Temat: Prywatyzacja niejedno ma imię

Transkrypt

1 Temat: Prywatyzacja niejedno ma imię Obszar nauczania: wiedza o społeczeństwie (gimnazjum), podstawy przedsiębiorczości oraz ekonomia w życiu (szkoła ponadgimnazjalna) Czas: 2 jednostki lekcyjne Cele lekcji Uczniowie: 1. wyjaśniają na przykładach pojęcia: własności publiczna i prywatnej 2.rozumieją uwarunkowania przekształceń własnościowych oraz potrafią wskazać ich przykłady 3.potrafią wyjaśnić, co to jest prywatyzacja; 4.potrafią rozpoznać na wybranych przykładach - podstawowe rodzaje prywatyzacji; 5.potrafią wskazać podmioty zaangażowane w proces prywatyzacji (skarb państwa, biura maklerskie, pracownik, inwestor, giełda). Cele lekcji w języku ucznia: Na dzisiejszych zajęciach: dowiesz się, jakie są podstawowe typy własności oraz będziesz wskazywał ich przykłady we własnej okolicy; dowiesz się, co to są przekształcenia własnościowe oraz z czego one wynikają; będziesz analizował przykłady prywatyzacji pośredniej i bezpośredniej oraz dowiesz się, jakie grupy podmiotów są w nie bezpośrednio zaangażowane; NaCoBeZu Będę sprawdzać: 1. czy wiesz, jakie typy własności występują w Polsce 2. czy potrafisz wyjaśnić, na czym polegają: prywatyzacja i reprywatyzacja, nacjonalizacja, renacjonalizacja, wywłaszczenie, komunalizacja oraz jakie były/są ich przyczyny/uwarunkowania; 3. czy potrafisz odróżnić - na przykładach prywatyzację bezpośrednią od pośredniej 4. czy potrafisz wskazać grupy podmiotów (interesariuszy) prywatyzacji. Pytanie kluczowe Czy prywatyzacja dotyczy także mnie? Czy prywatyzowane przedsiębiorstwo i prywaciarz to to samo? Metody i formy pracy: praca z tekstem źródłowym, analiza przypadku, praca w grupie, rozmowa nauczająca, praca w parach Potrzebne materiały światła - kartki czerwone, zielone i żółte dla każdego ucznia komputer z dostępem do Internetu oraz oprogramowaniem do odtwarzania filmu duże arkusze papieru i flamastry przygotowane przed lekcją materiały pomocnicze dla ucznia (w liczbie odpowiedniej do liczby uczniów w klasie lub zespołów pracujących nad wykonaniem danego zadania)

2 Materiały pomocnicze dla ucznia Materiał pomocniczy nr 1. Co to za zjawisko? Materiał pomocniczy nr 2. Rodzaje prywatyzacji Materiał pomocniczy nr 3. Jaka to prywatyzacja? Materiał pomocniczy nr 4. Zakazane słowa instrukcja i karty do gry Materiał pomocniczy nr 5. Kto korzysta na prywatyzacji? Materiały dla nauczycieli Materiał nr 1. Prywatyzacja pośrednia i bezpośrednia Uwagi Lekcje na temat prywatyzacji warto poprowadzić po zapoznaniu uczniów z podstawowymi pojęciami dotyczącymi własności. Jeśli więc do tej pory uczniowie nie zajmowali się tą tematyką, możesz na tydzień przed zajęciami o prywatyzacji rozdać uczniom kartki ze schematycznym planem waszej miejscowości/gminy i poprosić, by - korzystając z pomocy rodziców, sąsiadów, urzędników - zaznaczyli na niej przynajmniej po jednej nieruchomości, która ich zdaniem należy do: 1/ państwa 2/ gminy 3/ spółdzielni 4/ osoby prywatnej 5/ prywatnej firmy. PRZEBIEG LEKCJI 1 1. Rozpocznij zajęcia od omówienia z uczniami pracy domowej (ćwiczenie z planem miejscowości/gminy). Odnosząc się do przykładów nieruchomości zaznaczonych na uczniowskich planach wyjaśnij uczniom, co to jest własność oraz jakie jej typy spotykamy (państwowa, komunalna, prywatna osób fizycznych, prywatna osób prawnych, zagraniczna). Zapytaj, czy taka sytuacja w Polsce istniała zawsze? Odwołaj się do okresu sprzed 1989 roku. Jeśli uznasz to za konieczne krótko zreferuj uwarunkowania przekształceń własnościowych w XX wieku oraz wskaż różnice pomiędzy nimi (nacjonalizacja, renacjonalizacja, wywłaszczenie, komunalizacja, prywatyzacja, reprywatyzacja). Zapowiedz uczniom, że dzisiejsze i kolejne zajęcia pomogą im zrozumieć te przekształcenia, które związane są bezpośrednio ze współczesnym typem przekształceń własnościowych (są to komercjalizacja, prywatyzacja pośrednia, prywatyzacja bezpośrednia, akcjonariat obywatelski oraz pracowniczy). 