Kształtowniki i pręty gorącowalcowane HISTAR. Innowacyjne gatunki stali przeznaczone do ekonomicznych konstrukcji stalowych

Transkrypt

1 Kształtowniki i pręty gorącowalcowane HISTAR Innowacyjne gatunki stali przeznaczone do ekonomicznych konstrukcji stalowych

2 Shanghai World Finance Center, P.R. China Innowacyjne gatunki stali przeznaczone do ekonomicznych konstrukcji stalowych

3 Spis treści Kształtowniki gorącowalcowane w trwałym budownictwie 3 1. Wstęp 5 2. Opis stali HISTAR 6 3. Obniżenie ciężaru konstrukcji poprzez zastosowanie stali HISTAR Zalecenia przy obróbce Techniczne warunki dostaw 18 Doradztwo techniczne i wykończenia 20 Wasz Partner 21 1

4

5 Kształtowniki gorącowalcowane w trwałym budownictwie Zachowanie zasobów naturalnych w naszym przemysłowym społeczeństwie stało się priorytetowym zadaniem w procesie budowlanym. Dlatego też, koncepcja budynku przemysłowego musi być zgodna z jednej strony ze zmieniającymi się uwarunkowaniami ekonomicznymi takimi jaki dodanie analizy cyklu życia budynku w projekcie budynku a z drugiej strony z technologicznymi zmianami wymuszającymi zrównanie znaczenia celów trwałości w odniesieniu do środowiska, gospodarki i społeczeństwa. Te trzy cele to : l l l ekologiczne, ekonomiczne i socjokulturowe. Są zarówno niezależne jak i ambiwaletne oraz muszą zapewniać spójne rozwiązanie dla złożonych zagadnień, aby zapewnić przyszłym pokoleniom środowisko, w którym warto żyć. Trwałe konstrukcje wykorzystujące stale gorącowalcowane są w pełni zgodne z tymi trzema celami. l Ekologiczne aspekty trwałości Główne cele ekologiczne koncentrują się : przy korzystaniu z materiałów budowlanych na bezpieczeństwu z punktu widzenia zdrowia i środowiska, przy demontażu budynku na końcu życia budynku na redukcji odpadów, a przy eksploatacji na jak najlepszym wykorzystaniu przekazywanej budynkowi energii. Stale konstrukcyjne, oferują wyższą wydajność energetyczną a kształtowniki gorącowalcowane stanowią l l jeden z częściej recyklowanych materiałów. W piecu elektrycznym w stalowni huty, stal jest produkowana w 100% ze złomu. Również odzyskana z budynku stal może być wykorzystana ponownie w renowacji i istniejących budynków. Dodatkowo, elektryczna technologia wytopu stali pozwala na znaczną redukcję hałasu, emisji cząsteczek i CO 2 jak również na obniżenie zużycia wody i energii w produkcji. Ekonomiczne aspekty trwałości Inwestorzy są głównie zainteresowani obniżeniem kosztów inwestycji, optymalizacją kosztów działalności i uzyskaniem jak najdłuższego czasu trwałości budynku w połączeniu z elastycznością korzystania z budynku. Kształtowniki gorącowalcowane w konstrukcji pozwalają architektom i projektantom łatwo uzyskiwać te wymagania w połączeniu z wysoką jakością, funkcjonalnością estetyką, niskim ciężarem i szybkim czasem budowy. Stal może być poddawana recyklingowi w nieskończoność. Zakładając odpowiedni projekt, wszelkie konstrukcjie albo ich poszczególne elementy mogą być ponownie wykorzystanie po demontażu budynku oferując znacznie przedłużenie trwałości. Socjokulturowe aspekty trwałości Ten aspect pozwala architektowi pogodzić swoje estetyczne wymagania budynku z oczekiwaniami społecznymi środowiska. Ponownie, dzięki systemowi prefabrykacji konstrukcji, kształtowniki gorącowalcowane zapewniają użytkownikowi smukłą konstrukcję w połączeniu z solidnością i bezpieczeństwem. Mieszkańcy i ich środowisko znajdują się w czystym i niezanieczyszczonym otoczeniu jako, że stal w konstrukcji nie wydziela jakichkolwiek szkodliwych substancji do środowiska i nie przedstawia żadnego zagrożenia istot żyjących. Celem tego opracowania jest przekazanie czytelnikowi przewodnika do wyboru odpowiedniej stali i wykorzystanie w pełni jego potencjału, tworząc najlepsze warunki dla współczesnej, ekonomicznej, ekologicznej i zwartej trwałej konstrukcji. 3

