Ocena wyrostka barkowego łopatki na zdjęciu rentgenowskim i w rezonansie magnetycznym

Transkrypt

1 Ocena wyrostka barkowego łopatki na zdjęciu rentgenowskim i w rezonansie magnetycznym Nieprawidłowość dolnej powierzchni wyrostka barkowego łopatki jest brana pod uwagę jako przyczyna podrażnienia stożka rotatorów prowadząca do wystąpienia ciasnoty podbarkowej. Nieprawidłowość dolnej powierzchni wyrostka barkowego łopatki jest brana pod uwagę jako przyczyna podrażnienia stożka rotatorów prowadząca do wystąpienia ciasnoty podbarkowej. Przegląd dostępnej literatury uświadamia nam jak trudno o dobre zobrazowanie tej okolicy. Badacze z Austrii poszukują najlepszej metody wizualizacji tej okolicy. W swojej nowej pracy porównują zdjęcia rentgenowskie z rezonansem magnetycznym. Wyniki i zalecenia zespołu dr Mariusa Mayerhoefera z Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu i Szpitala Ortopedycznego w Wiedniu - Speising można znaleźć w lutowym wydaniu American Journal of Roentgenology (Luty 2005 Vol. 184:2, str ). Na znaczenie ukształtowania wyrostka barkowego łopatki w dysfunkcjach barku po raz pierwszy, w latach osiemdziesiątych, zwrócił uwagę dr Louis Bigliani obecnie pracujący w Columbia University w Nowym Jorku. Na podstawie badań na zwłokach Bigliani opisał trzy typy ukształtowania wyrostka barkowego łopatki: pierwszy - płaski, drugi - zakrzywiony i trzeci haczykowaty. Typ zakrzywiony i haczykowaty uważa się za odmiany nieprawidłowe. Wyrostek haczykowaty jest szczególnie wiązany z występowaniem ciasnoty podbarkowej. Od tego czasu celowane obrazy rentgenowskie tej okolicy stały się złotym standardem do oceny kształtu wyrostka. Jak zauważają autorzy w AJR początkowo obserwowano dobrą korelację nieprawidłowości wyrostka z uszkodzeniami stożka rotatorów Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/5

2 Matematyczna ocena kształtu wyrostka. Na strzałkowym T2-zależnym przekroju wykreślamy linię łączącą najniżej leżące punkty dolnej powierzchni wyrostka. Dwie linie poprowadzone pod kątem prostym dzielą wyrostek na trzy równe części.,,dalsze badania wykazały jednak, że korelacja pogarsza się, gdy badania są wykonywane przez różne osoby i że niewielkie odchylenia kąta padania promienia centralnego mogą w znaczący sposób zmienić ocenę kształtu wyrostka." W rezonansie magnetycznym nie ma problemów związanych z kątem padania wiązki, ale,,uwidoczniony kształt wyrostka zależy w dużym stopniu od położenia przekroju i może zmieniać się z obrazu na obraz" - piszą autorzy. To skłoniło autorów do przeprowadzenia opublikowanego po raz pierwszy porównania różnych przekrojów opisywanych w piśmiennictwie Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/5

3 Ocena matematyczna kształtu wyrostka barkowego łopatki. Na T2-zależnych przekrojach strzałkowych ocenia się kąt między przednią jedna trzecią a tylnymi 2/3. W tym wypadku kąt odchylenia wynosi = 12, wskazując na lekko zakrzywiony kształt wyrostka (typ 2) w lokalizacji S-2. W badaniu naukowcy dokonali analizy retrospektywnej u 61 pacjentów z potwierdzonym klinicznie zespołem ciasnoty, u których po niepowodzeniu leczenia zachowawczego wykonano akromioplastykę artroskopową. Przed zabiegiem operacyjnym u wszystkich pacjentów, różni technicy wykonali zdjęcia celowane na przestrzeń podbarkową, Kształt wyrostka barkowego oceniali wspólnie jeden radiolog i jeden ortopeda, a ocenę przedoperacyjną porównywano z kształtem wyrostka stwierdzanego w czasie operacji. Przed operacją wykonywano też badanie rezonansu magnetycznego. Uzyskiwano przekroje strzałkowe T2-zależne prostopadłe do ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego. Używano 1 teslowego aparatu i cewki do stawu ramiennego; czas TR wyniósł 2,000 ms, a TE ms, używano macierzy , i warstwy o grubości 4 mm. Na podstawie danych z rezonansu stworzono trójwymiarowe modele wyrostków barkowych. Zespół radiologa i ortopedy ponownie ocenił kształt i porównał go z danymi z operacji Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/5

4 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/5

5 63-letni pacjent z ciasnota podbarkową. Celowane zdjęcia przestrzeni podbarkowej (góra) ujawniały wyrostek barkowy typu 2. Jednak w badaniu RM uwidoczniono tępy hak w lokalizacji S-1 (typ 3), co potwierdziło się w modelowaniu trójwymiarowym i śródoperacyjnie. Mayerhoefer ME, Breitenseher MJ, Roposch A, Treitl C, Wurnig C, "Comparison of MRI and Conventional Radiography for Assessment of Acromial Shape" (AJR 2005; 184: ). Autorzy podają, że do,,dalszej oceny różnych przekrojów rezonansu magnetycznego i celowanych zdjęć przestrzeni podbarkowej użyto tylko tych 56 wyrostków (90.3%), gdzie uzyskano zgodność oceny w wizualizacji 3D i śródoperacyjnej." Z tych 56 zestawów danych wybrano takie przekroje rezonansowe, których używano w różnych wcześniejszych badaniach. Pierwszy przekrój, nazwany S-1, przebiegał 4 mm od bocznego brzegu wyrostka, kolejny znajdował się bocznie do stawu barkowo-obojczykowego (S-2), a trzeci przyśrodkowo do S-2 i obrazował boczną część stawu barkowo-obojczykowego (S-3). Następnie wyznaczono wartość czułości i specyficzności dla każdej z tych projekcji i dla zdjęcia celowanego.,,w ocenie kształtu wyrostka barkowego łopatki celowane zdjęcia rentgenowskie są lepsze niż każda z projekcji rezonansu magnetycznego z osobna" - podsumowali autorzy. Jednak,,najlepsze wyniki osiąga się stosując połączenie przekrojów S-1 i S-2 (przy wyliczeniu średniej arytmetycznej wyznaczonych kątów). Współczynnik kappa wynoszący 0,66 wskazuje, że połączenie dwóch przekrojów jest lepsze niż celowane zdjęcia rentgenowskie i może, jeśli dysponujemy czasem, być zalecane w diagnostyce." Opracowano dzięki uprzejmości AuntMinnie.com na podstawie: Acromion evaluation proves tricky for x-rays and MRI Tracie L. Thompson Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/5