2. Przeczytaj uczniom na głos przygotowany wcześniej tekst, który opisuje proces prywatyzacji wybranego przedsiębiorstwa. Możesz pracować z tekstem znalezionym przez siebie lub skorzystać z tego, który zamieszczamy pod scenariuszem - materiał pomocniczy nr 1. Jeśli będziesz wybierał własny tekst zwróć uwagę na to, by nie pojawiało się w nim słowo prywatyzacja, ale jednocześnie by znalazły się w nim inne pojęcia związane z tym procesem (także podmioty zwane grupami interesariuszy prywatyzacji). Po lekturze zapytaj uczniów, czy wiedzą, jakiego zjawiska dotyczy przytoczony opis. Poproś o swobodne i krótkie wypowiedzi (nie chodzi o odpowiedź na pytanie: o czym jest ten tekst? tylko jakie zjawisko opisuje ten tekst?). (jeśli prowadzisz zajęcia w gimnazjum, zamiast pracy z tekstem możesz zaproponować im obejrzenie filmu zamieszczonego na portalu NBPortal.pl. Pamiętaj tylko, by nie pokazywać początku filmu z jego tytułem, który brzmi Prywatyzacja ). Zapewne wśród uczniowskich odpowiedzi pojawi się słowo prywatyzacja. Wyjaśnij uczniom, że jest to forma przekształceń własnościowych, której będziecie przyglądać się na dzisiejszych zajęciach. 3. Podaj cele lekcji w języku ucznia, NaCoBeZu oraz zadaj jedno z zaproponowanych pytań kluczowych lub swoje własne (wybór powinien zależeć od tego, na których aspektach zagadnienia chcesz się podczas lekcji skupić najbardziej, albo - które Twoim zdaniem - są najbliższe uczniom, budzą ich największe zainteresowanie). Pamiętaj, że kluczowe pytanie zadajemy po to, by uczniów zaciekawić, zaintrygować, ale musisz mieć pewność, że po przeprowadzonej lekcji uczniowie będą umieli na to pytanie odpowiedzieć. Podkreśl, że na pierwszej lekcji skupicie się na poznaniu zagadnienia, na drugiej zaś będziecie zastanawiać się poprzez przygotowanie i udział w symulacji nad skutkami prywatyzacji tak dla państwa, jak i innych podmiotów/interesariuszy zaangażowanych w proces prywatyzacji. 4. Poproś uczniów, aby zapisali w zeszytach, jak rozumieją słowo prywatyzacja. Poproś o odczytanie kilku definicji. Pozostaw je bez komentarza.

3 5. Następnie poleć im, by w małych zespołach (4-5 uczniów) przeczytali raz jeszcze tekst (materiał pomocniczy nr 1), który usłyszeli na początku zajęć. Tym razem ich zadaniem będzie wypisanie w zeszycie podmiotów, które - ich zdaniem - nierozerwalnie wiążą się z procesem prywatyzacji (są to m.in. Skarb Państwa, giełda, inwestor, pracownik, biuro maklerskie/makler, prywatyzowane przedsiębiorstwo państwowe lub spółka). Podchodź w trakcie pracy do każdej pary i wyjaśniaj ewentualne wątpliwości. Na zakończenie ustalcie na forum listę podstawowych interesariuszy prywatyzacji. Wyjaśnij każde zapisane pojęcie, wskazując na rolę/miejsce, jakie zajmują w procesie prywatyzacji. Wszystkie podmioty wypiszcie na tablicy lub na dużym arkuszu papier. Lista ta będzie przydatna podczas ćwiczenia na kolejnych zajęciach. 