6 Chuck Choi - Architect: Foster & Partners - Hearst Tower, NYC

7 1. Wstęp Rozwijając stale HISTAR, fimie ArcelorMittal udało się opracować stal konstrukcyjną o wysokiej wytrzymałości z doskonałą twardością w niskich temperaturach oraz wyjątkową spawalnością. Materiał ten jest nieporównywalny z dotychczas znanymi. To osiągnięcie jest możliwe poprzez zastosowanie innowacyjnego procesu schładzania i samoulepszenia opracowanego przez ArcelorMittal w kooperacji z Centre de Recherches Métallurgiques in Liège. Skidmore, Owings & Merrill LLP / dbox Studio Proces schładzania i samoulepszania pozwala na wyprodukowanie ekonomicznych wysokowytrzymałościowych stali. Stale HISTAR są w pełni zgodne z europejskimi normami. Dwuteowniki gorącowalcowane gatunkach HISTAR pozwalają na budowanie innowacyjnych i konkurencyjnych konstrukcji. Projektanci wykorzystują zalety doskonałych własności HISTAR przy projektowaniu słupów budynków wysokich, kratownic o dużych rozpiętościach i w zastosowaniach offshore. Co więcej, nowe gatunki stali są zalecane do stref zagrożonych sejsmicznie. Z gatunkiem HISTAR, firma ArcelorMittal zaspokaja potrzeby projektantów na lekkie i ekonomiczne konstrukcje, które zarazem spełniają kryteria bezpieczeństwa i trwałości. Freedom Tower, Nowy Jork, na miejscu poprzedniego World Trade Center, Histar S460 5

8 2. Opis stali HISTAR 1. Opis produktu HISTAR jest gatunkiem stali konstrukcyjnej niskostopowej łączącej wysoką wytrzymałość, dobrą udarność i doskonałą spawalność. Gatunki HISTAR są dostępne z minimalną granicą plastycznościi 355 lub 460 MPa. Przy porównaniu ze standardowymi gatunkami stali konstrukcyjnymi, HISTAR wyróżnia się polepszonymi gwarantowanymi własnościami mechanicznymi dla całego zakresu grubości (Rysunek 1). Aby jak najlepiej dopasować się do różnych zastosowań, gatunki HISTAR są dostępne z gwarantowaną wiązkością przy -20 C i przy -50 C. Stale HISTAR są dostarczane w stanie walcowanym termomechanicznie i są zgodne w wymaganiami normy europejskiej EN :1993 dla spawalnych drobnoziarnistych stali konstrukcyjnych oraz z EN 10225:2001 dla stali konstrukcyjnych spawalnych offshore. Spełniają także wymagania norm narodowych takich jak ASTM A i JIS G3106:1995. Tabela 1 pokazuje porównianie oparte na wytrzymałości na rozciąganie pomiędzy gatunkiem HISTAR i innymi typowymi gatunkami stali. Różne gatunki HISTAR są dostępne na rynku: Przenaczone do ogólnego budownictwa: HISTAR 355 Spełniające wymagania S355 M EN :1993 HISTAR 355 L Spełniające wymagania S355 ML EN :1993 HISTAR 460 Spełniające wymagania S460 M EN :1993 HISTAR 460 L Spełniające wymagania S460 ML EN :1993 Do zastosowań offshore: HISTAR 355 TZ OS Spełniające wymagania S355 G11+M EN 10225:2001 HISTAR 355 TZK OS Spełniające wymagania S355 G12+M EN 10225:2001 HISTAR 460 TZ OS Spełniające wymagania S460 G3+M EN 10225:2001 HISTAR 460 TZK OS Spełniające wymagania S460 G4+M EN 10225:2001 Rysunek1: Minimalne granice plastyczności gatunków HISTAR oraz gatunków według EN :1993 w zależności od grubości Gatunki HISTAR są zgodne z wymaganiami Eurokodów do projektowania konstrukcji stalowych oraz konstrukcji zespolonych stalowo-betonowych. l polepszone własności plastyczne na wskroś grubości w odniesieniu do wytrzymałości na zrywanie l własności udarnościowe w poprzecznym kierunku. l maksymalny stosunek wartości granicy plastyczności do wytrzymałości na rozciąganie Min. granica plastyczności [MPa] Grubość materiału [mm] HISTAR 460 HISTAR 355

