Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
|
|
- Małgorzata Kaczor
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 BADANIE TOKSYCZNOŚCI KWASU 4-CHLORO- 2-METYLOFENOKSYOCTOWEGO (MCPA) WOBEC ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH Chemiczne zagrożenia środowiska Gdańsk, 2010
2 3. Chemiczne zagrożenia środowiska badanie toksyczności MCPA wobec roślin 2 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Ocena ryzyka, związanego z obecnością substancji chemicznej w środowisku, obejmuje wiele parametrów chemicznych, fizycznych i toksykologicznych. Niezbędne jest określenie możliwego narażenia, związanego głównie ze sposobem użytkowania substancji chemicznej. Następnie, ocenia się możliwość przemieszczania się związku na podstawie jego zachowania w różnych komponentach środowiska (tj. w wodach powierzchniowych i głębinowych, atmosferze, glebie), przy uwzględnieniu trwałości substancji czasu rozpadu zarówno pod wpływem czynników abiotycznych (np. promieniowanie, temperatura), jak i biotycznych (metabolizowanie przez organizmy żywe, głównie mikroorganizmy). Kolejnym ważnym etapem jest określenie toksyczności zarówno związku, jak i produktów jego rozpadu, na narażone organizmy. Rutynowo ocenia się toksyczność względem drobnych bezkręgowców wodnych (skorupiaki rozwielitka, mięczaki), roślin wodnych (glony, rzadziej rośliny wyższe), ryb, a także zwierząt lądowych, od owadów i płazów poczynając, na ssakach kończąc. Nieco rzadziej sprawdza się działanie substancji chemicznych na rośliny lądowe. Wpływ toksyczny na rośliny (zwany fitotoksycznością) może zachodzić na różnych stadiach rozwojowych rośliny, być uzależniony od warunków wzrostu, a także przynależności systematycznej. Niektóre substancje będą działały tylko lokalnie, w miejscu wchłonięcia, inne systemowo po wchłonięciu będą przemieszczać się w organizmie rośliny. Część związków będzie wykazywać toksyczność tylko po wchłonięciu przez liście, inne tylko po przyjęciu przez system korzeniowy, część zaś niezależnie od drogi przyjęcia. Substancje wchłonięte przez system korzeniowy będą zwykle przemieszczać się w roślinie przez ksylem, razem z wodą pobraną przez korzenie i transportowaną do nadziemnych części rośliny. Związki wchłonięte przez liście będą z kolei zazwyczaj przenoszone do innych części organizmu poprzez floem, wraz z produktami fotosyntezy (rysunek 1). Ocena fitotoksyczności jest szczególnie istotna w przypadku substancji, mających zastosowanie w rolnictwie, przede wszystkim pestycydów. Ze względu na masowe stosowanie i możliwość przedostawania się poza miejsce pierwotnego użycia, na działanie pestycydów narażone będą nie tylko chronione uprawy i zwalczane chwasty, ale także inne rośliny uprawne oraz żyjące dziko. Nie można także wykluczyć działania toksycznego wobec chronionych upraw. Sprawia to, że w przypadku środków ochrony roślin testowane jest zwykle działanie toksyczne wobec: (I) gatunków roślin uprawnych, które mają być ochraniane, (II) innych roślin uprawnych, (III) docelowych chwastów, (IV) innych roślin dzikich. Konieczne jest także testowanie wobec roślin z różnych jednostek systematycznych (co najmniej dla jedno- i dwuliściennych).
3 3. Chemiczne zagrożenia środowiska badanie toksyczności MCPA wobec roślin 3 Rysunek 1. Drogi transportu substancji chemicznych w organizmie rośliny lądowej (wg. [1]). Powszechnie stosowanymi procedurami testowania fitotoksyczności związków chemicznych są testy opracowane przez OECD, dotyczące inhibicji kiełkowania nasion oraz wpływu substancji na wzrost roślin [2, 3]. W przypadku konieczności zbadania poboru związku oraz jego rozmieszczenia w organizmie rośliny zastosowanie ma test Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska [4]. Powtarzalne i nie budzące wątpliwości testy łatwiej jest wykonać przy narażeniu rośliny poprzez system korzeniowy, dlatego też takie testy dominują przy ocenianiu fitotoksyczności. Dość powszechnie wykorzystuje się także hodowle hydroponiczne (roztwory substancji pokarmowych zastępują glebę), a także różnego rodzaju hodowle tkankowe. Wybór metody testowania musi uwzględniać sposób działania danego związku (np. pestycydu działającego kontaktowo na liście nie należy testować przy podaniu poprzez system korzeniowy), jego trwałość, rozpuszczalność w wodzie, lotność i inne cechy. Należy brać pod uwagę sposób przedostawania się substancji do środowiska, co pozwala na właściwą ocenę narażenia (np. czy związek jest stosowany w postaci oprysków? w pobliżu zbiorników wodnych? w jakiej części okresu wegetacyjnego?). Podczas przebiegu testu powinny zostać zachowane stałe warunki uprawy. Należy brać pod uwagę możliwość wpływu warunków środowiska (np. temperatura, ph gleby) na wyniki. Niezależnie od wybranej metody testowania, zazwyczaj stosuje się szeroki zakres stężeń (4-5 różnych stężeń w ustalonych wcześniej granicach) oraz grupę kontrolną, nie narażoną na działanie związku. Dla każdego stężenia wykonuje się zwykle co najmniej 4 powtórzenia.