6. Zawieś na tablicy plakat przedstawiający schematycznie dwie podstawowe metody prywatyzacji (materiał pomocniczy nr 2). Wyjaśnij uczniom, na czym polegają różnice pomiędzy prywatyzacją pośrednią i bezpośrednią: zwróć uwagę na ich prawne uwarunkowania, tryb, etapy, zaangażowane podmioty (zarówno te inicjujące proces jak w nim uczestniczące, jako potencjalni inwestorzy ). Staraj się używać pojęć wypisanych wcześniej na tablicy. Poproś, by każde nowe i niezrozumiałe dla nich słowo, uczniowie zapisywali w swoich zeszytach. Podczas wykładu posiłkuj się zamieszczonym pod scenariuszem materiałem pomocniczym dla nauczyciela Prywatyzacja co to takiego? Zapowiedz, że w kolejnym ćwiczeniu będą przyglądać się konkretnym przykładom prywatyzacji właśnie pod tym kątem. 7. Zanim jednak przystąpisz do ćwiczenia warto w tym momencie lekcji sprawdzić, np. za pomocą świateł, czyli czerwonych, zielonych i żółtych kartek, czy uczniowie zrozumieli zgromadzone do tej pory informacje. Możesz po prostu odczytywać/wymieniać nowe pojęcia reakcja uczniów (światło zielone, żółte lub czerwone) pokaże ci, które pojęcie powinno zostać wyjaśnione jeszcze raz. 8. Zaproponuj uczniom pracę w parach. Rozdaj im materiał pomocniczy nr 3. Wyjaśnij uczniom, że ich zadaniem będzie zapoznanie się z tekstem źródłowym (4 przykłady prywatyzacji) oraz zdecydowanie, jaki rodzaj prywatyzacji został w każdym z przypadków zastosowany. Po zakończeniu pracy w parach poproś ochotników o przedstawienie swoich odpowiedzi. Zweryfikuj te niepoprawne (poprawne rozwiązania: przykład 1 - prywatyzacja pośrednia, sprzedaż akcji na rynku regulowanym, przykład 2 prywatyzacja pośrednia, przetarg publiczny, przykład 3 prywatyzacja pośrednia, aukcja ogłoszona publicznie, przykład 4 prywatyzacja bezpośrednia, wniesienie do spółki). Sprawdź, ilu uczniów w klasie dobrze wykonało to zadanie. Zapytaj, co w przedstawionych tekstach, pomogło im udzielić poprawnej odpowiedzi. Podsumuj ćwiczenie, zwracając uwagę na przykład prywatyzacji pośredniej polegający na sprzedaży akcji na rynku regulowanym. Możesz przywołać inne aktualne przykłady tego typu prywatyzacji. Zapytaj uczniów, czy znają kogoś, kto właśnie w ten sposób stał się udziałowcem byłego przedsiębiorstwa publicznego? 9. Na zakończenie zajęć możesz zaproponować uczniom ćwiczenie grę utrwalające dotychczas zdobytą wiedzę. Podziel uczniów na zespoły, każdemu rozdaj instrukcję oraz karty do gry Zakazane słowa (materiał pomocniczy nr 4). Poproś, by kolejno prezentowali sobie nawzajem (zgodnie z instrukcją) pojęcie zapisane na wylosowanej karcie. Najlepsze zespoły nagródź punktami lub plusami. Uwaga! W zależności od potrzeb możesz dowolnie rozbudowywać karty do gry, zarówno dodając nowe hasła główne, oraz zwiększając liczbę zakazanych słów dla wyjaśnienia każdego z haseł. 10. Praca domowa. Wszystkich uczniów poproś o przygotowanie graficznej prezentacji zależności pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w prywatyzację. Może to być mapa myślowa, schemat, minisłowniczek istotne jest, by pomagały im utrwalić oraz uporządkować wiedzę. Zachęć ich przy tym do wykorzystania jakichś nowoczesnych narzędzi, może to być np. prezentacja multimedialna w programie PREZI. Poproś też, by podczas wykonywania zadania domowego zastanowili się nad tym, jakie korzyści dla każdego z podmiotów przynosi prywatyzacja. Zachęć ich także do rozmowy z dorosłymi (rodzicami, sąsiadami) na temat obaw przed prywatyzację. Poproś, by zastanowili się, z czego mogą te obawy wynikać. Poinformuj, że od ćwiczenia na ten temat zaczniecie kolejne zajęcia.

