dr hab. inż. Bożena Borycka prof. nadzw. UTH Radom, Uniwersytet Technologiczno - Humanistyczny im Kazimierza Pułaskiego w Radomiu RECENZJA

Transkrypt

1 dr hab. inż. Bożena Borycka prof. nadzw. UTH Radom, Uniwersytet Technologiczno - Humanistyczny im Kazimierza Pułaskiego w Radomiu RECENZJA pracy doktorskiej mgr inż. Justyny Kiewlicz pt.: Wielofunkcyjne składniki kształtujące jakość wyrobów kosmetycznych napisanej w Katedrze Technologii i Analizy Instrumentalnej na Wydziale Towaroznawstwa Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu pod kierunkiem naukowym prof. UEP dr hab. Henryka Szymusiaka Podstawą opinii jest pismo Pana prof. dr hab. inż. Ryszarda Zielińskiego Dziekana Wydziału Towaroznawstwa Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu z dnia 27 czerwca 2013 r.. Przedstawioną mi do recenzji pracę doktorską oceniałam przyjmując za główną podstawę spełnienie przez nią wymagań stawianych pracom o charakterze towaroznawczym, biorąc pod uwagę następujące kryteria: tematyka rozprawy, cel, zastosowane metody badawcze, wnoszony element nowości, kompozycję i stronę warsztatową całej rozprawy oraz trafność wnioskowania. We wstępie recenzji, niezależnie od pewnych zastrzeżeń i wątpliwości powstałych w trakcie studiowania rozprawy, mogę jednoznacznie stwierdzić, że we wszystkich powyżej wymienionych kryteriach moja ocena pracy doktorskiej mgr inż. Justyny Kiewlicz jest pozytywna. Swój wniosek uzasadniam tym, że temat podjęty przez Panią magister jest interesujący i oryginalny, a badania przeprowadzone profesjonalnie pozwalają na zrealizowanie postawionego celu i weryfikację hipotez. Gwałtowny rozwój przemysłu kosmetycznego, podobnie jak i innych gałęzi przemysłu, sprawił, że na rynku pojawiło się wiele nowych konkurencyjnych produktów, a wyroby posiadające wieloletnią tradycję, ze względu na osiągnięcia nauki, są ciągle ulepszane. Oczekiwania konsumentów, ze względu na dużą podaż kosmetyków, uległy także radykalnej zmianie, a jej ocena w dużej mierze zależy od doświadczenia, wiedzy i zapotrzebowania na te wyroby. Stawiają oni wysokie wymagania produktom kosmetycznym, przy czym podstawę stanowią w nich bezpieczeństwo i właściwości użytkowe. Jakość kosmetyku, zależy od jakości jego składników, a także właściwego ich doboru. Do podstawowych składników wielu preparatów kosmetycznych, należą tłuszcze

2 2 roślinne, bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, z rodzin n-3 i n-6, aplikowane na skórę jako składniki preparatów kosmetycznych, bowiem poprawiają jej ogólną kondycję. Jednakże, duży problem stanowi fakt, że tłuszcze roślinne bogate w jedno i wielonienasycone kwasy tłuszczowe są substancjami nietrwałymi, które w trakcie przechowywania są szczególnie narażone na procesy utleniania. Mogą one powodować znaczne pogorszenie jakości produktów, przejawiające się negatywnymi zmianami cech organoleptycznych, utratą wartości odżywczych i pielęgnacyjnych oraz problemami związanymi z powstawaniem toksycznych produktów utleniania. Powyższe względy skłoniły Autorkę pracy do podjęcia badań nad opracowaniem i wdrożeniem nowych skutecznych przeciwutleniaczy, które mogłyby zastąpić, budzące od wielu lat kontrowersje, przeciwutleniacze syntetyczne takie jak; butylohydroksytoluen (BHT), butylohydroksyanizol (BHA) czy palmitynian askorbylu, bardzo dobrze wpisują się w nurt badań towaroznawczych nad kształtowaniem, poprawą i ochroną jakości towarów. Zainteresowania Autorki pracy skupiły się wokół kwasów fenolowych i długołańcuchowych alkilowych estrów kwasów fenolowych. Literatura przedmiotu charakteryzuje te związki jako bioaktywne składniki pochodzenia roślinnego wykazujące silną aktywność przeciwutleniającą, polegającą m.in. na zmiataniu wolnych rodników czy też wygaszaniu tlenu singletowego. Właściwości te prowadzą do zahamowania niekorzystnych przemian związanych z utlenianiem składników tłuszczowych m.in. wyrobów kosmetycznych. Motywacją dla badań P. magister Justyny Kiewlicz były też niewątpliwie, podawane w literaturze, takie prozdrowotne właściwości kwasów fenolowych i ich pochodnych jak; zdolności działania przeciwalergicznego, przeciwzapalnego, przeciwbakteryjnego i przeciwwirusowego także oraz możliwość udziału w zapobieganiu nowotworom i chorobom układu sercowo-naczyniowego. Ponadto budowa cząsteczkowa długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych, charakteryzująca się występowaniem dwóch wyraźnych części: hydrofilowej i hydrofobowej, determinuje właściwości powierzchniowo czynne tych związków. Przemysł kosmetyczny już stosuje z powodzeniem niektóre z kwasów fenolowych i ich pochodnych chociażby pochodne kwasu salicylowego oraz nielicznych pochodnych kwasów: galusowego i ferulowego. Wykorzystywane są one jako substancje: przeciwdrobnoustrojowe, przeciwutleniające, odżywiające skórę i włosy, zmiękczające, antystatyczne, tonizujące, błonotwórcze, a także pochłaniające promienie UV.