9 Tabela 1: Porównanie gatunków HISTAR Normy HISTAR Granica plastyczn (MPa) EN : 2004 EN : 2004 Europejskie EN 10225: 2001 ASTM A JIS G 3106: 2004 NF A NF A Poprzednie NF A DIN DIN BS S 355 S 355 S 355 Gr 50 SM 490 B/C/YB E 355 E 36 St E 355 St D 460 S 460 S 450 S 460 Gr 65 SM 570 E 460 St E C 2. Skład chemiczny i własności mechaniczne Skład chemiczny oraz własności mechaniczne gatunków HISTAR zostały podane w Tabeli 4 oraz 5 w odniesieniu do gatunków konstrukcyjnych oraz w Tabeli 6 oraz 7 w odniesieniu do gatunków przeznaczonych do zastosowań przybrzeżno-morskich. 3. Typy kształtowników Gatunki HISTAR są dostępne dla kształtowników HEB 260 oraz IPE 500 i większych. Odpowiednie kształtowniki według ASTM A6 oraz BS 4 są również dostępne. Maksymalna grubość półki jest następująca: l 125 mm dla HISTAR 355 / 460. l 63 mm dla HISTAR 355 L / 460 L. l 40 mm dla gatunków HISTAR Offshore (kształtowniki z grubością półki > 40 mm są możliwe po uzgodnieniu). Dodatkowe informacje są podane w programie walcowniczym kształtowników ArcelorMittala 7

10 2. Opis stali HISTAR Tabela 2: Skład chemiczny gatunków HISTAR przeznaczonych do ogólnego stosowania Gatunki C Mn Si (3) P S Chemiczny skład Analiza wytopowa [%] Al (2) min. Nb Ti V CEV (1) Nominalna grubość [mm] > HISTAR HISTAR 355 L HISTAR HISTAR 460 L (1) CEV = C + Mn/6 + (Cr + Mo + V)/5 + (Cu + Ni)/15 (2) Jeśli pierwiastki wiążące azot są obecne wystarczająco, wymaganie minimum aluminium nie stosuje się.. (3) Po uzgodnieniu Si : % Tabela 3: Mechaniczne własności gatunków HISTAR przeznaczonych do ogólnego stosowania Gatunki Min. granica plastyczności R e [MPa] Nominalna grubość [mm] 63 > Wytrzymałość na rozciąganie > Chemiczny skład Wytrzymałość Na rozciąganie R m [MPa] Minimalne wydłużenie A L o =5.65 S o HISTAR HISTAR 355 L HISTAR HISTAR 460 L [%] Testy udarności próbek V wg Charpy ego Temperatura [ C] Min. średnia abs. energia (1) [J] (1) Średnia wartość z trzech próbek. żadna z pojedyńczych wartości nie jest niższa niż 70 % gwarantowanej średniej wartości. Zgodnie z EN 10113:1993

11 2. Opis stali HISTAR Tabela 4: Chemiczny skład gatunków HISTAR dla aplikacji przybrzeżno-morskich Gatunki Skład chemiczny Analiza wytopowa [%] C Mn Si (3) P S Al (2) min. Nb Ti V CEV (1) HISTAR 355 TZ OFFSHORE HISTAR 355 TZK OFFSHORE HISTAR 460 TZ OFFSHORE HISTAR 460 TZK OFFSHORE (1) CEV = C + Mn/6 + (Cr + Mo + V)/5 + (Cu + Ni)/15 (2) Jeśli pierwiastki wiążące azot są obecne wystarczająco, wymaganie minimum aluminium nie stosuje się. (3) Po uzgodnieniu Si : % Tabela 5: Mechaniczne właściwości gatunków HISTAR przenaczonych do zastosowań przybrzeżno-morskich Gatunki HISTAR 355 TZ OFFSHORE HISTAR 355 TZK OFFSHORE HISTAR 460 TZ OFFSHORE Min. granica plastyczność R e [MPa] Nominalna grubość 16 > Mechaniczne własności Próba rozciągania Pełna próba na rozciąganie (1) Próba udarności Charpy V (2) Wytrzymałość Na rozciąganie R m Minimalne wydłużenie A L o =5.65 S o Min. redukcja przekroju Z z [MPa] [%] [%] HISTAR 460 TZK OFFSHORE (4) (1) Pełna próba po uzgodnieniu. Wartość średnia z 3 prób. Tylko dla t >15mm (2) Średnia wartość z trzech próbek. Żadna z pojedyńczych wartości nie jest niższa niż 70 % gwarantowanej średniej wartości. Zgodnie z EN 10113:1993 (3) Próba po uzgodnieniu (4) Dla grubości 25 mm, próba Charpy V przy -20 C Kierunek wzdłużny -20 C KV 50 J -40 C KV 50 J -20 C KV 60 J -40 C KV 60 J Kierunek poprzeczny (3) -20 C KV 27 J -40 C KV 50 J -20 C KV 27 J -40 C KV 50 J 9