4 Materiał pomocniczy nr 1. Co to za zjawisko? MATERIAŁY POMOCNICZE DLA UCZNIÓW Jeśli pracujesz z uczniami szkoły ponadgimnazjalnej możesz zaproponować im ćwiczenie z wykorzystaniem poniższego tekstu, jeśli zaś z gimnazjalistami polecamy animację zamieszczoną na stronie NBPortalu: 01 kwietnia 2010, Super Express Już kolejne pokolenia Polaków cieszą się smakiem czekolad z charakterystycznym logo na opakowaniu: E. Wedel. ( ) A mogło wydawać się, że czekolady Wedla będziemy znać tylko z opowieści naszych babek. Fabryka czekolad została po wojnie znacjonalizowana i przemianowana na Zakłady Przemysłu Cukierniczego im. 22 Lipca. Co prawda później pojawiła się na opakowaniach informacja dawniej E. Wedel, jednak to nie było już to samo. Choć zmienił się właściciel fabryki, konsumenci pozostali wierni Wedlowi. I to mimo zmiany nazwy. Fabryka ich cierpliwość wystawiła na próbę w kryzysowych latach 80. ubiegłego wieku. Wtedy to wypuściła na rynek niesławny produkt czekoladopodobny. Było to związane z brakiem dewiz, który od razu przełożył się na braki zapasów kakao. Fabryka sięgnęła wtedy dna. Na szczęście już pod koniec lat 80. nastąpiły zmiany. Fabryka na warszawskim Kamionku pozbyła się ze swojej nazwy 22 Lipca, wracając do tradycyjnej marki. Było pewne, że nowe czasy muszą oznaczać powrót do tradycji świetnej tradycji. Aby podołać temu zadaniu, a także by sprostać nowym wyzwaniom zwłaszcza wkraczającej ostro na nasz rynek konkurencji, rząd [postawił na zmiany] ( ) W 1991 r. 40 proc. akcji firmy stało się własnością PepsiCo. Amerykański koncern spożywczy zainwestował w Wedla 20 milionów dolarów. Fabryka została zmodernizowana, wedlowskie czekolady znowu zaczęły smakować i skutecznie oparły się rosnącej konkurencji. Co ważne nowy właściciel zobowiązał się ( ) do utrzymania zatrudnienia na dotychczasowym poziomie co najmniej przez rok. Zagwarantował też, że ewentualne zwolnienia w kolejnych latach nie przekroczą ustalonego z pracownikami poziomu. I zobowiązań swoich dotrzymał, co kontrole przeprowadzone przez Skarb Państwa skrupulatnie odnotowały. ( ) po ugodzie z przedwojennymi właścicielami firmy, Wedel stał się częścią angielskiej firmy Cadbury. Anglicy w pełni docenili magię i siłę nazwy E. Wedel, która została zachowana. Dzięki temu sojuszowi Wedel jest jednym z najpoważniejszych graczy na polskim rynku słodyczy. Szacuje się, że udział eksportu w przychodach firmy wynosi około 10 proc. Produkty Wedla trafiają m.in. do Stanów Zjednoczonych, Kanady i Wielkiej Brytanii( ) W 2007 r. został zapoczątkowany remont fabryki przy ulicy Zamoyskiego obiektu z lat 30. ubiegłego wieku, wybudowanego przez Jana Wedla. Do dziś została odnowiona fasada budynku, a w remontowanej fabryce Wedla funkcjonują już nowe laboratoria, linia Ptasiego Mleczka, nowe pomieszczania socjalne dla pracowników, nowe biura, jak również unikatowa pracownia ręcznie tworzonych pralin, które można kupić w sieci Pijalni Czekolady E. Wedel. Wszystkie te zmiany przyniosły nie tylko korzyści dla niej samej oraz dla Skarbu Państwa. Zyskali także pracownicy. Powstają nowe miejsca pracy i to nie tylko na terenie Warszawy. ( ) Pracownicy mogą skorzystać z wielu świadczeń i benefitów pracowniczych, począwszy od specjalistycznych szkoleń i programów rozwojowych, wsparcia w nauce języka angielskiego, poprzez dofinansowanie pracodawcy do programów sportowych, posiłków w restauracji firmowej, a skończywszy na licznych inicjatywach wewnętrznych, takich jak m.in. program wolontariatu pracowniczego, w którego ramach pracownicy mogą otrzymywać granty na realizację własnych, autorskich projektów społecznych. Źródło: strona Ministerstwa Skarbu Państwa, ost. wejście

5 Materiał pomocniczy nr 2. Rodzaje prywatyzacji Źródło: schemat pochodzi z materiałów ze strony Ministerstwa Skarbu Państwa opracowanych w ramach programu Przekonujemy się do prywatyzacji

