Prehistoria to umowny okres przed wynalezieniem...

Transkrypt

1 PREHISTORIA Prehistoria to umowny okres przed wynalezieniem... Podział dziejów na epoki. Dopisz zakres czasowy poszczególnych okresów: 1. Pojawienie się człowieka: Starsza epoka kamienna: Środkowa epoka kamienna: Młodsza epoka kamienna: Epoka brązu: Epoka żelaza... Cechy rzeźby prehistorycznej: funkcja rytualna, kultowa tematyka: ryty zwierząt, figurki kobiece (typ Wenus paleolitycznej) materiał: kamień, kość zwierzęca, glina brak dbałości o ukazanie detalu hipertrofia petroglify Sztuka paleolitu od początku do końca jest sztuką zwierzęcą. Przedstawia bestiarium, bogate i różnorodne (...). Sceny są rzadkie i brakuje w nich pewnych motywów, takich jak np. wyobrażenia stada lub spółkowania. (...) Wizerunki ludzi charakteryzują się dwoma podstawowymi cechami: są niemal zawsze niekompletne, tudzież zredukowane do jednego segmentu ciała, po drugie mało naturalistyczne, w przeciwieństwie do zwierząt. (...) O wiele liczniejsze są fragmenty ciała, dłonie w pozytywie lub negatywie, głowy, sromy i fallusy, czy też nieco rozmyte sylwetki, co do których nie ma pewności, czy są ludzkie. (...) Szczególnym motywem są istoty hybrydowe, nazywane czasami antropozoomorfami, teriantropami lub też czarownikami. Postacie te posiadają cechy zarówno ludzkie, jak i zwierzęce. Pięściaki to J. Clottes Wenus z Willendorfu Materiał: Czas powstania: Funkcja: Główne cechy rzeźby: 1

2 Wenus z Laussel Wenus z Lespugue Wenus z Hohle Fels Wenus z Barssempouy Bogini Matka z Çatalhöyük (Turcja), neolit (ok pne.) 2

3 Wyżłobione głowy kozła i koni Cechy malarstwa prehistorycznego: tematyka: zoomorficzna - zwierzęta (tury, bizony, sarny), sceny polowań (pn Afryka), odciski dłoni, znaki graficzne, rzadko- postacie ludzkie barwniki naturalne: ochra, węgiel drzewny, roztarte gliny narzędzia: pędzle, rurki do wydmuchiwania farby, dłonie, mech kontur wypełniony kolorem perspektywa kulisowa i skręcona funkcja: magia łowiecka, kultowa, dydaktyczna hipertrofia (deformacja polegająca na wyolbrzymieniu wybranego elementu) Malowidła w grocie Lascaux [lasko], datowane na okres. 3

4 Historia odkrycia groty Lascaux:... Malowidło z jaskini Altamira w... Malowidła przypadają na okres.. Zwierzęta przedstawione w grocie to.. Jaskinia została odkryta w 1879 przez. Jaskinia Niaux: Inne przykłady rzeźby i malarstwa prehistorycznego: Pech Merle Ariege Argentyna (Santa Cruz). 4

5 Malowidła z w Tassili (Algieria) na Saharze Wyjaśnij pojęcia: Artefakt:... Ochra:... Petroglif:... Człowiek najpierw zaczął rzeźbić ( pne), nieco później malować ( pne), a najpóźniej stworzył obiekty, jakie można zaliczyć do historii architektury (9.000 pne). Na podstawie drobnych znalezisk możemy odtworzyć formę pierwszych ludzkich siedzib mieszkalnych - mezolitycznych szałasów wykonanych z gałęzi i krytych skórami zwierząt. Podstawą ścian takich szałasów były rzędy kamieni tworzących podmurówkę. Ich ślady pochodzą z kultury natufijskiej, nazwanej od stanowiska Wadi-an-Natuf w dzisiejszym Izraelu. Pierwsze znane nam budowle to neolityczne obiekty świątynne w Göbekli Tepe i Nevali Çori (ok pna) na pograniczu dzisiejszej Turcji i Syrii, oraz nieco późniejsze mury w Jerycho w Palestynie (ok pne). Wykopaliska w Gobekli Tepe odkryły struktury oraz przykłady opracowania rzeźbiarskiego budowli znacznie wyprzedające epokę i porównywalne z osiągnięciami epoki brązu. Göbekli Tepe 5