3 3 Z dokonanego prze Autorkę, szczegółowego przeglądu czasopiśmiennictwa wynika, że, z wyjątkiem kilku krótkołańcuchowych estrów kwasu galusowego, wybrane do badań estry kwasów fenolowych z alkoholami tłuszczowymi nie były jeszcze przedmiotem badań naukowych. Otrzymane i badane przez Autorkę rozprawy długołańcuchowe alkilowe estry kwasów fenolowych: ferulowego, galusowego i 3,5-dihydroksybenzoesowego wykazują mechanizm działania przeciwutleniającego charakterystyczny dla związków fenolowych stąd też celowym było badanie ich właściwości użytkowych. Szczególną ich właściwością, wynikająca z obecności długiego łańcucha węglowodorowego w cząsteczkach związki te, w odróżnieniu od wolnych kwasów fenolowych, dobrze rozpuszczają się w tłuszczach, co zmienia ich charakter ochronny i w tu Autorka pracy widziała perspektywy na poszukiwanie nowych możliwości ich zastosowań. W tym miejscu stwierdzam, że kryterium związane z trafnością wyboru tematyki rozprawy, w tym wnoszony element nowości, zostało spełnione bez żadnych zastrzeżeń. Odnosząc się do kompozycji pracy stwierdzam, że jej konstrukcja jest prawidłowa. Dysertacja składa się z dwóch zasadniczych części: teoretycznej i badawczej, które spina Cel pracy i hipotezy badawcze. Praca liczy 194 strony i zawiera 5 rozdziałów w części teoretycznej oraz 8 rozdziałów w części badawczej w tym część metodyczna obejmująca: założenia i cele pracy, wykaz odczynników, aparatury i sprzętu laboratoryjnego stosowanych w pracy i metodykę badań oraz część badawcza zawierająca wyniki badań i dyskusję. Całość pracy wieńczy rozbudowane podsumowanie wyników, w którym Autorka odnosi się do każdej z czterech postawionych w pracy hipotez i wnioski. Praca zawiera wstęp i bibliografię obejmującą 208 pozycji literaturowych w większości anglojęzycznych, nowych, prezentujących badania empiryczne. Ponadto w pracy znajduje się 37 tabel, 3 rysunki, 9 schematów oraz 39 wykresów. Oceniając warstwę teoretyczną rozprawy (str ) stwierdzam, że stanowi ona dobrą podstawę do uzasadnienia wyboru tematu, dyskusji wyników i wnioskowania. W pierwszym rozdziale części literaturowej pracy Autorka podaje podstawowe informacje dotyczące kwasów fenolowych i ich pochodnych, dogłębnie analizuje właściwości prozdrowotne kwasów fenolowych i ich dotychczas poznanych pochodnych w szczególności charakteryzuje ich właściwości antyoksydacyjne oraz ich bioaktywność a także zastosowanie w preparatach kosmetycznych. Na podkreślenie zasługuje fakt, że Autorka stara się podać wszystkie dostępne w literaturze przedmiotu informacje na temat tych kwasów fenolowych i ich pochodnych, które stały się przedmiotem Jej badań. Ogólna

