wynosząc 8,23 mln euro. Nie licząc win Porto i Madera eksport wzrósł o 91,7% w 2011 roku. W 2010 r. eksport win portugalskich do Chin wzrósł o 93% w stosunku do 2009 r. wynosząc 4,3 mln euro. Perspektywy na przyszłość są obiecujące, zwłaszcza, że do 2015 r. Chiny staną się jednym z największych konsumentów win na świecie. Jeszcze przed dziesięciu laty Chiny nie pojawiały się na liście 25 najważniejszych rynków zbytu portugalskiego wina. Dziś zajmują 13. miejsce, a w przypadku rynków pozaeuropejskich 5., zaraz po Angoli, USA, Brazylii i Mozambiku. Chiny to rynek rejestrujący ogromny wzrost w ostatnim czasie, pozostający priorytetowym dla Portugalii. Obecnie w największym chińskim mieście Szanghaju swoje biura posiadają trzy firmy portugalskie (Sogrape, Enoport i Enoforum). Eksport - Rynki zagraniczne - rok 2010 według rodzaju i opakowania Rodzaj Ilość Wartość wina/ hl 1000 % / litr % opakowanie Wino z ,6% 3,00 33,4% DOP* butelkowane ,7% 3,10 96,8% luzem ,3% 1,51 3,2% Wino z ,4% 2,37 22,0% IGP** butelkowane ,9% 2,44 91,7% luzem ,1% 1,77 8,3% 2

3 Wino ,8% 1,17 41,0% stołowe butelkowane ,1% 1,92 78,9% luzem ,9% 0,48 21,1% Wino ,7% 2,42 1,0% likierowe*** butelkowane ,3% 2,98 36,1% luzem ,7% 2,18 63,9% Wina ,8% 5,26 2,3% musujące butelkowane ,0% 5,26 100,0% Inne ,2% 1,48 0,2% wina**** butelkowane ,0% 1,76 78,2% luzem ,0% 0,95 21,8% Moszcz ,5% 0,74 0,2% luzem ,0% 0,74 100,0% Ogółem ,0% 1,76 100,0% butelkowane ,8% 2,42 87,6% luzem ,2% 0,60 12,4% * Denominação de Origem Protegida (DOP) - Onaczenia pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej ** Indicação Geográfica Protegida (IGP) - Chronione Oznaczenie Geograficzne ***Z wyjątkiem win likierowych z DOP Porto i Madera ****Inne wina obejmują wina musujące i wódki 3 według rynku zbytu i opakowania Rynek zbytu Ilość Wartość / hl % 1000 / litr / litr opakowanie Wspólnota , ,4% Europejska butelkowane , ,6% luzem , ,4% Kraje , ,2% Trzecie butelkowane , ,5% luzem , ,5% Inne rynki , ,4% butelkowane , ,6% luzem , ,9% Ogółem , ,0% butelkowane , ,6% luzem , ,4% * Z wyjątkiem win likierowych z DOP Porto i Madera

4 4 - udział głównych rynków zbytu Rynek zbytu Ilość Wartość hl % 1000 % / litr Angola , ,0 1,12 W. Brytania , ,6 2,96 Francja , ,6 1,13 USA , ,9 2,42 Niemcy , ,7 1,59 Brazylia , ,2 2,69 Kanada , ,5 3,13 Szwajcaria , ,5 2,34 Holandia , ,8 3,31 Belgia , ,5 2,93 Szwecja , ,3 2,66 Hiszpania , ,2 2,43 Dania , ,2 3,46 Luksemburg , ,0 2,50 Norwegia , ,5 1,95 Polska , ,5 2,40 Makau , ,3 2,54 Chiny , ,3 1,57 Włochy , ,2 2,62 Mozambik , ,2 0,57 Rep. Zielonego , ,1 0,90 Przylądka Wyspy Świętego , ,8 0,72 Tomasza i Książęca Gwinea Bissau , ,7 0,51 Finlandia , ,6 3,00 Japonia , ,5 2,31 Pozostałe rynki , ,1 2,63 Ogółem , ,0% 1,76 Eksport wina Porto Rynek zbytu hl 1000 hl 1000 hl 1000 Niemcy Austria Belgia Bułgaria Cypr Dania Słowacja Słowenia Hiszpania Estonia