6 Budowle megalityczne dzielą się na menhiry (pojedyncze, ustawione pionowo bloki skalne, które właściwie powinno nazywać się pomnikami a nie budowlami), dolmeny (grobowce zbudowane z kilku pionowych megalitów nakrytych jednoczęściowym, kamiennym dachem) i kromlechy (megalityczne kolumnady i kamienne kręgi) otaczające miejsca o prawdopodobnie kultowym przeznaczeniu, z których najsłynniejszy jest kamienny krąg Stonehenge (ok pne). Menhir to... Aleja menhirów w Carnac (alignment) Dolmen to. Kromlech to

7 Informacje o Stonehenge: Stonehenge znajduje się w.. Powstało ok... Pełniło funkcję.. Historia budowy etapy wznoszenia Stonehenge:. Superhenge nowe odkrycie archeologiczne: Kurhan (tumulus) to... Architektura sepulkralna... 7

8 Tumulus w Newgrange: Podaj informacje o prezentowanej na zdjęciach osadzie w BIskupinie: Czas powstania Elementy obronne Rodzaj zabudowy Przyczyny opuszczenia osady.. Wymień obiekty prehistoryczne w najbliższej okolicy: 8

9 MEZOPOTAMIA Słowo Mezopotamia tłumaczymy jako... Mezopotamia jest krainą leżącą między rzekami... Na główne cywilizacje mezopotamskie składają się Głównych odkryć archeologicznych dokonali:... Sumerowie: Główne ośrodki sztuki sumeryjskiej to... Znani władcy:... 9

10 Ziggurat (zikkurat) to Pieczęć cylindryczna Gliptyka to.. Pieczęć miała najczęściej od 1 do 10 cm, miały prosty lub wybrzuszony kształt oraz otwór w środku na rzemień, bądź sznurek. Wykonywane były z półszlachetnych kamieni, szczegółowe elementy rysunku na pieczęci były wykonane ze złota, srebra, bądź miedzi, cienkich blaszek lub nitek (intarsja). Rysunek ryty na pieczęciach był negatywem, a dopiero odcisk poprzez rolowanie dawał właściwy efekt. Motywem rysunków były najczęściej postacie fantastyczne, walki herosów Gilgamesza i Enkidu z fantastycznymi zwierzętami, wzory geometryczne oraz niezrozumiała dla współczesnych ludzi symbolika. Potem wykształcił się styl brokatowy, przypominający wzory tkanin. Gudea Pochodzący sprzed 4500 lat cmentarz w Ur pozostawał miejscem pochówku przez prawie pięćset lat. Najsławniejszy fragment cmentarzyska, określony przez Woolley'a jako "Królewskie grobowce", pochodzi z okresu Trzeciej Dynastii, ok pne. Pośród 1800 pospolitych grobów, zawierających szczątki prawie 2000 zmarłych pochodzących z "prostego ludu", znajdowało się szesnaście "królewskich" grobów ze szczątkami ludzi z wielkiego orszaku, co sugeruje akt zbiorowych ludzkich ofiar, dokonany z poświęcenia i bez przymusu. Muzycy i żołnierze, dworzanie i służba towarzyszyli swym królom i królowym w zaświaty. Najwspanialsze i najpiękniejsze dzieła sztuki sumeryjskiej odnalezione zostały przede wszystkim w "królewskich grobowcach". Na ich bogactwo składały się wymyślnie ozdobione diademy, rytualne złote sztylety, puchary ze złota i srebra, alabastrowe misy, złote naczynia, tysiące małych paciorków z lazurytu, osobiste ornamentacje, złote szpile do włosów i amulety, pierścienie i naszyjniki, głowy byków ze szczerego złota zdobiące drewniane harfy i liry, mozaikowe płyty, tabliczki pisma klinowego, hełmy i dzidy, "sanie" i rydwany, konie i woły, złota statuetka barana złapanego w zaroślach i ofiarne pożywienie. Sztandar z Ur Tematyka przedstawień: Technika dekoracji inkrustacja, czyli technika polegająca na. 10

