PORADNIK POLSKIEGO PRZEDSIĘBIORCY Warunki podejmowania działalności gospodarczej w Luksemburgu - delegowanie -

Transkrypt

1 PORADNIK POLSKIEGO PRZEDSIĘBIORCY Warunki podejmowania działalności gospodarczej w Luksemburgu - delegowanie - Bruksela Grudzień 2015

2 Copyright 2015 by WPHI Bruksela WYDANIE I Dodatkowe informacje na temat opracowania można uzyskać w: Wydziale Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Brukseli Avenue de l'horizon 18 B-1150 Woluve-Saint-Pierre Tel brussels@trade.gov.pl Opracowanie: Wojciech Łapiński IMSG Lapinski lapinski@esocietes.eu GSM:

3 Spis treści Słowo wstępne Podejmowanie działalności gospodarczej w Luksemburgu na podstawie oddelegowania z Polski Formalności w Polsce Delegowanie do Luksemburga - zasady i formalności przy samodelegowaniu przedsiębiorcy Delegowanie do Luksemburga - zasady i formalności przy delegowaniu pracowników Kogo dotyczy ustawodawstwo Luksemburga związane z oddelegowaniem? Procedura delegowania Delegowanie a kwestie dotyczące pracownika Delegowanie a podatki Delegowanie pracownika - formalności związane z pobytem do dopełnienia przez pracownika Świadczenie usług w Luksemburgu a uprawnienia do wykonywania zawodów reglamentowanych Ważne adresy: Zakończenie

4 Słowo wstępne Niniejsza publikacja ma na celu pokazanie "krok po kroku" jak należy postępować planując podejmowanie działalności gospodarczej na terenie Luksemburga w ramach delegowania. Jest ona przeznaczona dla obywateli Polski, posiadających polski dowód osobisty lub paszport. Podstawą do przygotowania poniższego opracowania były oficjalne źródła luksemburskie, tj. Ministerstwo Gospodarki Wielkiego księstwa Luksemburga, Inspekcja Pracy (ITM) oraz instytucje połączone

5 Podejmowanie działalności gospodarczej w Luksemburgu na podstawie oddelegowania z Polski Planując prowadzenie działalności gospodarczej w Luksemburgu, warto zwrócić uwagę na fakt, iż oddelegowanie, wynikające z zasady swobodnego przepływu pracowników, zagwarantowanej w Traktacie UE, oznacza zmianę miejsca pracy poza terytorium kraju rodzimego - w ramach UE - na ściśle określony czas. Oznacza to, że założenie działalności gospodarczej w Polsce, celem bezterminowej pracy w np. w Luksemburgu nie jest zgodne z prawem UE. W ustawodawstwie UE zapisano: "osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek w Państwie Członkowskim, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy." Delegując się jako przedsiębiorca należy pamiętać o spełnieniu odpowiednich wymogów oraz dopełnieniu wszelkich formalności. Procedura oddelegowania nie jest skomplikowana, jednakże wszelkie jej kroki muszą zostać spełnione, co umożliwi bezstresową pracę, również podczas kontroli Inspekcji Pracy któregokolwiek, z włączonych w procedurę, krajów. Formalności w Polsce Podstawowym dokumentem upoważniającym do oddelegowania się przedsiębiorcy do pracy w innym kraju członkowskim UE jest dokument o nazwie A1. Jest to niejako poświadczenie, że dany - 5 -

6 przedsiębiorca odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne w danym kraju członkowskim UE. A1 w Polsce wydaje ZUS bądź KRUS. Przedsiębiorstwo mające siedzibę w Polsce musi wcześniej złożyć wniosek o zaświadczenie A1 (przed nowelizacją prawa był to druk E101, niektórzy nadal używają takiej nazwy tego dokumentu) w zakładzie ubezpieczeń społecznych (ZUS) - w oddziale, w którym firma rejestrowała swój personel - dla każdego z oddelegowywanych pracowników. Jednakże, aby taki dokument otrzymać, należy spełnić podstawowe formalności: przedsiębiorca musi prowadzić działalność gospodarczą w Polsce od co najmniej 2 miesięcy, w trakcie oddelegowania, przedsiębiorca musi nadal spełniać w Polsce - gdzie ma siedzibę, wymogi konieczne do prowadzenia działalności pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie, np. utrzymanie numeru VAT-UE, biura, płacenie podatków, itp., praca wykonywana w Luksemburgu musi być podobna do tej wykonywanej w Polsce. Należy to odpowiednio udokumentować, np. ukazując umowę odnoszącą się do pracy, jaka ma być wykonywana za granicą. Generalnie, działalność prowadzona w tym samym sektorze uważana jest za "podobną". Przedsiębiorca lub pracownik posiadający dokument A1 powinien zgłosić się do NFZ z wnioskiem o wystawienie dokumentu S1, który pozwoli na rejestrację w ubezpieczeniu zdrowotnym w Luksemburgu. W tym celu należy wypełnić "Wniosek o wydanie dokumentu S1". Jest to szczególnie ważny, by móc korzystać z opieki zdrowotnej w Luksemburgu na takich samych zasadach jak wszyscy mieszkańcy