4 4 ocena tej części pracy jest pozytywna, aczkolwiek Autorka nie ustrzegła się błędu (błędne podanie jonów H - zamiast e - ) na rys. 3 (str. 19) w podawanym za Gawlik - Dziki 2004 mechanizmie utleniania związków fenolowych. Z uwagi na podjęty problem badawczy bardzo ważny, dla ocenianej pracy, jest kolejny rozdział części teoretycznej, w którym Doktorantka szczegółowo opisuje tłuszcze naturalne jako podstawowe surowce kosmetyczne będące bazą dla wielu preparatów kosmetycznych. Autorka pracy zwraca uwagę na ich rolę w funkcjonowaniu organizmu i ich wpływ na kondycję skórę, przedstawia powszechnie stosowane tłuszcze w przemyśle kosmetycznym, ponadto bardzo dokładnie opisuje niekorzystne przemiany zachodzących z ich udziałem, powodujących znaczne obniżenie jakości surowców i produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe. Z dokonanego przez Doktorantkę przeglądu literatury przedmiotu wynika, że oksydatywna modyfikacja składników frakcji tłuszczowej emulsji kosmetycznych może przyczynić się do pogorszenia ich cech organoleptycznych i właściwości pielęgnacyjnych, dodatkowo, kontakt toksycznych produktów utlenienia tłuszczów ze skórą może nieść za konsekwencje związane z powstawaniem uczuleń, podrażnień i miejscowych stanów zapalnych. Dlatego bardzo ważnym fragmentem tej części rozdziału pracy, w aspekcie determinantów jakości produktów kosmetycznych, jest omówienie wpływu produktów utleniania tłuszczów na jakość i fizjologię organizmu. Biorąc pod uwagę działania zmierzające do przedłużenie trwałości preparatów kosmetycznych, w kolejnym rozdziale części teoretycznej pracy Pani magister Justyna Kiewlicz przeprowadza dogłębną towaroznawczą charakterystykę powszechnie stosowanych przeciwutleniaczy. Na szczególna uwagę, w kontekście wyboru tematyki pracy, zasługuje końcowy fragment tego rozdziału, w którym Autorka przedstawia i analizuje kontrowersje związane ze stosowaniem przeciwutleniaczy syntetycznych; w tym w szczególności powszechnie stosowanego w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym i spożywczym butylohydroksytoluenu (BHT). Konkludując: Literaturowa część pracy stanowi bardzo solidną podstawę teoretyczną opartą na dobrze dobranej literaturze przedmiotu. Ta część pracy powinna uzasadniać cel pracy i odpowiadać na pytanie: dlaczego Autorka skierowała swoje zainteresowania na przedstawiony w celu pracy kierunek badań? W związku z tym; zadanie części teoretycznej pracy zostało w pełni zrealizowane. Odnosząc się do przedstawionego celu pracy i postawionych hipotez (str 63 66) stwierdzam, że generalnie są one adekwatne do nakreślonej przez Autorkę tematyki

5 5 badawczej i określam jako badania mieszczące się w profilu zainteresowań nauk towaroznawczych. Autorka jasno określiła cel swojej pracy. Celem pracy było otrzymanie nowych długołańcuchowych estrów wybranych kwasów fenolowych oraz ocena ich właściwości jako wielofunkcyjnych składników determinujących jakość surowców i produktów kosmetycznych. Pewien niedosyt budzi u mnie nadmierna ostrożność formuły celu pracy. Autorka pracy, jako towaroznawca, mogła zawrzeć, moim zdaniem, odważniejsze sugestie co do przypuszczalnych aplikacji badanych estrów kwasów fenolowych. Rozumiem, że na samym początku programu badawczego Doktorantka nie mogła przewidzieć, nie znając podstawowych właściwości fizykochemicznych, dokładnych zastosowań użytkowych tych substancji, jednakże biorąc pod uwagę dobre przygotowanie teoretyczne (str ), mogła się ich spodziewać. Z satysfakcją należy dostrzec, nakreślone przez Panią magister Justynę Kiewlicz zadania szczegółowe do tak sformułowanego celu: otrzymanie estrów kwasów: ferulowego, galusowego i 3,5- dihydroksybenzoesowego i alkoholi: tetra-, heksa- i oktadecylowego, charakterystyka fizykochemiczna otrzymanych estrów, w tym określenie ich stabilności termicznej ocena aktywności przeciwutleniającej otrzymanych estrów w próbkach oleju z pestek winogron przechowywanych przez 6 miesięcy, ocena właściwości emulsji zawierających dodatek badanych estrów. W tej części pracy na podkreślenie zasługuje bardzo klarownie przedstawiony schematycznie zakres badań (str. 65). Następnie Autorka prezentuje wykaz odczynników, aparatury i sprzętu laboratoryjnego stosowanych w pracy oraz szczegółowo charakteryzuje ideę i opisuje wyselekcjonowane przez siebie i realizowane metody badań niezbędne do zweryfikowania postawionych hipotez i osiągnięcia celu pracy. Zaletą zaprezentowanego omówienia jest wielość stosowanych w pracy metod badań wskazujących na ogromne zaangażowanie, i pracowitość Doktorantki, żałuję tylko, że dla klarowności przesłanek ich wyboru, nie przy każdej opisywanej metodzie pokazała czemu ona służy. Na wstępie tego fragmentu Autorka pracy omawia procedurę otrzymywania długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych opartą na estryfikacji Fischera będącą reakcją substytucji nukleofilowej grupy acylowej w środowisku kwaśnym. Doktorantka