4 3. Chemiczne zagrożenia środowiska badanie toksyczności MCPA wobec roślin 4 Test dotyczący wpływu związków chemicznych na wzrost roślin lądowych (wytyczna OECD nr 208) pozwala na określenie skutków działania substancji na nasiona i wczesne stadia rozwojowe roślin po jednokrotnym podaniu związku do gleby. Szczegóły dotyczące wykonania zostaną podane w dalszej części instrukcji. Podstawowe założenia testu są następujące: test jest wykonywany wobec grupy kontrolnej związek chemiczny jest podawany do gleby przed wysianiem nasion; stężenie związku jest wyrażane w mg kg -1 SUCHEJ MASY gleby stosuje się lekkie piaszczyste gleby o niskiej zawartości materii organicznej lub sztuczne podłoża do uprawy roślin test trwa nie krócej niż dwa tygodnie od momentu pojawienia się przynajmniej 50% roślin w grupie kontrolnej wyniki testu nie są wiarygodne, jeśli w grupie kontrolnej w trakcie trwania testu wykiełkowało mniej niż 70% wszystkich nasion rośliny kontrolne powinny rosnąć w normalny sposób (brak zniekształceń, przebarwień, nekrozy tkanek) wszystkie rośliny powinny rosnąć w identycznych warunkach i przy zastosowaniu tej samej gleby w tej samej ilości Po zakończeniu testu oceniane są widoczne zmiany w badanych roślinach (w szczególności zniekształcenia, przebarwienia, wyraźnie mniejsza lub większa wysokość siewek w stosunku do grupy kontrolnej). Ogólny wpływ związku w badanych stężeniach jest oceniany na podstawie: ilości siewek w każdej grupie ilości roślin o wyraźnych zmianach w budowie jeśli wystąpiła silna toksyczność po pojawieniu się roślin ilość siewek, które nie przeżyły testu suchej masy części nadziemnych roślin z każdej grupy w stosunku do kontroli W przypadku parametrów, które można określić liczbowo, należy opracować krzywą dawka odpowiedź dla każdego parametru i wyznaczyć EC 50 (stężenie związku, przy którym u 50% populacji stwierdzono wystąpienie danego efektu), a także NOEC (najwyższe stężenie, przy którym nie wystąpił efekt) i/lub LOEC (najniższe stężenie, przy którym efekt wystąpił). Jeśli test był wykonywany w powtórzeniach, wszystkie wyniki są uśredniane. W przypadku niniejszego ćwiczenia, każde stężenie będzie badane jednokrotnie. Takie podejście może być stosowane w celu określania zakresu roboczego stężeń do właściwych testów, co pozwala na odrzucenie tych stężeń,
5 3. Chemiczne zagrożenia środowiska badanie toksyczności MCPA wobec roślin 5 które nie wywołują żadnych efektów (poniżej NOEC) lub wywołują efekt w całej badanej grupie roślin. Dane dotyczące użycia pestycydów w Polsce wskazują na znaczny udział herbicydów w całkowitej masie stosowanych środków ochrony roślin. Herbicydy stanowią nawet 65% wszystkich stosowanych pestycydów, ze znacznym (nawet 50%) udziałem chlorowanych kwasów fenoksykarboksylowych. Związki te działają jak syntetyczne analogi auksyn indolowych (tj. hormonów wzrostu roślin) i wykazują zwykle silnie selektywne działanie toksyczne wobec roślin dwuliściennych. Z tego względu, stosowane są głównie w ochronie upraw zbóż, które w roku 2007 zajmowały w Polsce ponad 74% całkowitej powierzchni zasiewów. Omawiane związki mają szczególne znaczenie w ochronie upraw pszenicy, która stanowi z kolei blisko 20% całości upraw w Polsce. Dodatkowo, są dość mobilne w środowisku i mogą oddziaływać na znaczną odległość od miejsc pierwotnego stosowania, wpływając na rośliny inne niż docelowe. Wykazano, że w małych dawkach chlorowane kwasy fenoksykarboksylowe pobudzają wzrost roślin bez wyraźnych deformacji, jednak dawki większe powodują nieprawidłowy rozwój niektórych tkanek, co prowadzi do wad i często śmierci rośliny. Rośliny jednoliścienne wykazują znaczną odporność na działanie herbicydów z tej grupy, jednak przy znacznym narażeniu także obserwuje się efekty toksyczne. Niezależnie od grupy roślin, jedynie stosunkowo wysokie dawki powodują wyraźne ograniczenie kiełkowania nasion. Wpływ na rozwój młodych roślin jest znacznie większy, szczególnie u dwuliściennych. Najpopularniejsze substancje aktywne z tej grupy związków to kwas 2,4- dichlorofenoksyoctowy (2,4-D), kwas 4-chloro-2-metylofenoksyoctowy (MCPA) i kwas 2-(4- chloro-2-metylo)-fenoksypropionowy (MCPP, mecoprop; tylko enancjomer (R)-(+), wykazujący aktywność względem roślin). Struktury wymienionych substancji są przedstawione na rysunku 2. Stosowane są zarówno pojedyncze związki, jak i ich mieszaniny. Handlowo dostępne preparaty zawierają różne ilości substancji aktywnej, zwykle w postaci soli lub estrów. Rysunek 2. Wzory strukturalne najpopularniejszych herbicydów z grupy chlorowanych kwasów fenoksykarboksylowych.
