Przegląd metod pomiaru obciążenia zadaniowego operatora w badaniach z wykorzystaniem symulatorów

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Przegląd metod pomiaru obciążenia zadaniowego operatora w badaniach z wykorzystaniem symulatorów"

Transkrypt

1 MERKISZ Jerzy 1 MARKOWSKI Jarosław 2 FUĆ Paweł 3 GALANT Marta 4 Przegląd metod pomiaru obciążenia zadaniowego operatora w badaniach z wykorzystaniem symulatorów WSTĘP Dążenie do poprawy bezpieczeństwa na drogach przyczynia się do prac nad poprawą zdolności kierowców oraz poznania przyczyn i zależności opisujących ich zachowanie. Badania wykorzystujące symulatory pozwalają na analizowanie różnych zdarzeń niepożądanych, których symulacja w rzeczywistych warunkach ruchu byłaby niemożliwa lub zbyt ryzykowna. Niewątpliwą zaletą stosowania symulatorów w badaniach naukowych jest możliwość kontroli jak największej liczby czynników oraz możliwość rejestrowania szeregu zmiennych, w tym parametrów fizjologicznych i stanów psychologicznych operatora [3, 7, 8]. Wykorzystanie wysokiej klasy symulatorów umożliwia przeprowadzenie badań, które pozwalają na uzyskanie pełnej normalizacji warunków badawczych [9]. Powtarzalność scenariuszy pozwala na porównywanie zachowań różnych kierowców w tej samej sytuacji, lub tego samego kierowcy w różnych sytuacjach co nie jest możliwe w rzeczywistych warunkach ruchu. Potrzeba obniżania udziału czynnika ludzkiego w zdarzeniach drogowych prowadzi do coraz większego zainteresowania symulatorami w odniesieniu zarówno do badań, jak i szkoleń. Nadmierne obciążenie systemu poznawczego operatora może powodować pogorszenie jego zdolności percepcyjnych, wydłużenie czasu reakcji oraz zwiększyć prawdopodobieństwo podjęcia nieprawidłowej decyzji. Tym samym może prowadzić do powstania niebezpiecznych sytuacji mogących skutkować wypadkiem drogowym, incydentem lub wypadkiem lotniczym itp. Badania obciążenia systemu poznawczego operatora mogą przyczynić się więc do podniesienia poziomu bezpieczeństwa transportu. Jedyną możliwą, a zarazem skuteczną metodą pozwalającą uniknąć takich zagrożeń jest monitorowanie obciążenia systemu poznawczego operatora. Termin obciążenie poznawcze odnosi się do zapotrzebowania operatora na zasoby poznawcze. W sytuacji gdy zapotrzebowanie przekroczy pewną granicę, jakość wykonywania zadań znacząco spada [18]. Pomiar obciążenia poznawczego oraz przekroczenia wydolności poznawczej operatora był przedmiotem wielu dotychczasowych badań. Między zużyciem zasobów poznawczych, złożonością zadania a efektywnością jego wykonania istnieją pewne zależności (rys. 1). Wskazują one, że zużycie zasobów poznawczych rośnie wraz ze złożonością zadania, jednak w momencie osiągnięcia maksimum następuje przeciążenie poznawcze. Powoduje to gwałtowny spadek efektywności działania. W odniesieniu do operatora środka transportu oznacza to, że po osiągnięciu punktu przeciążenia poznawczego, jakość prowadzenia pojazdu znacząco się pogarsza [10]. Operator, którego system jest nadmiernie obciążony będzie reagował wolniej, a także pomijał pewne informacje. W takiej sytuacji, z większym prawdopodobieństwem będzie popełniał różnego typu błędy mogące prowadzić do kolizji, a nawet poważnego wypadku. Nadmierne obciążenie poznawcze może, w przypadku kierowcy pojazdu samochodowego, prowadzić do zmniejszenia płynności jazdy, niewłaściwego doboru parametrów silnikowych a nawet do gwałtownych zmian w prędkości jazdy. W przypadku pilota może skutkować złym doborem parametrów lotu, błędami w ocenie sytuacji lub problemem z utrzymaniem ustalonych warunków lotu. Odpowiednie monitorowanie obciążenia Politechnika Poznańska, Wydział Maszyn Roboczych i Transportu, Instytut Silników Spalinowych i Transportu; Poznań, ul. Piotrowo 3. Tel: , Fax: , office_ice@put.poznan.pl 1 jerzy.merkisz@put.poznan.pl 2 jaroslaw.markowski@put.poznan.pl 3 pawel.fuc@put.poznan.pl 4 marta.m.galant@doctorate.put.poznan.pl 3188

2 poznawczego operatora, może więc doprowadzić do zmniejszenia liczby błędów popełnianych w wyniku braku wystarczających zasobów poznawczych. Rys. 1. Przeciążenie poznawcze [6,10] Istnieje szereg metod, wykorzystywanych w badaniach nad obciążeniem poznawczym, które ze względu na charakter można podzielić na metody oceny subiektywnej i oceny obiektywnej. Do metod subiektywnych zalicza się: kwestionariusz NASA-TLX oraz technikę SWAT (ang. Subjective Workload Assessment Technique). W celach badawczych zdecydowanie częściej stosowane są metody obiektywne, do których zalicza się: pomiar tętna oraz galwanicznej reakcji skóry, elektroencefalografię (EEG), funkcjonalny rezonans magnetyczny (fmri), badania okulograficzne, badania aktywności układu sercowo-naczyniowego, częstości i głębokości oddechu oraz Pozytonową Tomografię Emisyjną (PET). Przedstawione w opracowaniu metody badań poziomu obciążenia zadaniowego stanowią obiecującą dziedzinę, której rozwój może przyczynić się pośrednio, do poprawy bezpieczeństwa w transporcie. Dla wybranych parametrów, zarówno obiektywnych jak i subiektywnych, już udowodniono w badaniach ich przydatność. Istnieje jednak duża grupa parametrów, które wymagają dalszych badań laboratoryjnych dla potwierdzenia swojej skuteczności. Jednak nie wszystkie metody pozwalające na analizę obciążenia zadaniowego operatora urządzenia mogą być wykorzystywane w symulatorach, w szczególności symulatorze lotniczym. W pracy opisano tylko te, które mają praktyczne zastosowanie w badaniach w środowisku wirtualnym. 1. SUBIEKTYWNE METODY POMIARU OBCIĄŻENIA ZADANIOWEGO Najczęściej wykorzystywaną subiektywną metodą badania obciążenia poznawczego jest kwestionariusz National Aeronautics and Space Administration Task Load Index (NASA-TLX) [2,5]. Został on opracowany przez Human Performance Grup w Ames Research Center NASA. Jego przygotowanie trwało trzy lata, które obejmowały ponad 40 symulacji laboratoryjnych. W metodzie tej badany sam ocenia poziom swojego obciążenia umysłowego, obciążenia fizycznego, presji czasu, wydolności, wysiłku oraz frustracji w 20-stopniowej skali. Na rysunku 2 przedstawiono widok przykładowej wersji papierowego kwestionariusza NASA-TLX. Często wykorzystuje się aplikacje elektroniczne pozwalające na gromadzenie większej ilości danych, które następnie poddawane są analizom numerycznym. 3189

3 Kolejną z subiektywnych metod jest technika SWAT (ang. Subjective Workload Assessment Technique) [12]. Badany tą metodą ma za zadanie uszeregować rysunki w zależności od tego jakie w jego odczuciu stanowią obciążenie. Po wykonaniu zadania określa się, jak badany był obciążony w trzech obszarach: obciążenia czasowego time load T, obciążenia umysłowego mental effort load E oraz presji psychological stress load S [5]. Obciążenie czasowe wyraża się porównaniem czasochłonności zadania i ilości czasu przeznaczonego na jego wykonanie. Obciążenie umysłowe reprezentuje wykorzystanie zasobów poznawczych i stopnia koncentracji w zależności od wymagań zadania. Przez poziom stresu psychologicznego (presji) rozumie się uczucie niepewności i frustracji podczas wykonywania zadania [6]. Rys. 2. Kwestionariusz NASA-TLX [13] Głównymi zaletami metod subiektywnych z punktu widzenia badacza są: niski koszt, nieinwazyjność, łatwość zastosowania i trafność [20]. Dodatkowo, zarówno badanie, jak i analiza wyników są zdecydowanie mniej czasochłonne w porównaniu do metod obiektywnych. Jednak ich znaczącą wadą jest subiektywny charakter, który może wyraźnie obniżyć rzetelność pomiarów. W metodach tego typu występuje również problem z reakcją na nisko obciążające zadania. O ile, jeżeli badany ma bardzo pracochłonne zadanie jest w stanie dokładnie określić swój poziom obciążenia, to przy zadaniach nie wymagających szczególnego skupienia staje się to trudne. Z punktu widzenia badanego metody te są o wiele ciekawsze od metod obiektywnych. Badany ma poczucie własnego wkładu w badanie. Dodatkowo, badani nie muszą posiadać specjalistycznej wiedzy przed przystąpieniem do badania. Istotny jest również fakt, że metody subiektywne znajdują najszersze zastosowanie w ocenie psychologicznej oraz że można wykorzystać je do badań wielu czynników. 2. OBIEKTYWNE METODY BADANIA OBCIĄŻENIA ZADANIOWEGO W celach badawczych zdecydowanie dokładniejszymi są metody obiektywne. Za ich pomocą monitorowane jest obciążenie zadaniowe operatora podczas całego procesu, a nie jak to często bywa w metodach subiektywnych, przed i po badaniu. Podstawowym założeniem stosowania metod analizy obciążenia zadaniowego jest to, aby stosowany przyrząd w prowadzonym badaniu miał ścisły związek 3190

