Spis treści: 1. Cel 2. Opis postepowania 3. Dokumenty związane 4. Załączniki

Transkrypt

1 Strona / Stron 1 / 7 Spis treści: 1. Cel 2. Opis postepowania 3. Dokumenty związane 4. Załączniki Imię i nazwisko Stanowisko/ Funkcja Opracował Sprawdził Zatwierdził mgr Elżbieta Kaczmarek młodszy asystent mgr Anna Krzykowska starszy asystent mgr Bogusława Szwaja starszy asystent mgr Agnieszka Fundament młodszy asystent mgr Agnieszka Starowicz Kierownik Oddziału Laboratoryjnego Mikrobiologii Klinicznej Dokument jest własnością WSSE w Krakowie. Zabrania się dokonywania zmian w treści, a także kopiowania i rozpowszechniania bez zgody zatwierdzającego lub osoby przez niego upoważnionej

2 Strona / Stron 2 / 7 1. CEL Celem instrukcji jest zapewnienie właściwej jakości próbek do wykonywanych badań w Oddziale Laboratoryjnym Mikrobiologii Klinicznej, Oddziale Laboratoryjnym w Tarnowie i Oddziale Laboratoryjnym w Wadowicach, poprzez określenie sposobu przeprowadzenia ich pobrania, transportu i przechowywania. 2. OPIS POSTĘPOWANIA 2.1 BADANIA BAKTERIOLOGICZNE Próbką do badania jest: kał, wymaz z kału, wymaz z odbytu, wymazy w kierunku błonicy, szczepy bakteryjne, próbki materiału środowiskowego w kierunku wąglika Próbkę do badania umieścić w pojemniku, który powinien być: jałowy jednorazowy, z nietłukącego tworzywa sztucznego, odporny na zgniecenie zamykany dokładnie w sposób zapobiegający wyciekowi materiału otwierany i zamykany w nieskomplikowany sposób Na pojemniku z próbką umieścić dane pacjenta (imię i nazwisko) Pojemnik dokładnie zamknąć i umieścić w foliowym woreczku Pojemnik z próbką do badania transportować w pozycji pionowej, ostrożnie w sposób uniemożliwiający uszkodzenie ( zgniecenie, pęknięcie pojemnika) Do każdej próbki dołączyć Zlecenie na badanie materiału biologicznego (F-09/IS-LMK-02) lub Zlecenie na badanie kału w kierunku nosicielstwa pałeczek Salmonella i Shigella (do celów sanitarno-epidemiologicznych) (F-13/IS-LMK-02). Zlecenie umieścić oddzielnie w kopercie lub torebce nie mającej kontaktu z próbką przeznaczoną do badania Badanie wykonać bezpośrednio po dostarczeniu próbki do laboratorium.

3 Strona / Stron 3 / W przypadku braku możliwości wykonania badania kału w dniu dostarczenia próbki do laboratorium, kał przechować w lodówce w temp. 2 8 C do następnego dnia Uzupełnieniem do instrukcji są informacje zawarte w: załączniku nr 1 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku w chorobotwórczych Gram-ujemnych pałeczek jelitowych załączniku nr 2 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku nosicielstwa pałeczek Salmonella i Shigella (badanie kału do celów sanitarno-epidemiologicznych) załączniku nr 3 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku Campylobacter załączniku nr 4 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku toksyny A i B Clostridium difficile (metoda ELISA) załączniku nr 5 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku Listeria monocytogenes. załączniku nr 6 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału/ wymazu z odbytu/ wymiocin do badania bakteriologicznego w kierunku Vibrio cholerae załączniku nr 7 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki materiału biologicznego do badania bakteriologicznego w kierunku błonicy załączniku nr 8 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki materiału środowiskowego do badania bakteriologicznego w kierunku wąglika załączniku nr 9 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie szczepu bakteryjnego do identyfikacji Próbką do badania są biologiczne wskaźniki kontroli procesu sterylizacji: Sporal A, Sporal S. Do każdej próbki dołączyć Zlecenie na badanie w kierunku biologicznej kontroli skuteczności procesu sterylizacji (F-10/IS-LMK-02). Szczegółowe informacje dotyczące postępowania z próbkami zawarte są w: załączniku nr 10 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie testu biologicznej kontroli skuteczności procesu sterylizacji ( Sporal A/ Sporal S) do badania bakteriologicznego Zalecenia są wydawane Klientom w Punkcie Przyjmowania Próbek i Wydawania Wyników.