6 3. Chemiczne zagrożenia środowiska badanie toksyczności MCPA wobec roślin 6 Ze względu na fakt, iż omawiane związki mają charakter słabych kwasów, w środowisku będą występować w formie zjonizowanej lub wolnego związku, w zależności od ph. Ujemny logarytm ze stałej dysocjacji związków przedstawionych na rysunku 2 (pka) wynosi odpowiednio: dla 2,4-D 2,7; dla MCPA 3,1; dla MCPP 3,6. Oznacza to, że przy takich wartościach ph kwasy te są zjonizowane w 50%. Przy wyższym ph jonizacja następuje w większym stopniu, zaś w roztworach mocnych zasad substancje te występują w formie soli. Kwasy fenoksykarboksylowe w formie wolnej są słabo lub bardzo słabo rozpuszczalne w wodzie (2,4-D: mg/l, MCPA praktycznie nierozpuszczalny do 800 mg/l, MCPP około 700 mg/l), podobnie jak ich estry, natomiast sole są bardzo dobrze rozpuszczalne. Estry w większości nie są trwałe w środowisku i szybko ulegają hydrolizie do macierzystego kwasu. Dostępność herbicydów dla roślin może być uzależniona od ph środowiska, jakkolwiek w przypadku poboru przez korzenie możliwe jest zarówno wchłanianie formy wolnej związku, jak i formy zjonizowanej. Celem niniejszego ćwiczenia jest określenie wpływu toksycznego różnych stężeń kwasu 4- chloro-2-metylofenoksyoctowego (MCPA) na rośliny dwuliścienne, na etapie kiełkowania nasion oraz początkowego wzrostu młodych roślin. Wybór MCPA jest spowodowany stosunkowo większą trwałością tej substancji w glebie w porównaniu z np. 2,4-D. 2. WYKONANIE ĆWICZENIA UWAGA! Ćwiczenie jest wykonywane na dwóch zajęciach, z trzytygodniową przerwą!!! 1. CZĘŚĆ PIERWSZA PRZYGOTOWANIE EKSPERYMENTU Odważyć około 50 g gleby na folii aluminiowej i umieścić na 1 godzinę w suszarce w temperaturze 90 C. Po ostygnięciu zważyć glebę w celu ustalenia zawartości wody. Pięć jednakowych, wytarowanych doniczek należy napełnić tą samą ilością (± 5 g) przygotowanej gleby tak, by jej lekko ubita warstwa znajdowała się około 1 cm poniżej krawędzi doniczki. W każdej doniczce umieścić jednakową ilość (10-12) nasion wskazanych przez prowadzącego; nasiona powinny zostać umieszczone około 1 cm pod powierzchnią gleby, a powierzchnia lekko ubita palcami.