4 ze zmiennymi psychologicznymi takimi jak: pobudzenie, uwaga, skupienie i koncentracja. Zmienne te są wielowymiarowe i zwykle nie łatwe do określenia, dlatego też korelacja ich z aparaturą bywa trudnym zadaniem [19]. Przeprowadzono analizę metod z wykorzystaniem elektroencefalografu (EEG), badań okulograficznych oraz aktywności układu sercowo-naczyniowego, częstości i głębokości oddechu. Podstawową kwestią są możliwości adaptacji wybranych urządzeń do pomiaru obciążenia zadaniowego w badaniach symulacyjnych. Nie zależnie od dokładności, czy łatwości użycia metody, ważne jest to czy może ona zostać wykorzystana podczas badań prowadzonych przy użyciu symulatora. Spośród analizowanych metod najłatwiejszą do adaptacji jest okulografia. Badania okulograficzne pozwalają stwierdzić np. na jakie bodźce, zwraca uwagę operator w trakcie obsługi sprzętu, a jakie pomija. Jest to niezmiernie ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa bowiem nieustanne odbieranie i przetwarzanie stale napływających informacji wymaga adekwatnej odpowiedzi na nie. Aplikacja urządzenia rejestrującego ruch gałki ocznej jest wyjątkowo łatwa. Polega na nałożeniu specjalnej soczewki, która nie przeszkadza operatorowi w trakcie wykonywania zadania. Najczęściej okulograf zawiera diody emitujące podczerwień, które oświetlają oko. Światło odbite od oczu trafia następnie do kamer wrażliwych na podczerwień, te zaś przesyłają informacje do programu komputerowego, który za pomocą szeregu komputerowych algorytmów, służących do rozpoznawania źrenicy na obrazie wideo, wyznaczania jej geometrycznego środka oraz obliczania odległości miedzy nim a tzw. odbiciem rogówkowym, pozwala wyznaczyć kierunek patrzenia osoby badanej. Mobilne okulografy zazwyczaj mają formę urządzenia montowanego na głowie badanej osoby umieszczonego na kasku lub w specjalnie zaprojektowanych okularach (rys. 3). Dzięki temu soczewka jest stabilna i nie przesuwa się podczas wykonywania zadanych czynności. Do zalet technik okulograficznych zaliczyć należy bezinwazyjność i względną wrażliwość metody. Rys. 3. Urządzenia okulograficzne dostępne na rynku [16, 17] Kolejną omówioną metodą jest wykorzystanie sygnału EEG. Metoda ta jest szeroko wykorzystywana w pracach nad obciążeniem zadaniowym kierowców. Wykorzystanie EEG może jednak łączyć się z trudnością implementacji sprzętu. Liczba elektrod wykorzystywanych w pomiarze czynności elektrycznej mózgu, jak ich lokalizacja na powierzchni głowy może być bardzo różnorodna. Przykładowo, w badaniach naukowych stosuje się od kilku do nawet kilkuset elektrod, które mogą być w przybliżeniu równomiernie rozmieszczone na powierzchni głowy jak i być skoncentrowane tylko w pewnych jej obszarach. W praktyce klinicznej elektrody pomiarowe rozlokowywane są na powierzchni głowy, według międzynarodowego standardu. W ustandaryzowanej procedurze wykorzystuje się 19 elektrod na głowie, oraz 2 elektrody referencyjne na uszach badanego. Istnieją również uproszczone przyrządy do badania bioelektrycznej czynności mózgu za pomocą EEG. Przyrządy te wykorzystują zasadę działania tradycyjnego elektroencefalografu, jednak przez zastosowanie szeregu uproszczeń i aplikacji są dużo przystępniejsze i łatwiejsze w wykorzystaniu. Przykładem takiego urządzenia jest aparat MindWave produkowany przez firmę NeuroSky. Jest to urządzenie stosowane do ogólnego usprawniania mózgu, pozwalające na monitorowanie fal alpha i beta. Fale te umożliwiają określenie koncentracji 3191

5 i relaksacji badanego. Urządzenie stosowane jest głównie w celu polepszenia kondycji psychicznej i zdolności mózgu. Dzięki temu, że urządzenie MindWave poprawia wszystkie funkcje poznawcze, a zwłaszcza zdolność koncentracji, pamięci, zdolność uczenia się, wykorzystywane jest w terapii chorób takich jak: ADHD, ADD ale także z chorobami Alzheimera czy Parkinsonem, a nawet praca z osobami chorymi na stwardnienie rozsiane [14, 15]. Widok urządzenia MindWave firmy NeuroSky przedstawiono na rysunku 4. Rys.4. Urządzenie Mindwave oraz sposób jego zamontowania na głowie badanego [14] Zaletą urządzenia jest również prosty i nieinwazyjny montaż urządzenia na głowie osoby badanej, uzyskany poprzez użycie suchej elektrody, która nie wymaga skomplikowanych procedur jak w innych tradycyjnych metodach EEG. Dzięki swojej budowie może być montowane na głowie jak zwyczajna opaska do włosów czy zestaw słuchawkowy z mikrofonem, z uwzględnieniem odpowiedniego wyregulowania obwodu głowy i pochylenia ramienia pomiarowego do poprawnego połączenia z czołem i zapięciu klamry referencyjnej na uchu. Urządzenie jest wyposażone w jedną, suchą elektrodę czołową (nazwaną Fp1 według międzynarodowego standardu 10-20) oraz klips referencyjny montowany na uchu. Pomierzony sygnał jest wzmacniany, a następnie zamieniany z postaci analogowej na cyfrową poprzez przetwornik analogowo-cyfrowy o częstotliwości próbkowania 512 Hz. Mindwave, poza surowym sygnałem, do komputera przekazuje także poziom oraz relaksu [1,11]. Do komunikacji wykorzystywany jest bezprzewodowy interfejs Bluetooth w wersji energooszczędnej, co ułatwia wykorzystanie urządzenia w symulatorze, bez konieczności podłączania dużej ilości skomplikowanych przewodów [3]. Kolejną z wybranych metod, umożliwiającą pomiar obciążenia zadaniowego również w symulatorze, jest badanie wskaźników interoceptywnych obciążenia poznawczego, tj. wskaźników związanych z układem sercowo-naczyniowym oraz wskaźników związanych z układem oddechowym. Badania wskaźników pracy serca wykonuje się przy pomocy urządzenia Holter EKG. Jest to urządzenie mogące rejestrować pracę serca (EKG), w sposób ciągły, przez 24 godziny na dobę w celu późniejszej, szczegółowej, często komputerowej analizy. Ważnymi cechami monitora holterowskiego są niewielkie rozmiary i możliwość przymocowania do ciała lub ubrania pacjenta w sposób niekrępujący ruchów. Umożliwia to normalną aktywność życiową ze sportem i snem włącznie. Naukowcy z Instytutu Techniki Lotniczej i Mechaniki Stosowanej Politechniki Warszawskiej oraz z Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej analizowali wpływu stresu psychicznego na jakość pilotażu śmigłowcem, przez szkolonych pilotów [4]. W tym celu wykorzystywali symulator śmigłowca PZL SW-4 Puszczyk oraz urządzenie pozwalające na przeprowadzenie elektrokardiografii. Badanie polegało na wykonaniu trzech przelotów na takiej samej trasie, jednak przy innych warunkach zewnętrznych. Na podstawie wyników swoich badań określili oni różnice w obciążeniu zadaniowym pilotów. Analiza wykazała, że dwa z zadań zdecydowanie bardziej obciążały system poznawczy pilotów. Ostatnią metodą jest monitorowanie czynności oddechowych. Metoda ta może służyć do mierzenia obciążenia zadaniowego podczas wykonywania zadania. Na rynku znane są układy 3192

