Fryderyk Chopin - w 200. rocznicę urodzin

Transkrypt

1 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Katowicach, Filia w Będzinie Fryderyk Chopin - w 200. rocznicę urodzin Życie i twórczość Fryderyka Chopina, Materiały pomocnicze dla szkół (scenariusze imprez, konspekty zajęć, montaże słowno-muzyczne) Zestawienie bibliograficzne w wyborze Nr 4 / 2010 Zasięg chronologiczny: Zasięg językowy: język polski Rodzaje wykorzystywanych źródeł: wydawnictwa zwarte i artykuły z wydawnictw ciągłych ze zbiorów PBW, Filii w Będzinie Liczba pozycji: 49 Liczba stron: 8 Oprac. Anna Wierzbicka

2 Fryderyk Chopin biografia Fryderyk Chopin jest uważany za najwybitniejszego polskiego kompozytora i pianistę. Nie znamy dokładnej daty dziennej jego urodzin, było to 22 II lub 1 III 1810r. Na świat przyszedł w Żelazowej Woli, gdzie spędził pierwsze lata swojego życia. Ojciec Fryderyka, Mikołaj Chopin, był z pochodzenia Francuzem, do Polski przybył ok. 1787r. Pracował jako nauczyciel języka francuskiego w rodzinie hrabiego Skarbka w Żelazowej Woli. Później, w 1810r. rozpoczął zajęcia z języka i literatury francuskiej w Liceum Warszawskim. Wykładał też w Szkole Inżynierii i Artylerii w Warszawie. Mikołaj Chopin ożenił się z Polką, Justyną Krzyżanowską. Matka Chopina była osobą wrażliwą i biegłą pianistką, i to ona dawała mu pierwsze lekcje gry. Fryderyk okazał się zdolnym uczniem, posłano go na lekcje fortepianu do Wojciecha Żywnego. Jego talent objawił się bardzo wcześnie i budził powszechny zachwyt. Mając kilka lat, już grywał koncerty na uroczystościach dobroczynnych i w salonach warszawskiej arystokracji. Zarówno laicy jak i znawcy wróżyli mu wielką przyszłość. Już wówczas Chopin zaczął komponować, z tego najwcześniejszego okresu pochodzi kilka mazurków i marsz wojskowy. Kształcił się w Liceum Warszawskim. Jednocześnie nie zaprzestawał komponowania i koncertowania, niejednokrotnie w towarzystwie wybitnych muzyków. Lekcji kompozycji udzielał mu Józef Elsner. Jego występy stawały się coraz głośniejsze i gromadziły coraz większą publiczność. W tym czasie Chopin przeżył też swoją pierwszą miłość do śpiewaczki operowej, Konstancji Gładkowskiej. W 1829r. przebywał w Pradze, następnie w Dreźnie i Wiedniu. 11 X 1830r. dał ostatni koncert w Polsce, następnego dnia wyjechał do Drezna, by nigdy już nie powrócić do kraju. Z Drezna udał się do Wiednia, potem kolejno do Salzburga, Monachium i Stuttgartu. W Stuttgarcie dotarła do niego wiadomość o upadku powstania listopadowego, poruszony tym kompozytor, dał wyraz swoim uczuciom w słynnej "Etiudzie rewolucyjnej". Rok po opuszczeniu Polski 11 XI osiadł na stałe w Paryżu. Francja przyjęła go żywo, jego koncerty cieszyły się dużą popularnością. Grywał chętnie własne kompozycje, rosła jego 2