7 3. Chemiczne zagrożenia środowiska badanie toksyczności MCPA wobec roślin 7 Znając zawartość wody w stosowanej glebie, obliczyć suchą masę gleby w każdej doniczce. Przygotować roztwór wodorowęglanu sodu w wodzie wodociągowej o stężeniu 0,01 mol dm -3 Jako, że MCPA jest obecne w wodzie częściowo w formie zawiesiny, bezpośrednio przed użyciem należy umieścić kolby z roztworem MCPA w łaźni ultradźwiękowej na 10 min., i odmierzać objętości (patrz punkt poniżej) po dokładnym wymieszaniu zawartości. Z roztworów podstawowych MCPA przygotować po 50 ml roztworów tego związku w wodzie wodociągowej tak, by zawartość w glebie odpowiadała wartościom (w mg kg -1 suchej masy gleby): 25 mg, 10 mg, 1 mg, 0,1 mg; jako roztwór kontrolny zastosować wodę wodociągową w identycznej objętości. Bezpośrednio po przygotowaniu, roztworami delikatnie i w miarę równomiernie podlać przygotowaną wcześniej glebę z wysianymi nasionami; następnie, w identyczny sposób podlać wszystkie grupy 50 ml 0,01 M roztworu NaHCO 3. PROSZĘ CZYTELNIE OZNACZYĆ DONICZKI MARKEREM: NR GRUPY, PODGRUPA, STĘŻENIE ZWIĄZKU. Doniczki umieścić w miejscu wskazanym przez prowadzącego, a po upływie tygodnia oraz dwóch tygodni sprawdzić i zanotować ilość roślin w każdej grupie. 2. CZĘŚĆ DRUGA OKREŚLENIE WYNIKÓW Doniczki przenieść do laboratorium. W każdej grupie określić ilość roślin, ocenić ewentualne różnice w wyglądzie i budowie roślin w porównaniu z grupą kontrolną oraz opisać ewentualne wady rozwojowe (w szczególności odbarwienia, mniejsze lub większe rozmiary roślin, deformacje, nekrozę). Wszystkie części nadziemne roślin z każdej grupy zebrać (OSOBNO), umieścić na folii aluminiowej i umieścić w suszarce w temperaturze 70 C na godzinę. Po tym czasie zważyć próbki materiału roślinnego w celu określenia suchej masy. Zanieczyszczoną glebę umieścić w pojemniku wskazanym przez prowadzącego.
8 3. Chemiczne zagrożenia środowiska badanie toksyczności MCPA wobec roślin 8 Dokładnie umyć doniczki i usunąć napisy metanolem! 3. OPRACOWANIE WYNIKÓW 1. Na podstawie obserwacji po upływie tygodnia (ewentualnie dwóch tygodni), narysować wykres: stopień inhibicji kiełkowania w zależności od stężenia związku. Należy przyjąć, że inhibicja w grupie kontrolnej wynosi 0%, a stężenie MCPA w grupie kontrolnej wynosi Sporządzić wykres: spadek suchej masy części nadziemnych roślin (jako ubytek w stosunku do grupy kontrolnej w %) w zależności od stężenia związku. Jeśli zanotowano wzrost masy we wszystkich grupach przy jednoczesnym wystąpieniu deformacji, należy wykreślić zależność: wzrost suchej masy części nadziemnych roślin (w stosunku do grupy kontrolnej, wyrażony w %) od stężenia związku. 3. Dla obu zależności, jeśli jest taka możliwość, ocenić wartość EC 50 (stężenie, przy którym zanotowano 50% inhibicję kiełkowania; stężenie, przy którym zanotowano 50% wzrost lub spadek suchej masy części nadziemnych w stosunku do grupy kontrolnej). Dodatkowo, oszacować wartość LOEC i zaproponować wartość NOEC. 4. SZKŁO I ODCZYNNIKI roztwory podstawowe soli sodowej MCPA w wodzie o stężeniu w przeliczeniu na wolny kwas: 1 g dm -3 oraz 0,1 g dm -3 (objętość 1 dm 3 ) wodorowęglan sodu NaHCO 3 metanol cz. doniczki 5 szt. gleba, nasiona wybranych roślin dwuliściennych kolba miarowa 1 dm 3 folia aluminiowa metalowa łyżka 1 szt. cylinder miarowy 50 ml 4 szt. cylinder miarowy 10 ml 2 szt. pipeta 10 ml 2 szt. pipeta 1 ml 2 szt. pompka do pipet ręczniki papierowe rękawiczki
9 3. Chemiczne zagrożenia środowiska badanie toksyczności MCPA wobec roślin 9 5. ZAKRES WYMAGANYCH WIADOMOŚCI Podstawowe założenia testów na fitotoksyczność związków zawartych w glebie chlorowane kwasy fenoksykarboksylowe cechy i stosowanie kwasy i zasady, dysocjacja, stała dysocjacji kwasów i zasad, ph 6. LITERATURA 1. Kvesitadze G., Khatisashvili G., Sadunishvili T., Ramsden J.J., Biochemical Mechanisms of Detoxification in Higher Plants. Basis of Phytoremediation, Springer- Verlag, Berlin OECD Guidelines for the Testing of Chemicals. Terrestrial Plant Test: Seedling Emergence and Seedling Growth Test (Test nr 208), OECD Guidelines for the Testing of Chemicals. Terrestrial Plant Test: Vegetative Vigour Test (Test nr 227), U.S. EPA, Ecological Effects Test Guidelines Plant Uptake and Translocation Test (OPPTS ), Grabińska-Sota E., Wiśniowska E., Kalka J., Toxicity of selected synthetic auxines 2,4-D and MCPA derivatives to broad-leaved and cereal plants, Crop Protection, 22, , Wells M.J.M., Yu L.Z., Solid-phase extraction of acidic herbicides, Journal of Chromatography A, 885, , Metcalf R.L., Pestycydy i zakres ich stosowania. W: Pestycydy w środowisku (red. R. White-Stevens), PWRiL, Warszawa Żelechowska A., Biziuk M., Wiergowski M., Charakterystyka pestycydów. W: Pestycydy. Występowanie, oznaczanie i unieszkodliwianie (red. M. Biziuk), WNT, Warszawa Komitet Redakcyjny Głównego Urzędu Statystycznego, Mały rocznik statystyczny Polski Zakład Wydawnictw Statystycznych, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2008.