7 Podsumowując, będąc w Polsce należy zadbać o: umowę z kontrahentem z Luksemburga - by otrzymać A1, dokument A1 w ZUS i wyposażyć w niego pracownika, dokument S1 w NFZ i wyposażyć w niego pracownika

8 Delegowanie do Luksemburga - zasady i formalności przy samodelegowaniu przedsiębiorcy Osoba prowadząca w Polsce działalność na własny rachunek (przedsiębiorca, samozatrudniony), a wyjeżdża do Luksemburga celem wykonywania podobnej działalności, podlega ubezpieczeniu społecznemu w Polsce. Warunkiem jednak jest, że czas trwania samodelegowania sie nie przekracza 24 miesięcy. Formalności do wypełnienia w Polsce, jak i inne, nie związane z ubezpieczeniem społecznym, które zostaną przedstawione w niniejszym opracowaniu, nadal mają zastosowanie

9 Delegowanie do Luksemburga - zasady i formalności przy delegowaniu pracowników Pracodawca z siedzibą w innym kraju Unii Europejskiej może oddelegować czasowo swoich pracowników, by wykonywali pracę na terytorium Luksemburga w ramach świadczenia usług lub dostawy towarów pomiędzy pracodawcą a innym przedsiębiorstwem lub klientem zarejestrowanym na terenie Luksemburga. Ważne jednak jest, że taki pracodawca może oddelegować pracowników do Luksemburga tylko w ramach okazjonalnego i czasowego świadczenia usług. W przypadku oddelegowania oryginalna - ta zawarta w Polsce - umowa o pracę obowiązuje nadal, a wynikające z niej prawa i obowiązki pozostają w mocy. Pracownik nadal podlega pod system ubezpieczeń społecznych w kraju, z którego pochodzi jego umowa o pracę. Pracownik może zostać oddelegowany do Luksemburga pod warunkiem, że: przewidywany czas oddelegowania nie przekracza 24 miesięcy; nie jest kierowany w miejsce innej osoby, której maksymalny, dopuszczalny okres oddelegowania dobiegł końca (ale oddelegowany pracownik może zastąpić innego pracownika w trakcie maksymalnego, dopuszczalnego okresu oddelegowania). Czasowe oddelegowanie musi odbywać się w ramach umowy zawartej pomiędzy przedsiębiorstwem oddelegowującym a odbiorcą usług w Luksemburgu

10 Ograniczony okres zależy od: częstotliwości, okresowości i ciągłości świadczenia usług oraz; rodzaju działalności stanowiącej przedmiot oddelegowania. Pracownik może zostać przeniesiony na dłuższy okres czasu, w takim wypadku jednak nie jest to już oddelegowanie, ale przeniesienie pracownika. Tacy pracownicy podlegają w pełni pod prawo luksemburskie i pod luksemburski system ubezpieczeń społecznych. Pracodawca polski musi również: upewnić się, że jego pracownicy są upoważnieni do pobytu/pracy w Luksemburgu; wykazać ubezpieczenie społeczne swoich pracowników (wspomniany dokument A1); zgłosić oddelegowanie w Inspekcji Pracy i Górnictwa (ITM), wyznaczając osobę fizyczną, która będzie posiadać wymagane dokumenty do kontroli (zgłoszenia można dokonać on-line w językach francuskim, niemieckim lub angielskim pod następującym adresem: przestrzegać prawa pracy i podatku dochodowego w odniesieniu do oddelegowanego pracownika. Jeśli umowa o pracę z początkowym przedsiębiorstwem zostanie rozwiązana, mamy do czynienia z przeniesieniem, a nie z oddelegowaniem

