Starożytne Igrzyska. Autor: Michał Luberda

Transkrypt

1 Starożytne Igrzyska Autor: Michał Luberda

2 Pierwsza historyczna olimpiada odbyła się w roku 776 p.n.e. Od tej pory zawody te urządzano regularnie, co cztery lata aż do IV w. n.e. w Olimpii. Zawody w Olimpii były wielkimi wydarzeniami dla Hellenów, ważniejszymi od wszystkich innych igrzysk. p.n.e. N.Ch n.e. Olimpia 776 r. p.n.e. Pierwsze Igrzyska

3 Olimpia była jednym z najsłynniejszych miast Hellady. Wznosiła się tam wielka świątynia Zeusa, a w niej jeden z cudów świata oszałamiający posąg władcy bogów wykonany z kości słoniowej i złota. Znajdowały się tam również miejsca niezbędne dla organizacji igrzysk palestra, czyli miejsce ćwiczeń atletów, stadion oraz hipodrom. Olimpia została zrujnowana przez wielkie trzęsienie ziemi w VI w. n.e., ale pozostałości wielu budowli można oglądać do dziś.

4

5 Świątynia Zeusa

6 Przebieg igrzysk Wczesne olimpiady trwały tylko jeden dzień. Wraz z rozwojem igrzysk trzeba było je przedłużyć, tym bardziej, że oprócz sportowej rywalizacji miały miejsce jeszcze uroczystości religijne. W pełni ukształtowane olimpiady trwały przeważnie pięć dni. Program igrzysk prawdopodobnie najczęściej wyglądał następująco: I dzień złożenie przysięgi przez zawodników i sędziów, procesja, złożenie ofiar Zeusowi, badanie zgłoszonych sportowców II dzień zawody hippiczne (rano, aby słońce nie raziło koni), pentatlon III dzień, procesja wszystkich zawodników, sędziów i ambasadorów polis, hekatomba (ofiara dla Zeusa ze 100 krów lub wołów) IV dzień biegi, sporty walki, zawody chłopców V dzień procesja, złożenie ofiar Zeusowi, wręczenie wieńców zwycięzcom, zakończenie igrzysk

7 Igrzyska olimpijskie były bardzo istotne dla Greków. Aby dostąpić zaszczytu wystąpienia w nich trzeba było spełniać pewne warunki. Przede wszystkim być Hellenem Być wolnym człowiekiem na zawodach nie mogli występować niewolnicy. Zgłosić się mógł każdy Grek, bogaty i biedny, arystokrata i chłop. Od atlety wymagano też odpowiedniej postawy moralnej. Z olimpiad wykluczano ludzi, którzy popełnili morderstwo. Zawodnicy, którzy spełniali te warunki i zgłosili się do udziału w igrzyskach na 10 miesięcy przed ich rozpoczęciem musieli złożyć przysięgę przed ołtarzem Zeusa. Ślubowali, że będą przez najbliższy czas trenować i przygotowywać się do udziału w olimpiadzie, a podczas samej rywalizacji przestrzegać zasad i walczyć uczciwie. Antyczne igrzyska olimpijskie były przeznaczone tylko dla mężczyzn.

8 Sędziowie i reguły Powoływano 10 sędziów zwanych hellanodikami. Trzech nadzorowało pięciobój, trzech innych zawody hippiczne, kolejnych trzech pozostałe konkurencje, a jeden wręczał nagrody zwycięzcom. Przed igrzyskami sędziowie składali przysięgę, że będą uczciwie oceniali zawodników i nie będą przyjmować od nich żadnych podarunków.

9 Dromos bieg prosty na dystansie ok. 192 m (600 stóp), czyli jednej długości bieżni. Zwycięstwo w niej było wyjątkowo prestiżowe, bo imieniem najszybszego biegacza nazywano całą olimpiadę. Zawodnicy startujący w biegu krótkim byli losowo dzieleni na czteroosobowe grupy. Zwycięzcy z wszystkich grup rywalizowali potem o olimpijski wieniec. Atleci ruszali z postawy stojącej, mocno pochylonej do przodu, z jedną ręką dotykającą ziemi. Biegli boso, a podczas wyścigu przygrywano im na flecie. Wygrywał oczywiście ten, kto pierwszy przekroczył metę. Biegaczom nie mierzono w żaden sposób czasów.