4 Strona / Stron 4 / BADANIA WIRUSOLOGICZNE I SEROLOGIA BAKTERYJNA (Z WYJĄTKIEM BADANIA W KIERUNKU TOKSYNY A i B C. DIFFICILE) Próbką do badania jest: krew, płyn mózgowo-rdzeniowy, płyn stawowy, wymaz z gardła/nosa, popłuczyny oskrzelowe, płyn osierdziowy, kał Próbkę do badania umieścić w pojemniku, który powinien być: jałowy, jednorazowy, z nietłukącego tworzywa sztucznego, odporny na zgniecenie zamykany szczelnie w sposób zapobiegający wyciekowi materiału otwierany i zamykany w nieskomplikowany sposób Pojemnik z próbką dokładnie zamknąć i opisać danymi pacjenta (imię i nazwisko). Następnie umieścić w plastikowym pojemniku ochronnym i w foliowym woreczku Do każdej próbki dołączyć Zlecenie na badanie materiału biologicznego F-09/IS-LMK-02). Zlecenie umieścić oddzielnie w kopercie lub torebce nie mającej kontaktu z próbką przeznaczoną do badania Pojemnik z próbką transportować w pozycji pionowej, ostrożnie, w sposób uniemożliwiający uszkodzenie (zgniecenie, pęknięcie pojemnika). a.) Próbkę kału, wymaz z gardła/ nosa oraz popłuczyny oskrzelowe/ płyn osierdziowy dostarczyć do laboratorium w dniu pobrania materiału. Jeśli jest to niemożliwe : - próbkę kału do hodowli w kierunku Enterowirusów zamrozić i dostarczyć w stanie nierozmrożonym (w razie niemożliwości dostarczenia w ciągu 2 godzin od pobrania) - próbkę kału do badania w kierunku wirusów ROTA/ ADENO oraz Norowirusów przechować w temp 4 8ºC (nie zamrażać ) i dostarczyć jak najszybciej w dniu następnym - wymaz z gardła/ nosa oraz popłuczyny oskrzelowe/ płyn osierdziowy przechować w temp 4 8ºC ( nie zamrażać) i dostarczyć jak najszybciej w dniu następnym b.) Próbkę krwi/ płynu mózgowo-rdzeniowego/ płynu stawowego dostarczyć do laboratorium w dniu pobrania materiału. Jeśli jest to niemożliwe: - próbkę krwi, płynu mózgowo-rdzeniowego, płynu stawowego przechować w temp. 4 8ºC (nie zamrażać ) i dostarczyć jak najszybciej w dniu następnym - próbkę płynu mózgowo-rdzeniowego do hodowli Enterowirusów dostarczyć w ciągu 2 godzin od pobrania; jeśli jest to niemożliwe próbkę zamrozić i dostarczyć w stanie nierozmrożonym.

5 Strona / Stron 5 / Wymaz z gardła/nosa w dniu dostarczenia do laboratorium: a.) wykorzystać do wykonania preparatów mikroskopowych, jeżeli są przeznaczone do badania metodą immunofluorescencji b.) wykorzystać do zakażenia hodowli tkankowej MDCK jeżeli są przeznaczone do hodowli w kierunku wirusów Grypy c.) wykorzystać do izolacji kwasu rybonukleinowego jeżeli są przeznaczone do wykrycia RNA wirusów Grypy Próbkę krwi w dniu dostarczenia do laboratorium odwirować (3 min./ 3000 rpm) w celu pozyskania surowicy. Jeśli nie ma możliwości wykonania badania w dniu dostarczenia próbki do laboratorium, surowicę zamrozić w temperaturze 20 o C lub niższej. Próbka zamrożona może być przechowywana nie dłużej niż pół roku Próbki kału, płynu mózgowo-rdzeniowego, płynu stawowego, popłuczyn oskrzelowych, płynu osierdziowego nie wymagają dodatkowego przygotowania przed wykonaniem badania. W przypadku braku możliwości wykonania badania w dniu dostarczenia próbki do laboratorium, próbki zamrozić w temperaturze 20 o C lub niższej, a w przypadku przeznaczenia materiału badanego do analiz wykonywanych z użyciem techniki PCR w temperaturze 80 o C lub niższej. Próbka zamrożona może być przechowywana nie dłużej niż pół roku Uzupełnieniem do instrukcji są informacje zawarte w: załączniku nr 11 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki krwi do badania wirusologicznego/ bakteriologicznego załączniku nr 12 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki płynu mózgowo- rdzeniowego/ płynu stawowego do badania wirusologicznego/ bakteriologicznego załączniku nr 13 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania wirusologicznego załączniku nr 14 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki wymazu z gardła/ nosa do badania wirusologicznego załączniku nr 15 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki popłuczyn oskrzelowych/ płynu osierdziowego do badania wirusologicznego Zalecenia są wydawane Klientom w Punkcie Przyjmowania Próbek i Wydawania Wyników.