11 Kogo dotyczy ustawodawstwo Luksemburga związane z oddelegowaniem? Oddelegowany pracownik to pracownik posiadający umowę o pracę z pracodawcą nie mającym siedziby w Luksemburgu, pracujący zwykle za granicą, wykonujący pracę na terytorium Wielkiego Księstwa przez ograniczony okres czasu, określony w umowie o świadczeniu usług. Warto jednak zapamiętać wyjątki od tej reguły. Jako oddelegowanie nie są traktowani bowiem: wykonujący tranzyt, transport i dostawa towarów lub osób fizycznych na terytorium Luksemburga; wszelkie działania związane z rozrywką, czyli muzyka (na przykład koncerty), teatr itd.; zagraniczni dyplomaci; przedstawiciele handlowi; pracownicy przybywający na spotkania z zagranicznymi pracownikami na terenie kraju (na przykład spotkania pomiędzy biznesmenami, spotkania na budowie itd.). Osoba, która normalnie prowadzi działalność gospodarczą w państwie członkowskim, np. w Polsce i wyjeżdża w celu prowadzenia podobnej działalności w innym państwie członkowskim, np. w Luksemburgu nadal podlega ustawodawstwu swojego państwa w zakresie ubezpieczeń społecznych, pod warunkiem, że przewidywany czas tej działalności nie przekracza 24 miesięcy

12 Procedura delegowania 1. Formalności w Ministerstwie Gospodarki Przedsiębiorstwo mające siedzibę w Unii Europejskiej (UE) lub państwie stowarzyszonym musi zgłosić okazjonalne i czasowe świadczenie usług do Generalnej Dyrekcji MŚP i Przedsiębiorczości. Odpowiednie formularze w wersjach francuskiej, angielskiej lub niemieckiej można znaleźć tutaj: 2. Formalności w Administracji ds. rejestracji VAT i ceł Każde zagraniczne przedsiębiorstwo (również polskie) świadczące usługi w Luksemburgu musi ponadto zarejestrować się jako podatnik VAT w Luksemburgu w celu zapewnienia zgodności z podatkiem VAT świadczonych usług. Odpowiednie formularze można znaleźć tutaj: zaś obowiązujące zasady rozliczania VAT za poszczególne rodzaje usług opublikowano tutaj:

13 3. Formalności w Inspekcji Pracy Każde przedsiębiorstwo, bez względu na miejsce siedziby i obywatelstwo oddelegowanych pracowników, przed oddelegowaniem musi: zgłosić oddelegowanie pracowników; złożyć wniosek o identyfikator dla każdego oddelegowanego pracownika. Identyfikator zawiera dane identyfikacyjne pracownika oraz kod kreskowy, dzięki któremu ITM ma dostęp do danych dostarczonych przez przedsiębiorstwo w momencie zgłoszenia oddelegowania. W celu ułatwienia dokonania zgłoszenia oddelegowania pracowników, ITM utworzyło specjalne narzędzie "Identyfikator ubezpieczenia społecznego e-delegowania" (fr: Badge social e- Détachement). Procedura ta odbywa się drogą elektroniczną. Dostęp do narzędzia można uzyskać tutaj: Po zweryfikowaniu i zatwierdzeniu zgłoszenia przez ITM, przedsiębiorstwo może uzyskać identyfikatory dla delegowanych pracowników w jednej z trzech agencji Inspekcji Pracy w Luksemburgu, mieszczących się w miastach: Luksemburg, Esch/Alzette, Diekirch. Zanim jeszcze zostaną rozpoczęte prace osób delegowanych, firma delegująca musi wskazać osobę kontaktową w Luksemburgu (fr: personne physique détentrice), która będzie w posiadaniu kopii wszystkich dokumentów delegowanych pracowników. W przypadku kontroli Inspekcji Pracy, osoba ta zostanie poproszona o przedłożenie pełnej dokumentacji