6 monitorujące parametry oddechu, w których wykorzystuje się pomiar: sygnałów akustycznych, przyspieszenia, zmian temperatury, pojemności, rezystancji, ciśnienia, wilgotności, efektu magnetoelastycznego czy przepływu gazu. Dotychczas znane rozwiązania umożliwiają monitorowanie jednocześnie częstotliwości i siły oddechu. Wiele informacji o kondycji organizmu dostarcza już sam pomiar częstotliwości oddechu. Dotychczasowe badania pozwoliły przyjąć, że wraz ze wzrostem poznawczych wymagań zadania częstotliwość oddechu wzrasta i spłyca się jego głębokość. WNIOSKI Nadmierne obciążenie systemu poznawczego kierowcy powoduje pogorszenie zdolności percepcyjnych, wydłużenie czasu reakcji oraz zwiększa prawdopodobieństwo podjęcia nieprawidłowej decyzji. W celu poprawy bezpieczeństwa w transporcie konieczne jest poszukiwanie efektywnych metod badania obciążenia zadaniowego. Wśród metod wyróżnia się subiektywne i obiektywne. Grupy te różnią się metodyką prowadzenia analiz, a także możliwościami aplikacyjnym. Metody subiektywne są łatwiejsze w stosowaniu oraz mniej kosztowne. Można je stosować do poznania ogólnego zarysu zachowań. Często wykorzystywane są w psychologii transportu. Jednak znaczącą wadą tego typu metod jest fakt, że analizę przeprowadza się zazwyczaj przed wykonaniem zadania i po jego zakończeniu. Nie możliwa zatem jest analiza zmian obciążenia zadaniowego operatora w czasie wykonywania pracy. Metody obiektywne, mimo tego że są bardziej pracochłonne i kosztowne dają rzeczywisty obraz zmian kondycji psychofizycznej badanego. Dzięki nowoczesnej aparaturze możliwe jest badanie zarówno przed, w trakcie jak i po wykonaniu zadania. Jednak wyposażenie badanego w aparaturę wiąże się z inwazyjnością badania. O ile w przypadku użycia okulografu wystarczy nałożyć np. okulary, tak w przypadku badania EKG należy zamontować elektrody na ciele pacjenta. Konieczność użycia aparatury utrudnia prowadzenie badań. Przedstawione w artykule metody badań poziomu obciążenia poznawczego kierowców stanowią obiecującą dziedzinę, której rozwój może przyczynić się pośrednio, do poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Dla wybranych parametrów, zarówno obiektywnych jak i subiektywnych, już udowodniono w badaniach ich przydatność. Istnieje jednak duża grupa parametrów, które wymagają dalszych badań laboratoryjnych dla potwierdzenia swojej skuteczności. Streszczenie Nadmierne obciążenie systemu poznawczego operatora może powodować pogorszenie jego zdolności percepcyjnych, wydłużenie czasu reakcji oraz zwiększyć prawdopodobieństwo podjęcia nieprawidłowej decyzji, a tym samym może prowadzić do powstania niebezpiecznych sytuacji. Badania obciążenia systemu poznawczego operatora mogą przyczynić się więc do podniesienia poziomu bezpieczeństwa transportu. Istnieje szereg metod, wykorzystywanych w badaniach nad obciążeniem poznawczym, które ze względu na charakter można podzielić na metody oceny subiektywnej i oceny obiektywnej. Do metod subiektywnych zalicza się: kwestionariusz NASA-TLX oraz technikę SWAT (ang. Subjective Workload Assessment Technique). W celach badawczych zdecydowanie częściej stosowane są metody obiektywne, do których zalicza się: pomiar tętna oraz galwanicznej reakcji skóry, elektroencefalografia (EEG), funkcjonalny rezonans magnetyczny (fmri), badania okulograficzne, badania aktywności układu sercowo-naczyniowego, częstości i głębokości oddechu oraz Pozytonowa Tomografia Emisyjna (PET). W opracowaniu przedstawiono charakterystykę wymienionych metod oraz ich możliwości adaptacyjne w środowisku symulatorowym. Słowa kluczowe: obciążenie zadaniowe operatora, symulator badawczy, EEG, bezpieczeństwo transportu Review of methods of measuring the operator overwork in research using a driving simulator Abstract Excessive load on the operator cognitive system can cause deterioration of its perceptual abilities, decreased reaction time and increase the probability of making an incorrect decision, and thus can lead to a dangerous situation. The research on the load cognitive system operator can therefore contribute to a safer transportation. There are many methods used in the study of cognitive load, which, due to the nature of the method can be classified into a subjective assessment and objective assessment. Subjective methods include: NASA-TLX 3193

7 questionnaire and technique SWAT (Subjective Workload Assessment Technique). The more common approach for the purposes of research is to use objective methods, which include: measuring heart rate and galvanic skin response, electroencephalography (EEG) and functional magnetic resonance imaging (fmri), eye tracking, research activity of the cardiovascular system, the rate and depth of breathing and Positron emission tomography (PET). This paper presents the characteristics of these methods and their adaptability to the simulator environment. Keywords: the operator overwork, research simulator, EEG, transportation safety BIBLIOGRAFIA 1. Crowley, Katie, et al., Evaluating a Brain-Computer Interface to Categorise Human Emotional Response. ICALT Hart, S. G., Staveland, L.E, Development of NASA-TLX (Task Load Index): results of empirical and theoretical research (original research article). Advances in Psychology 52, pp Jukiewicz M., Merkisz J., Orszulak B., Wykorzystanie urządzenia Mindwave do biopomiarów wskaźnika koncentracji w pracy badawczej związanej z symulatorem pojazdu osobowego, Logistyka 2014, nr Kopyt A., Piotrowski M., Biernacki M., Wykorzystanie symulatora badawczego PZL SW-4 do badania pilotów w sytuacji stresu psychicznego, Prace Instytutu Lotnictwa Nr 3(236), s , Warszawa Luximon A., Goonetilleke R., Simplified subjective workload assessment technique, ERGONOMICS, 2001, VOL. 44, NO. 3, 229 ± Łazowska, E. Niezgoda, M. Kruszewski, M., Obciążenie poznawcze kierowców, Transport samochodowy, 2014, z.2, str Merkisz J., Galant M., Karpiński D., Orszulak B., Wykorzystanie Aparatu Piórkowskiego do oceny porównawczej zdolności psychomotorycznych kierowcy przed i po treningu symulatorowym. Logistyka 2014, nr Merkisz J., Markowski J., Galant M., Karpiński D., Orszulak B., Ocena czynników wpływających na występowanie choroby symulatorowej podczas treningu na symulatorze AutoSim AS Logistyka 2014, nr Niezgoda M., Kamiński T., Ucińska M., Kruszewski M., Effective methods for drivers research with use of a driving simulator, Journal of KONES Powertrain and Transport, Vol. 18, No Patten, Ch. J. D., Cognitive workload and the driver. Understanding the effects of cognitive workload on driving from a human information processing perspective. 11. Rebolledo-Mendez, Genaro, et al., Assessing Neurosky s usability to detect attention levels in an assessment exercise. Human-Computer Interaction. New Trends. Springer Berlin Heidelberg, Reid, G.B., Nygren, T.E., The Subjective Workload Assessment Technique: A Scaling Procedure for Measuring Mental Workload. Original Research Article Advances in Psychology 52, strona internetowa: dostęp: strona internetowa: dostęp: strona internetowa: dostęp: strona internetowa: dostęp: strona internetowa: dostęp: Śpiewak, S., Dlaczego zupa z kamienia smakuje psychologom społecznym? O wykorzystywaniu manipulacji obciążeniem poznawczym w badaniach społecznych. Psychologia Społeczna 2008, Tom 3, pp Vidulich M., Stratton M., Crabtree M., Wilson G.: Performance-based and psychological measures of situational awareness. Aviation, Space and Environmental Medicine, 65 (5, Suppl.), Zhang, Y., & Luximon, A., Subjective mental workload measures. Ergonomia IJE&HF 27 (3), 2005, pp

Metody badania obciążenia poznawczego osób kierujących pojazdami w symulatorach jazdy

Metody badania obciążenia poznawczego osób kierujących pojazdami w symulatorach jazdy Metody badania obciążenia poznawczego osób kierujących pojazdami w symulatorach jazdy Ewa Łazowska, Michał Niezgoda, Mikołaj Kruszewski, Tomasz Kamiński Instytut Transportu Samochodowego Agenda 1. Przedstawienie

Bardziej szczegółowo

Multimedialne Systemy Medyczne

Multimedialne Systemy Medyczne Multimedialne Systemy Medyczne Brain-Computer Interfaces (BCI) mgr inż. Katarzyna Kaszuba Interfejsy BCI Interfejsy BCI Interfejsy mózgkomputer. Zwykle wykorzystują sygnał elektroencefalografu (EEG) do

Bardziej szczegółowo

Analiza stanu psychofizycznego kierowcy w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych

Analiza stanu psychofizycznego kierowcy w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych JUKIEWICZ Marcin 1 MERKISZ Jerzy 2 ORSZULAK Bartosz 3 Analiza stanu psychofizycznego kierowcy w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych WSTĘP Jednym z kluczowych elementów stanowiącym o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

Opracowała: K. Komisarz

Opracowała: K. Komisarz Opracowała: K. Komisarz EEG ElektroEncefaloGraf - aparat do pomiaru fal mózgowych i oceny pracy mózgu. BIOFEEDBACK - z ang. biologiczne sprzężenie zwrotne (dostarczanie człowiekowi informacji zwrotnej

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie Aparatu Piórkowskiego do oceny porównawczej zdolności psychomotorycznych kierowcy przed i po treningu symulatorowym

Wykorzystanie Aparatu Piórkowskiego do oceny porównawczej zdolności psychomotorycznych kierowcy przed i po treningu symulatorowym MERKISZ Jerzy 1 GALANT Marta 2 KARPIŃSKI Dominik 3 ORSZULAK Bartosz 4 Wykorzystanie Aparatu Piórkowskiego do oceny porównawczej zdolności psychomotorycznych kierowcy przed i po treningu symulatorowym WSTĘP

Bardziej szczegółowo

BADANIA WPŁYWU PRACY PRZY KOMPUTERZE NA ZDOLNOŚĆ PROWADZENIA POJAZDÓW CIĘŻAROWYCH

BADANIA WPŁYWU PRACY PRZY KOMPUTERZE NA ZDOLNOŚĆ PROWADZENIA POJAZDÓW CIĘŻAROWYCH BADANIA WPŁYWU PRACY PRZY KOMPUTERZE NA ZDOLNOŚĆ PROWADZENIA POJAZDÓW CIĘŻAROWYCH Krzysztof BALAWENDER, Mirosław JAKUBOWSKI, Artur KRZEMIŃSKI, Paweł WOJEWODA W artykule zostały przedstawione badania wpływu

Bardziej szczegółowo

EEG Biofeedback. Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu

EEG Biofeedback. Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu EEG Biofeedback Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu EEG Biofeedback to skuteczna metoda terapeutyczna zwiększająca skuteczność funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

OBCIĄŻENIE POZNAWCZE KIEROWCÓW

OBCIĄŻENIE POZNAWCZE KIEROWCÓW Ewa Łazowska Michał Niezgoda Mikołaj Kruszewski Instytut Transportu Samochodowego OBCIĄŻENIE POZNAWCZE KIEROWCÓW Prowadzenia samochodu jest złożoną czynnością powodującą znaczące obciążenie systemu poznawczego

Bardziej szczegółowo

WYBRANE ASPEKTY ZACHOWAŃ OSÓB TESTOWANYCH Z WYKORZYSTANIEM SYMULATORA JAZDY KLASY VR

WYBRANE ASPEKTY ZACHOWAŃ OSÓB TESTOWANYCH Z WYKORZYSTANIEM SYMULATORA JAZDY KLASY VR WYBRANE ASPEKTY ZACHOWAŃ OSÓB TESTOWANYCH Z WYKORZYSTANIEM SYMULATORA JAZDY KLASY VR Stanisław Nader Politechnika Poznańska Rozprawa doktorska Napisana pod kierunkiem dr hab. inż. Ilony Jacyna-Gołda, prof.

Bardziej szczegółowo

Biofeedback biologiczne sprzężenie zwrotne

Biofeedback biologiczne sprzężenie zwrotne Biofeedback biologiczne sprzężenie zwrotne Paweł Strumiłło Zakład Elektroniki Medycznej* )* Wykład w części przygotowany na podstawie materiałów studentów przedmiotu Aparatura Medyczna: Jacka Galanciaka

Bardziej szczegółowo

Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w

Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w psychologii poznawczej Małgorzata Gut Katedra Psychologii Poznawczej WyŜsza Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie http://cogn.vizja.pl Wykład

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 15/15

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 15/15 PL 226438 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 226438 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 406862 (22) Data zgłoszenia: 16.01.2014 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

tel. (+4861) fax. (+4861)

tel. (+4861) fax. (+4861) dr hab. inż. Michał Nowak prof. PP Politechnika Poznańska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu Zakład Inżynierii Wirtualnej ul. Piotrowo 3 60-965 Poznań tel. (+4861) 665-2041 fax. (+4861) 665-2618

Bardziej szczegółowo

dr hab. inż. Jacek Dziurdź, prof. PW Warszawa, r. Instytut Podstaw Budowy Maszyn Politechnika Warszawska

dr hab. inż. Jacek Dziurdź, prof. PW Warszawa, r. Instytut Podstaw Budowy Maszyn Politechnika Warszawska dr hab. inż. Jacek Dziurdź, prof. PW Warszawa, 8.01.2019 r. Instytut Podstaw Budowy Maszyn Politechnika Warszawska Recenzja pracy doktorskiej Pana mgr. inż. Piotra Szafrańca pt.: Ocena drgań i hałasu oddziałujących

Bardziej szczegółowo

DODATKOWYM NA KIEROWCÓW, WYKONYWANEGO NA SYMULATORZE JAZDY AS1200-6

DODATKOWYM NA KIEROWCÓW, WYKONYWANEGO NA SYMULATORZE JAZDY AS1200-6 PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 116 Transport 2017,,, Arkadiusz Matysiak Instytut Transportu Samochodowego, Centrum Telematyki Transportu Politechnika Warszawska, DODATKOWYM NA KIEROWCÓW, WYKONYWANEGO

Bardziej szczegółowo

WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH

WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH Scientific Bulletin of Che lm Section of Technical Sciences No. 1/2008 WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH WE WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEJ TECHNICE POMIAROWEJ MAREK MAGDZIAK Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji, Politechnika

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Poznań, 16.05.2012r. Raport z promocji projektu Nowa generacja energooszczędnych

Bardziej szczegółowo

Wstęp do kognitywistyki. Wykład 6: Psychologia poznawcza

Wstęp do kognitywistyki. Wykład 6: Psychologia poznawcza Wstęp do kognitywistyki Wykład 6: Psychologia poznawcza Sześciokąt nauk kognitywnych I. Psychologia poznawcza Poznanie to zdolność człowieka do odbierania informacji z otoczenia i przetwarzania ich w celu

Bardziej szczegółowo

NIEPEWNOŚĆ POMIARÓW POZIOMU MOCY AKUSTYCZNEJ WEDŁUG ZNOWELIZOWANEJ SERII NORM PN-EN ISO 3740

NIEPEWNOŚĆ POMIARÓW POZIOMU MOCY AKUSTYCZNEJ WEDŁUG ZNOWELIZOWANEJ SERII NORM PN-EN ISO 3740 PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY 2 (162) 2012 ARTYKUŁY - REPORTS Anna Iżewska* NIEPEWNOŚĆ POMIARÓW POZIOMU MOCY AKUSTYCZNEJ WEDŁUG ZNOWELIZOWANEJ

Bardziej szczegółowo

DROGA ROZWOJU OD PROJEKTOWANIA 2D DO 3D Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMÓW CAD NA POTRZEBY PRZEMYSŁU SAMOCHODOWEGO

DROGA ROZWOJU OD PROJEKTOWANIA 2D DO 3D Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMÓW CAD NA POTRZEBY PRZEMYSŁU SAMOCHODOWEGO Marta KORDOWSKA, Andrzej KARACZUN, Wojciech MUSIAŁ DROGA ROZWOJU OD PROJEKTOWANIA 2D DO 3D Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMÓW CAD NA POTRZEBY PRZEMYSŁU SAMOCHODOWEGO Streszczenie W artykule omówione zostały zintegrowane

Bardziej szczegółowo

dr inż. Piotr Kowalski, CIOP-PIB Wprowadzenie

dr inż. Piotr Kowalski, CIOP-PIB Wprowadzenie PRACOW NIA DRGAŃ M ECH ANICZ NY CH Wyniki badań pilotażowych wybranych funkcji fizjologicznych i psychomotorycznych pracownika poddanego ekspozycji na niskoczęstotliwościowe drgania o działaniu ogólnym

Bardziej szczegółowo

Cztery najczęściej NAPOTYKANE WYZWANIA PODCZAS KALIBRACJI CIŚNIENIA

Cztery najczęściej NAPOTYKANE WYZWANIA PODCZAS KALIBRACJI CIŚNIENIA Cztery najczęściej NAPOTYKANE WYZWANIA PODCZAS KALIBRACJI CIŚNIENIA Kalibracja ciśnienia ma często kluczowe znaczenie dla systemów sterowania procesami oraz pomaga optymalizować pracę i utrzymywać bezpieczeństwo