6 Materiał pomocniczy nr 3. Jaka prywatyzacja? Przeczytajcie uważnie artykuły na temat czterech prywatyzowanych przedsiębiorstw. Korzystając z dotychczasowej wiedzy oraz schematu przedstawiającego metody prywatyzacji zaznaczcie przy każdym z opisów, jaki rodzaj prywatyzacji zastosowano (bezpośrednią czy pośrednią). Przykład 1 Najpóźniej w czerwcu na warszawskiej giełdzie zadebiutuje Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo poinformował wczoraj w Poznaniu prezes spółki. Marek Kossowski, prezes PGNiG, podkreśla, że kapitał spółki zostanie podniesiony i ulokowany na rynku w drodze emisji i sprzedaży akcji.»skarb Państwa utrzyma jednak kontrolę nad spółką, zachowując co najmniej 51 proc. akcji«- mówi Kossowski. Program restrukturyzacji i prywatyzacji PGNiG rząd przyjął 5 października. Zobowiązuje on spółkę do przekazania Skarbowi Państwa udziałów w spółce zajmującej się przesyłem gazu, czyli w PGNiG Przesył. Dzięki temu państwo zachowa kontrolę nad systemem przesyłowym. Kolejnym krokiem będzie wydzielenie ze struktur PGNiG działalności poszukiwawczo-wydobywczej.»ma to nastąpić do końca 2006 r., już po wprowadzeniu spółki na giełdę«- mówi Kossowski. Dzięki prywatyzacji spółka zostanie dokapitalizowana, co pozwoli jej na zmniejszenie zadłużenia i przyspieszenie realizacji inwestycji.»dzięki tym środkom możliwa będzie rozbudowa podziemnych magazynów gazu oraz infrastruktury przesyłowej«- zaznacza prezes PGNiG. Zostanie też zwiększone wydobycie krajowego gazu ziemnego z 4,1 mld m sześc. w 2003 r. do 5,5 mld m sześc. w latach proc. akcji dostanie też załoga spółki (razem ponad 61 tys. osób).»nie stanie się to jednak zaraz po debiucie, ale dopiero po sprzedaniu przez Skarb Państwa pierwszego pakietu akcji, a więc mniej więcej po sześciu miesiącach od debiutu«- mówi Kossowski. Dodaje, że spółki zależne od PGNiG nie będą prywatyzowane.»zachowamy w nich 100 proc. udziałów«- wyjaśnia. Przykład 2 Białostocki Cefarm idzie pod młotek. Zainteresowani kupnem są giełdowi dystrybutorzy leków: Polska Grupa Farmaceutyczna, Farmacol oraz Orfe. Póki co Cefarm jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa, co oznacza, że resort ma 100 proc. jego akcji. Akt komercjalizacji przedsiębiorstwa Minister Skarbu Państwa podpisał półtora roku temu. Teraz resort zdecydował się na dalszą prywatyzację tej spółki. Do 14 listopada czeka na oferty na doradcę przy tej prywatyzacji. Już wcześniej zainteresowanie kupnem Cefarmu wyrażali trzej giełdowi gracze: PGF, Orfe i Farmacol. Pierwsi dwaj zgodnie potwierdzają swoje zamiary również teraz. Z kolei Krzysztof Gadzała, dyrektor biura zarządu Farmacolu, zaznacza, że chce najpierw poznać warunki oferty i mieć więcej informacji o firmie. Cefarm Białystok jest największym dystrybutorem farmaceutyków w regionie północno-wschodnim. Atuty białostockiej firmy to pokaźny majątek, wysoka rentowność i bardzo duża sprzedaż (spółka ma 2 proc. udział w krajowym rynku leków). To ostatnie możliwe jest m.in. dzięki dużej sieci aptek. Przykład 3 Energomontaż-Północ wylicytował najwyższą cenę za akcje Zakładów Remontowych Energetyki Lublin S.A. Wczoraj w resorcie skarbu odbyła się pierwsza aukcja, która ma być nowym sposobem prywatyzacji. Za cały pakiet akcji Zakładów Remontowych Energetyki Lublin spółka zapłaci ponad milion złotych. To najwyższa oferta podczas licytacji. Transakcja zostanie sfinalizowana, jeśli nabywca dziś przeleje pieniądze za akcje na konto ministerstwa. Resort ma trzy dni na podpisanie umowy. Przykład 4 Prywatyzacja Zakładów Koksowniczych»Przyjaźń«w Dąbrowie Górniczej zakończy się w tym roku - szacuje zarząd koksowni.»według naszych szacunków rozmowy z potencjalnymi inwestorami mogą być sfinalizowane do września, a do prywatyzacji dojdzie w tym roku«- powiedziała w czwartek Maria Brajer, wicedyrektor zakładów ds. finansowych. Przed kilkoma tygodniami resort Skarbu Państwa ogłosił zaproszenie do rokowań dla inwestorów zainteresowanych prywatyzacją koksowni. Zgodnie z zamierzeniami przedsiębiorstwo ma być wniesione przez Skarb Państwa do spółki z udziałem inwestorów. Wszystkie przykłady pochodzą z materiałów edukacyjnych zamieszczonych na stronie ministerstwa Skarbu Państwa opracowanych w ramach programu Przekonujemy się do prywatyzacji.

