Pan ppłk Zbigniew Gacek Szef Delegatury Wojskowej Ochrony PrzeciwpoŜarowej

Transkrypt

1 NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W POZNANIU Poznań, ul. DoŜynkowa 9H 16/20 (61) , fax (61) Poznań, dnia 17 grudnia 2008 r. P/08/087 LPO Pan ppłk Zbigniew Gacek Szef Delegatury Wojskowej Ochrony PrzeciwpoŜarowej w Poznaniu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu skontrolowała Delegaturę Wojskowej Ochrony PrzeciwpoŜarowej w Poznaniu, zwaną dalej Delegaturą WOP, w zakresie działalności wojskowej ochrony przeciwpoŝarowej w latach (III kwartały). W związku z tą kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, podpisanym w dniu 5 grudnia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Podpułkownikowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia działalność Delegatury WOP, w zakresie stanowiącym przedmiot kontroli, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. I. Formułując powyŝszą ocenę, NajwyŜsza Izba Kontroli uwzględniła prawidłową realizację następujących zadań objętych kontrolą. 1. W okresie objętym kontrolą, na terenie działania Delegatury WOP podstawowe zadania systemu ratowniczo gaśniczego przewidziane w ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej StraŜy PoŜarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667 ze zm.) realizowane były

2 2 w oparciu o Delegaturę WOP oraz wojskowe straŝe poŝarne ( wsp ) utworzone w dziewięciu jednostkach wojskowych. Ochroną przeciwpoŝarową objęto ogółem 88 jednostek (instytucji i innych organów wojskowych, a dane o lokalizacji i liczbie obiektów wojskowych (kompleksów) ujęto w Planie Ratowniczym Delegatury WOP. 2. W ocenie NIK, zgodnie z obowiązującymi przepisami 17 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 sierpnia 1992 r. w sprawie zasad i trybu wykonywania zadań przez Wojskową Ochronę PrzeciwpoŜarową (Dz.U. Nr 66, poz.334 ze zm.), określone zostały ilość i rodzaj jednostek ratowniczo gaśniczych Państwowej StraŜy PoŜarnej ( PSP ) kierowanych do akcji ratowniczych w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej ( MON ), a takŝe ilość i rodzaj wsp oraz sił i środków wojska kierowanych do akcji ratowniczych poza tereny jednostek wojskowych. Wykaz sił i środków, o których mowa w załącznikach Nr 2 i Nr 3 do przywołanego rozporządzenia ujęto w planie ratowniczym Delegatury WOP, zgodnie z przepisami 17 ust. 4 ww. rozporządzenia. NIK zwraca jednak uwagę, Ŝe Plan Ratowniczy Delegatury WOP nie zawierał wykazu sił i środków ratowniczych z wojewódzkich odwodów operacyjnych kierowanych do akcji ratowniczych w komórkach i jednostkach podległych MON oraz wykazu sił i środków ratowniczych wojska kierowanych do akcji ratowniczych na obszarze województwa, o których mowa w 17 ust. 3 wskazanego juŝ rozporządzenia, czym naruszono dyspozycję zawartą w 17 ust. 4 tego rozporządzenia. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia natomiast podjęte juŝ w toku kontroli działania w tym zakresie zarówno przez Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej StraŜy PoŜarnej w Poznaniu oraz Szefa Delegatury WOP. 3. W ocenie NIK, pozytywnie naleŝy ocenić działania Szefa Delegatury WOP w zakresie realizacji obowiązków wynikających z przepisów 15 ust. 2 wyŝej wskazanego rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 sierpnia 1992r., zgodnie z którymi ustala on granice rejonu pomocy wzajemnej. Granice takie ustalone zostały dla wsp utworzonych w pięciu jednostkach wojskowych (w trzech jednostkach nie było takiego obowiązku). Nie ustalono ich natomiast dla wsp utworzonej w Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu ( CSWL ). NIK przyjmuje do wiadomości wyjaśnienia Szefa Delegatury WOP, Ŝe przyczyną takiego stanu rzeczy jest trwający proces formowania tego pododdziału i czas jaki jest potrzebny na osiągnięcie pełnej gotowości operacyjnej do działań poza obszarem jednostki wojskowej. 4. NIK pozytywnie ocenia wykonanie planów kontrolno rozpoznawczych Delegatury WOP na rok 2007 i na rok 2008 (III kwartały). Zgodnie z wymogami 8 ust. 1 i 2