Bardziej szczegółowo

TEMPERATURA EKWIWALENTNA I OPERATYWNA W OCENIE ŚRODOWISKA WNĘTRZ

TEMPERATURA EKWIWALENTNA I OPERATYWNA W OCENIE ŚRODOWISKA WNĘTRZ Budownictwo Anna Lis TEMPERATURA EKWIWALENTNA I OPERATYWNA W OCENIE ŚRODOWISKA WNĘTRZ Wprowadzenie Otoczenie, w jakim człowiek przebywa, powinno pozwalać na osiąganie stanu zadowolenia z warunków, które

Bardziej szczegółowo

Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan

Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego Piotr Walerjan Elektrofizjologia w padaczce Dlaczego stosujemy metody elektrofizjologiczne w diagnostyce padaczki? Ognisko padaczkowe Lokalizacja

Bardziej szczegółowo

DIGITALIZACJA GEOMETRII WKŁADEK OSTRZOWYCH NA POTRZEBY SYMULACJI MES PROCESU OBRÓBKI SKRAWANIEM

DIGITALIZACJA GEOMETRII WKŁADEK OSTRZOWYCH NA POTRZEBY SYMULACJI MES PROCESU OBRÓBKI SKRAWANIEM Dr inż. Witold HABRAT, e-mail: witekhab@prz.edu.pl Politechnika Rzeszowska, Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Dr hab. inż. Piotr NIESŁONY, prof. PO, e-mail: p.nieslony@po.opole.pl Politechnika Opolska,

Bardziej szczegółowo

PL B1. WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCYNY LOTNICZEJ, Warszawa, PL BUP 23/13

PL B1. WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCYNY LOTNICZEJ, Warszawa, PL BUP 23/13 PL 222455 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 222455 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 399143 (51) Int.Cl. H02M 5/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Projektowanie i symulacja systemu pomiarowego do pomiaru temperatury

Projektowanie i symulacja systemu pomiarowego do pomiaru temperatury Paweł PTAK Politechnika Częstochowska, Polska Projektowanie i symulacja systemu pomiarowego do pomiaru temperatury Wstęp Temperatura należy do grupy podstawowych wielkości fizycznych. Potrzeba pomiarów

Bardziej szczegółowo

Przystępne cenowo, elastyczne monitorowanie pacjentów w umiarkowanym lub intensywnym nadzorze medycznym

Przystępne cenowo, elastyczne monitorowanie pacjentów w umiarkowanym lub intensywnym nadzorze medycznym Przystępne cenowo, elastyczne monitorowanie pacjentów w umiarkowanym lub intensywnym nadzorze medycznym Modułowe monitory pacjenta Goldway G60, G70 i G80 Maksymalny zwrot z inwestycji w sprzęt medyczny

Bardziej szczegółowo

Jakość życia nie zależy wyłącznie od dobrostanu fizycznego, bo stan zdrowia ma wpływ na wiele aspektów życia.

Jakość życia nie zależy wyłącznie od dobrostanu fizycznego, bo stan zdrowia ma wpływ na wiele aspektów życia. Jakość życia w chorobie nowotworowej Krzysztof G. Jeziorski Warszawa Definicja jakości życia WHO (1993) Poczucie jednostki co do jej pozycji życiowej w ujęciu kulturowym oraz systemu wartości, w którym

Bardziej szczegółowo

Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej

Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej Paweł GÓRSKI 1), Emil KOZŁOWSKI 1), Gracjan SZCZĘCH 2) 1) Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy

Bardziej szczegółowo

Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT

Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT Elektrofizjologia w padaczce Dlaczego stosujemy metody elektrofizjologiczne w diagnostyce padaczki? Ognisko

Bardziej szczegółowo

Dobór trasy przejazdu na symulatorze pojazdu w aspekcie eco-drivingu

Dobór trasy przejazdu na symulatorze pojazdu w aspekcie eco-drivingu Symulacja w Badaniach i Rozwoju Vol. 4, No. 2/2013 Jerzy MERKISZ, Bartosz ORSZULAK Politechnika Poznańska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu ul. Piotrowo 3, 60-965 Poznań E-mail: jerzy.merkisz@put.poznan.pl

Bardziej szczegółowo

Zdalne monitorowanie stanu pacjenta. Michał Ciesielski Orest Hrycyna

Zdalne monitorowanie stanu pacjenta. Michał Ciesielski Orest Hrycyna Zdalne monitorowanie stanu pacjenta Michał Ciesielski Orest Hrycyna Plan prezentacji 1. Telemedycyna 2. Ogólna koncepcja 3. Standardy wymiany danych 4. Przegląd systemów 5. Podsumowanie 2 Telemedycyna

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA

WYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA WYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA Psychologia poznawcza dr Mateusz Hohol METODA NAUKOWA (1) problem badawczy (2) hipoteza (4) analiza danych (3) eksperyment (5) wniosek: potwierzenie

Bardziej szczegółowo

MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ

MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ ELEKTRYKA 014 Zeszyt 1 (9) Rok LX Krzysztof SZTYMELSKI, Marian PASKO Politechnika Śląska w Gliwicach MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI ISTEREZY MAGNETYCZNEJ Streszczenie. W artykule został zaprezentowany matematyczny

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja metod przetwarzania analogowo cyfrowego (A/C, A/D)

Klasyfikacja metod przetwarzania analogowo cyfrowego (A/C, A/D) Klasyfikacja metod przetwarzania analogowo cyfrowego (A/C, A/D) Metody pośrednie Metody bezpośrednie czasowa częstotliwościowa kompensacyjna bezpośredniego porównania prosta z podwójnym całkowaniem z potrójnym

Bardziej szczegółowo

METODA EKSPERYMENTALNYCH BADAŃ CZASU REAKCJI NOWOCZESNYCH SYSTEMÓW WSPOMAGANIA OŚWITLENIA POJAZDU NA PRZYKŁADZIE AFL

METODA EKSPERYMENTALNYCH BADAŃ CZASU REAKCJI NOWOCZESNYCH SYSTEMÓW WSPOMAGANIA OŚWITLENIA POJAZDU NA PRZYKŁADZIE AFL ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2013 Seria: TRANSPORT z. 81 Nr kol. 1896 Rafał BURDZIK 1 METODA EKSPERYMENTALNYCH BADAŃ CZASU REAKCJI NOWOCZESNYCH SYSTEMÓW WSPOMAGANIA OŚWITLENIA POJAZDU NA PRZYKŁADZIE

Bardziej szczegółowo

XIII International PhD Workshop OWD 2011, October 2011 METODA REEINGINEERINGU ORGANIZACJI Z WYKORZYSTANIEM SYMULATORA PROCESÓW BIZNESOWYCH

XIII International PhD Workshop OWD 2011, October 2011 METODA REEINGINEERINGU ORGANIZACJI Z WYKORZYSTANIEM SYMULATORA PROCESÓW BIZNESOWYCH XIII International PhD Workshop OWD 2011, 22 25 October 2011 METODA REEINGINEERINGU ORGANIZACJI Z WYKORZYSTANIEM SYMULATORA PROCESÓW BIZNESOWYCH METHOD OF REEINGINEERING ORGANIZATION USING BUSINESS PROCESS

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie M-2 Pomiar mocy

Ćwiczenie M-2 Pomiar mocy POLITECHNIKA ŚLĄSKA W GLIWICACH WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH INSTRUKCJA do ćwiczeń laboratoryjnych z Metrologii wielkości energetycznych Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

laboratorium badań Erwin Wilczyński PJWSTK Warszawa Koło Naukowe HCI PJWSTK, 31 marca 2008r.

laboratorium badań Erwin Wilczyński PJWSTK Warszawa Koło Naukowe HCI PJWSTK, 31 marca 2008r. Przegląd d wyposażenia laboratorium badań użytecznościci Erwin Wilczyński PJWSTK Warszawa Koło Naukowe HCI PJWSTK, 31 marca 2008r. Testy użytecznou ytecznościci testy z udziałem użytkownika/ u ytkownika/ów

Bardziej szczegółowo

CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ

CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ Artur MACIĄG, Wiesław OLSZEWSKI, Jan GUZIK Politechnika Radomska, Wydział Mechaniczny CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ Słowa kluczowe Czterokulowa

Bardziej szczegółowo

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH Dr inż. Artur JAWORSKI, Dr inż. Hubert KUSZEWSKI, Dr inż. Adam USTRZYCKI W artykule przedstawiono wyniki analizy symulacyjnej

Bardziej szczegółowo

Jak sobie radzić ze stresem

Jak sobie radzić ze stresem Jak sobie radzić ze stresem Nie wiesz jak poradzić sobie ze stresem? Przeczytaj nasz poradnik! str. 1 Czym jest stres? Zjawisko stresu wynika z braku równowagi między oczekiwaniami kierowanymi pod adresem

Bardziej szczegółowo

Czym jest OnDynamic? OnDynamic dostarcza wartościowych danych w czasie rzeczywistym, 24/7 dni w tygodniu w zakresie: czasu przejazdu,