6 Strona / Stron 6 / BADANIA PARAZYTOLOGICZNE Próbką do badania jest: kał, wymaz okołoodbytniczy Kał dostarczyć w jednorazowym pojemniku na kał; wymaz okołoodbytniczy dostarczyć w jednorazowym pojemniku, w którym znajduje się wymazówka owinięta celofanem Pojemniki z próbkami dokładnie zamknąć i opisać danymi pacjenta ( imię, nazwisko ). Następnie umieścić w foliowym woreczku Do każdej próbki dołączyć Zlecenie na badanie materiału biologicznego (F-09/IS-LMK-02). Zlecenie umieścić oddzielnie w kopercie lub torebce nie mającej kontaktu z próbką przeznaczoną do badania Badanie próbek kału/ wymazów okołoodbytniczych wykonać bezpośrednio po ich dostarczeniu do laboratorium. a.) Jeżeli próbka kału przeznaczona do badania metodą koproskopową nie może być badana bezpośrednio po dostarczeniu do laboratorium : - próbkę przechować w lodówce w temp. 4 8 o C (do 3 dni) - próbkę zakonserwować w odpowiednich do tego celu utrwalaczach np. PAF, MIF, SAF lub formalinie i przechowywać w lodówce w temp. 4 8 o C (do 7 dni). b.) Jeżeli próbka kału przeznaczona do badania metodą ELISA nie może być badana bezpośrednio po dostarczeniu do laboratorium, próbkę przechować do 3 dni w lodówce w temp. 4 8 o C lub zamrozić w temperaturze 20 o C lub niższej Uzupełnieniem do instrukcji są informacje zawarte w: załączniku nr 16 Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału i wymazu okołoodbytniczego do badania parazytologicznego Zalecenia są wydawane Klientom w Punkcie Przyjmowania Próbek i Wydawania Wyników. 3. DOKUMENTY ZWIĄZANE 3.1 PO-09 : Pobieranie próbek i postępowanie z próbkami do badan 3.2 IS-LMK-02 : Przyjmowanie próbek i postępowanie z próbkami do badań

7 Strona / Stron 7 / 7 4. ZAŁĄCZNIKI 4.1 Załącznik nr 1: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku chorobotwórczych Gram- ujemnych pałeczek jelitowych 4.2 Załącznik nr 2: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku nosicielstwa pałeczek Salmonella i Shigella (badanie kału do celów sanitarno-epidemiologicznych) 4.3 Załącznik nr 3: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku Campylobacter 4.4 Załącznik nr 4: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku toksyny A i B Clostridium difficile (metoda ELISA). 4.5 Załącznik nr 5: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania bakteriologicznego w kierunku Listeria monocytogenes 4.6 Załącznik nr 6: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału/ wymazu z odbytu/ wymiocin do badania bakteriologicznego w kierunku Vibrio cholerae 4.7 Załącznik nr 7: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki materiału biologicznego do badania bakteriologicznego w kierunku błonicy 4.8 Załącznik nr 8: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki materiału środowiskowego do badania bakteriologicznego w kierunku wąglika 4.9 Załącznik nr 9: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie szczepu bakteryjnego do identyfikacji Załącznik nr 10: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie testu biologicznej kontroli skuteczności procesu sterylizacji ( Sporal A/ Sporal S) do badania bakteriologicznego Załącznik nr 11: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki krwi do badania wirusologicznego/ bakteriologicznego 4.12 Załącznik nr 12: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki płynu mózgowo- rdzeniowego/ płynu stawowego do badania wirusologicznego/ bakteriologicznego 4.13 Załącznik nr 13: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału do badania wirusologicznego 4.14 Załącznik nr 14: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki wymazu z gardła / nosa do badania wirusologicznego 4.15 Załącznik nr 15: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki popłuczyn oskrzelowych /płynu osierdziowego do badania wirusologicznego 4.16 Załącznik nr 16: Zalecenie: Pobieranie, transport i przechowywanie próbki kału i wymazu okołoodbytniczego do badania parazytologicznego