6 6 wyjaśnia przy tym, dokonany przez siebie, wybór użytych do syntezy kwasów fenolowych oraz długołańcuchowych alkoholi. Kolejny, logicznie ułożony, podrozdział pracy dotyczy identyfikacji otrzymanych związków. Autorka wybiera klasyczne metody identyfikacji substancji chemicznych, wzajemnie się uzupełniające i stwarzające możliwość jednoznacznego ich określenia, takie jak magnetyczny rezonans jądrowy NMR, analiza widm podczerwieni IR czy analiza elementarna, jednakże nie analizuje kompleksowo wszystkimi metodami dziewięciu otrzymywanych długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych i nie uzasadnia dokonanego wyboru. W Środowiskowym Laboratorium Unikalnej Aparatury Chemicznej UAM w Poznaniu dla próbek trzech wybranych spośród dziewięciu otrzymywanych długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych wykonane zostały; widma magnetycznego rezonansu jądrowego 1 H NMR i 13 C NMR z wykorzystaniem spektrometru Varian VNMR-S 400MHz oraz analiza elementarna na aparacie Elemental, model Vario EL III. W tym miejscu chciałabym prosić Doktorantkę o wyjaśnienie: jakie względy przemówiły za wyborem do tych badań tylko ferulanu tetradecylu, galusanu tetradecylu oraz 3,5-dihydroksybenzoesanu tetradecylu? Analizę widm podczerwieni IR dla wszystkich otrzymywanych długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych wykonane zostały spektroskopem FT-1R z przystawką odbiciową ATR Spektrum 100 firmy Elmer. W tym podrozdziale pracy, wprawdzie mogłaby się znaleźć, opisana później, metoda badania temperatury topnienia, bowiem jest ona cennym parametrem identyfikacji związków organicznych, ale służy także do określenia ich czystości, stąd nie jest błędem umieszczenie jej w następnym podrozdziale pracy. Kolejne stosowane metody badań służyły realizacji drugiej część celu pracy, czyli ocenie właściwości otrzymanych nowych długołańcuchowych estrów wybranych kwasów fenolowych jako wielofunkcyjnych składników determinujących jakość surowców i produktów kosmetycznych Stosowane, prawidłowo dobrane, metody oceny właściwości fizykochemicznych wszystkich badanych długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych stanowią kolejny podrozdział części metodycznej pracy. Autorka opisała zatem: metodę badania temperatury topnienia z wykorzystaniem aparatu Boetiusa, analizę termograficzną przeprowadzoną na aparacie Jupiter STA 449F3 firmy Netzsh GmbH przeprowadzoną w Instytucie Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Poznańskiej, badanie rozpuszczalności związków w wodzie redestylowanej i rozpuszczalnikach organicznych o zróżnicowanej polarności, określanie

