Statystyka i demografia historyczna. Treści kształcenia

Transkrypt

1 Instytut Historii Historia studia stacjonarne II stopnia Specjalność: Historia z edytorstwem naukowym, WOS, Kultura krajów śródziemnomorskich SYLABUS Przedmiot Statystyka i demografia historyczna Prowadzący dr Małgorzata Czapska Forma zajęć konwersatorium /+ wykład/ Rok studiów I rok semestr zimowy 2011/2012 Liczba godzin 30 Punkty ECTS 4 (wykład + ćwiczenia) Forma Zaliczenie z oceną, egzamin zaliczenia Wymagania wstępne Cele dydaktyczne Treści kształcenia W trakcie zajęć studenci zapoznają się z podstawowymi problemami metod kwantytatywnych /ilościowych/, wśród których metoda statystyczna odgrywa główną rolę. Ponadto znajomość metody statystycznej ma się przyczynić do rozwijania u studenta form ścisłego, logicznego i syntetycznego myślenia. Obok wiedzy teoretycznej, studenci nabywają umiejętności praktycznych przydatnych w pracy zawodowej, uczą się stosowania metod statystycznych w badaniach historycznych. Poznając podstawowe problemy demografii historycznej wdrażają się do procedur generalizujących /syntetycznych a także modelowych/. Metody dydaktyczne Warunki zaliczenia przedmiotu Tematyka zajęć Rozmowa nauczająca, dyskusja, praca pod kierunkiem, praca z tekstem źródłowym Aktywne uczestnictwo w zajęciach, udział w dyskusji. Dopuszczalna jest jedna nieobecność. Obowiązuje zasada, że za każdą kolejną nieobecność należy wykazać się znajomością publikacji której treść koresponduje z tematyką konwersatorium. Pozytywna ocena z kolokwium. 1. Zakres i zadania statystyki i demografii historycznej /podział, literatura omówienie programu zajęć/ 2. Przedmiot statystyki i jej podstawowe pojęcia: jednostka, masa /zbiorowość statystyczna/, cecha statystyczna /mierzalna-ilościowa, niemierzalna- jakościowa/ Etapy poznania zjawisk masowych /etapy badania statystycznego/

2 -obserwacja /wyczerpująca i niewyczerpująca SCHEMAT/, -konstrukcja -odkrycie i powstające na każdym z nich rodzaje źródeł statystycznych: -ewidencja -sprawozdanie -materiały ściśle statystyczne Burzyński A., Elementy statystyki dla historyków, t. 1, Kraków 1980, s , ,148. Dyba M., Obersztyn A., Elementy statystyki dla historyków, Katowice 1978, s Źródła umożliwiające badania historyczno-statystyczne : -pochodzenia statystycznego -typu instytucjonalnego -dotyczące zjawisk indywidualnych występujących w skali masowej i odpowiadające im rodzaje grupowania statystycznego: -konwencjonalne -instytucjonalne -analityczne Kula W., Problemy i metody historii gospodarczej, s Szeregi statystyczne: -szczegółowy -rozdzielczy oparty na cesze ilościowej -strukturalny oparty na cesze jakościowej -dynamiczy -geograficzny -kumulacyjny. Prezentacja tabelaryczna i graficzna materiału statystycznego: wykresy typu: koło /kołowy/, kwadrat -diagram-wykres liniowy -histogram-wykres słupkowy -piramida wieku

3 -kartogram -ogiwa. Powiązanie poszczególnych rodzajów szeregów statystycznych z odpowiadającą im formą wykresu statystycznego. Zając K., Zarys metod statystycznych, Warszawa 1994, s , Burzyński A., Zarys metod statystycznych, t. 1, Kraków 1980, s , , Kocimowski K., Kwiatek J., Wykresy i mapy statystyczne, Warszawa Zieliński R., Tablice statystyczne, Warszawa Średnie statystyczne klasyczne: arytmetyczna prosta i ważona, geometryczna, harmoniczna ; pozycyjne: dominanta i mediana. Liczby względne /wskaźniki dynamiki o podstawie stałej i łańcuchowej, wskaźniki struktury i natężenia/ Krzysztofiak M., Luszniewicz A., Statystyka, Warszawa 1981, s Burzyński A., Elementy statystyki dla historyków, t.1, Kraków 1980, s Zając K., Zarys metod statystycznych, Warszawa 1994, s Badania reprezentacyjne: -pojęcie i liczebność próby -dobór losowy /zależny, niezależny/ -quasi-losowy /wypadkowy, literowy, systematyczny/ -warstwowy -typologiczny Burzyński A., Elementy statystyki dla historyków, t.1, Kraków 1980, s , Dyba M., Obersztyn A., Elementy statystyki dla historyków, Katowice 1978, s Krzysztofiak M., Urbanek D., Metody statystyczne, Warszawa Szulc S., Metody statystyczne, Warszawa Zastępa R., Metoda reprezentacyjna, Warszawa D E M O G R A F I A 1. Przegląd źródeł prestatystycznych /wykazy podatkowe, źródła metrykalne/.

