Jak się bronić przed pułapkami własnej psychiki, czyli słów kilka o emocjach inwestora giełdowego Grzegorz Zalewski

Transkrypt

1

2 Jak się bronić przed pułapkami własnej psychiki, czyli słów kilka o emocjach inwestora giełdowego Grzegorz Zalewski Dom Maklerski BOŚ S.A. 2

3 Zdefiniujmy kilka emocji Chciwość Zadowolenie Nadzieja Szczęście Strach Wstręt Gniew Dopamina Kortyzol

4 Nasz najtrudniejszy przeciwnik na rynku

5 Prosty sposób na pozbycie się emocji przypadek Phineas a Gage a 25 letni pracownik kolei w 1848 roku, po wypadku żył jeszcze 13 lat w pełni władz umysłowych

6 Pacjent Elliot inteligentny bez emocji Uszkodzenie mózgu (płata czołowego) nie powoduje upośledzenia zachowań społecznych, analizowania informacji, ich oceny. Ale uniemożliwia podejmowanie decyzji pacjenci skupiają się na analizowaniu nieistotnych szczegółów Rozumowanie na zimno uniemożliwia podejmowanie szybkich decyzji i dokonywania wyborów

7 Automatyzmy w podejmowaniu decyzji Co dają nam wielokrotne powtórki np. w nauce jazdy samochodem? A co może w takim razie dawać automatyczne składanie zleceń stop (określanie ryzyka)?

8 Profesjonaliście kontra amatorzy kto dokładniej analizuje sytuację Czy strażak amator podczas akcji gaśniczej analizuje więcej czy mniej od profesjonalisty? Czy trader amator podejmując decyzję inwestycyjną analizuje więcej czy mniej od profesjonalisty?

9 Informacja więcej danych!!! Kurs ropy Branża Przychody Działania OPEC Kurs akcji Lotosu Rekomendacje UniCredit

10 Rezygnacja z informacji? Nadmiar informacji nie służy podejmowaniu trafnych decyzji Pewność wzrasta, a trafność niekoniecznie Dodatkowa informacja potrafi zniekształcać obraz i utrudniać racjonalne wybory Uzasadnianie nie zawsze jest korzystne Nie warto pędzić za informacją ludzki rozum nie jest w stanie efektywnie przekształcić wszystkich napływających informacji Uwaga na pułapki informacyjne oraz nierzetelność

11 Podejmij wreszcie decyzję Nie musi być najlepsza, ale może być pierwsza najlepsza Ważne by w momencie błędu, szybko z niej się wycofać i podjąć kolejną Wysuń pewną tezę i przetestuj ją na rynku G.Soros

12 Co widać na wykresie?

13 100% akcji (kupionych dawno)

14 100% gotówki

15 A czemu nie coś zupełnie innego?

16 A czemu nie coś zupełnie innego?

17 Kilka drobnych wskazówek Uważaj na swoją pamięć: ma ona skłonność do przywoływania tego co pasuje do twoich przekonań. Pamiętaj, że zmiana poglądów po zapoznaniu się z nowymi dowodami i faktami jest dowodem siły, a nie słabości. Uważaj, żebyś nie ulegał wpływowi interpretacji, którą wymyśliłeś na poparcie swoich poglądów. S. Sutherland

18 Bessa prognozy czy modlitwy "Główne indeksy giełdowe mogą wzrosnąć w 2008 roku o 10-15%, przy mniejszej rozpiętości wahań niż w 2007 roku - grudzień 2007 "W 2008 roku spodziewamy się kontynuacji długoterminowego trendu wzrostowego, przy czym skala wzrostów powinna być bardziej zbliżona do tej z 2007 roku - grudzień 2007 Ten rok nie będzie dla inwestorów zły. Tym razem to pierwsza połowa będzie słabsza. Może nie będzie to tak dobry rok, jak kilka ostatnich, ale załamanie nam nie grozi - styczeń 2008 W tym roku nieco więcej banków będzie oferowało atrakcyjne oprocentowanie na poziomie 6-7%., pojawią się też stawki przekraczające 8%- Ale raczej trudno się spodziewać lokat oprocentowanych np. na 9% - maj 2008 Akcje są dzisiaj tak tanie, że fundusze poważnie rozważają, czy nie jest to właściwy moment, żeby zacząć inwestować - czerwiec 2008

19 Wiara i fakty Ludzie, jeśli w coś wierzą, zrobią wszystko, żeby nie zapoznać się z faktami, które tę wiarę mogłyby podważyć.