5 Finlandia Francja Grecja Holandia Węgry Irlandia Włochy Łotwa Litwa Luksemburg Malta Polska Wielka Brytania Re. Czeska Rumunia Szwecja UE Ogółem Islandia Norwegia Szwajcaria Ogółem EFTA Inne Ogółem Europa Brazylia Kanada USA Inne Ogółem Amryka Hong Kong Japonia Makau Singapur Inne Ogółem Azja Afryka Południowa Angola Inne Ogółem Afryka Nowa Zelandia Inne Ogółem Oceania Wolne Strefy Ogółem

6 6 Eksport wina Madeira (VLQPRD) według kraju przeznaczenia Ilość (hl) Wartość (1.000 hl) Kraj zbytu Kraj zbytu Niemcy Niemcy Austria Austria Belgia/Luksemburg Belgia/Luksemburg Bułgaria 4 1 Bułgaria 0 3 Cypr Cypr 2 2 Dania Dania Hiszpania Hiszpania Finlandia Finlandia Francja Francja Grecja Grecja Holandia Holandia Irlandia Irlandia Włochy Włochy Łotwa Łotwa Inne Inne Polska Polska Wielka Brytania Wielka Brytania Rep. Czeska Rep. Czeska Szwecja Szwecja UE Ogółem UE Ogółem Australia Australia Brazylia Brazylia Kanada Kanada Chiny Chiny Korea Korea Dubaj Dubaj USA USA Japonia Japonia Makau 5 5 Makau Meksyk Meksyk Norwegia Norwegia Nowa Zelandia Nowa Zelandia Inne Inne Rosja Rosja Singapur Singapur Szwajcaria Szwajcaria Wenezuela Wenezuela Kraje Trzecie Kraje Trzecie Ogółem Ogółem Ogółem Ogółem Import wina w 2010 r. według rodzaju i opakowania Rodzaj Ilość Wartość wina/ hl % 1000 % /litr opakowanie Wino z , ,2 1,29 DOP* butelkowane , ,4 1,49 luzem , ,6 0,35 Wino z , ,7 0,51 IGP** butelkowane , ,3 0,69 luzem , ,7 0,37

7 7 Wino , ,3 0,35 stołowe butelkowane , ,0 0,45 luzem , ,0 0,32 Wino , ,0 0,53 likierowe*** butelkowane , ,8 2,63 luzem , ,2 0,33 Wina , ,3 3,69 musujące butelkowane , ,0 3,69 Inne , ,1 1,00 wina**** butelkowane , ,8 0,98 luzem 178 0,4 93 2,2 5,25 Moszcz , ,4 1,32 luzem , ,0 1,32 Ogółem , ,0 0,57 butelkowane , ,9 1,05 luzem , ,1 0,35 * Denominação de Origem Protegida (DOP) - Onaczenia pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej ** Indicação Geográfica Protegida (IGP) - Chronione Oznaczenie Geograficzne ***Z wyjątkiem win likierowych z DOP Porto i Madera ****Inne wina obejmują wina musujące i wódki według rynku zbytu i opakowania Rynek zbytu / Ilość Wartość opakowanie hl % 1000 % / litr Wspólnota ,8% ,8 0,57 Europejska butelkowane ,2% ,5 1,03 luzem ,8% ,5 0,35 Kraje Trzecie ,2% 989 1,2 3,60 butelkowane ,2% ,2 4,27 luzem ,8% 38 3,8 0,74 Ogółem ,0% ,0 0,57 butelkowane ,3% ,9 1,05 luzem ,7% ,1 0,35