12 3. Obniżenie ciężaru konstrukcji poprzez zastosowanie stali HISTAR

13 156 % 149 % 100 % 70 % 68 % Długość wyboczeniowa: 3,5m Gatunki wysokowytrzymałościowe HISTAR pozwalają w porównaniu do konwencjonalnych gatunków stali na redukcję ciężaru i kosztów materiałowych konstrukcji stalowej oraz obniżenie czasu spawania i montażu (por. Rysunku 2,3 oraz 4). Względny ciężar Względny koszt materiału Gatunek stali Kształtownik Obciążenie (kn) S 235 JR HE 280 M 4578 S 355 JR HE 320 B 4382 HISTAR 460 HE 300 A 4396 Rysunek 2: Ekonomika zastosowania gatunków HISTAR w słupach Względny ciężar Względny koszt materiału Gatunek stali Kształtownik Obciążenie (kn) 160 % 156 % S 235 JR HD 400 x % S 355 JR HD 400 x % 68 % Długość wyboczeniowa: 3,5m HISTAR 460 HD 400 x Rysunek 3: Ekonomika wykorzystania gatunków HIS- TAR w ciężkich słupach Obciążenia dla słupów Obciążenia (kn) HISTAR 460 S 355 Względne obciążenie 142 % 100 % 125 HD 400 x 1086 L S % Długość wyboczeniowa [m] Rysunek 4: Wpływ smukłości na zdolność przenoszenia obciążenia Słupów HISTAR oraz konwencjonalnych gatunków 11

14 ArcelorMittal Photo Library - Architect: Dominique Perrault - Velodrome, Berlin

15 Koszt Wytworzenia Ciężar na 1 m 82 % 62 % % 120 % 102 % Długość wyboczeniowa: 4,5m Dzięki wysokiej wytrzymałości belek z gatunków HISTAR jest możliwe zastąpienie skomplikowanych konstrukcji stalowych poprzez ekonomiczne gorącowalcowane belki ( por. Rysunek 5). Gatunek stali Kształtownik Obciążenia (kn) Ciężar (kg/m) HISTAR 460 HD 400 x S 355 JR HD 400 x blachy S 355 Słup o konstrukcji skrzynkowej Rysunek 5: Ekonomika wykorzystania słupów z gatunku HISTAR w porównaniu do konstrukcji stalowych. Ciężar W odniesieniu do gatunku S 355 W przypadku zginania, w przypadku belek wykonanych z gatunku HISTAR wymagany przekrój może być zmniejszony jak również obniżają się koszty wytworzenia (por. Rysunek 6). Koszt materiału Objętość spoin 125 % 112 % 110 % 100 % 87 % 81 % 70 % 7 m Gatunek stali Kształtownik Obciążenie (kn) S 235 JR HE 1000 B 1657 S 355 JR HE 900 A 1870 HISTAR 460 HE 700 A 1640 Rysunek 6: Ekonomika wykorzystania belek HISTAR jako dźwigarów Ciężar W odniesieniu do gatunku S 355 Koszty materiału Objętość spoin* 171 % 174 % 175 % Gatuniki HISTAR osiągają swoją pełną zdolność jako obciążone elementy kratownic. Tutaj, nie tylko pozwalają na obniżenie kosztów materiału poprzez pełne wykorzystanie wysokiej wytrzymałości. Obniżenie własnego ciężaru kratownicy prowadzi do jeszcze bardziej oszczędnych przekroi, pozwala na dodatkowe oszczędności kosztów wytworzenia (por. Rysunek 7) 100 % 78 % 73 % 53% Gatunek Kształtownik Obciążenie (kn) S 235 JR HD 400 x S 355 JR HD 400 x HISTAR 460 HD 400 x Rysunek 7: Ekonomika wykorzystania belek HISTAR w kratownicach 13

