Uwagi ogólne Uwagi PIIT do projektu założeń ustawy o PL.ID Strona 1

Transkrypt

1 Uwagi Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji [PIIT] do projektu założeń do projektu ustawy o dowodach osobistych (pl.id) w brzmieniu z 4 września 2009 roku Uwagi ogólne 1. Bazowanie projektu na innych projektach ustaw i definicjach w nich zawartych Pewną wątpliwość może budzić bazowanie w założeniach projektu na aktach prawnych, które znajdują się na różnych etapach tworzenia. Wymienić należy, co najmniej dwa z nich: a. nowelizację ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, której projekt znajduje się w Sejmie b. ustawę o podpisach elektronicznych, która znajduje się ciągle na bardzo początkowym etapie konsultacji O ile można przyjąć z całym szacunkiem do prac legislacyjnych, jakie mogą być przeprowadzone przez odpowiednie organy ustawodawcze - że ustawa o informatyzacji zostanie uchwalona wraz z nowymi definicjami takich systemów jak występujący w projekcie ustawy o pl.id np. epuap, tym bardziej, iż jest to projekt ustawy wchodzący podobnie jak pl.id w zakres kompetencji resortu Spraw Wewnętrznych i Administracji, to bardzo trudno mieć pewność, co do finalnych zapisów ustawy o podpisach elektronicznych, ponieważ nie weszły one nawet w formalny proces konsultacji międzyresortowych, zaś podpis elektroniczny pozostaje w kompetencji Ministra Gospodarki. Gdyby okazało się, że niektóre zapisy projektu założeń do projektu ustawy o dowodach osobistych nie pojawią się w finalnym projekcie ustawy o podpisach osobistych to ogromna część konstrukcji prawnej w ustawie o pl.id stanie się irrelewantna. Przykładem niech będzie pojęcie podpisu osobistego, który w dniu dzisiejszym nie ma żadnego umocowania w prawie, a który w omawianym tutaj projekcie gra ogromną rolę. Dodatkowym argumentem niech będzie sprawa zgrania wszystkich powyższych ustaw w czasie. Zgodnie z przedstawionym przez MSWiA projektem nowa ustawa o dowodach osobistych powinna wejść w życie 1 stycznia 2011 (czyli za 15 miesięcy) i już w 2011 powinny być wydawane nowe dowody osobiste. Dotychczasowe doświadczenia z procesem uzgodnień brzmienia ustawy o podpisach osobistych i wielokrotnego przedłużania prac nad nimi budzą poważne obawy czy uda się zsynchronizować odpowiednio oba omawiane akty prawne. 2. Odmiejscowienie Generalne założenie odmiejscowienia dowodu osobistego wydaje się być absolutnie słuszne. Natomiast w prezentowanym projekcie widać wiele niekonsekwencji we wprowadzaniu tego odmiejscowienia. Przykładem niech będzie rzeczywiste odmiejscowienie przyjmowania wniosków, personalizacja dowodów osobistych i następnie pozorne odmiejscowienie dalszych czynności por. Rozdz Podział Kompetencji Uwagi PIIT do projektu założeń ustawy o PL.ID Strona 1

2 W odróżnieniu od ewidencji ludności, gdzie w interesie samorządu jest choćby ze względów fiskalnych prowadzenie lokalnych rejestrów to w przypadku dokumentów tożsamości nie ma to żadnego uzasadnienia. Wydaje się celowe ponowne przepracowanie algorytmów procedur związanych z zadaniami, jakie są wykonywane centralnie i jakie są zlecane samorządom. W szczególności budzi wątpliwość konieczność budowania Gminnych Rejestrów Dowodów Osobistych dokumentacja dowodowa z powodzeniem może być od razu (on-line lub wsadowo) przekazywana do centralnego Rejestru Dowodów Osobistych. W przypadku niezgodności z innymi aktami prawnymi warto także zaproponować zmiany w tamtych aktach. 3. Dane znajdujące się w dowodzie osobistym i odpowiednich rejestrach Wydaje się być z wszech miar wskazanym by poważnie przejrzeć listę danych, jakie opcjonalnie mogą znaleźć się w nowym dowodzie osobistym, w szczególności w formie elektronicznej. W projekcie znajduje się wyłącznie możliwość fakultatywnego zamieszczenia danych umożliwiających składanie kwalifikowanego podpisu elektronicznego opatrzonego certyfikatem kwalifikowanym. Ze względu na to, że dowód osobisty będzie podstawowym dokumentem uwierzytelniającym należy zastanowić się także nad umieszczeniem w nim z zachowaniem odpowiednich procedur informacji dodatkowych takich jak: informacje mogące ratować życie np. grupa krwi, szczególne uwarunkowania zdrowotne wydaje się, że dzięki takiemu rozwiązaniu można udzielić lepiej i szybciej pomocy wielu ofiarom wypadków i uratować w ciągu roku życie wielu obywateli! np. potwierdzenie posiadania prawa jazdy! Docelowo mogłoby to prowadzić do oszczędności dzięki wyeliminowaniu dodatkowego dokumentu, jakim jest prawo jazdy!!! Oczywiście obywatel polski w przypadku wyjazdu za granicę powinien mieć możliwość wyrobienia prawa jazdy (tak jak dzisiaj w rzadkich przypadkach wyrabia sobie tzw. Międzynarodowe prawo jazdy), ale po terenie kraju i możliwości weryfikacji elektronicznej w zasadzie nie ma potrzeby by taki dodatkowy dokument wyrabiać. Generalnie: umieszczenie za zgodą obywatela w elektronicznej części dowodu informacji, jakie są właściwe dla kompetencji ministra spraw wewnętrznych Należy także zastanowić się (oprócz umieszczania w samym dowodzie dodatkowych informacji) nad inną formułą takich opcjonalnych danych, czyli zapisaniem ich za zgodą obywatela! w Centralnym Rejestrze przy założeniu, że służby ratownicze lub np. policja drogowa mając w ręku dowód osobisty są w stanie natychmiast zweryfikować wszystkie dane w trybie on-line. Opcjonalnie: dowód powinien również uwierzytelniać się w innych systemach, które zawierają dodatkowe informacje na temat właściciela. W takich sytuacjach oprócz podstawowych danych ratujących życie, czy też weryfikujących inne uprawnienia obywatela (prawo jazdy) można byłoby wywołać lub zweryfikować inne usługi np. uzyskać dane kontaktowe do osoby (choćby telefon), Uwagi PIIT do projektu założeń ustawy o PL.ID Strona 2