Czym jest OnDynamic? OnDynamic dostarcza wartościowych danych w czasie rzeczywistym, 24/7 dni w tygodniu w zakresie: czasu przejazdu, Czym jest OnDynamic? OnDynamic (Multimodalny System Monitoringu Ruchu Drogowego) to inteligentna architektura czujników i specjalistycznego oprogramowania, które gwarantują przetwarzanie dużej ilości różnorodnych

Bardziej szczegółowo

Sposób wykorzystywania świadectw wzorcowania do ustalania okresów między wzorcowaniami

Sposób wykorzystywania świadectw wzorcowania do ustalania okresów między wzorcowaniami EuroLab 2010 Warszawa 3.03.2010 r. Sposób wykorzystywania świadectw wzorcowania do ustalania okresów między wzorcowaniami Ryszard Malesa Polskie Centrum Akredytacji Kierownik Działu Akredytacji Laboratoriów

Bardziej szczegółowo

LEKCJA 1 DEFINICJE I KONCEPCJE STRESU

LEKCJA 1 DEFINICJE I KONCEPCJE STRESU LEKCJA 1 DEFINICJE I KONCEPCJE STRESU Pojęcie stresu wprowadzone zostało przez Hansa Hugona Selve`a, który u podłoża wielu chorób somatycznych upatrywał niezdolność człowieka do radzenia sobie ze stresem.

Bardziej szczegółowo

Wstępna analiza dla rejestracji parametrów stylu jazdy kierowcy

Wstępna analiza dla rejestracji parametrów stylu jazdy kierowcy MERKISZ Jerzy 1 ORSZULAK Bartosz 2 Wstępna analiza dla rejestracji parametrów stylu jazdy kierowcy WSTĘP Bardzo często podczas analizowania dokumentów związanych z bezpieczeństwem transportu można spotkać

Bardziej szczegółowo

Wstęp. osobniczo, takich jak odciski linii papilarnych, wygląd tęczówki oka, czy charakterystyczne cechy twarzy.

Wstęp. osobniczo, takich jak odciski linii papilarnych, wygląd tęczówki oka, czy charakterystyczne cechy twarzy. 1. Wstęp. Dynamiczny rozwój Internetu, urządzeń mobilnych, oraz komputerów sprawił, iż wiele dziedzin działalności człowieka z powodzeniem jest wspieranych przez dedykowane systemy informatyczne. W niektórych

Bardziej szczegółowo

Pomiary w technice studyjnej. TESTY PESQ i PEAQ

Pomiary w technice studyjnej. TESTY PESQ i PEAQ Pomiary w technice studyjnej TESTY PESQ i PEAQ Wprowadzenie Problem: ocena jakości sygnału dźwiękowego. Metody obiektywne - np. pomiar SNR czy THD+N - nie dają pełnych informacji o jakości sygnału. Ważne

Bardziej szczegółowo

CZY DOKŁADNIEJSZE POMIARY WPŁYWAJĄ NA OGRANICZENIE STRAT WODY

CZY DOKŁADNIEJSZE POMIARY WPŁYWAJĄ NA OGRANICZENIE STRAT WODY CZY DOKŁADNIEJSZE POMIARY WPŁYWAJĄ NA OGRANICZENIE STRAT WODY dr inż. Florian G. PIECHURSKI Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Instytut Inżynierii Wody i Ścieków

Bardziej szczegółowo

MONITEL-HF. DLACZEGO CHORZY MOGĄ NA TYM SKORZYSTAĆ? Lech Poloński MONITOROWANIE CHORYCH Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA- DOŚWIADCZENIA WŁASNE

MONITEL-HF. DLACZEGO CHORZY MOGĄ NA TYM SKORZYSTAĆ? Lech Poloński MONITOROWANIE CHORYCH Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA- DOŚWIADCZENIA WŁASNE MONITOROWANIE CHORYCH Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA- DOŚWIADCZENIA WŁASNE MONITEL-HF DLACZEGO CHORZY MOGĄ NA TYM SKORZYSTAĆ? Lech Poloński III Katedra i Kliniczny oddział Kardiologii SUM, Śląskie Centrum Chorób

Bardziej szczegółowo

WYKRYWANIE USZKODZEŃ W LITYCH ELEMENTACH ŁĄCZĄCYCH WAŁY

WYKRYWANIE USZKODZEŃ W LITYCH ELEMENTACH ŁĄCZĄCYCH WAŁY ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LI NR 4 (183) 2010 Radosł aw Pakowski Mirosł aw Trzpil Politechnika Warszawska WYKRYWANIE USZKODZEŃ W LITYCH ELEMENTACH ŁĄCZĄCYCH WAŁY STRESZCZENIE W artykule

Bardziej szczegółowo

ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G

ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr

Bardziej szczegółowo

Relacja zakresu nauk humanistyczno-społecznych z Krajową Inteligentną Specjalizacją

Relacja zakresu nauk humanistyczno-społecznych z Krajową Inteligentną Specjalizacją Relacja zakresu nauk humanistyczno-społecznych z Krajową Inteligentną Specjalizacją Inteligentne uczenie się Moduł nr 1 Inteligentne szkolnictwo wyższe dla inteligentnej gospodarki i jej kadr Inteligentne

Bardziej szczegółowo

Projektowanie systemów pomiarowych

Projektowanie systemów pomiarowych Projektowanie systemów pomiarowych 03 Konstrukcja mierników analogowych Zasada działania mierników cyfrowych Przetworniki pomiarowe wielkości elektrycznych 1 Analogowe przyrządy pomiarowe Podział ze względu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Pomiary rezystancji przy prądzie stałym"

Ćwiczenie: Pomiary rezystancji przy prądzie stałym Ćwiczenie: "Pomiary rezystancji przy prądzie stałym" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki.

Bardziej szczegółowo

System wykrywania obiektów (pieszych, rowerzystów, zwierząt oraz innych pojazdów) na drodze pojazdu. Wykonał: Michał Zawiślak

System wykrywania obiektów (pieszych, rowerzystów, zwierząt oraz innych pojazdów) na drodze pojazdu. Wykonał: Michał Zawiślak System wykrywania obiektów (pieszych, rowerzystów, zwierząt oraz innych pojazdów) na drodze pojazdu Wykonał: Michał Zawiślak 229355 Co to jest? Systemy wykrywania obiektów, które mogą spowodować kolizję

Bardziej szczegółowo

NIEPEWNOŚĆ W OKREŚLENIU PRĘDKOŚCI EES ZDERZENIA SAMOCHODÓW WYZNACZANEJ METODĄ EKSPERYMENTALNO-ANALITYCZNĄ

NIEPEWNOŚĆ W OKREŚLENIU PRĘDKOŚCI EES ZDERZENIA SAMOCHODÓW WYZNACZANEJ METODĄ EKSPERYMENTALNO-ANALITYCZNĄ NIEPEWNOŚĆ W OKREŚLENIU PRĘDKOŚCI EES ZDERZENIA SAMOCHODÓW WYZNACZANEJ METODĄ EKSPERYMENTALNO-ANALITYCZNĄ Karol SZTWIERTNIA 1, Marek GUZEK, Janusz JANUŁA 3 Streszczenie Przedmiotem artykułu jest niepewność

Bardziej szczegółowo

Laboratorium LAB1. Moduł małej energetyki wiatrowej

Laboratorium LAB1. Moduł małej energetyki wiatrowej Laboratorium LAB1 Moduł małej energetyki wiatrowej Badanie charakterystyki efektywności wiatraka - kompletnego systemu (wiatrak, generator, akumulator) prędkość wiatru - moc produkowana L1-U1 Pełne badania

Bardziej szczegółowo

ELEKTRONICZNA PLATFORMA ZBIERANIA DANYCH RZECZYWISTYCH

ELEKTRONICZNA PLATFORMA ZBIERANIA DANYCH RZECZYWISTYCH ELEKTRONICZNA PLATFORMA ZBIERANIA DANYCH RZECZYWISTYCH KATEGORIE DANYCH Internet i media społecznościowe Pozostałe dane Urządzenia Dane biometryczne i ilościowe Zakupy Dane osobowe 1400 1200 Media Badania

Bardziej szczegółowo

PSYCHOFIZJOLOGICZNE BADANIA KIEROWCÓW ZASTOSOWANIE W SYMULATORACH JAZDY

PSYCHOFIZJOLOGICZNE BADANIA KIEROWCÓW ZASTOSOWANIE W SYMULATORACH JAZDY Monika UCIŃSKA 1 Michał NIEZGODA 2 kierowca, symulator jazdy, badania psychofizjologiczne PSYCHOFIZJOLOGICZNE BADANIA KIEROWCÓW ZASTOSOWANIE W SYMULATORACH JAZDY Symulatory jazdy to nowoczesne urządzenia

Bardziej szczegółowo

Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych

Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych dla studentów Chemii (2018) Autor prezentacji :dr hab. Paweł Korecki dr Szymon Godlewski e-mail: szymon.godlewski@uj.edu.pl

Bardziej szczegółowo

... prognozowanie nie jest celem samym w sobie a jedynie narzędziem do celu...