11 nakrycie głowy królowej Puabi Królewska Lira z grobowca Damy Puabi. Sumeria, pne. Muzeum Brytyjskie, Londyn. Grobowiec Damy Puabi, określany jako "kanał śmierci" zawierał szczątki kilkudziesięciu dam dworu w królewskich strojach, wyposażonych w regalia. Dostępu do grobowca "strzegło" pięciu mężczyzn uzbrojonych w miedziane sztylety. Nadworny muzyk-harfista (lub harfistka), "siedzący" w dolnym rogu grobu, swym graniem zgodnie z okrutnym obyczajem nadal uprzyjemniał drogę, którą duch boskiej królowej zmierzał do krainy cieni. Tuż obok znajdowały się dwa drewniane przedmioty stanowiące obudowę instrumentów muzycznych. Złoty kozioł Ciekawym motywem w plastyce Sumeru, są figurki przedstawiające modlących się ludzi zwane orantami. Większość odnalezionych figurek pochodzi ze świątyń, gdzie stały zastępując wiernych w nieustannej adoracji i kontemplacji bóstwa. Charakterystyczna dla orantów była kubiczna budowa korpusu, przypominająca walec, statyczna postawa, złożone ręce do modlitwy, niedopracowane duże powierzchnie ciała. Kładziono silny akcent na schematyczne elementy twarzy. Uwydatniano oczy, nos, brwi, usta. Rzeźba dzieliła się na dwie szkoły: północną i południową. Północna przedstawiała figurki szczuplejsze i brodate, co było cechą wyglądu ludności semickiej, która zamieszkiwała górną część państwa, a południowa figurki przysadziste i bez brody, co odpowiadało ludności sumeryjskiej. Inne figurki przedstawiające wyobrażenia bóstw i ludzi wysoko postawionych w państwie również miały podobne cechy. Przede wszystkim charakterystyczne uwidocznienie głównych cech twarzy. 11

12 Akadyjczycy: Stela Naram-Sina Upamiętnia. Opis: Babilończycy: Centrum religijne Babilonu: Ziggurat Etemenanki i Wielka Świątynia Marduka-Esangila Brama bogini Isztar Materiał:... Opis: Brama została zrekonstruowana w.. 12

13 Przykłady prawne w Kodeksie Hammurabiego: 1 Jeśli ktoś kogoś oskarżył i rzucił nań podejrzenie o zabójstwo, zaś tego mu nie udowodnił, ten, kto go oskarżył, poniesie karę śmierci. 22 Jeśli obywatel rabunku dokonał i został złapany, człowiek ten zostanie zabity. 102 Jeśli kupiec dał agentowi handlowemu pieniądze jako pożyczkę bezprocentową, a on tam, gdzie poszedł, poniósł stratę, zwróci kupcowi kapitał. 103 Jeśli podczas jego podróży nieprzyjaciel zabierze mu wszystko, co niósł, przed bogiem przysięgnie i będzie uwolniony. 128 Jeśli obywatel żonę sobie wziął, a umowy z nią nie zawarł, kobieta ta nie jest jego żoną. 153 Żona, która dla poślubienia drugiego mężczyzny kazała zabić swego męża, ma zostać wbita na pal. 195 Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu. 196 Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu. 197 Jeżeli kość obywatel złamał, kość złamią mu. 198 Jeśli wyrwał oko poddanego albo złamał kość poddanego, zapłaci jedną minę srebra. 199 Jeśli wyrwał oko niewolnika innej osoby albo złamał kość niewolnikowi innej osoby, zapłaci połowę ceny jego kupna. 200 Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu. 205 Jeśli niewolnik obywatela w policzek obywatela uderzył, ucho mu utną. 221 Jeśli lekarz kość obywatela złamaną wyleczył lub mięsień bolący uzdrowił, ranny lekarzowi 5 szekli srebra da. (1 szekiel to około 10,5g.) 218 Jeśli lekarz obywatelowi operację ciężką nożem z brązu wykonał i spowodował śmierć obywatela lub łuk brwiowy obywatela nożem z brązu otworzył i oka obywatela pozbawił, rękę utną mu. 229 Jeśli budowniczy wybudował komuś dom, a dzieła swego nie wykonał trwale i dom, który wybudował, zawali się i zabije właściciela, budowniczy poniesie karę śmierci. 13

14 Jednym z siedmiu cudów świata pochodzących z terenów Mezopotamii są... Asyryjczycy: Lamassu to przykład istoty zwanej TETRAMORFOS Głowa z Niniwy 14