7 Materiał pomocniczy nr 4. Zakazane słowa instrukcja i karty do gry INSTRUKCJA 1. Dobierzecie się w trzyosobowe zespoły. 2. W każdej drużynie wybierzcie osobę, która będzie odpowiedzialna za opisywanie haseł głównych zapisanych na wylosowanych kartach. Musi ona tak trzymać karty, aby nikt nie mógł przeczytać co jest na nich napisane. Liczba drużyn jest dowolna, ale każda z nich musi liczyć co najmniej 2 osoby tak by jedna osoba opisywała hasło główne, a druga je zgadywała. 3. Na każdej karcie znajdziecie hasło główne oraz zakazane słowa, których NIE możecie użyć naprowadzając swoich kolegów na odgadnięcie hasła głównego. Nie ma punktów karnych za nieudane próby odgadnięcia hasła głównego. 4. Wygrywa drużyna, która odgadnie więcej haseł głównych w wyznaczonym czasie. KARTY DO GRY Karty należy skopiować w tylu egzemplarzach, ile jest drużyn, a następnie rozciąć i rozdać podzielić karty w parze (po 4 karty dla każdego). GIEŁDA inwestor, akcja, WŁASNOŚĆ majątek, posiadanie INWESTOR akcje, kupno PRYWATYZACJA sprzedaż, skarb państwa SKARB PAŃSTWA majątek, przedsiębiorstwo państwowe KOMERCJALIZACJA przekształcenie, Skarb Państwa,

8 MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELI Materiał nr 1. Prywatyzacja pośrednia i bezpośrednia Prywatyzacja jest to proces przekształceń własnościowych w gospodarce rozpoczęty w Polsce w okresie transformacji ustrojowej i gospodarczej po roku Obowiązują dwie metody prywatyzacji: prywatyzacja bezpośrednia i pośrednia. Prywatyzacja bezpośrednia umożliwia dokonywanie szybkich zmian własnościowych w przedsiębiorstwach państwowych, określanych jako małe i średnie. Następuje poprzez sprzedaż, wniesienie do spółki lub oddanie do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwa. Prywatyzacja ta ma charakter bezpośredni, to znaczy: realizowana jest bez przyjmowania przez przedsiębiorstwo państwowe formy organizacyjno - prawnej w postaci jednoosobowej spółki Skarbu Państwa. Podmiotami uczestniczącymi w procesie prywatyzacji bezpośredniej przedsiębiorstwa państwowego mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne. Cechą wyróżniającą prywatyzację bezpośrednią jest dokonywanie jej przez organy założycielskie przedsiębiorstw państwowych w imieniu Skarbu Państwa, za zgodą Ministra Skarbu Państwa. Proces przygotowania i realizacji prywatyzacji bezpośredniej jest zdecentralizowany. Decydującą rolę odgrywają tu organy założycielskie, przeważnie są nimi wojewodowie. Minister Skarbu Państwa w ustawowym zakresie kontroluje i nadzoruje prywatyzację bezpośrednią przez wyrażenie zgody na uruchomienie realizacji poszczególnych projektów. W gestii wojewodów leży inicjowanie procesu prywatyzacji bezpośredniej, przygotowanie przedsiębiorstwa państwowego do prywatyzacji, wyłanianie inwestorów, ustalanie warunków transakcji, a po uzyskaniu zgody Ministra Skarbu Państwa na prywatyzację danego przedsiębiorstwa państwowego sfinalizowanie procesu prywatyzacji i podpisanie w imieniu Skarbu Państwa odpowiednich umów z inwestorem. Prywatyzacja bezpośrednia realizowana jest z uwzględnieniem zobowiązań wobec pracowników (utrzymanie miejsc pracy, pakiety osłon socjalnych) i inwestycji, w tym ochrony środowiska. Wyróżnia się 3 formy prywatyzacji bezpośredniej: sprzedaż przedsiębiorstwa; wniesienie przedsiębiorstwa do spółki; oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania spółce. Prywatyzacja pośrednia Prywatyzacja pośrednia, w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, polega na zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji/udziałów w spółkach. Zanim zainicjowany zostanie proces prywatyzacji pośredniej przedsiębiorstwa państwowego, musi zostać przeprowadzona komercjalizacja danego podmiotu. Polega ona na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę (akcyjną albo z ograniczoną odpowiedzialnością) Skarbu Państwa. Komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego dokonuje Minister Skarbu Państwa na wniosek organu założycielskiego, dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i rady pracowniczej lub z własnej inicjatywy. W spółce powstałej w wyniku komercjalizacji, do czasu sfinalizowania jej prywatyzacji, Skarb Państwa obejmuje 100 procent akcji lub udziałów. Minister Skarbu Państwa reprezentuje Skarb Państwa (jako jedynego akcjonariusza/wspólnika takiej spółki) na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników. Przed zaoferowaniem zbycia akcji lub udziałów spółki Skarbu Państwa Minister Skarbu Państwa zleca dokonanie analizy sytuacji prawnej majątku spółki oraz oszacowania wartości przedsiębiorstwa. Zapewnienie publicznego charakteru zbywania akcji/udziałów Skarbu Państwa wymaga ogłoszenia oferty zbycia akcji, zaproszenia do składania ofert w przetargu, zaproszenia do negocjacji lub do wzięcia udziału w aukcji co najmniej w jednym dzienniku o zasięgu ogólnopolskim oraz w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministra Skarbu Państwa. Wyboru jednego z publicznych trybów zbywania akcji dokonuje Minister Skarbu Państwa, biorąc pod uwagę w szczególności stopień skomplikowania planowanej transakcji zbycia akcji/udziałów, a także wielkość i kondycję ekonomiczno - finansową podmiotu, którego akcje/udziały będą przedmiotem zbycia. Wskazane tryby prywatyzacji pośredniej: oferta ogłoszona publicznie; przetarg publiczny; negocjacje podjęte na podstawie publicznego zaproszenia;