... prognozowanie nie jest celem samym w sobie a jedynie narzędziem do celu... 4 Prognozowanie historyczne Prognozowanie - przewidywanie przyszłych zdarzeń w oparciu dane - podstawowy element w podejmowaniu decyzji... prognozowanie nie jest celem samym w sobie a jedynie narzędziem

Bardziej szczegółowo

Problemy decyzyjne obsługi klientów w transporcie intermodalnym

Problemy decyzyjne obsługi klientów w transporcie intermodalnym Problemy decyzyjne obsługi klientów w transporcie intermodalnym dr Katarzyna Markowska Politechnika Śląska Decision-making problems of customer service in intermodal transport Streszczenie: W niniejszym

Bardziej szczegółowo

Relacja: III Seminarium Naukowe Tomografia procesowa aplikacje, systemy pomiarowe i algorytmy numeryczne

Relacja: III Seminarium Naukowe Tomografia procesowa aplikacje, systemy pomiarowe i algorytmy numeryczne Relacja: III Seminarium Naukowe Tomografia procesowa aplikacje, systemy pomiarowe i algorytmy numeryczne W dniu 10.04.2015 odbyło się III Seminarium Naukowe Tomografia procesowa aplikacje, systemy pomiarowe

Bardziej szczegółowo

Numeryczna symulacja rozpływu płynu w węźle

Numeryczna symulacja rozpływu płynu w węźle 231 Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN Tom 7, nr 3-4, (2005), s. 231-236 Instytut Mechaniki Górotworu PAN Numeryczna symulacja rozpływu płynu w węźle JERZY CYGAN Instytut Mechaniki Górotworu PAN,

Bardziej szczegółowo

Badania doświadczalne wielkości pola powierzchni kontaktu opony z nawierzchnią w funkcji ciśnienia i obciążenia

Badania doświadczalne wielkości pola powierzchni kontaktu opony z nawierzchnią w funkcji ciśnienia i obciążenia WALUŚ Konrad J. 1 POLASIK Jakub 2 OLSZEWSKI Zbigniew 3 Badania doświadczalne wielkości pola powierzchni kontaktu opony z nawierzchnią w funkcji ciśnienia i obciążenia WSTĘP Parametry pojazdów samochodowych

Bardziej szczegółowo

Analiza danych medycznych

Analiza danych medycznych Analiza danych medycznych Wykład 2 Rejestracja sygnału EEG Plan wykładu 1. Zasady aplikacji elektrod 2. Wzmacniacz EEG 3. Cechy sygnału EEG 4. Podstawowe rytmy mózgowe 5. Przetworzenie zarejestrowanych

Bardziej szczegółowo

INTERACTIVE ELECTRONIC TECHNICAL MANUAL FOR MACHINERY SYSTEMS WITH THE USE OF AUGMENTED REALITY

INTERACTIVE ELECTRONIC TECHNICAL MANUAL FOR MACHINERY SYSTEMS WITH THE USE OF AUGMENTED REALITY Mgr inż. Marcin JANUSZKA, email: marcin.januszka@polsl.pl Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn, Politechnika Śląska INTERAKTYWNA DOKUMENTACJA MASZYN I URZĄDZEŃ Z ZASTOSOWANIEM TECHNIK POSZERZONEJ RZECZYWISTOŚCI

Bardziej szczegółowo

WPŁYW METODY DOPASOWANIA NA WYNIKI POMIARÓW PIÓRA ŁOPATKI INFLUENCE OF BEST-FIT METHOD ON RESULTS OF COORDINATE MEASUREMENTS OF TURBINE BLADE

WPŁYW METODY DOPASOWANIA NA WYNIKI POMIARÓW PIÓRA ŁOPATKI INFLUENCE OF BEST-FIT METHOD ON RESULTS OF COORDINATE MEASUREMENTS OF TURBINE BLADE Dr hab. inż. Andrzej Kawalec, e-mail: ak@prz.edu.pl Dr inż. Marek Magdziak, e-mail: marekm@prz.edu.pl Politechnika Rzeszowska Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji

Bardziej szczegółowo

WARTOŚCIOWANIE STANOWISK PRACY

WARTOŚCIOWANIE STANOWISK PRACY WARTOŚCIOWANIE STANOWISK PRACY 1 Wartościowanie stanowisk korzyści Przegląd organizacji pracy w przedsiębiorstwie, Lepsze wzajemne poznanie treści pracy na stanowiskach Uporządkowanie, lub sporządzenie

Bardziej szczegółowo

KAMERA AKUSTYCZNA NOISE INSPECTOR DLA SZYBKIEJ LOKALIZACJI ŹRÓDEŁ HAŁASU

KAMERA AKUSTYCZNA NOISE INSPECTOR DLA SZYBKIEJ LOKALIZACJI ŹRÓDEŁ HAŁASU KAMERA AKUSTYCZNA NOISE INSPECTOR DLA SZYBKIEJ LOKALIZACJI ŹRÓDEŁ HAŁASU Hałas staje się widoczny Zastosowanie innowacyjnych rozwiązań w systemie Noise Inspector pozwala na konwersję emisji dźwięku do

Bardziej szczegółowo

Analiza sygnałów biologicznych

Analiza sygnałów biologicznych Analiza sygnałów biologicznych Paweł Strumiłło Zakład Elektroniki Medycznej Instytut Elektroniki PŁ Co to jest sygnał? Funkcja czasu x(t) przenosząca informację o stanie lub działaniu układu (systemu),

Bardziej szczegółowo

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2008 Seria: TRANSPORT z. 64 Nr kol. 1803 Rafał SROKA OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA Streszczenie. W

Bardziej szczegółowo

PL 175488 B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 175488 (13) B1. (22) Data zgłoszenia: 08.12.1994

PL 175488 B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 175488 (13) B1. (22) Data zgłoszenia: 08.12.1994 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 175488 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 306167 (22) Data zgłoszenia: 08.12.1994 (51) IntCl6: G01K 13/00 G01C

Bardziej szczegółowo

BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH

BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH Instrukcja do ćwiczenia nr 2 Zakład Miernictwa i Ochrony Atmosfery Wrocław, listopad 2010 r. Podstawy Metrologii

Bardziej szczegółowo

NODA System Zarządzania Energią

NODA System Zarządzania Energią STREFA sp. z o.o. Przedstawiciel i dystrybutor systemu NODA w Polsce NODA System Zarządzania Energią Usługi optymalizacji wykorzystania energii cieplnej Piotr Selmaj prezes zarządu STREFA Sp. z o.o. POLEKO:

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska WYDZIAŁ ELEKTRONIKI TELEKOMUNIKACJI I INFORMATYKI. Katedra Metrologii i Optoelektroniki. Metrologia. Ilustracje do wykładu

Politechnika Gdańska WYDZIAŁ ELEKTRONIKI TELEKOMUNIKACJI I INFORMATYKI. Katedra Metrologii i Optoelektroniki. Metrologia. Ilustracje do wykładu Politechnika Gdańska WYDZIAŁ ELEKTRONIKI TELEKOMUNIKACJI I INFORMATYKI Katedra Metrologii i Optoelektroniki Metrologia Studia I stopnia, kier Elektronika i Telekomunikacja, sem. 2 Ilustracje do wykładu

Bardziej szczegółowo

dr inż. Łukasz Kolimas Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki

dr inż. Łukasz Kolimas Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki dr inż. Łukasz Kolimas Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki lukaszpw@o2.pl równoległych torów wielkoprądowych i szynoprzewodów Streszczenie. Zestyki aparatów elektrycznych należą do najbardziej

Bardziej szczegółowo

DETEKCJA FAL UDERZENIOWYCH W UKŁADACH ŁOPATKOWYCH CZĘŚCI NISKOPRĘŻNYCH TURBIN PAROWYCH

DETEKCJA FAL UDERZENIOWYCH W UKŁADACH ŁOPATKOWYCH CZĘŚCI NISKOPRĘŻNYCH TURBIN PAROWYCH Mgr inż. Anna GRZYMKOWSKA Politechnika Gdańska Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa DOI: 10.17814/mechanik.2015.7.236 DETEKCJA FAL UDERZENIOWYCH W UKŁADACH ŁOPATKOWYCH CZĘŚCI NISKOPRĘŻNYCH TURBIN PAROWYCH

Bardziej szczegółowo

Zintegrowany system wizualizacji parametrów nawigacyjnych w PNDS

Zintegrowany system wizualizacji parametrów nawigacyjnych w PNDS dr inż. kpt. ż.w. Andrzej Bąk Zintegrowany system wizualizacji parametrów nawigacyjnych w PNDS słowa kluczowe: PNDS, ENC, ECS, wizualizacja, sensory laserowe Artykuł opisuje sposób realizacji procesu wizualizacji