16 4. Zalecenia przy obróbce 1. Sprawy ogólne Zalecenia ogólne zostały podane w tym rozdziale w celu zapewnienia pomyślnej obróbki, spawania, obróbki cieplnej drobnoziarnistej stali HISTAR 460 w zastosowaniach ogólnobudowlanych i offshore W zastosowaniach nie omawianyach w tym rozdziale, zaleca się skontaktowanie z Zespołem Doradców Technicznych ArcelorMittala. 2. Obróbka skrawaniem Gatunki HISTAR 355/460 mogą być obrabiane w tych samych warunkach jak inne stale o tym samym poziomie wytrzymałości na rozciąganie. Zużycie narzędzi przy wierceniu i cięciu belek gatunków HISTAR jest podobne zużycia w wypadku belek ze stali konstrukcyjnej o tym samym poziomie wytrzymałości. 4. Spawanie Gatunki stali HISTAR oferują dobrą spawalność procesach ręcznych oraz automatycznych zakładając, że ogólne zasady spawania zostaną zachowane. Spawanie łukiem osłoniętym, spawanie elektrogazowe, spawanie elektrodą rdzeniową, spawanie łukiem krytym pod topnikiem są procesami z powodzeniem wykorzystywanymi przy spawaniu HISTAR 355 oraz 460. Przed spawaniem z powierzchni rowka musi być usunięta zgorzelina poprzez szlifowanie. HISTAR 355 oraz 460 i konencjonalne gatunki stali konstrukcyjnej mogą być łączone za pomocą spawania. Dla tych celów warunki spawania konwencjonalnej stali powinny zostać uwzględnione w procedurze spawania. 4.1 Temperatura podgrzania Temperatura podgrzania mającego na celu uniknięcie pękania na zimno oznacza najniższą temperaturę przed rozpoczęciem pierwszego ściegu spawania, poniżej której temperatura obszaru spawania nie może spaść poniżej. Dzięki niskiemu równoważnikowi węgla gatunków HISTAR (por. Rysunek 8), zazwyczaj nie jest potrzebne podgrzewanie jeśli tylko : l doprowadzona energia mieści się w przedziale 10 a 60 KJ/cm, l temperatura produktu jest > 0 C, l elektrody z niską zawartością wodoru oraz niskim równoważnikiem węglą są używane. 3. Cięcie gazowe Rysunek 8: Temperatury podgrzania konwencjonalnej stali konstukcyjnej oraz gatunków HISTAR (wg EN :2001/metoda A) Belki HISTAR 355/460 mogą być cięte przy pomocy palnika z wykorzystaniem technologii normalnie stosowanej do stali konstrukcyjnej o tym samie poziome wytrzymałości. Żadne wstępne podgrzewanie nie jest potrzebne gdy cięcie gazowe jest wykonywane w temperaturze otoczenia > 0 C. CE [%] 0,7 0,6 0,5 0,4 ve stee es Konwencjonalne gatunki stali Grubość [mm] Temperatura wstępnego podgrzania [ C] 0,3 HISTARR 0, Granica plastyczności R e [MPa] Bez wstępnego podgrzania dla HISTAR : l Dla R e < 460 : H 2 10 ml /100g l Dla R e 460 : H 2 5 ml /100g l E > 10 kj/cm CEV (%) = C + Mn + (Cr+Mo+V) + (Cu+Ni)

17 Elektrownia Diandong, Chiny Zalecenia do podgrzewania stali drobnoziarnistych są podane w normie EN :2001 w zależności od równoważnika węgla, grubości produktu, zawartości wodoru w materiałach pomocniczych oraz ilości ciepła doprowadzonego. Te zalecenia stosuje się w normalnym procesie wytwórczym i spawaniu w temperaturach dodatnich. Według tych zaleceń oraz według próbnych spawań gatunków HISTAR 355 oraz HISTAR 460, następujące temperatury mogą być zastosowane: HISTAR 355: żadna podgrzewanie nie jest wymagane przy wszystkich grubościach przy stosowaniu: l zawartość rozpuszczalnego wodoru w materiałach pomocniczych < 10 ml/100g l ilość ciepła doprowadzonego > 10 KJ/cm HISTAR 460: żadna podgrzewanie nie jest wymagane przy wszystkich grubościach przy stosowaniu: l zawartość rozpuszczalnego wodoru w materiałach pomocniczych < 5 ml/100g l ilość ciepła doprowadzonego > 10 KJ/cm World Finance Center, Szanghaj, Chiny 15