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Zakład Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 5 BADANIE TOKSYCZNOŚCI KWASU 4- CHLORO-2-METYLOFENOKSYOCTOWEGO (MCPA)
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 BADANIE TOKSYCZNOŚCI KWASU 4-CHLORO-2- METYLOFENOKSYOCTOWEGO (MCPA)
Chemia środków ochrony roślin Katedra Analizy Środowiska. Instrukcja do ćwiczeń. Ćwiczenie 1 i 3
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Chemia środków ochrony roślin Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń Ćwiczenie 1 i 3 Badanie toksyczności glifosatu oraz kwasu 4-chloro- 2-metylofenoksyoctowego
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Zakład Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 5 BADANIE TOKSYCZNOŚCI KWASU 4- CHLORO-2-METYLOFENOKSYOCTOWEGO (MCPA)
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 4 i 5 OCENA EKOTOKSYCZNOŚCI TEORIA Chemia zanieczyszczeń środowiska
K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie punktu izoelektrycznego żelatyny metodą wiskozymetryczną Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Układy
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
WYŻEJ OPISANA CZĘŚĆ DOŚWIADCZENIA JEST PRZYGOTOWANA EOZYNA ŻÓŁTAWA
ĆWICZENIE 6 Gospodarka wodna Szybkość dyfuzji barwników organicznych w żelatynie Materiał: a/ odczynniki: 20 % roztwór żelatyny, tusz, 1-2 mm roztwory eozyny żółtawej, błękitu metylenowego, oranżu metylowego
HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE
Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 BADANIE WPŁYWU ZASOLENIA GLEBY NA KIEŁKOWANIE I ROZWÓJ SIEWEK POMIDORA
Ćwiczenie 1. Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń
Ćwiczenie 1 Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń Stężenie roztworu określa ilość substancji (wyrażoną w jednostkach masy lub objętości) zawartą w określonej jednostce objętości lub
KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI
6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego
ĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu
ĆWICZENIE 4 Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu 1. Wprowadzenie Zbyt wysokie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych stojących, spiętrzonych lub wolno płynących prowadzą do zwiększonego przyrostu
ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria
ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji
Zakres badań wykonywanych w Zakładzie Badań Fizykochemicznych i Ochrony Środowiska zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej:
Zakres badań wykonywanych w Zakładzie Badań Fizykochemicznych i Ochrony Środowiska zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej: Badanie Metoda 1 Oznaczanie gęstości cieczy i substancji stałych
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych zawartych w produktach, których stosowanie
BADANIA TOKSYCZNOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ ORGANIZMÓW WODNYCH (PN -90/C-04610/01;03;05)
BADANIA TOKSYCZNOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ ORGANIZMÓW WODNYCH (PN -90/C-04610/01;03;05) Magdalena Retkiewicz 26.03.2014 ZANIECZYSZCZENIA WÓD Zanieczyszczenie wód niekorzystne zmiany właściwości fizycznych, chemicznych
III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych
III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych III-A Przygotowywanie roztworów o różnym stężeniu III-A.1. Przygotowanie naważki substancji III-A.2. Przygotowanie 70 g 10% roztworu NaCl III-A.3.
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Zakładu Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 1 i 5 Wpływ nawozów mineralnych na zawartość chlorofilu i przyrost biomasy
PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy
PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
BADANIA WYMAGANE PRZEZ REACH
DANIA WYMAGANE PRZEZ REACH WYKONYWANE W INSTYTUCIE PRZEMYSŁU ORGANICZNEGO Poz. w zał. VII i IX Badania fizykochemiczne Warszawa 7.1. Stan skupienia substancji w 20 o C i 101,3 kpa BF 7.2. Temperatura topnienia/krzepnięcia
S P R A W O Z D A N I E Z B A D A N I A
S P R A W O Z D A N I E Z B A D A N I A. Temat badania: Ocena wpływu zastosowania różnych regulatorów wzrostu w rzepaku ozimym w fazach BBCH 2-7 2. Zleceniodawca: Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp.