3 3 cytowanego juŝ rozporządzenia czynności kontrolno rozpoznawcze wykonywane były przez osoby do tego uprawnione i posiadające odpowiednie przygotowanie z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej. Przedmiotowe czynności, zgodnie z przepisami 7 ust. 1-4 ww. rozporządzenia obejmowały sprawdzenie przestrzegania przepisów o ochronie przeciwpoŝarowej, rozpoznawanie zagroŝeń poŝarowych i innych miejscowych zagroŝeń, sprawdzanie funkcjonowania sprzętu i urządzeń poŝarniczych, a takŝe poziomu wyszkolenia wsp oraz stanu osobowego jednostek wojskowych w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej. Kontrola NIK wykazała, Ŝe przeprowadzenie czynności kontrolno rozpoznawczych nie skutkowało wydaniem decyzji, bądź złoŝeniem wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, o których stanowią przepisy 11 ust. 2 oraz 12 ust. 1 omawianego rozporządzenia. Ze złoŝonych wyjaśnień Szefa Delegatury WOP wynika, Ŝe w jednostkach i instytucjach wojskowych nie stwierdzono raŝących naruszeń przepisów o ochronie przeciwpoŝarowej. 5. NIK pozytywnie ocenia realizację przez Szefa Delegatury WOP zadań określonych w 4 ust. 2, pkt 8 cytowanego rozporządzenia. Dotyczyły one w szczególności analizowania stanu ochrony przeciwpoŝarowej oraz przedstawiania Szefowi Wojskowej Ochrony PrzeciwpoŜarowej ( WOP ) meldunków i wniosków w tym zakresie. Z ustaleń kontroli NIK wynika, Ŝe w związku z realizacją procesów inwestycyjnych w sposób rzetelny i obszerny dokonano analizy stanu ochrony przeciwpoŝarowej w 31 Bazie Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu oraz 33 Bazie Lotniczej w Powidzu. Wynikające z niej ustalenia były przedmiotem meldunku przedstawionego Szefowi WOP. Wnioski przedstawiane przez Szefa Delegatury WOP dotyczyły równieŝ realizacji procesu przeformowania i rozformowania wsp. 6. NIK pozytywnie ocenia realizację obowiązków w zakresie nadzorowania szkolenia poŝarniczego i ratowniczego oraz wyposaŝenia i gotowości operacyjnej wsp, a takŝe nadzorowania ćwiczeń, o których mowa w 4 ust. 2, pkt 7 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 sierpnia 1992r. Przyjęte przez Delegaturę WOP formy nadzoru szkolenia poŝarniczego i ratowniczego wsp wynikają z procedur ustalonych przez Szefa WOP. W ramach wykonywanego przez Szefa Delegatury WOP nadzoru przeprowadzano kontrolę gotowości operacyjnej wsp. Ponadto w ramach sprawdzianów wyszkolenia wsp we wszystkich jednostkach wojskowych dokonano sprawdzenia funkcjonowania sprzętu i urządzeń poŝarniczych oraz poziomu wyszkolenia wsp. Zadania te realizowano, zgodnie z Planem zasadniczych przedsięwzięć Delegatury WOP.