10 Dromos bieg prosty

11 Dolichos bieg długodystansowy. Dystans początkowo wynosił 7 stadiów, z czasem powiększano go, aż ostatecznie osiągnął 24 stadia, czyli ok m. Dolichos był bardzo ciężką konkurencją. Jeden z zawodników, Ladas, przypłacił zwycięstwo życiem po przebiegnięciu mety padł martwy z wyczerpania.

12 Dolichos bieg długodystansowy

13 Hoplitodromos bieg hoplitów, czyli wyścigi w zbrojach. Ta niezwykła konkurencja została wprowadzona jako praktyczny trening wyrabiający kondycję i technikę biegania w pancerzu potrzebną na polu bitwy. Zawodnicy ścigali się prawdopodobnie na dystansie 4 stadiów, czyli ok. 768 m. Na głowach mieli hełmy, na nogach nagolenice, a w rękach tarcze.

14 Hoplitodromos bieg hoplitów

15 Pale zapasy. Zawodnicy byli losowo dobierani w pary. Stawali do walki z ciałem nasmarowanym oliwą i posypanym piaskiem. Walczyli na stojąco, starając się odpowiednio chwycić przeciwnika za ręce lub ramiona i przewrócić go. Dotknięcie ziemi rękami lub kolanami było już uznawane za powalenie. Jeśli obaj zawodnicy padli jednocześnie, nie przyznawano punktu nikomu. Zwyciężał ten, kto pierwszy trzy razy powalił konkurenta. Współczesne zapasy w stylu klasycznym są wzorowane na antycznych.

16 Pale zapasy

17 Pygme pięściarstwo. Zawodników łączono w pary losowo, bez podziału na wagi. Zamiast rękawic starożytni pięściarze używali długich rzemieni, którymi owijali dłonie (oprócz palców) i przedramiona. Ciosy wymierzano przede wszystkim w głowę przeciwnika. Pojedynek toczył się bez podziału na rundy, tak długo, aż któryś z zawodników poddał się lub nie był w stanie dalej walczyć. Nie liczono punktów za trafienia, liczył się tylko, jak powiedzielibyśmy dziś, nokaut, więc pięściarze wychodzili z pojedynków mocno poturbowani, a zdarzały się też wypadki śmiertelne.

18 Pygme pięściarstwo

19 Pankration walka wręcz, w której dozwolone było prawie wszystko. Pankration był konkurencją dla najtwardszych. Walczono gołymi rękami, bez osłon z rzemieni. Atakować można było właściwie w dowolny sposób dopuszczalne były zapaśnicze chwyty, ciosy pięściami, kopnięcia, także uderzenia głową, łokciem czy kolanem, a nawet duszenie. Reguły pozwalały też wymierzać ciosy w każdą część ciała przeciwnika. Zabronione było jedynie gryzienie i wyłupywanie oczu. Pojedynek toczył się bez przerw, dopóki jeden z przeciwników nie skapitulował lub nie był kompletnie niezdolny do dalszej walki.

20 Pankration walka wręcz

21 Pentatlon pięciobój. Składał się z 5 konkurencji: halma (skok w dal), dromos (bieg krótki), dyskobolia (rzut dyskiem), akontisma (rzut oszczepem) oraz pale (zapasy). Zwycięzcą olimpijskiego pięcioboju zostawał ten, kto wygrał co najmniej trzy konkurencje, w tym w zapasy.

22 Skok wykonywano z rozbiegu, ale nie wiadomo, czy był to skok pojedynczy, czy raczej trójskok. Zawodnicy trzymali w rękach haltery, czyli ważące 2 4 kg ciężarki. Wykonywany nimi zamach ułatwiał odbicie.

23 Dyskobolia (rzut dyskiem) - dyski, którymi rzucano na olimpiadach, miewały różne średnice i ciężary. Największe ważył prawie 5 kg.

24 Akontisma (rzut oszczepem). Oszczep miał długość ok. 170 cm i był zaopatrzony w pętlę, w którą wkładano palce, aby uzyskać lepszy wyrzut. W połowie swej długości oszczep owinięty był skórzanym pasem, co ułatwiało rzucającemu nadanie mu stabilności w locie.