3 którą należy powiadomić w przypadkach nagłych. Takie rozwiązanie mogłoby się przyczynić znacznie do podniesienia bezpieczeństwa obywateli i skuteczności służb ratowniczych. Lista takich danych/usług mogłaby podlegać dalszej dyskusji, w szczególności należałoby do takiej dyskusji włączyć Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. 4. Analiza terminologiczna Wg projektu polskiej normy prpn-iso/iec : 2006, który jest tłumaczeniem normy ISO/IEC :2006 opracowanej przez ISO/IEC JTC1 SC37, cecha biometryczna (ang. biometric feature) to reprezentacja charakterystyki biometrycznej, która może być użyta przez algorytm biometryczny w celu porównania ze sobą zbiorów danych tego samego typu biometrycznego między sobą, przy czym typ biometryczny (ang. biometric type) definiowany jest, jako typ technologii biometrycznej (przykład: odciski palca). Przyjęta przez ISO terminologia jest konsekwencją powszechnego stosowania i ugruntowania się tych znaczeń zarówno w przemyśle jak i w międzynarodowych publikacjach naukowych z dziedziny biometrii. Kontekst użycia terminu cecha biometryczna w Projekcie założeń projektu ustawy o dowodach osobistych (pl. ID) wskazuje, iż mowa jest tutaj o typie biometrycznym (czyli np. o odcisku palca, wizerunku twarzy, wzorze tęczówki, itp.) a nie o cechach biometrycznych (których przykładami mogą być: minucja odcisku palca, odległość pomiędzy oczami w obrazie twarzy, element kodu tęczówki, itp.). Użycie terminu cecha biometryczna w projekcie nie jest, zatem właściwe i proponujemy zamianę tego terminu na typ biometryczny, zgodnie z funkcjonującą już na szczeblach międzynarodowych normatywną terminologią. I. Uwagi szczegółowe Ad 4.2. punkt 11. Zakładając pojawienie się pojęcia podpisu osobistego w polskim prawie i tamże zdefiniowania jego zakresu zastosowania proponujemy tak zmienić brzmienie tego punktu by wprost odwoływało się do tego pojęcia; zwłaszcza, że w dalszej części określenie podpis osobisty jest szeroko używane Ad 7. Ogromny szacunek budzi precyzja wyliczeń kosztów inwestycji i jej utrzymania w momencie, kiedy nie jest jeszcze znany ostateczny kształt ustawy i obowiązków, jakie nakłada ona na rząd. Zwłaszcza w kontekście zależności ostatecznego kształtu ustawy od harmonogramu wchodzenia w życie innych ustaw np. ustawy o podpisach elektronicznych. Wydaje się, że nie jest wskazane na tym etapie ostateczne przesądzanie o wysokości nakładów na poszczególne elementy systemu. Ad patrz dyskusja w punkcie 3 uwag generalnych; zdecydowanie opowiadamy się za tym by było możliwe wprowadzenie opcjonalne za zgodą obywatela do warstwy elektronicznej informacji mogących ratować życie np. grupy krwi Uwagi PIIT do projektu założeń ustawy o PL.ID Strona 3