7 7 równowagi hydrofilowo-lipofilowej oraz ocenę właściwości promieniochronnych na podstawie pomiaru widm w zakresie UV-VIS ( nm) za pomocą spektrofotometru UV-Vis Genesis 6 firmy Milton Roy. Bardzo ważnym elementem badań była, opisana przez Doktorantkę, ocena właściwości przeciwutleniających badanych długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych. Autorka opisała tu badania przechowalnicze oleju z pestek winogron z dodatkiem otrzymanych przez siebie przeciwutleniaczy, wobec próbki kontrolnej i wobec BHT a także, klarownie i dokładnie, umotywowała wybór tego oleju do badań, pokazała przy tym warianty stosowanych stężeń przeciwutleniaczy, procedurę postępowania z próbkami w wybranych czasookresach oraz determinant utleniania jakim był stopień utleniania tłuszczu, następnie w szczegółach omówiła metodę oznaczenia liczby nadtlenkowej oraz metodę wyznaczenia aktywności przeciwutleniającej badanych prób za pomocą współczynnika ochronnego WO umożliwiającego określenie wpływu przeciwutleniacza na stabilność oksydacyjną tłuszczu. Kolejny szczegółowo scharakteryzowany etap badań dotyczył oceny jakości emulsji kosmetycznych typu O/W z dodatkiem otrzymanych przez Autorkę długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych. W tym miejscu przy opisie składników emulsji kosmetycznych Autorka popełniła błąd, bowiem całość O/W wynosi na schemacie 8 100,6%. Pewne moje wątpliwości budzi fragment poświęcony ocenie sensorycznej badanych emulsji kosmetycznych. W związku z tym prosiłabym P. mgr. Justynę Kiewlicz o wyjaśnienie: jakie przyjęła kryteria doboru i jakie były kwalifikacje ekspertów? Czy korzystała Pani np. z normy PN-ISO :1996 Analiza sensoryczna -- Ogólne wytyczne wyboru, szkolenia i monitorowania oceniających -- Wybrani oceniający, czy też innego wzorca postępowania, bowiem to nie wynika z pracy (str. 84). Ponadto Autorka w tej części pracy opisała metodę oceny stabilności fizycznej badanych emulsji O/W oraz metodę oceny właściwości przeciwrodnikowych otrzymanych w pracy długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych w emulsjach kosmetycznych O/W a także korneometryczną ocenę stopnia nawilżenia naskórka po jednorazowej aplikacji emulsji kosmetycznej. Część metodyczną pracy wieńczy opis analizy statystycznej wyników badań, Autorka nie podaje w nim jednak, które wyniki badań były jej poddane. Statystyka jest narzędziem służącym w badaniach naukowych do wyeliminowania przypadkowości i uzyskania trafnych wniosków z przeprowadzonych badań laboratoryjnych. Uzyskane wyniki badań naukowych, w tym towaroznawczych, muszą być jak najbardziej obiektywne

8 8 i wiarygodne, a udaje się to uzyskać jedynie dzięki odpowiedniej statystycznej analizie wyników eksperymentalnych dobrze zatem, że Autorka ją przeprowadziła, chociaż potraktowała w opisie zbyt ogólnikowo. Podsumowując tę część pracy: według mojej opinii, wymienione metody badań zostały dobrane prawidłowo i pozwoliły Autorce na realizację przedstawionych w pracy zamierzeń. Kolejny obszerny sześćdziesięcio- stronowy fragment pracy (str ) stanowi prezentacja wyników badań i dyskusja, który harmonizuje z omówionym wyżej podrozdziałem a dotyczy właściwego tematu pracy i jego zadaniem jest weryfikacja postawionych w pracy hipotez. Autorka wykazała się dużą umiejętnością i profesjonalizmem w opracowaniu i omówieniu tych wyników w kontekście celu pracy, aczkolwiek nie ustrzegła się kilku błędów, co jednak przy tak dużej ilości badań i ich wyników jest raczej nieuniknione. W części identyfikującej związki; w szczególności w analizie widm magnetycznego rezonansu jądrowego 1 H NMR, powtarza się pomyłka przy przypisaniu sygnałów poszczególnym protonom analizowanych tetradecylowych estrów kwasów fenolowych (str ), w tym w grupie C(O)OCH 2 oznaczonej w pracy nr 3 - odpowiada sygnał przy 4,188 ppm a nie jak podano w pracy 1,713 ppm i odwrotnie w grupie C(O)OCH 2 CH 2 oznaczonej w pracy nr 2 odpowiada sygnał przy 1,713 ppm a nie jak podano w pracy 4,188 ppm, ponadto w przypadku ferulanu tetradecylu (FT) protonom grupy winylowej oznaczonej w pracy nr 4 odpowiadają 2 sygnały 6, 274 ppm i 7,628 ppm, bo nie są one równocenne chemicznie, a nie jak podano w pracy jeden sygnał. Mimo tych pomyłek nie budzi wątpliwości identyfikacja związków, tym bardziej, że potwierdzają ją kolejne uzupełniające wyniki badań takie jak; analiza widm 13 C NMR a także precyzyjnie i profesjonalnie przeprowadzona analiza widm w podczerwieni, która dopełnia identyfikację pozyskanych estrów. Przy omówieniu wyników badań temperatury topnienia trzymanych estrów, trochę brakuje odniesienia się Doktorantki do danych literaturowych, co byłoby wskazówką dotyczącą ich czystości zwłaszcza, że np. przy omawianiu wyników analizy elementarnej galusanu tetradecylu (str. 108) Doktorantka sugeruje cyt. obecność w próbce niewielkich ilości alkoholu tetradecylowego, ). Przy omówieniu wyników badań stabilności termicznej dobrze byłoby, żeby Autorka, chociażby w załączniku do pracy, podała w tabeli temperatury ubytków masy w