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp. Uwaga: Ze względu na laboratoryjny charakter zajęć oraz kontakt z materiałem biologicznym,
A4.05 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego A4.05 nstrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie współczynników aktywności soli trudno rozpuszczalnej metodą pomiaru rozpuszczalności Zakres zagadnień obowiązujących
OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD
OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru ćwiczenie nr 25 opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D. Waliszewski Zakres zagadnień obowiązujących do
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)
Zawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI
Data.. Imię, nazwisko, kierunek, grupa SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI OCENA JAKOŚCI WODY DO PICIA Ćwiczenie 1. Badanie właściwości fizykochemicznych wody Ćwiczenie
Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości
Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zbadanie właściwości roztworów buforowych. Przygotujemy dwa roztwory buforowe: octanowy
XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017
IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 2 maja 217 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY
WYZNACZANIE RÓWNOWAŻNIKA CHEMICZNEGO ORAZ MASY ATOMOWEJ MAGNEZU I CYNY
14 WYZNACZANIE RÓWNOWAŻNIKA CHEMICZNEGO ORAZ MASY ATOMOWEJ MAGNEZU I CYNY CEL ĆWICZENIA: Wyznaczanie równoważnika chemicznego oraz masy atomowej magnezu i cyny na podstawie pomiaru objętości wodoru wydzielonego
GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
UTYLIZACJA OSADÓW Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU A. Grawitacyjne zagęszczanie osadów: Zagęszczać osady można na wiele różnych sposobów. Miedzy innymi grawitacyjnie
WPŁYW OCHRONY PRZED CHWASTAMI NA ZAWARTOŚĆ AZOTANÓW W ROŚLINACH WARZYWNYCH. Adam Dobrzański Instytut Warzywnictwa Pracownia Herbologii
WPŁYW OCHRONY PRZED CHWASTAMI NA ZAWARTOŚĆ AZOTANÓW W ROŚLINACH WARZYWNYCH Adam Dobrzański Instytut Warzywnictwa Pracownia Herbologii N jest podstawowym makroskładnikiem decydującym o plonie Gdy wzrost
STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI
Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki
Zadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O
Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
KINETYKA INWERSJI SACHAROZY
Dorota Warmińska, Maciej Śmiechowski Katedra Chemii Fizycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska KINETYKA INWERSJI SACHAROZY Wstęp teoretyczny Kataliza kwasowo-zasadowa Kataliza kwasowo-zasadowa
WYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej
Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi
Modelowanie w ochronie środowiska
Modelowanie w ochronie środowiska PARAMETRY FIZYKO-CHEMICZNE WPŁYWAJĄCE NA TRWAŁOŚĆ I ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH W ŚRODOWISKU NATURALNYM KOMPOENTY ŚRODOWISKA TRWAŁOŚĆ! CZAS PRZEBYWANIA
MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ
4 MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ CEL ĆWICZENIA Poznanie podstawowego sprzętu stosowanego w miareczkowaniu, sposoby przygotowywania
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR
16.3.2011 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 69/7 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 253/2011 z dnia 15 marca 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
TARNOWSKI KONKURS CHEMICZNY PWSZ w Tarnowie etap II część doświadczalna
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie Zakład Chemii UZUPEŁNIA UCZESTNIK KONKURSU KOD UCZNIA TARNOWSKI KONKURS CHEMICZNY PWSZ w Tarnowie etap II część doświadczalna DATA : 25 maja 2018 r. CZAS PRACY:
Ćwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety
II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.
Reakcje hydrolizy soli
Literka.pl Reakcje hydrolizy soli Data dodania: 2006-05-18 12:40:00 Scenariusz leckji chemi dla uczniów klasy 1 liceum ogólnokształcącego przeprowadzonej w ramach zewnętrznego mierzenia jakości pracy szkoły.
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO
DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU
DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU PRZEŁAMANIA WPROWADZENIE Ostatnim etapem uzdatniania wody w procesie technologicznym dla potrzeb ludności i przemysłu jest dezynfekcja. Proces ten jest niezbędny
Spektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego
Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 1 Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Doświadczenie to ma na celu zaznajomienie uczestników ćwiczeń ze sposobem wykonywania pomiarów metodą spektrofotometryczną
Bez fosforu w kukurydzy ani rusz!