9 przyjęcie oferty złożonej przez podmiot ogłaszający wezwanie; aukcja ogłoszona publicznie; sprzedaż akcji na rynku regulowanym. Uprawnienia pracowników do nabywania akcji Uprawnionym pracownikom spółki powstałej w wyniku komercjalizacji przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji objętych przez Skarb Państwa w dniu wpisania spółki do rejestru. Prawo do nieodpłatnego nabycia akcji powstaje po upływie trzech miesięcy od dnia zbycia przez Skarb Państwa pierwszych akcji na zasadach ogólnych i wygasa z upływem 24 miesięcy od dnia powstania tego prawa. Powyższe uprawnienie przysługuje również rolnikom lub rybakom w rozumieniu Ustawy. Źródło: materiały edukacyjne opracowane w ramach programu Przekonujemy do prywatyzacji prowadzonego przez ministerstwo skarbu Państwa oraz Młodzieżową Fundację Przedsiębiorczości. Podstawowe akty prawne 1. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz.1397, z późn. zm.), 2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu finansowania zbywania akcji oraz formy i warunków zapłaty za akcje nabywane od Skarbu Państwa (Dz.U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2666, z późn. zm.), 3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego trybu zbywania akcji Skarbu Państwa (Dz.U nr 114 poz. 664), 4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 2011 r. w sprawie analiz spółki przeprowadzanych przed zaoferowaniem do zbycia akcji należących do Skarbu Państwa (Dz.U nr 114 poz. 663), 5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 lutego 2009 r. w sprawie analizy przedsiębiorstwa państwowego dokonywanej przed wydaniem zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej (Dz.U. z 2009 r., Nr 34, poz. 265), 6. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie pomocy publicznej udzielanej w procesach prywatyzacji (Dz.U nr 84 poz. 580), 7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu sprzedaży przedsiębiorstwa (Dz.U. z 2004 r. Nr 277, poz. 2744), 8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 1997 r. w sprawie warunków, jakie powinien spełniać statut spółki zawiązanej przez Skarb Państwa z pracownikami prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego, rolnikami lub rybakami (Dz.U. z 1997 r. Nr 60, poz. 371), 9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie warunków spłaty należności za korzystanie z przedsiębiorstwa (Dz.U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2667). Źródło: strona Ministerstwa Skarbu Państwa

10 LEKCJA 2 TEMAT: Prywatyzować, czy nie prywatyzować? Oto jest pytanie... Obszar nauczania: wiedza o społeczeństwie (gimnazjum), podstawy przedsiębiorczości oraz ekonomia w życiu (szkoła ponadgimnazjalna) Czas: 2 jednostki lekcyjne Cele lekcji (oraz działań polekcyjnych) Uczniowie: 1. potrafią wymienić podmioty zaangażowane w proces prywatyzacji (skarb państwa, biura maklerskie, pracownik, inwestor, giełda) oraz wskazać korzyści jakie wynikają z prywatyzacji dla każdego z tych podmiotów; 2. potrafią wskazać co najmniej 3 lokalne lub krajowe przykłady prywatyzacji oraz sformułować własną ocenę przebiegu tych procesów; 3. potrafią wskazać co najmniej 4 źródła informacji dotyczące prywatyzacji i zjawisk pokrewnych; 4. potrafią wyszukać wiarygodne informacje na temat prywatyzacji oraz przedstawić je innym; 5. potrafią sformułować argumenty za i przeciw prywatyzacji oraz zaprezentować własne stanowisko w czasie debaty na ten temat; 6. potrafią zbudować i przeprowadzić badanie ankietowe na wybrany temat, opracować graficznie jego wyniki oraz je zinterpretować; 7. potrafią zaplanować w zespole działanie projektowe oraz je przeprowadzają w lokalnym środowisku; 8. potrafią wykorzystać nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne w realizacji projektu (np. blog, google maps, wideoreportaż). Pytanie kluczowe: Komu opłaca się prywatyzacja? Po co nam ta prywatyzacja? Czego nie można sprywatyzować? Cele lekcji w języku ucznia: Na dzisiejszych zajęciach: dowiecie się, jakie korzyści daje prywatyzacja różnym grupom interesariuszy; będziecie formułować argumenty za i przeciw prywatyzacji; będziecie analizować różne informacje dotyczące prywatyzacji, wyciągać z nich wnioski oraz formułować własne stanowisko; weźmiecie udział w symulacji debaty rożnych grup interesariuszy dotyczącej prywatyzacji państwowego zakładu pracy w najbliższej okolicy; Po zajęciach: będziecie tworzyć i przeprowadzicie badanie ankietowe na wybrany temat, opracujecie graficznie jego wyniki oraz je zinterpretujecie; zaplanujecie w zespole działanie projektowe oraz przeprowadzicie je w lokalnym środowisku; będziecie wykorzystywać nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne w realizacji projektu (np. blog, google maps, wideoreportaż).