14 Delegowanie a kwestie dotyczące pracownika Warunki pobytu i pracy w Luksemburgu w trakcie oddelegowania zależą od miejsca siedziby przedsiębiorstwa i od obywatelstwa oddelegowanych pracowników. Niniejsze opracowanie wskazuje procedury dotyczące firm zarejestrowanych w Polsce. I tak, pracownik delegowany do Luksemburga przez polskiego pracodawcę musi posiadać ważny dowód osobisty lub paszport polski. W praktyce wiele firm polskich deleguje pracowników innych narodowości. Tutaj muszą być spełnione specjalne procedury, jeśli taka osoba pochodzi spoza Unii Europejskiej, np. z Ukrainy. Otóż taka osoba musi posiadać ważny paszport swojego kraju oraz dokument potwierdzający prawo do pobytu i pracy w Polsce. Oznacza to, że taka osoba nie może zostać oddelegowana, jeśli procedura przyznawania prawa do pobytu w Polsce nie została zakończona i odpowiednie dokumenty nie zostały jeszcze wydane. Co więcej, w ciągu 3 miesięcy od momentu przyjazdu do Luksemburga osoba pochodząca z kraju trzeciego musi złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt dla pracownika pracodawcy wspólnotowego, czyli dla pracodawcy z Polski (fr: titre de séjour pour salarié d un prestataire de services communautaire). Pracodawca polski delegujący pracowników do Luksemburga zobowiązany jest do przestrzegania postanowień przepisów porządku publicznego w zakresie prawa pracy. Postanowienia te dotyczą w szczególności: minimalnego wynagrodzenia, czasu pracy, czasu trwania przerw, odpoczynku dziennego i odpoczynku tygodniowego, urlopów płatnych i ewentualnie urlopów zbiorowych, ustawowych dni wolnych od pracy,

15 regulacji dotyczących pracy tymczasowej i wynajmu pracowników, regulacji dotyczących pracy w niepełnym wymiarze i na czas określony, środków ochrony dotyczące młodych, kobiet w ciąży i kobiet po porodzie, braku dyskryminacji, nielegalnego zatrudniania, w tym przepisów dotyczących pozwoleń na pracę dla pracowników nie pochodzących z państw członkowskich UE, bezpieczeństwa i zdrowi pracowników w miejscu pracy ogólnie, jak i w zakresie minimalnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, układów zbiorowych uznanych za powszechnie obowiązujące. Minimalne wymagania co do warunków pracy w Luksemburgu, w szczególności w zakresie minimalnego wynagrodzenia i urlopów muszą być przestrzegane, chyba że oddelegowanie związane jest z realizacją prac montażu wstępnego lub pierwszej instalacji, stanowiących część umowy dostawy. Te prace: muszą być niezbędne do uruchomienia obiektu, muszą być realizowane przez wykwalifikowanych lub wyspecjalizowanych pracowników, nie mogą przekraczać 8 dni kalendarzowych w ciągu okresu 12 miesięcy (uwaga, nie jest to rok kalendarzowy), nie mogą wchodzić w zakres branży budowlanej. Takie prace instalacyjne mimo wszystko są objęte obowiązkiem zgłoszenia oddelegowania w Inspekcji Pracy (ITM)

16 Delegowanie a podatki Miejsce rezydencji podatkowej jest podstawową czynnością, jaką oddelegowany pracownik powinien jak najszybciej ustalić. Na jego bowiem podstawie oraz na podstawie czasu trwania oddelegowania pobrane wynagrodzenie będzie podlegać opodatkowaniu w kraju pochodzenia, czyli Polsce i/lub w Luksemburgu. Zasadniczo osoba jest rezydentem podatkowym państwa, w którym posiada stałe miejsce zamieszkania. Miejsce opodatkowania określone jest w międzynarodowych konwencjach podatkowych podpisanych przez kraj zamieszkania pracownika i Luksemburg. Taka konwencja jest również podpisana między Polską a Luksemburgiem. Jej treść można znaleźć tutaj: Opodatkowanie w Polsce Zasadniczo wynagrodzenie jest opodatkowane w kraju głównego zamieszkania pracownika - Polsce, jeśli spełnione są łącznie 3 następujące kryteria: całkowity czas trwania czasowych pobytów w Luksemburgu nie przekracza 183 dni w ciągu 12 miesięcy, wynagrodzenie oddelegowanego pracownika pokrywa pracodawca mający siedzibę w Polsce, ciężar wynagrodzenia nie spoczywa na stałej placówce znajdującej się w Luksemburgu

17 Jeśli jeden z tych warunków nie jest spełniony, dochód pracownika pochodzący z jego działalności w Luksemburgu podlega opodatkowaniu w Luksemburgu. Opodatkowanie w Luksemburgu Wynagrodzenie pobrane za pracę wykonywaną na terytorium Luksemburga jest opodatkowane w Luksemburgu, jeśli: jeden z łącznych warunków wymienionych powyżej nie jest spełniony lub, nie istnieje umowa podatkowa pomiędzy państwem siedziby oddelegowującego przedsiębiorstwa a Luksemburgiem, oddelegowany pracownik ustanowił swoją rezydencję podatkową w Luksemburgu, czyli dysponuje stałym miejscem zamieszkania w Luksemburgu (jak również jest to centrum jego interesów życiowych, czyli miejsce, gdzie pracownik ma relacje rodzinne i społeczne, działalność kulturalną, polityczną itd.) lub posiada główne miejsce zwyczajowego pobytu w Luksemburgu (co najmniej 6 miesięcy w roku). W przypadku opodatkowania pracownika w Luksemburgu pracodawca musi samodzielnie dokonać potrącenia u źródła albo pozostawić pracownikowi wypełnienie deklaracji dochodowej dla rezydentów