18 4. Zalecenia przy obróbce HISTAR 460 może być spawany materiałami zawierającymi wodór na poziomie od 5 do 10 ml/100g. W tym przypadku, lekkie podgrzanie jest zalecane w wypadku grubych profili spawanych małą ilością ciepła. Tabela 2 pokazuje wymagania wstępnego podgrzewania stali gatunku HISTAR 460 w funkcji grubości, ciepła, i zawartości wodoru materiałów pomocniczych. Pewne podgrzanie może być wymagane w temperaturach otoczenia < 0 C, bądź przy spawaniu elektrod z wysoką zawartością wodoru, bądź w warunkach pracy o wysokim utwierdzeniu, bądź spawaniu małą ilością ciepła (tak jak przy naprawach, przypawaniu, spawaniu z jednym przejściem elektrody grubych materiałów). W przypadku szczególnych zastosowań, wytwórca może stosować bardziej konserwatywne procedury wstępnego podgrzewania. W jakimkoliwek przypadku, wstępne podgrzanie nie ma niekorzystnego wpływu na jakość gatunku HISTAR. Osuszanie obszaru spawania jest zalecane przed przystąpieniem do spawania w temperaturach + 5 C lub jeśli powierzchnia profilu jest mokra. 4.2 Materiały pomocnicze Spoiwo musi zostać dobrane w celu zapewnienia zaprojektowanych własności mechnicznych spoiny. Elektrody muszą być dobrane według poniższych kryteriów: l właściwości mechaniczne spoiny powinny być zgodne w właściwościami gatunku HISTAR, w szczególności udarności l zgodność a nawet lekka nadzgodność własności rozciągalności w porównaniu do metalu rodzimego jest powszechną praktyką spawalniczą l aby skorzystać z procedury bez podgrzewania, zawartość rozpuszczlanego wodoru w stopiwie musi być niska tzn. H 2 < 10ml/100g dla HISTAR 355 oraz H 2 < 5ml/100g dla HISTAR 460, l zasadowe elektrody oraz topniki muszą być wysuszone przed spawaniem przez dwie godziny w 300 C oraz przechowywane w 150 C w suszarni wysokotemperaturowej. Podczas spawania suchymi elektrodami, tylko przechowanie w temperaturze 150 C jest wymagane. Zalecenia wytwórcy powinny być przestrzegane, l dla spawania konwencjonalnych gatunków stali, zalecane są elektrody zawierające nikiel w przypadkach wymagania wysokiej udarności w niskich temperaturach ( np. mosty, offshore) Tabela 7 podsumowywuje informacje pozwalające na odpowiedni wybór materiałów pomocniczych: wytrzymałość i udarność gatunków HISTAR jak również klasyfikację materiałów spawalniczych dla różnych procesów spawalniczych. Typowe przykłady wyboru materiałów spawalniczych są podane w tabeli. Inny dobór może również być również odpowiedni. Porady o handlowych oznaczeniach są dostępne na żądanie przez producentów materiałów spawalniczych. Zawartość wodoru w materiałach spawalniczych jest wskazywana poprzez standardowe oznaczenie jako H5 lub H10 odpowiednio do zawartości niższej niż 5 lub 10 ml/100g. Materiały spawalnicze przeznaczone do procesów beztopnikowego spawania (GMAW, MAG) nie zawierają wodoru. 5. Odprężanie Odprężanie po zabiegu spawania może być konieczne gdy układ albo warunki pracy po spawaniu wymagają zmniejszenia naprężeń szczątkowych. Odprężanie gatunków HISTAR jest dokonywane w zakresie temperatur pomiędzy 530 C a 580 C. Czas wytrzymania wynosi 2 minuty na mm grubości produktu, nie mniej niż 30 minutę oraz nie więcej niż 90 minut. Tabla 6: Wymagania wstępnego podgrzewania dla HISTAR 460 Grubość [mm] 25 > 25 Zawartość wodoru [ml/100 g] Ilość ciepła [KJ/cm] Ilość ciepła [KJ/cm] Bez podgrzania 100 C Bez podgrzania Bez podgrzania Bez podgrzania Bez podgrzania Bez podgrzania Bez podgrzania