11 NaCoBeZu Będę sprawdzać: 1. czy potraficie wymienić podmioty zainteresowane prywatyzacją oraz wskazać korzyści wynikające dla nich z prywatyzacji; 2. czy potraficie wskazać 3 przykłady prywatyzacji (lokalne lub krajowe) oraz sformułować ich ocenę; 3. czy potraficie sformułować argumenty za i przeciw prywatyzacji, z uwzględnieniem interesów poszczególnych podmiotów zaangażowanych w prywatyzację; 4. czy potraficie wskazać i wykorzystać co najmniej 4 różne źródła informacji na temat prywatyzacji i innych przekształceń własnościowych; Metody i formy pracy: praca z tekstem źródłowym, symulacja, praca w grupie, rozmowa nauczająca, praca w parach, obserwacja, symulacja debaty, badania ankietowe, Potrzebne materiały duże arkusze papieru i flamastry przygotowane przed lekcją materiały pomocnicze dla ucznia (w liczbie odpowiedniej do liczby uczniów w klasie lub zespołów pracujących nad danym ćwiczeniem) Materiały pomocnicze dla ucznia Materiał pomocniczy nr 5. Kto korzysta na prywatyzacji? Materiał pomocniczy nr 6. Prywatyzować czy nie? - instrukcja do symulacji debaty z kartami pracy dla uczniów. Materiał pomocniczy nr 7. Prywatyzacja w naszej gminie badamy opinię publiczną Materiał pomocniczy nr 8. Prywatyzacja w naszej gminie tworzymy wirtualną mapę własności w naszej gminie. Lekcja 2 1. Na początku lekcji zapytaj uczniów, czy pamiętają, kiedy w Polsce rozpoczął się okres przekształceń własnościowych i z jakimi wydarzeniami był związany (czego był wynikiem). Przypomnij krótko na czym polegała transformacja gospodarcza kraju po 1989 roku oraz jakie są podstawowe cele (ekonomiczne i społeczne) prywatyzacji. Informacje na ten temat znajdziesz w publikacji Jolanty Maciejewskiej: Zarys procesu prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, s. 3-5 na stronie ROCESU%2520PRYWATYZACJI%2520PRZEDSIEBIORSTW).pdf&sa=U&ei=kbXaTpW- CMefOpfnwdMO&ved=0CBIQFjAB&usg=AFQjCNGoRY1mIdE1nyQ3mdwtdoWWwULQxQ (ost. wejscie ) Zapytaj uczniów, jakie ich zdaniem są główne korzyści z prywatyzacji. Propozycje uczniów zapisz na tablicy. 2. Podziel klasę na 5 grup. Poleć następnie wykonanie ćwiczenia Kto korzysta na prywatyzacji (materiał pomocniczy nr 5). Każda grupa powinna dostać zestaw kart ze spisanymi przykładowymi korzyściami oraz wybrany podmiot zaangażowany w prywatyzację. Uczniowie czytają wszystkie karty z korzyściami, wybierają te, które odnoszą się do przydzielonego im podmiotu. Do podsumowania tego ćwiczenia można wykorzystać arkusz papieru z listą podmiotów przygotowaną na poprzednich zajęciach. Poproś, aby do arkusza podchodzili kolejno przedstawiciele wszystkich zespołów i przyklejali przy odpowiednim podmiocie wybrane korzyści. Zanim to zrobią powinni odczytać swoje propozycje pozostali uczniowie mogą zgłaszać wątpliwości. 3. Zapowiedz uczniom, że wezmą teraz udział w symulacji debaty, reprezentując różne grupy interesariuszy prywatyzacji pewnego przedsiębiorstwa państwowego. Będą to: Skarb Państwa, pracownicy prywatyzowanego przedsiębiorstwa, potencjalni inwestorzy, władze samorządowe oraz mieszkańcy. Rozdaj uczniom instrukcję do symulacji, która będzie zawierała opis sytuacji oraz poszczególne role (uczestnicy debaty nie powinni znać opisów ról poza swoją własną). Po zapoznaniu się z materiałami