25 Tetrippon wyścigi czterokonnych rydwanów. Rydwany były dwukołowe, a konie bez podków zaprzęgano jeden obok drugiego. Wyścigi odbywały się na specjalnym hipodromie. Dystans wynosił 12 okrążeń, czyli ok m. Co ciekawe, nagrodę za zwycięstwo otrzymywał nie woźnica, ale właściciel koni (podobnie było w pozostałych zawodach hippicznych).

26 Nagradzanie zwycięzców Igrzyska olimpijskie były najbardziej prestiżowymi zawodami antycznej Hellady i wszyscy sportowcy marzyli o zwycięstwie na nich. Sława, jaką zyskiwał olimpionik (zwycięzca olimpijski) była ogromna i to właśnie na niej zależało atletom. Nagrody rzeczowe były skromne wieniec z liści oliwki, symbol zwycięstwa. Ostatniego dnia organizatorzy wydawali też ucztę dla zwycięzców. Nie było żadnych nagród pieniężnych. Te otrzymywał triumfator w swoim polis. Posiadanie olimpioników było powodem do wielkiej chluby dla miasta, dlatego też władze hojnie ich wynagradzały. Choć wielcy atleci często otrzymywali prawdziwe fortuny, to ważniejsza była dla nich sława fakt, że znano i podziwiano ich w całej Grecji, stawiano im pomniki i sławiono w wierszach i pieśniach.

27 Znaczenie antycznych igrzysk Wyjątkową pozycję igrzysk olimpijskich podkreślał zwyczaj zwany ekechejrią, czyli powszechne zawieszenie broni wśród Hellenów. Na okres miesiąca (później wydłużony do trzech miesięcy) przed igrzyskami i podczas samych igrzysk Grecy nie mogli prowadzić działań wojennych (wyjątkiem była oczywiście wojna obronna, jeśli zostali zaatakowani). Panhelleńskie igrzyska olimpijskie były czymś wyjątkowym świętem całego greckiego świata. Olimpiady odgrywały niezwykle ważną rolę w kształtowaniu i umacnianiu więzi między Grekami. Nie tworzyli oni jednego państwa, byli politycznie rozbici, często spierali się ze sobą i walczyli, ale w Olimpii mogli poczuć się jednym narodem. Olimpiady były jednym z tych elementów, które integrowały Greków pomimo licznych podziałów. Igrzyska olimpijskie odbywały się co cztery lata, ten okres nazywano olimpiadą. Dzięki niemu liczyli czas.

28 Wyczyny takich ludzi jak zapaśnik Milon z Krotonu czy Pulidama przechodziły do legendy i były sławione przez poetów. Najwybitniejszym starożytnym sportowcem był Teagenes z Tazos, który startował w biegu na dwóch dystansach, pięściarstwie oraz pankrationie i na różnych zawodach zdobył w sumie 1400 wieńców!

29 Najważniejsze greckie igrzyska odbywały się co cztery lata od 776 r. p.n.e. w Olimpii na cześć Zeusa. Wczesne olimpiady trwały tylko jeden dzień. Jednak wraz z rozwojem igrzysk przedłużono je do pięciu dni. Startować w nich mogli jedynie mężczyźni, którzy rywalizowali w różnych konkurencjach, chociaż najważniejszy był pięciobój. Konkurencje igrzysk: bieg prosty, bieg długodystansowy, bieg hoplitów, zapasy, pięściarstwo, walka wręcz, pięciobój, skok w dal, rzut dyskiem, rzut oszczepem, wyścigi rydwanów. Zwycięzca otrzymywał wieniec z liści oliwki oraz sławę i honory. Igrzyska w Olimpii miały ogromne znaczenie dla greków, ponieważ: były czymś wyjątkowym świętem całego greckiego świata umacniały więzi między Grekami, jako jednym narodem wprowadzały pokój boży zawieszenie broni wśród Hellenów dzięki olimpiadą liczono czas w Grecji Zadanie domowe: Pisemnie porównaj współczesne olimpiady ze starożytnymi igrzyskami. Wskaż podobieństwa i różnice. Termin 19.05