8 8 - udział głównych rynków zbytu Rynek zbytu Ilość Wartość hl % 1000 % / litr Hiszpania , ,4 0,41 Włochy , ,1 2,33 Francja , ,4 10,16 Niemcy , ,2 2,82 Dania 599 0, ,9 13,08 Chile , ,4 3,14 Holandia 178 0, ,4 17,76 Nowa Zelandia 198 0, ,2 7,28 Belgia 73 0, ,1 16,05 Argentyna 400 0, ,1 2,79 Wielka Brytania 189 0, ,1 5,82 Pozostałe rynki , ,5 3,97 Ogółem , ,0 0,57 Produkcja wina w Portugalii Portugalskie winiarstwo ma długą tradycję. Prekursorem francuskiej klasyfikacji AOC (Appellations Contrôlées) była właśnie Portugalia, kiedy to w 1756 r. dekretem markiza de Pombal został utworzony pierwszy Oznaczony Region Produkcji Wina (Região Demarcada), czyli region upraw pozostający pod szczególnym nadzorem. To określenie stało się pierwowzorem dzisiejszego świadectwa pochodzenia wina. Oznaczone Regiony Produkcji Wina Regiões Demarcadas to regiony, gdzie wytwarza się wino wysokiej jakości, o specyficznych cechach, pochodzące z upraw winorośli hodowanej wyłącznie w tych regionach. Wina te oznakowane są symbolem nomenklatury unijnej VQPRD, obejmującym wina z symbolami DOC i IPR. DOC Denominação de Origem Controlada oznakowanie wina nadzorowanego pochodzenia - to określenie nadawane winom, których produkcja tradycyjnie związana jest z konkretnym regionem geograficznym i odpowiada określonym wymogom co do rodzaju gleby, szczepów winorośli, procesów produkcyjnych, zawartości alkoholu, czasu leżakowania, itp. IPR Indicação de Proveniência Regulamentada dowód pochodzenia produkcji według ustalonych przepisów, używany jest w przypadku win, które, mimo że charakteryzują się określonymi cechami, to muszą przez okres 5 lat utrzymać osiągniętą jakość, zgodnie z wymogami stosowanymi przy produkcji win o wysokiej jakości, co prowadzi w dalszej kolejności do przyznania mu symbolu DOC. Wina portugalskie charakteryzuje ogromna różnorodność: wina młode (białe i czerwone), wina dojrzałe (białe i czerwone), wina wzmocnione (Porto i Madera), wina deserowe (Carcavelos, Moscatel de Setúbal), wina musujące (białe i czerwone) i wina różowe. Portugalii udało się zachować bogactwo i oryginalność rodzimych szczepów winnych (kraj ten posiada ponad 300 szczepów endemicznych), dzięki czemu dzisiaj tak atrakcyjnie wyróżnia się na tle reszty Europy. Na przykład Touriga Nacional, Touriga Francesa i Tinto Cão to odmiany wykorzystywane nie tylko do produkcji wina Porto, ale także do produkcji znakomitych czerwonych win stołowych. Trincadeira Preta daje wyjątkowo soczyste, młode wino.

9 Innymi szlachetnymi szczepami są Tinta Roriz uprawiana na północy i Aragonês na południu. Na tym, bynajmniej, nie kończy się gama najlepszych, portugalskich czerwonych odmian o wyjątkowo wielkim charakterze. Arinto reprezentuje najszlachetniejszą białą odmianę. Znany jest także Bical, Encruzado, a do tego dochodzą jeszcze wielkie szczepy białych winogron z wyspy Madery. Ważną rolę w sektorze winnym w Portugalii odgrywa także produkcja wina z winogron ekologicznych ( Na wewnętrznym rynku Portugalii sprzedaż wina w 2011 roku wyniosła 485 mln euro, reprezentując tym samym spadek w wysokości 1,4% w stosunku do roku poprzedniego. Całkowita powierzchnia uprawy winnej w Portugalii zmniejsza się w ostatnich latach. W 2010 roku wynosiła 243 tys. ha, tj. o 1000 mniej niż w roku Region Trás-os- Montes, w którym odbywa się produkcja win Douro i Porto podlegających oznaczeniu pochodzenia, jest największy - liczył 68 tys. ha w 2010 r. blisko 29% całkowitej powierzchni. Region Beiras koncentruje ponad 24% całości powierzchni, następnie Minho 13% i Lizbona 11%. W produkcji krajowej wina w Portugalii ważną rolę odgrywają spółdzielnie reprezentujące 43% całkowitej produkcji Portugalii kontynentalnej, z której 60% stanowią wina, które mogą być certyfikowane. W latach 2010/2011 istniało 90 aktywnych spółdzielni, których produkcja wyniosła 3,1 mln hl wina. Ich liczba jednakże spada, w ostatnich 4 latach o 13%. Największą liczbę spóldzielni posiada region Beiras. Portugalia jest 5. największym europejskim producentem winogron biologicznych, posiadając 2600 ha powierzchni produkcyjnej tego owocu (więcej w Europie mają jedynie Włochy, Francja, Hiszpania i Grecja). Niemniej jednak ze 128 producentów tych winogron tylko 16 jest jednocześnie producentem wina (4 w regionie Tejo, 3 w Beiras/Dão, 3 w Minho, 2 w Douro i Lizbonie i 1 w Algarve i Alentejo). Produkcja z winogron biologicznych obejmuje nawet wino Porto. Do tej pory możliwy był handel produktem wino z winogron uzyskane metodami ekologicznymi, jako że nie istniało ujednolicenie w procesie produkcji tego specyficznego wina, tj. począwszy od winogrona do produktu końcowego. Dzięki nowym przepisom, już przy zbiorach z roku 2012 możliwe będzie wyróżnienie pomiędzy winem konwencjonalnym a ekologicznym. 9