19 4. Zalecenia przy obróbce 6. Prostowanie ogniowe Prostowanie ogniowe jest zdefiniowane jako szybkie i lokalne podgrzewanie w celu wyeliminowania deformacji albo w celu nadania części konstrukcji wymaganego kształtu. Gatunki HISTAR 355/460 mogą być prostowane ogniowo zgodnie z procedurami stosowanymi dla drobnoziarnistych stali. Temperatura prostowania ogniowego może osiągnąć 700 C w przypadku krótkich miejscowych zabiegów podgrzewania na całej grubości produktu. Dla miejscowego powierzchniowego podgrzewania, temperaturę prostowania ogniowego może osiągnąć 900 C. W celu poprawienia wydajności prostowania ogniowego, siły mocujące powinny być przyłożone do elementu konstrukcyjnego za pomocą wykalibrowanych uchwytów albo innych odpowiednich urządzeń. W obszarach prostowanych ogniowo, naprężenia z sił mocujących powinny być mniejsze niż granica plastyczności w podwyższonej temperaturze. 7. Formowanie na gorąco Zabiegi formowania na gorąco i normalizacji w temperaturach wyższych niż temperatury odpuszczania nie są odpowiednie dla gatunków HISTAR. 8. Gięcie na zimno Zachowanie gatunków HISTAR podczas gięcia na zimno jest porównywalne do zachowania stali konwencjonalnych o podobnej wytrzymałości na rozciągania. Zwykłe zasady deformacji na zimno mają zastosowanie. W szczególności, jest zalecane, aby kontrolować i ograniczać zakres deformacji na zimno. Gięcie na zimno modyfikuje własności mechaniczne stali; powinny pozostać odpowiednie do zamierzonego przeznaczenia konstrukcji. 9. Cynkowanie Po uzgodnieniu, gatunki HISTAR są dostarczane z zawartością krzemu pomiędzy 0.15 % a 0.25 % i jako takie mają możliwość tworzenia warstwy cynku podczas cynkowania zanurzeniowego. Zalecenia dotyczące projektowania konstrukcji stalowych przeznaczonych do ocynkowania muszą być przestrzegane. Bardziej dokładne informacje na ten temat są dostępne w broszurze ArcelorMittala Zabezpieczenie antykorozyjne kształtowników gorącowalcowanych za pomocą cynkowania zanurzeniowego na gorąco (dostępna jest na żądanie). 10. Wykańczanie belek Aby zaoszczędzić czas i koszty klientom, profile gorącowalcowane mogą być dostarczane wykończone za pomocą takich zabiegów jak wiercenie, cięcie, prostowanie, nadawanie przeciwstrzałki na obciążenia stałe, krawędziowanie, spawanie, obróbka powierzchniowa. Tabela 7: Wybór elektrod spawalniczych zgodnie z europejską klasyfikacją Gatunek Próba rozciągania Próba udarności HISTAR R e min [MPa] R m [MPa] A 5d min [%] Temperatura [ C] Energia min. [J] L Proces 111 Standard (Oznaczenie) EN 499 (E 42 3 *** H10) Proces spawalniczy (EN ISO 4063:2000) Proces 13, 135 Standard (Oznaczenie) EN 440 (G 42 3 ***) Proces 136 Standard (Oznaczenie) EN 758 (T 42 3 *** H10) Proces 121 Standard (Oznaczenie) EN 760 EN TZK- OS EN 499 (E 42 5 *** H5) EN 440 (G 42 5 ***) EN 758 (T 42 5 *** H5) EN 760 EN EN 499 (E 46 4 *** H5) EN 440 (G 46 3 ***) EN 758 (T 46 3 *** H5) EN 760 EN L TZK- OS EN 499 (E 46 5 *** H5) EN 440 (G 46 5 ***) EN 758 (T 46 5 *** H5) EN 760 EN

20 5. Techniczne warunki dostaw Chuck Choi - Architect: Foster & Partners - Hearst Tower, NYC