9 9 wybranych próbkach, wykresy byłyby czytelniejsze. Bardzo interesująco natomiast zaprezentowała Doktorantka wyniki analizy organoleptycznej pokazując profile sensoryczne emulsji kosmetycznych typu O/W w postaci wykresów radarowych. Podobnie z uznaniem należy ocenić opracowanie podrozdziału obrazującego wyniki oceny właściwości przeciwrodnikowych estrów kwasów fenolowych w emulsjach kosmetycznych typu O/W. Charakteryzuje się on wysokim poziomem profesjonalizmu w opracowaniu wyników badań przy wykorzystaniu analizy statycznej. Podsumowując tę eksperymentalną część dysertacji chciałabym podkreślić ogrom pracy włożonej przez P. mgr. Kiewlicz i wykazanie się przez Nią kompetencjami badawczymi. Biorąc pod uwagę tzw. stronę warsztatową stwierdzam, że wyniki przeprowadzonych w pracy badań chemicznych, fizykochemicznych i organoleptycznych i ich analiza stwarzają dobry punkt wyjścia dla przyszłych aplikacji. Bardzo cennym fragmentem pracy jest podsumowanie wyników (str ), w którym Doktorantka wprowadza w problem badawczy i charakteryzuje kolejne etapy badań i uzyskane wyniki, pokazując przy tym drogę jaką systematycznie kroczyła mając na uwadze postawione w pracy hipotezy i wykazując każdej z nich prawidłowość. Doktorantka dokonała w nim merytorycznej reasumpcji przeprowadzonych badań i uzyskanych rezultatów Pracę kończy Autorka rozbudowanymi prawidłowo sformułowanymi wnioskami (str ) dzięki czemu spełnia kryterium trafności wnioskowania. Konkluzja W podsumowaniu chciałabym stwierdzić, że temat rozprawy dał Doktorantce szansę wykazania się, że jest nie tylko wszechstronnie przygotowana do pracy naukowobadawczej lecz także potrafi samodzielnie zrealizować segment preparatywny, analityczny, organoleptyczny wraz z edycją dysertacji. Ponadto uważam, że właściwy sposób zaprojektowane, przeprowadzone i opisane badania właściwości chemicznych, fizykochemicznych i organoleptycznych otrzymanych nowych długołańcuchowych estrów wybranych kwasów fenolowych oraz ocena ich jako wielofunkcyjnych składników determinujących jakość surowców i produktów kosmetycznych, może być źródłem cennych informacji ważnych z towaroznawczego punktu widzenia i stanowić podstawę rozwoju dalszych badań nad tym materiałem. Należałoby je zatem kontynuować i uzupełniać np. o badania dermatologiczne i mikrobiologiczne bowiem, jak pisze Autorka w podsumowaniu wyników (str.157) cyt. Wyniki podjętych i opisanych w niniejszej pracy badań zachęcają do zaproponowania długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych jako

10 10 nowych, bezpiecznych i wielofunkcyjnych składników kształtujących jakość produktów kosmetycznych niezależnie od tego, że niewątpliwie droga do uzyskania Decyzją Komisji UE miejsca w Wykazie i powszechnym nazewnictwie składników stosowanych w wyrobach kosmetycznych, do ogólnego stosowania jest jeszcze długa. Stwierdzam zatem, że przedłożona mi do recenzji rozprawa mgr inż. Justyny Kiewlicz spełnia wszystkie wymogi stawiane rozprawom doktorskim zgodnie z zapisami ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule naukowym w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, z późn. zm.). Wnoszę o jej przyjęcie i dopuszczenie do publicznej obrony.