Bardziej szczegółowo

Historia okulografii. Historia okulografii. Historia okulografii. Historia okulografii. Historia okulografii. Eyetracking = Okulografia

Historia okulografii. Historia okulografii. Historia okulografii. Historia okulografii. Historia okulografii. Eyetracking = Okulografia Eyetracking = Okulografia 1879 lusterka i mikrofon (Javal) Sakkada przejście (30-120 ms) Fiksacja bezruch (200-300 ms) Co to jest? Krótka historia Metoda badania Zastosowania www.ergonomia.ioz.pwr.wroc.pl

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE POŁĄCZEŃ TYPU SWORZEŃ OTWÓR ZA POMOCĄ MES BEZ UŻYCIA ANALIZY KONTAKTOWEJ

MODELOWANIE POŁĄCZEŃ TYPU SWORZEŃ OTWÓR ZA POMOCĄ MES BEZ UŻYCIA ANALIZY KONTAKTOWEJ Jarosław MAŃKOWSKI * Andrzej ŻABICKI * Piotr ŻACH * MODELOWANIE POŁĄCZEŃ TYPU SWORZEŃ OTWÓR ZA POMOCĄ MES BEZ UŻYCIA ANALIZY KONTAKTOWEJ 1. WSTĘP W analizach MES dużych konstrukcji wykonywanych na skalę

Bardziej szczegółowo

Nowa metoda pomiarów parametrów konstrukcyjnych hełmów ochronnych z wykorzystaniem skanera 3D

Nowa metoda pomiarów parametrów konstrukcyjnych hełmów ochronnych z wykorzystaniem skanera 3D Nowa metoda pomiarów parametrów konstrukcyjnych hełmów ochronnych z wykorzystaniem skanera 3D dr inż. Marcin Jachowicz, CIOP-PIB 2016 r. Na wielu stanowiskach pracy, na których występuje ryzyko urazu głowy

Bardziej szczegółowo

REPREZENTACJA LICZBY, BŁĘDY, ALGORYTMY W OBLICZENIACH

REPREZENTACJA LICZBY, BŁĘDY, ALGORYTMY W OBLICZENIACH REPREZENTACJA LICZBY, BŁĘDY, ALGORYTMY W OBLICZENIACH Transport, studia niestacjonarne I stopnia, semestr I Instytut L-5, Wydział Inżynierii Lądowej, Politechnika Krakowska Adam Wosatko Ewa Pabisek Reprezentacja

Bardziej szczegółowo

Komputery sterowane myślami

Komputery sterowane myślami Komputery sterowane myślami Andrzej Materka Marcin Byczuk materka@p.lodz.pl www.materka.p.lodz.pl Plan wykładu Komputery i ich sterowanie Elektryczne sygnały mózgowe Sterowanie komputerem za pomocą myśli

Bardziej szczegółowo

Analiza drgań skrętnych wału śmigłowego silnika lotniczego PZL-200 podczas pracy z zapłonem awaryjnym

Analiza drgań skrętnych wału śmigłowego silnika lotniczego PZL-200 podczas pracy z zapłonem awaryjnym OSTAPSKI Wiesław 1 AROMIŃSKI Andrzej 2 Analiza drgań skrętnych wału śmigłowego silnika lotniczego PZL-200 podczas pracy z zapłonem awaryjnym WSTĘP Badania hamowniane silników lotniczych w tym pomiary drgań

Bardziej szczegółowo

Samochodowy system detekcji i rozpoznawania znaków drogowych. Sensory w budowie maszyn i pojazdów Maciej Śmigielski

Samochodowy system detekcji i rozpoznawania znaków drogowych. Sensory w budowie maszyn i pojazdów Maciej Śmigielski Samochodowy system detekcji i rozpoznawania znaków drogowych Sensory w budowie maszyn i pojazdów Maciej Śmigielski Rozpoznawanie obrazów Rozpoznawaniem obrazów możemy nazwać proces przetwarzania i analizowania

Bardziej szczegółowo

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Mierniki cyfrowe"

Ćwiczenie: Mierniki cyfrowe Ćwiczenie: "Mierniki cyfrowe" Opracowane w ramach projektu: "Informatyka mój sposób na poznanie i opisanie świata realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Próbkowanie

Bardziej szczegółowo

Katedra Pojazdów Samochodowych

Katedra Pojazdów Samochodowych Katedra Pojazdów Samochodowych prowadzi zajęcia dydaktyczne dla studentów profilu samochodowo-lotniczego na studiach I stopnia na kierunku mechanika i budowa maszyn Przedmioty realizowane przez Katedrę

Bardziej szczegółowo

Testy wysiłkowe w wadach serca

Testy wysiłkowe w wadach serca XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

INTERFEJS TDM ZOLLER VENTURION 600 ZASTOSOWANIE W PRZEMYŚLE. Streszczenie INTERFACE TDM ZOLLER VENTURION 600 USE IN THE INDUSTRY.

INTERFEJS TDM ZOLLER VENTURION 600 ZASTOSOWANIE W PRZEMYŚLE. Streszczenie INTERFACE TDM ZOLLER VENTURION 600 USE IN THE INDUSTRY. DOI: 10.17814/mechanik.2015.8-9.461 Mgr inż. Tomasz DOBROWOLSKI, dr inż. Piotr SZABLEWSKI (Pratt & Whitney Kalisz): INTERFEJS TDM ZOLLER VENTURION 600 ZASTOSOWANIE W PRZEMYŚLE Streszczenie Przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Kompaktowy miernik mocy KEW 6305

Kompaktowy miernik mocy KEW 6305 Kompaktowy miernik mocy KEW 6305 Wstęp KEW 6305 japońskiej firmy Kyoritsu, to nowy przenośny miernik mocy. Przeznaczony do pomiarów, monitorowania rozdzielni i urządzeń energetycznych. Pozwala na uzyskanie

Bardziej szczegółowo

RHEOTEST Medingen Reometr RHEOTEST RN: Zakres zastosowań Smary

RHEOTEST Medingen Reometr RHEOTEST RN: Zakres zastosowań Smary RHEOTEST Medingen Reometr RHEOTEST RN: Zakres zastosowań Smary Zadania pomiarowe w pracach badawczo-rozwojowych Właściwości reologiczne materiałów smarnych, które determinuje sama ich nazwa, mają główny

Bardziej szczegółowo

ERGONOMIA PRACY KIEROWCY POJAZDU CIĘŻKIEGO

ERGONOMIA PRACY KIEROWCY POJAZDU CIĘŻKIEGO ERGONOMIA PRACY KIEROWCY POJAZDU CIĘŻKIEGO Opracowanie: Paweł Bartuzi Centralny Instytut Ochrony Pracy- Paostwowy Instytut Badawczy Spis treści 1. Wprowadzenie 3 2. Badania terenowe 5 3. Badania doświadczalne

Bardziej szczegółowo

METODYKA BADAŃ DOKŁADNOŚCI I POWTARZALNOŚCI ODWZOROWANIA TRAJEKTORII ROBOTA PRZEMYSŁOWEGO FANUC M-16iB

METODYKA BADAŃ DOKŁADNOŚCI I POWTARZALNOŚCI ODWZOROWANIA TRAJEKTORII ROBOTA PRZEMYSŁOWEGO FANUC M-16iB METODYKA BADAŃ DOKŁADNOŚCI I POWTARZALNOŚCI ODWZOROWANIA TRAJEKTORII ROBOTA PRZEMYSŁOWEGO FANUC M-16iB Marcin WIŚNIEWSKI Jan ŻUREK Olaf CISZAK Streszczenie W pracy omówiono szczegółowo metodykę pomiaru

Bardziej szczegółowo

Miejski Szpital Zespolony

Miejski Szpital Zespolony DZZ-382-76/18 OLSZTYN, DN. 27.11.2018 R. WYJAŚNIENIE TREŚCI SIWZ DOT. POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO Na dostawę kardiomonitorów wraz z centralą monitorującą NR DZZ-382-76/18 Miejski Szpital

Bardziej szczegółowo

Trening: Modyfikacja potencjału elektrycznego rejestrowanego na powierzchni skóry, a pochodzącego od aktywności neuronów kory mózgowej (protokół)

Trening: Modyfikacja potencjału elektrycznego rejestrowanego na powierzchni skóry, a pochodzącego od aktywności neuronów kory mózgowej (protokół) Neurofeedback-EEG Metoda terapeutyczna polegająca na podawaniu pacjentowi sygnałów zwrotnych o zmianach stanu aktywności elektrycznej mózgu, dzięki czemu może on nauczyć się świadomie modyfikować funkcje,

Bardziej szczegółowo