18 Delegowanie pracownika - formalności związane z pobytem do dopełnienia przez pracownika Przy delegowaniu pracowników do Luksemburga należy rozróżnić dwa podstawowe okresy oddelegowania: krótszy niż 3 miesiące, dłuższy niż 3 miesiące. W przypadku tego pierwszego, to jest pobytu w Luksemburgu krótszego niż 3 miesiące, w trakcie oddelegowania, oddelegowani pracownicy będący obywatelami UE (w tym Polski) nie muszą wypełniać żadnych dodatkowych formalności. Jeśli jednak pracownik chce, może zgłosić swój przyjazd w gminie zamieszkania i złożyć wniosek o zaświadczenie o rejestracji jako rezydent. Sytuacja zmienia się w drugim przypadku, czyli przy pobycie powyżej 3 miesięcy. Wówczas obywatel Polski zobowiązane jest: złożyć deklarację przyjazdu w gminie, w której zamieszkał, wypełnić zgłoszenie rejestracyjne. Ważne jest, że przy tak długim pobycie, obywatel UE musi złożyć w gminie zamieszkania deklarację przyjazdu ciągu 8 dni od przybycia do Luksemburga. Formularz deklaracji w języku francuskim znajduje się tutaj: UE/declaration-enregistrement/declaration-enregistrement-UE.pdf Wybierając się do Urzędu Gminy celem zgłoszenia przyjazdu należy zabrać ze sobą:

19 ważny dowód osobisty lub paszport, certyfikat A1 (E101) przekazany przez pracodawcę przed oddelegowaniem, ewentualnie deklarację wyjazdu sporządzoną przez administrację gminną w poprzednim miejscu zamieszkania. Po zgłoszeniu przyjazdu w luksemburskiej gminie zgłaszający może zwrócić się o wydanie zaświadczenia o pobycie. Celem wypełnienia wypełnić zgłoszenia rejestracyjnego należy przygotować: ważny dowód osobisty lub paszport, kopię umowy o pracę (tłumaczoną) kopię zaświadczenia A1 (E101) przekazanego przez pracodawcę. Luksemburskie prawo stanowi, że każdy pracownik oddelegowany do Luksemburga przez usługodawcę mającego siedzibę w UE (Polsce) lub w kraju stowarzyszonym (Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria) może, bez względu na obywatelstwo, pracować i/lub przebywać w Luksemburgu w okresie oddelegowania bez wcześniejszego pozwolenia na pobyt pod warunkiem, że posiada zezwolenie na pracę w kraju oddelegowującego przedsiębiorstwa. Oznacza to więc, że taka sama procedura obowiązuje polskiego pracownika delegowanego do Luksemburga na przykład przez firmę niemiecką czy holenderską. Warto przy tym pamiętać, że pracodawcy spoza UE objęci są bardziej skomplikowaną i rygorystyczną procedurą. Listę luksemburskich gmin można znaleźć tutaj:

20 Świadczenie usług w Luksemburgu a uprawnienia do wykonywania zawodów reglamentowanych Co do zasady, przedsiębiorstwa mające siedzibę w kraju Unii Europejskiej, czyli na przykład w Polsce, mogą od czasu do czasu (okazyjnie) i tymczasowo świadczyć swoje usługi na terenie Luksemburga bez konieczności zakładania działalności gospodarczej w tym kraju. Do tych usług zaliczamy przede wszystkim: relacje handlowe w celu sprzedaży towarów luksemburskiemu odbiorcy, wykonywanie usług rzemieślniczych, przemysłowych lub wolnych zawodów. Muszą one jednak dopełnić pewnych formalności w różnych, właściwych instytucjach w Luksemburgu w kwestii: zgłoszenia zawiadomienia o dostawie usług (firmy rzemieślnicze i przedsiębiorstwa przemysłowe, wypełnienia zobowiązań związanych z VAT w przypadku usług, wypełnienia formalności związanych z delegowaniem pracowników, wypełnienia formalności związanych z odprowadzaniem podatku dochodowego. Firmy te mogą zatem korzystać ze swobody świadczenia usług na zasadzie wzajemności w uznawaniu kwalifikacji i kompetencji zawodowych. Warto jednak zwrócić uwagę, iż w pewnych sytuacjach mogą pojawić się jednak ograniczenia. Wyjątki dotyczą one przede wszystkim zawodów reglamentowanych, czyli tych o ograniczonym dostępie. Należy zatem wziąć pod uwagę dwa przypadki:

21 1. Zawód reglamentowany w Luksemburgu jest również zawodem reglamentowanym w kraju UE (w tym w Polsce) - dostęp do zawodu zostanie uznany na zasadzie wzajemności. Wyjątkiem od tej reguły są zawody, które mają wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo publiczne. Wówczas władze mogą wymagać od przedsiębiorcy spełnienia warunków dostępu do danego zawodu w Luksemburgu, na przykład na podstawie licencji, dyplomów rzemieślniczych, wykształcenia itp. Dotyczy to przede wszystkim takich zawodów jak: monter instalacji grzewczych, chłodzących, elektryk, monter wind i schodów mechanicznych czy dekarz. 2. Zawód reglamentowany w Luksemburgu nie jest zawodem reglamentowanym w kraju UE (w Polsce) - odpowiednie władze mogą zażądać udowodnienia kwalifikacji do wykonywania takiego zawodu. Można to zrobić na przykład poprzez wykazanie dwuletniego doświadczenia zawodowego w danym zawodzie, uzyskanego w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Nie musi to być ciągłość, aby dwa lata doświadczenia "zmieściły się" w dziesięciu ostatnich latach. Innym sposobem jest przedłożenie dokumentów potwierdzających przygotowanie do danego zawodu, na przykład na podstawie ukończonych kursów, dyplomów rzemieślniczych, wykształcenia itp. Polacy, którzy prowadzili w odpowiednim okresie działalność gospodarczą w Polsce (w tym rolniczą) lub pracowali w danym zawodzie, mogą przedłożyć dokument wydawany w Polsce - najczęściej przez Wojewódzki Urząd Pracy - tzw. Atestację C.E.. Należy tylko zwrócić uwagę, aby Atestacja C.E. miała zapis o wystawieniu dokumentu zgodnie z Dyrektywą 2005/36 Parlamentu Europejskiego. Inaczej dokument nie zostanie uznany

22 W razie wątpliwości, można zwrócić się do urzędu zajmującego się uznawaniem kwalifikacji zawodowych, jednakże jego ekspertyza będzie kosztować co najmniej 75 euro. Adres urzędu jest następujący: Service de la reconnaissance des diplômes 18-20, Montée de la Pétrusse L-2327 Luxembourg Luxembourg Tél. : (+352) Fax : (+352) reconnaissance@men.lu Listę zawodów reglamentowanych można natomiast znaleźć tutaj: -

23 Ważne adresy - kwestie ubezpieczeń społecznych: Centre commun de la sécurité sociale 125, route d'esch L Luxembourg Luxembourg Tél. : (+352) Fax : (+352) Godziny otwarcia od 08h00 do 16h00 - kwestie związane z działalnością gospodarczą: Direction générale PME et Entrepreneuriat 19-21, boulevard Royal L Luxembourg Luxembourg Tél. : (+352) / / / Fax : (+352) info.pme@eco.etat.lu Godziny otwarcia od 08h00 do 12h00 - Inspekcja Pracy: Inspection du travail et des mines 3, rue des Primeurs L Strassen

24 Adresse Postale : BP 27, L-2010 Luxembourg Tél. : (+352) Fax : (+352) contact@itm.etat.lu Godziny otwarcia od 08h30 do 12h00 i od 13h30 do 16h30 - kwestie delegowania praocwników: Pôle Détachement et Travail illégal 3, rue des Primeurs Strassen Adresse Postale : BP 27, L-2010 Luxembourg Luxembourg Tél. : (+352) Fax : (+352) detachement@itm.etat.lu

25 Zakończenie Być przedsiębiorcą to wielka przygoda. Prowadzenie własnej firmy, operowanie na rynkach zagranicznych, oprócz dochodów, może dawać wiele satysfakcji. To przecież poznawanie nowych kultur, technologii, doskonalenie własnej firmy i pracowników. Trzeba tylko zachować świadomość sytuacji przedsiębiorstwa każdego dnia oraz zadbać o poprawność formalną podejmowanych działań, zwłaszcza, gdy w grę wchodzą pracownicy oddelegowani za granicę. z życzeniami wielu sukcesów Autor