.pl https://www..pl Bez fosforu w kukurydzy ani rusz! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 18 kwietnia 2018 Kukurydza posiada jedne z największych potrzeb pokarmowych ze wszystkich zbóż. Największe zapotrzebowanie
K1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE
K1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE Postępowanie analityczne, znane pod nazwą miareczkowania konduktometrycznego, polega na wyznaczeniu punktu końcowego miareczkowania
Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów
SPOSOBY WYRAŻANIA STĘŻEŃ ROZTWORÓW Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów Opracowała dr Anna Wisła-Świder STĘŻENIA ROZTWORÓW Roztwory są to układy jednofazowe (fizycznie jednorodne) dwu- lub
Bufory ph. Pojemność buforowa i zakres buforowania
Bufory ph. Pojemność buforowa i zakres buforowania 1. Wstęp Roztworami buforowymi nazywane są roztwory wodne, składające się z mieszaniny słabego kwasu i sprzężonej z nim zasady (protonodawca protonobiorca),
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
II. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia:
II. ODŻELAZIANIE LITERATURA 1. Akty prawne: Aktualne rozporządzenie dotyczące jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze. 2. Chojnacki A.: Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa 1972. 3. Hermanowicz
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria
10. ALKACYMETRIA 53 10. Alkacymetria 10.1. Ile cm 3 40 % roztworu NaOH o gęstości 1,44 g cm 3 należy zużyć w celu przygotowania 1,50 dm 3 roztworu o stężeniu 0,20 mol dm 3? Odp. 20,8 cm 3 10.2. 20,0 cm
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA. Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2019 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 01
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Zakład Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 1 Ekstrakcja pestycydów chloroorganicznych z gleby i opracowanie metody
Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów
ANALIZA ILOŚCIOWA ALKACYMETRIA Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów Opracowała dr Anna Wisła-Świder ANALIZA MIARECZKOWA Analiza miareczkowa - metodą ilościowego oznaczania substancji. Polega
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 01
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 Oznaczanie benzoesanu denatonium w skażonym alkoholu etylowym metodą wysokosprawnej
Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej
GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW Ćwiczenie nr 4 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Ze względu na wysokie uwodnienie oraz niewielką ilość suchej masy, osady powstające w oczyszczalni ścieków należy poddawać procesowi
Zalecenia nawozowe dla chryzantemy wielkokwiatowej uprawianej w pojemnikach na stołach zalewowych
INSTYTUT OGRODNICTWA ZAKŁAD UPRAWY I NAWOŻENIAROSLIN OGRODNICZYCH Pracownia Uprawy i Nawożenia Roślin Ozdobnych 96-100 Skierniewice, ul. Rybickiego 15/17 tel./fax: 46 845547 e-mail: Jacek.Nowak@inhort.pl
ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA
ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA 1. Oznaczanie słabych kwasów w sokach i syropach owocowych metodą miareczkowania konduktometrycznego Celem ćwiczenia jest ilościowe oznaczenie zawartości słabych kwasów w sokach
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 9 Zastosowanie metod miareczkowania strąceniowego do oznaczania chlorków w mydłach metodą Volharda. Ćwiczenie obejmuje:
Pobudliwość i koordynacja funkcji życiowych u roślin.
Pobudliwość i koordynacja funkcji życiowych u roślin. Zadanie 1 A B C W doświadczeniu wykorzystano: syntetyczną auksynę i wodę. Jak zachowała się siewka A, B i C? Zadanie 2 I - Wyjaśnij jakiego czynnika
Klasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala
Klasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala Kryteria klasyfikacji środowiskowej - zagrożenie dla środowiska wodnego, - zagrożenie
W rozdziale tym omówione będą reakcje związków nieorganicznych w których pierwiastki nie zmieniają stopni utlenienia. Do reakcji tego typu należą:
221 Reakcje w roztworach Wiele reakcji chemicznych przebiega w roztworach. Jeżeli są to wodne roztwory elektrolitów wtedy faktycznie reagują między sobą jony. Wśród wielu reakcji chemicznych zachodzących
ROZPORZĄDZENIA. (4) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych, Artykuł 1
8.10.2016 L 273/5 ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2016/1784 z dnia 30 września 2016 r. zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2568/91 w sprawie właściwości oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Izoterma rozpuszczalności w układzie trójskładnikowym
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Izoterma rozpuszczalności w układzie trójskładnikowym ćwiczenie nr 28 Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Stan równowagi układu i rodzaje równowag
Ocena ryzyka środowiskowego w uprawach małoobszarowych. Katarzyna Klimczak
Ocena ryzyka środowiskowego w uprawach małoobszarowych Katarzyna Klimczak Poznań 2011 gorszy przypadek Ocena ryzyka środowiskowego los i zachowanie w środowisku właściwości substancji i środka ochrony
ANALIZA OBJĘTOŚCIOWA
Metoda Mohra Kolba miarowa Na Substancja podstawowa: (Na), M = 58,5 g mol 1 Pipeta Naczyńko wagowe c Na M m Na Na kolby ETAPY OZNACZENIA ARGENTOMETRYCZNEGO 1. Przygotowanie roztworu substancji podstawowej
Zakład Biologii Sanitarnej i Ekotechniki ĆWICZENIE 9 FITOROMEDIACJA I MIKROBIOLOGICZNA REMEDIACJA ŚRODOWISK SKAŻONYCH
ĆWICZENIE 9 FITOROMEDIACJA I MIKROBIOLOGICZNA REMEDIACJA ŚRODOWISK SKAŻONYCH /Opiekun merytoryczny: dr hab. Teodora M. Traczewska, prof. nadzw. PWr modyfikacja: dr inż. Agnieszka Trusz-Zdybek i mgr inż.