10 10 Konsumpcja wina w Portugalii Rejestracja przez Instytut Winnic i Wina osób fizycznych i osób prawnych lub ich zgrupowań prowadzących działalność w sektorze wina jest obowiązkowa, zgodnie z dekretem z mocą ustawy nr. 178/99 z dnia 21 maja 1999 r., przy czym obowiązek ten nie stosuje się do regionów autonomicznych Madery i Azorów). Związane z nim administracyjne procedury postępowania określone są w Rozporządzeniu Nr 8/2000 z dnia 7 stycznia 2000r. Są zwolnione z tego obowiązku osoby fizyczne i prawne lub ich ugrupowania, którzy zajmują się wyłącznie produkcją lub handlem winem Porto, a także producenci i plantatorzy winorośli, których wielkość produkcji nie przekracza 4000 litrów rocznie i detaliści. Liczba aktywnych rejestrów według jednostki gospodarczą i regionu winiarskiego (Aktualizacja na dn. 7 czerwca 2011 r.) Minho Douro Beiras Tejo Lisboa Peninsula do Setubal Alentejo Algarve Ogółem Magazynierzy Gorzelinicy Rozlewnicy Eksporterzy/ importerzy Producenci octu winnego Handlowcy bez zakładu Przetwórcy Producenci Winiarze Trasos Montes Winiarze Rozlewnicy Ogółem

11 Portugalia- Regiony winiarskie 11

12 12 Rozwój produkcji (pod względem ilości) - według regionu winiarskiego REGION Minho Trás-os Montes Douro Beiras Dão Bairrada Beira Interior Inne podregiony Beiras Tejo Lizbona Península de Setúbal Alentejo Algarve Madera Azory Ogółem według kategorii win Kategoria wina 2007/ / / / hl % 1000 hl % 1000 hl % 1000 hl % Wino z oznaczeniem pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej (*) Wino likierowe z oznaczeniem pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej Wino z chronionym oznaczeniem geograficznym Wino z podaniem roku/ kasty ,1 26 0,4 Wino Ogółem (*) Zawiera wina musujące i półmusujące z oznaczeniem pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej źrodlo: IVV, I.P.

13 13 - według rodzaju i koloru Kategoria wina 2007/ / / /2011 Czerwone/ Białe różowe Czerwone/ Białe różowe Czerwone/ Białe różowe Czerwone/ Białe różowe Wino z oznaczeniem pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej (*) Wino likierowe z oznaczeniem pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej Wino z chronionym oznaczeniem geograficznym Wino z podaniem roku/ kasty Wino Ogółem (*) Zawiera wina musujące i półmusujące z oznaczeniem pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej źrodlo: IVV, I.P. Pozycja Portugalii jako producenta wina w UE i w świecie. Portugalia na tle krajów Unii Portugalia na tle światowej produkcji Europejskiej 2010/2011 (hl) 2007/2008 ( hl) 1. Włochy Włochy Francja Francja Hiszpania Hiszpania Niemcy USA Portugalia Argentyna Rumunia Chiny Grecja Niemcy Węgry Australia Austria Afryka Południowa Bułgaria Chile Słowenia Portugalia Rep. Czeska Inne kraje Inne kraje Ogółem UE Ogółem na świecie

14 14 Wina portugalskie są znane na całym świecie ze swojej doskonałej jakości i dobrej ceny. Prezydent Światowego Konkursu Brukseli, Baudouin Havaux, podkreślił podczas odbywającej się w Guimarães 19. Edycji Konkursu, że to właśnie wina portugalskie w ciągu ostatnich 10 lat poczyniły największy postęp pod względem oferowanej jakości. Wina portugalskie od wielu lat zdobywają wiele prestiżowych nagród, np. warto wymienić ostatnio przyznaną nagrodę dla najlepszego wina roku przez niemiecki magazyn Wein Wirtschaft dla wina Dialogo winiarni Nieport lub zdobyte podczas salonu Expovinis w São Paulo w Brazylii nagroda na najlepsze wino dla Casa de Santa Vitoria Touriga Nacional z regionu Alentejo oraz w kategorii win słodkich wzmacnianych dla Medium Rich Soingle Harvest z Madery. Do opracowania wykorzystano dane Instytutu Winnic i Wina (Instituto da Vinha e do Vinho). Opracowanie: Elżbieta Siuta Correia Ekspert POIG, WPHI Lizbona