4 Ad Patrz uwagi generalne punkt 1. Ad ) podmiotem świadczącym usługi certyfikacyjne może być także jednostka wykonująca usługę na rzecz ministra SWiA (outsourcing) trzeba przewidzieć również i taką usługę Ad ) powinno być: elektronicznej polegającej na złożeniu formularza drogą elektroniczną i osobistym stawieniu się w organie gminy celem uwierzytelnienia lub w szczególności poprzez złożenie elektronicznego formularza za pośrednictwem platformy epuap Uzasadnienie: nie można zawężać drogi elektronicznej wyłącznie do platformy epuap! Jej przewagą ma być to, że poprzez jednorazowe uwierzytelnienie w organie administracji uzyskuje się Zaufany Profil, który pozwala na dalsze działania z wykorzystaniem tej platformy tak więc będzie to droga wygodna! Natomiast dla obywateli, którzy nie mają żadnego powodu do posiadania Zaufanego Profilu powinno być dostępne także złożenie formularza drogą elektroniczną na ESP, a następnie osobiste uwierzytelnienie się w organie gminy. Zaletą tego oczywiście jest to, że elektronicznie wypełniony przez obywatela formularz nie musi wpisywany ponownie przez urzędnika do systemu! Ad Proponujemy uzupełnić zakres danych na wniosku o miejsce odbioru. To jest właśnie odmiejscowienie, o którym mowa w uwagach ogólnych. Może się, bowiem zdarzyć, że składam wniosek w organie administracji w miejscu czasowego przebywania np. w konsulacie na terenie UE, ale odbiór przewiduję w miejscu swojego stałego zamieszkania np. gminie w Polsce. Opcjonalnie (patrz dyskusja pkt 9.4.3) składający wniosek może prosić o przesłanie dowodu na określony adres pocztą kurierską na koszt odbierającego Ad Według nas nie ma potrzeby dwakroć dokonywać czynności administracyjnych w procesie wydawania nowego dowodu obywatelowi pierwszy raz przy składaniu wniosku, drugi raz przy odbiorze dowodu. Jeśli przyjmiemy, że składający wniosek określi wiarygodny sposób przekazania informacji o możliwości odbioru dokumentu (w formularzu są dane do kontaktu) to jednorazowe stawienie się w urzędzie powinno być wystarczające. Nie widać szczególnego powodu prócz dokumentowania wydawania dowodu - by fatygować obywatela powtórnie, jeśli tego nie chce. Obywatel powinien mieć możliwość wyboru dostarczenia na koszt własny dowodu osobistego na wskazany adres np. pocztą kurierską lub innym wiarygodnym i potwierdzalnym sposobem. Patrz także W przypadku NIE PRZYJĘCIA powyższego postulatu zgłaszamy następujące uwagi Ad skreślić w kontekście uwagi do Uwagi PIIT do projektu założeń ustawy o PL.ID Strona 4

5 Ad ) nie widać powodu by różnicować sposób odbioru dla wersji papierowej i elektronicznej Ad Nie widać powodu by aktywacja certyfikatu odbywała się podczas odbioru przez obywatela. Podobnie jak dane w warstwie graficznej nie stają się aktywne w momencie odbioru, a w momencie personalizacji dokumentu tak samo należy potraktować dane elektroniczne. Dane elektroniczne pojawiają się fizycznie w dowodzie osobistym w procesie personalizacji tego dowodu. Uzasadnienie: niepotrzebne skomplikowanie procedury wydawania zwiększenie kosztów wyposażenia technicznego urzędników w terenie, a także kosztów ich szkolenia pozorne zwiększenie bezpieczeństwa zamknięcie możliwości innego uzyskania dowodu osobistego niż poprzez osobiste stawienie się przed organem celem odbioru dowodu. Chcemy zwrócić uwagę na niekonsekwencję projektodawcy, który podpis osobisty (p ) już aktywuje przy pomocy wysłania koperty z PINem aktywacyjnym. A w zamyśle podpis osobisty pozwala na wykonywanie czynności skutecznych prawnie w relacji obywatel-administracja. Dlaczego taka niekonsekwencja? Dlaczego nie ma żądania by obywatel stawił się do organu i tam aktywował specjalnym PINem swój podpis osobisty? Ad Domagamy się wprowadzenia możliwości zgłoszenia utraty drogą elektroniczną. Jeśli zaś projektodawca nie przewiduje takiej możliwości prosimy o wyjaśnienie, dlaczego. Ad Nie widać powodu by w przypadku centralnie rejestrowanych i centralnie personalizowanych dokumentach tożsamości tworzyć dodatkowe rejestry na terenie gmin. Jest to pozostałość po wymogu wpisywania w dowodzie miejsca zameldowania. O ile istotne dla gmin jest posiadanie ewidencji ludności, gdyż ma to znaczenie choćby z powodów fiskalnych to posiadanie KOPII informacji o tym, że zostały na terenie gminy zgłoszone utraty, wydania itp. dowodów osobistych wydaje się być niezasadne. Również dokumentacja dowodowa (jednak mało trafne określenie!) powinna być związana z określonym dokumentem i utrzymywana centralnie, a nie lokalnie. W szczególności określenie w rozdziale dotyczącym teletransmisji (9.8) zasad korzystania przez organy gmin i konsulaty umożliwi utrzymanie jednej, centralnej, konsystentnej bazy. Ad 9.9. Podział kompetencji. Proponujemy przepracowanie tego podziału kompetencji tak, aby odmiejscowienie dowodu osobistego stało się pełne Uwagi PIIT do projektu założeń ustawy o PL.ID Strona 5