4 4 7. Zdaniem NIK, prawidłowo realizowane były przez Szefa Delegatury WOP (w ramach współdziałania z właściwymi miejscowo komendantami PSP), zadania w zakresie organizacji ćwiczeń i inspekcji gotowości operacyjnej, o których stanowią przepisy 4 ust. 2, pkt 11 rozporządzenia wyŝej wskazanego. W toku kontroli NIK ustalono, Ŝe w latach (do 30 września) we wszystkich jednostkach wojskowych przeprowadzono 25 ćwiczebnych alarmów poŝarowych i ćwiczeń z udziałem wsp oraz sił i środków spoza jednostek wojskowych. W ćwiczeniach tych w roku 2007 udział brało łącznie dwanaście jednostek ratowniczo gaśniczych PSP (wydzielono 22 samochody ratowniczo gaśnicze i specjalne), a w roku 2008 siedem takich jednostek PSP (wydzielono 27 takich samochodów). II. Jednocześnie NajwyŜsza Izba Kontroli wskazuje na nieprawidłowości i uchybienia stwierdzone w toku kontroli. 1. W ocenie NIK stopień (stan) przygotowania Wojskowej Ochrony PrzeciwpoŜarowej, a w szczególności wsp do wykonywania zadań (w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych MON lub przez niego nadzorowanych) w zakresie organizacji i prowadzenia akcji ratowniczych w czasie walki z poŝarami oraz likwidacji innych miejscowych zagroŝeń, a takŝe udzielania pomocy PSP w prowadzeniu akcji ratowniczych - jest nieodpowiedni. PowyŜsza ocena wynika w szczególności z faktu, Ŝe osoby pełniące słuŝbę w wsp wykonujące w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych MON zadania przewidziane dla PSP nie posiadają odpowiednich kwalifikacji (ukończonego szkolenia podstawowego lub uzupełniającego straŝaka, a w przypadku pracowników wojska doświadczenia zawodowego wyraŝonego staŝem pracy w ochronie przeciwpoŝarowej), wymaganych przepisami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 października 2005r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla straŝaków jednostek ochrony przeciwpoŝarowej i osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej (Dz. U. Nr 215, poz. 1823). Ustalenia kontroli NIK wykazały bowiem, Ŝe wymagań w zakresie wykształcenia ogólnego nie spełnia 25,1 % pełniących słuŝbę, a w zakresie kwalifikacji zawodowych aŝ 46,1 % stanu tej słuŝby. Na powyŝszą ocenę wpływa równieŝ to, Ŝe na dzień 30 września 2008 r. w wyposaŝeniu wsp występowały znaczące braki lub niedobory sprzętu i środków gaśniczych, samochodów i przyczep poŝarniczych, sprzętu ratowniczego, łączności radiowej i sanitarno reanimacyjnego. Stan wyposaŝenia wsp jest niezgodny z normatywami ustalonymi w decyzji Nr 230/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 maja 2007 r.

5 5 w sprawie funkcjonowania wojskowych straŝy poŝarnych (Dz. Urz. MON Nr 11, poz. 125). Braki dotyczyły m.in. 72 sztuk gaśnic, 900 kg proszku gaśniczego, 20 sztuk węŝy tłocznych W ŁA, sześciu sztuk agregatów oddymiających oraz dwóch sztuk pneumatycznych urządzeń ratowniczych AIRGAN. Natomiast normatywu wyposaŝenia nie spełniały m.in. cięŝkie (lotniskowe) samochody ratowniczo gaśnicze trzy sztuki (o trzy mniej niŝ wymagana liczba), gazoszczelne ubrania chemoodporne 20 sztuk (o osiem mniej), agregaty prądotwórcze trzy sztuki (o 13 mniej) oraz radiotelefony przenośne 16 sztuk (o 22 mniej). Ustalenia kontroli NIK znajdują potwierdzenie w przeprowadzanych przez Delegaturę WOP czynnościach kontrolno rozpoznawczych, których zakres obejmował sprawdzenie funkcjonowania sprzętu i urządzeń poŝarniczych (stwierdzono braki wyposaŝenia w sprzęt łączności radiowej, brak ubrań specjalnych i wyposaŝenia ochronnego, a takŝe sprzętu poŝarniczego). 2. ZastrzeŜenia NIK budzi ponadto sposób organizacji i funkcjonowania systemu ratowniczego oraz zakresu zadań realizowanych przez wsp w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych MON. W toku kontroli NIK stwierdzono przypadki, w których przyjęte plany ochrony przeciwpoŝarowej i działań ratowniczych nie przewidują organizacji i prowadzenia akcji ratowniczych przez wsp na terenie jednostek (instytucji, komórek) podległych MON, a jedynie udział sił i środków PSP (na przykład, Plan Ratowniczy CSWL, dla obiektu Nr 2). Ustalenia kontroli NIK wykazały, Ŝe wsp wykonują zadania PSP wyłącznie na terenie dziewięciu jednostek wojskowych, w których zostały utworzone. Rejony działania wsp nie obejmują innych jednostek organizacyjnych (instytucji) podległych MON, nie mających w swojej strukturze wsp. W ocenie NIK, taki sposób zorganizowania systemu ratowniczo gaśniczego nie odpowiada zasadom określonym w 1 ust. 1, pkt 1 i 13 ust. 1 cytowanego rozporządzenia MON z dnia 24 sierpnia 1992r. oraz w pktach 1 6 decyzji Nr 323/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 grudnia 2003 r. w sprawie funkcjonowania systemu ratowniczego w resorcie obrony narodowej (Dz. Urz. MON Nr 19, poz. 202), zgodnie z którymi Wojskowa Ochrona PrzeciwpoŜarowa wykonuje w komórkach i jednostkach organizacyjnych MON zadania PSP przewidziane w przywołanej na wstępie ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej StraŜy PoŜarnej, a akcje ratownicze organizuje i prowadzi przede wszystkim wsp. NIK zwraca uwagę, Ŝe zgodnie z treścią postanowień 4 ust. 2, pkt 1 wyŝej cytowanego rozporządzenia do obowiązków Szefa Delegatury WOP naleŝy organizowanie