20 Co jest mądrzejsze nasz pierwotny mózg czy my- racjonalni? "Jeśli boli cię ręka, to sobie jej nie obcinaj, tylko poczekaj aż Przestanie L.Sobolewski w Radio PIN

21 Wątpienie istota filozofii By uniknąć rozczarowań staraj się kontrolować nadmierną pewność swoich racji: myśl o faktach lub argumentach mogących podważyć twoje przekonania.

22 Dlaczego kryzys może nas niczego nie nauczyć? Mamy winnego, którego możemy oskarżyć ci okropni spekulanci grający na krótko Przypadek Leopard, Bud-Mar Investment i wielu innych (TFI, OFE ) gdyby nie ci Amerykanie

23 Efekt kwaśnych winogron Przypomnij sobie jakiś nieudany zakup? Czy przypadkiem nie próbowałeś później przekonać siebie samego, że to dobry zakup?

24 Efekt kwaśnych winogron ( 2 ) Przypomnij sobie jakiś zakup (decyzję), której nie zrealizowałeś Czy przypadkiem nie próbowałeś później przekonać siebie samego, że to nie byłby najlepszy wybór?

25 Zyski są zawsze prawdziwe, to straty są wirtualne

26 Stres i wydajność Wydajn ność/zysk zmęczenie wyczerpanie kłopoty ze zdrowiem załamanie oczekiwania rzeczywistość Poziom stresu

27 Zbyt usilne starania Wysoki poziom emocji hamuje dokładne rozważenie rozmaitych wariantów. Elastyczność myślenia hamowana jest nie tylko silną motywacją, ale i każdym rodzajem stresu

28 Efekt autorytetu zakładamy, że eksperci są ekspertami neutralnie(76/89.2) redukuj (127/104.7) neutralnie (132/135) kupuj (125.3/105.50) akumuluj (85.8/76.5) redukuj (27.84/22.10)

29 Eksperci - echa pewnej rekomendacji Nie jesteśmy w stanie podać wiarygodnej wyceny spółki. Istnieje ponad 50 proc. prawdopodobieństwo, że Lotos może nie przetrwać w obecnej strukturze, a w takiej sytuacji posiadacze akcji mogą stracić większość lub całość swoich pieniędzy.

30 Automatyzmy niezależność od świadomego analizowania Czy automatyczne składanie zleceń stop różni się czymś od zmiany biegów?

31 Naucz się swoich strat Dalsza konsekwencja składania zleceń stop Przestań oskarżać innych za własne niepowodzenia Staraj się być obiektywny (wątp we wszystko) Nie próbuj działać pod presją

32 Dopamina i kortyzol jak okiełznać hormony stresu Ilość wydzielanej dopaminy jest największa w sytuacji NAJWIĘKSZEJ niepewności co do tego, czy otrzymamy nagrodę Losowo wymierzana kara jest bardziej stresująca, niż kara której możemy być pewni

33 Obniż sobie poziom kortyzolu Źródło: Mindhabits.com

34 Emocje jednak się przydają Selektywny brak pewnych emocji stanowi dla jednostki problem. Dobrze ukierunkowane i odpowiednio wykorzystane emocje zdają się wspierać system, bez którego rozum nie mógłby właściwie funkcjonować. Wyniki badań oraz ich interpretacja poddają w wątpliwość koncepcję odrzucania emocji, jako rodzaju luksusu, uciążliwości czy zaledwie pozostałości ewolucyjnej. [Emocje to wcielenie logiki przetrwania]. A. Damasio

35 Grzegorz Zalewski blogi.bossa.pl Dziękuję za uwagę 35