21 1. Tolerancje walcownicze Tolerancje wymairowe i wagowe belek w gatunku HISTAR i konwecjonalnych są identyczne. Są podawane w programie sprzedaży kształtowniów gorącowalcowanych ArcelorMittala 2. Próby mechaniczne Dla gatunków HISTAR, próby rozciągania i próby udarnościowe według Charpy ego dla próbek V są wykonywane zgodnie z EN 10113:1993. Dodatkowe próby są możliwe po uzgodnieniu. Częstość prób mechanicznych dla zastosowań przybrzeżno-morskich jest zgodna z EN 10225:2001, tzn raz na 40 t. Przeprowadzane są próby: jedna na rozciąganie oraz jeden zestaw trzech próbek według Charpy V. Miejsce pobrania oraz orientacja próbek jest zgodna z EN 10225:2001. Dodatkowe próby takie jak próba na rozciąganie na wskroś według EN 10164:1993 i próba udarności w kierunku poprzecznych mogą być wykonane po uzgodnieniu. Jeśli inne próby, jak naprzykład spawalności, są wymagane, mogą być wykonane po uzgodnieniu. 3. Próby ultradźwiękowe Próby ultradzwiękowe są przeprowadzane po uzgodnieniu. Procedura przeprowadzania tej próby musi zostać uzgodniona pomiędzy zamawiającym a wytwórcą. W przypadku zamówienia zgodnie z EN 10164:1993, próby ultradźwiękowe są wykonywanie zgodnie z EN 10306:2001 klasa Certyfikaty Typ certyfikatu powinień być określony w trakcie składania zamówienia. 5. Oczyszczenie powierzchni Belki w gatunku stali HISTAR są dostarczane w standartowym stanie po walcowaniu z jakością powierzchni zgodną z EN :1991, klasa C, podklasa 1. Inne warunki są możliwe do uzgodnienia. Materiał może być dostarczony ośrutowany lub pomalowany. Procedury muszą być uzgodnione pomiędzy zamawiającym a wytwórcą. Pisakowany materiał ewentualnie pomalowany może być dostarczony ze stanem powierzchni zgodnym z EN :1991, klasa D. 19

22 Doradztwo techniczne i wykończenia Doradztwo techniczne Z przyjemnością oferujemy Państwu doradztwo techniczne, pozwalające na optymalne wykorzystanie naszych rozwiązań profili i prętów stalowych. W zakresie doradztwa oferujemy projektowanie elementów przestrzennych, detale konstrukcyjne, zabezpieczenie powierzchni, zabezpieczenie pożarowe, procesy metalurgiczne i spawanie. Nasi specjaliści wesprą Państwa w dowolnej inicjatywie na całym świecie. Aby uprościć projektowanie oferujemy odpowiednie oprogramowanie i dokumentację techniczną, którą można uzyskać i ściągnąć z naszej strony:.arcelormittal.com Wykończenia Jako uzupełnienie możliwości technicznych naszych partnerów, oferujemy urządzenia wykończeniowe, a także oferujemy szeroki zakres usług takich jak: l wiercenie l cięcie palnikowe l otworowanie l zgrzewanie l odkształcanie l wyginanie l prostowanie l cięcie na zimno na dokładny wymiar l montaż i spawanie kołków l czyszczenie ciśnieniowe i piaskowe l obróbka nawierzchni Wsparcie budowlane i konstrukcyjne ArcelorMittal dysponuje zespołem specjalistów w zakresie różnych produktów konstrukcyjnych. Pełny zakres produktów i rozwiązań przeznaczonych dla wszystkich form budowlanych: konstrukcji, fasad, zadaszeń itp. jest dostępny na stronie:

23 Wasz Partner Siedziba główna Luxembourg ArcelorMittal Commercial Sections 66, rue de Luxembourg L-4221 Esch-sur-Alzette Luxembourg Tel.: Fax: arcelormittal.com Poland ArcelorMittal Commercial Long Polska ul. J. Pilsudskiego 92 PL Dabrowa Gornicza POLAND T : F : sections.poland@arcelormittal.com Prowadzimy działalność w ponad 60 krajach na pięciu kontynentach. Proszę zapoznać się z informacjami zawartymi na naszej stronie internetowej w zakładce O nas, aby o odnaleźć lokalnego przedstawiciela. Pomimo dołożenia wszelkich starań podczas tworzenia niniejszej broszury informujemy, że nie ponosimy żadnej odpowiedzialności za ewentualne błędne informacje, a także wszelkie szkody powstałe w wyniku błędnej interpretacji treści. 21

24 Notatki

25 Notatki

26 Notatki

27

28 ArcelorMittal Commercial Sections 66, rue de Luxembourg L-4221 Esch-sur-Alzette LUXEMBOURG Tel.: Fax: Version sections.arcelormittal.com Poland ArcelorMittal Commercial Long Polska ul. J. Pilsudskiego 92 PL Dabrowa Gornicza POLAND T : F : sections.poland@arcelormittal.com