6 6 systemu ratowniczo gaśniczego, w tym przygotowanie analiz zabezpieczenia operacyjnego oraz planów ratowniczych, w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych MON lub przez niego nadzorowanych. 3. W ocenie NIK, z opóźnieniami przebiega realizacja procesu przeformowania i rozformowania wsp. NIK zwraca uwagę na opóźnienia powstałe w procesie rozformowania wsp. Przykładem jest wsp utworzona w 16 Batalionie Usuwania Zniszczeń Lotniskowych w Jarocinie, której proces rozformowania, według Harmonogramu przeformowania i rozformowania wojskowych straŝy poŝarnych w latach z dnia 27 kwietnia 2007r. miał być pierwotnie zakończony do 31 grudnia 2007 r., a w wyniku wprowadzenia zmian przez Szefa WOP (w dniu 5 września 2008 r.), został przesunięty na rok W ocenie NIK, przesunięcia terminów rozformowania wsp równieŝ w pozostałych jednostkach wojskowych (Nr 2209, Nr 4430 i Nr 2094) spowodowały niezrealizowanie planowanych oszczędności wynikających z pierwotnego harmonogramu przeformowania i rozformowania wsp w latach NIK zwraca uwagę, Ŝe tylko koszty osobowe funkcjonowania wsp, podlegających rozformowaniu wyniosły łącznie, w latach (III kwartały) ,70 zł. W toku kontroli NIK ustalono ponadto, Ŝe w 31 Bazie Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu utworzono wsp, której etat (ustalony Decyzją Nr 503/MON z dnia 2 listopada 2007r.) i wyposaŝenie są niezgodne z normatywem wynikającym z przywołanej wcześniej decyzji Nr 230/MON. Nie została dotychczas równieŝ sporządzona analiza określona w pkt 12 przywołanej wcześniej decyzji Nr 230/MON dotycząca zmiany kategorii wsp w CSWL pomimo, Ŝe z meldunków Komendanta CSWL i wniosków Delegatury WOP wynika taka konieczność. PowyŜszych analiz nie sporządzano dla pozostałych wsp działających na obszarze działania Delegatury WOP. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Podjęcie działań zmierzających do dostosowania systemu ratowniczo gaśniczego na terenie działania Delegatury WOP do stanu zgodnego z obowiązującymi przepisami. 2. Uzgodnienie i ujęcie w Planach ratowniczych ilości i rodzaju sił i środków ratowniczych z wojewódzkich odwodów operacyjnych kierowanych do akcji ratowniczych w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej.

7 7 3. Niezwłoczne podjęcie inicjatywy w celu uzupełnienia wyposaŝenia wsp oraz kwalifikacji osób pełniących słuŝbę w wsp. 4. Zweryfikowanie Planu Ratowniczego Delegatury WOP oraz Planów ochrony przeciwpoŝarowej i działań ratowniczych w jednostkach podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych. 5. Podjęcie inicjatywy w celu zakończenia procesu rozformowania wsp oraz działań mających na celu zmianę kategorii wsp utworzonej w CSWL. 6. Niezwłoczne podjęcie działań zmierzających do dostosowania etatu i wyposaŝenia wsp w 31 Bazie Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu do obowiązującego normatywu. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu, na podstawie art. 62 ust.1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Podpułkownika, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Poznaniu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.