4 Rejestry poboru łanowego. Źródła Rejestr poborowy woj.. krakowskiego z 1629 r., wyd. pod red. S. Inglota. Wrocław Rejestr poborowy woj. krakowskiego z 1680 r., pod. red. S. Inglota, Wrocław Rejestr poborowy woj. lubelskiego , pod red. S. Inglota, Wrocław Rejestr poborowy powiatu sandomierskiego z 1629 r., wyd. Guldon Z., Stępkowski L., Teki Archiwalne /nadbitka/. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej z 1628 r., wyd. Z. Budzyński, K. Przyboś, Rzeszów-Przemyśl Rejestr poborowy ziemi przemyskiej z 1651 r., wyd. Z. Budzyński, Rzeszów-Przemyśl Rejestr poborowy ziemi sanockiej z 1640 r; wyd. Z. Budzyński, Rzeszów-Przemyśl Rejestr poborowy ziemi sanockiej z 1655 r; wyd. Z. Budzyński, Rzeszów-Przemyśl Gieysztorowa I., Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976, s Guldon Z., Wajda K., Źródła statystyczne do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw od XVI do początków XX w., Toruń 1970, s Pałucki W., Uniwersały poborowe z 1563 r., KHKM, R.14, 1966, s Gieysztorowa I., Źródła i szacunki w badaniach osadnictwa i demografii Polski XVI i XVII w., KHKM, R. 10, 1962, nr 3-4, s Górska K., Przyczynek do krytyki rejestrów poborowych z XVI w., Studia Źródłoznawcze 1957, t.1, s Rejestry podymnego. Źródła Uniwersał w sprawie poboru podymnego w 1629 r., wg.: Volumina legum, t. III, wyd. J. Ochryzki, Petersburg 1859, s , /. Fryderyk Józef Moszyński, O dysproporcji podatków, wg.: Głos JW. Moszyńskiego sekretarza WKsL, posła bracławskiego z dnia 9 marca 1789 r. W przedmiocie jego projektu podatku na wojsko, rkps. w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Guldon Z., Wajda K., Źródła statystyczne do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw od XVI do początków XX w., Toruń 1970, Aneks źródłowy, tekst 1,2,5,6 - s , 128. I. Gieysztorowa, Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976, s Z. Guldon, K. Wajda, Źródła do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw..., s Guldon Z., Zaludnienie Polski w 1629 r., Zapiski Historyczne, t.xxxiii, 1968, z. 4, s Rejestry pogłównego. Źródła

5 Senkowski J., Uniwersał poboru pogłównego z 1590 r., KHKM, R. 18, 1970, s tegoż; Zachowane rejestry pogłównego z 1590 r., KHKM, R. 18, 1970, s Guldon Z., Wajda K., Źródła statystyczne do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw od XVI do początków XX w., Toruń 1970, Aneks źródłowy, tekst 3,4,6-s Gieysztorowa I., Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976, s Guldon Z., Wajda K., Źródła do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw..., s Spisy kościelne z XVI-XVIII w. /spisy ludności poszczególnych diecezji, wizytacje kościelne, księgi stanu dusz/. Guldon Z., Wajda K., Źródła do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw..., s Gieysztorowa I., Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976, s Kracik J., Wokół spisu ludności diecezji krakowskiej z 1787 r., Studia Historyczne, R. 28, 1985, z. 1, s Kumor B., Spis ludności diecezji płockiej biskupa Michała Jerzego Poniatowskiego z 1776 r., Przeszłość Demograficzna Polski 1976, t. 9, s tegoż, Przedrozbiorowe wizytacje kościelne jako źródło demograficzne, PDP 1969, t. 2, s tegoż, Księgi status animarum w diecezjach polskich /do 1918 r./, PDP 1967, t. 1, s Szczypiorski A., Rejestr Ludności miasta Daleszyce z lat , KHKM, R. 11, 1963, nr 3-4. Brodnicka E., Ludność parafii Wieleń nad Notecią w drugiej połowie XVIII w., PDP 1969, t. 2, s Głowacki H., Spis parafian leśnickich z roku 1720, PDP 1967, t. 1, s Rejestracja ruchu naturalnego ludności /księgi metrykalne, akta USC/. Kumor B., Metryki parafialne w archiwach diecezjalnych, KHKM 1966, t. 14, s Guldon Z., Wajda K., Źródła do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw, s Gieysztorowa I., Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976, s. 86. Podstawowe współczynniki demograficzne: dzietności, rodności, małżeństw, zgonów Michalewicz, Elementy demografii historycznej, Kraków 1973, s , ,