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
1. Oznaczanie aktywności lipazy trzustkowej i jej zależności od stężenia enzymu oraz żółci jako modulatora reakcji enzymatycznej.
ĆWICZENIE OZNACZANIE AKTYWNOŚCI LIPAZY TRZUSTKOWEJ I JEJ ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA ENZYMU ORAZ ŻÓŁCI JAKO MODULATORA REAKCJI ENZYMATYCZNEJ. INHIBICJA KOMPETYCYJNA DEHYDROGENAZY BURSZTYNIANOWEJ. 1. Oznaczanie
Oznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym
- w nawiasach kwadratowych stężenia molowe.
Cz. VII Dysocjacja jonowa, moc elektrolitów, prawo rozcieńczeń Ostwalda i ph roztworów. 1. Pojęcia i definicja. Dysocjacja elektroniczna (jonowa) to samorzutny rozpad substancji na jony w wodzie lub innych
Badanie procesu starzenia się kwasu ortokrzemowego w roztworach wodnych
ĆWICZENIE 3 Badanie procesu starzenia się kwasu ortokrzemowego w roztworach wodnych Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą otrzymywania polikwasów na przykładzie procesu kondensacji kwasu ortokrzemowego
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
KONDUKTOMETRIA. Konduktometria. Przewodnictwo elektrolityczne. Przewodnictwo elektrolityczne zaleŝy od:
KONDUKTOMETRIA Konduktometria Metoda elektroanalityczna oparta na pomiarze przewodnictwa elektrolitycznego, którego wartość ulega zmianie wraz ze zmianą stęŝenia jonów zawartych w roztworze. Przewodnictwo
Chemia środków ochrony roślin Katedra Analizy Środowiska. Instrukcja do ćwiczeń. Ćwiczenie 2
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Chemia środków ochrony roślin Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń Ćwiczenie 2 Ekstrakcja pestycydów chloroorganicznych z gleby i opracowanie metody analizy
Inżynieria Środowiska
ROZTWORY BUFOROWE Roztworami buforowymi nazywamy takie roztwory, w których stężenie jonów wodorowych nie ulega większym zmianom ani pod wpływem rozcieńczania wodą, ani pod wpływem dodatku nieznacznych
POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
WARTOŚĆ ph ROZTWORÓW WODNYCH WSTĘP 1. Wartość ph wody i roztworów Woda dysocjuje na jon wodorowy i wodorotlenowy: H 2 O H + + OH (1) Stała równowagi tej reakcji, K D : wyraża się wzorem: K D = + [ Η ][
2. Procenty i stężenia procentowe
2. PROCENTY I STĘŻENIA PROCENTOWE 11 2. Procenty i stężenia procentowe 2.1. Oblicz 15 % od liczb: a. 360, b. 2,8 10 5, c. 0.024, d. 1,8 10 6, e. 10 Odp. a. 54, b. 4,2 10 4, c. 3,6 10 3, d. 2,7 10 7, e.
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią
Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią Rzepak ozimy to roślina wymagająca profesjonalnego podejścia od momentu siewu do zbioru. Okres wegetacyjny trwa ok. 11 miesięcy (czasami nawet 12
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Zastosowanie destylacji z parą wodną do oznaczania masy cząsteczkowej cieczy niemieszającej się z wodą opracował prof. B. Pałecz ćwiczenie nr 35 Zakres zagadnień
Nawożenie borówka amerykańska
Nawożenie borówka amerykańska Borówka amerykańska Jeśli borykasz się z problemem nawożenia borówki jak i jagody kamczackiej napisz do nas. Przygotujemy odpowiednie zalecenia nawozowe na dowolny okres roku
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI Pracownia studencka Zakład Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie witaminy E w oleju metodą HPLC ANALIZA PRODUKTÓW POCHODZENIA NATURALNEGO