6 13. Dorobek statystyczny Sejmu Czteroletniego. Guldon Z., Wajda K., Źródła do dziejów Pomorza Wschodniego I Kujaw, s Gieysztorowa I., Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976, s Konferowicz S., Fryderyk Józef Moszyński statystyk doby Sejmu Czteroletniego, Warszawa 1961, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Polanowania i Statystyki. Monografie i Opracowania, z Zaludnienie ziem polskich do XVIII w. Zaludnienie ziem polskich w XIX- XX w. Gieysztorowa I., Ludność, w: Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 r., t. 1, Warszawa 1981, s Historia Polski w liczbach, wyd. GUS, t. 1, /Ludność, terytorium/, Warszawa 1994 S T A T Y S T Y K A Literatura Burzyński A., Elementy statystyki dla historyków, t. 1-2, Kraków Dyba M., Obersztyn A., Elementy statystyki dla historyków, Katowice Zając K., Zarys metod statystycznych, Warszawa 1994 / i wydania wcześniejsze/. Kula W., Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa Kocimowski K., Kwiatek J., Wykresy i mapy statystyczne, Warszawa 1976 D E M O G R A F I A Gieysztorowa I., Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa Guldon Z., Wajda K., Źródła statystyczne do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw od XVI do początków XX wieku, Toruń Michalewicz J., Elementy demografii historycznej, t. 1-2, Kraków Michalewicz J., Elementy demografii historycznej, Warszawa Gieysztorowa I., Ludność, w: Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 r., t. 1, Warszawa 1981, s

7 Holzer J., Demografia, Warszawa Historia Polski w liczbach, wyd. GUS, t. 1, /Ludność, terytorium/, Warszawa Literatura uzupełniająca Literatura uzupełniająca z zakresu statystyki: Maksimowicz-Ajchel, A. Wstęp do statystyki. Metody opisu statystycznego, Warszawa Bobrowski D., Wybrane metody wnioskowania statystycznego, Poznań Clauss G., Ebner H., Podstawy statystyki dla psychologów, pedagogów i socjologów, Warszawa Cleeg F., Po prostu statystyka, Warszawa Czempas J., Elementy statystyki, podstawowe mierniki i metody, Dąbrowa Górnicza Dobosz M., Wspomagana komputerowo statystyczna analiza wyników badań, Warszawa Dolny E., Podstawy statystyki, Toruń Gajek L., Wnioskowanie statystyczne: modele i metody, Warszawa Grzegorzewski P., Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka, Warszawa Juszczyk S., Statystyka dla pedagogów. Zarys wykładu, Toruń Krajewska A., Statystyka dla pedagogów, Białystok Krzysztofiak M., /red./, Statystyka dla ekonomistów. Statystyka społeczno ekonomiczna, Warszawa Krzysztofiak M., Luszniewicz A., Statystyka, Warszawa Krzysztofiak M., Urbanek D., Metody statystyczne, Warszawa Krzysztofiak M., Statystyka dla wyższych zawodowych studiów ekonomicznych, Warszawa Luszniewicz A., Metody wnioskowania statystycznego, Warszawa Luszniewicz A., Statystyka ogólna, Warszawa Luszniewicz A., Statystyka z pakietem komputerowym Statistica TMPL; teoria i zastosowania; Warszawa Łachowski J., Metody statystyczne w naukach pedagogicznych, Bydgoszcz Łaniec J. D., Elementy statystyki dla pedagogów, Olsztyn Rogoziński Z., Statystyka społeczna. Opis statystyczny. Warszawa Rogoziński Z., Wstęp do statystyki społecznej. Przedmiot, zadania, metody zastosowania, Warszawa 1969.

8 Sobiecki J., Elementy statystyki dla pedagogów, Siedlce Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań społecznych, Katowice Sojka E., Statystyka w przykładach i zadaniach, Tychy Szulc S., Metody statystyczne, Warszawa Zastępa R., Metoda reprezentacyjna, Warszawa Zieliński R., Tablice statystyczne, Warszawa Literatura uzupełniająca z zakresu demografii: Holzer J., Podstawy analizy demograficznej. Warszawa Kędelski M., Paradysz J., Demografia, Poznań Kurkiewicz J., Podstawy analizy demograficznej, Warszawa Kurkiewicz J., Pociecha J., Zając K., Metody wielowymiarowej analizy porównawczej w badaniach rozwoju demograficznego, Warszawa Pressat R., Analiza demograficzna. Metody, wyniki, zastosowanie, Warszawa Rosset E., Demografia Polski, t. 1-2, Warszawa Rosset E., Trwanie życia ludzkiego, Wrocław Adresy stron internetowych Objaśnienia: literatura podstawowa Literatura literatura uzupełniająca