3 sława jako wybitnego kompozytora i niezrównanego pianisty. W pierwszych latach pobytu w Paryżu, udzielał się głównie jako pianista, dając dużą ilość koncertów, później skupił się bardziej na działalności twórczej. Nie zaprzestawał przy tym prowadzenia zajęć dydaktycznych, które nadal stanowiły podstawę jego utrzymania (jedną z jego uczennic była Marcelina Czartoryska). Chopin nawiązał liczne stosunki towarzyskie z wybitnymi kompozytorami, pisarzami, a także znaczącymi wydawcami i krytykami, do grona jego przyjaciół należeli między innymi: Liszt, Heine, Balzak, Delacroix. Znane są też jego związki z polską emigracją. W 1834 wyruszył w podróż, która objęła Niderlandię, Czechy (1835), Niemcy (1836) i Londyn (1837) do Londynu. W Londynie właśnie ponownie spotkał się z rodziną Wodzińskich. Oświadczył się wówczas Marii Wodzińskiej, jednak oświadczyny zostały odrzucone. Ogromny wpływ na jego życie wywarła znajomość z Georgie Sand, którą poznał w Znana pisarka spędzała z nim wiele czasu, wyjeżdżali razem na Majorkę, do Marsylii i Genui, letni czas spędzali Nohant, by na zimę wracać do Paryża. George Sand otaczała go opieką w czasie choroby, jednak ten związek zakończył się gwałtownie, co jeszcze pogorszył stan Chopina. Od 1839r. jego zdrowie zaczęło się wyraźnie pogarszać, gruźlica dręczyła jego wątły organizm. W 1848r., choć stan jego zdrowia był już bardzo poważny, zdobył się jeszcze na podróż do Anglii i Szkocji, gdzie zagrał serię koncertów. Ostatni jego publiczny koncert miał miejsce w Londynie 16 XI 1848r. W ciężkim stanie wrócił do Paryża, nie odzyskał już zdrowia. Zmarł 17 IX 1849r. w swoim mieszkaniu przy Place Vendome 12. Jego ciało złożono na słynnym paryskim cmentarzu Pere Lachaise, w czasie pogrzebu odegrano, zgodnie z jego wolą Requiem Mozarta. W kościele św. Krzyża w Warszawie znajduje się serce wybitnego polskiego kompozytora. Bibliografia: A. Zamoyski: Chopin: powściągliwy romantyk. - Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy,

4 I. WYDAWNICTWA ZWARTE 1. BIOGRAFIE Biografie na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej: praca zbiorowa/ pod red. Barbary Myrdzik i Aliny Zabrotowicz. - Kielce: Wydaw. Pedagogiczne ZNP, 1997 sygnatura: GORDON-SMITH, Maria Chopin/ Maria Gordon-Smith. - Warszawa : Czytelnik, 1990 sygnatura: JEŻEWSKA, Zofia Fryderyk Chopin/ Zofia Jeżewska. - Warszawa: Interpress, 1973 sygnatura: PYZIO, Jan Fryderyk Chopin/ Jan Pyzio. - Poznań: Publicat, 2010 sygnatura: STROMENGER, Karol Fryderyk Chopin/ Karol Stromenger. - Kraków: Polskie Wydaw. Muzyczne, 1951 sygnatura: WALDORFF, Jerzy Wielka gra: rzecz o konkursach Chopinowskich/ Jerzy Waldorff. - Warszawa : Iskry, 1985 sygnatura: WIERZYŃSKI, Kazimierz Życie Chopina/ Kazimierz Wierzyński. - Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990 sygnatura: ZAMOYSKI, Adam Chopin: powściągliwy romantyk/ Adam Zamoyski. - Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2010 sygnatura:

5 II. ARTYKUŁY Z WYDANICTW CIĄGŁYCH 1. ANDRES, Maria Wielka muzyka Chopina : montaż literacko-muzyczny w Roku Chopina/ Maria Anders// Wychowawca , nr 5, s BEDNAREK, Stefan Obecność Chopina w życiu Polaków// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 1, s CHYŁA-SZYPUŁOWA, Irena Muzyka Fryderyka Chopina w recepcji dziecięcej/ Irena Chyła-Szypułowa// Nauczanie Początkowe /2009, nr 4, s CHYŁA-SZYPUŁOWA, Irena Muzyka w służbie Ojczyźnie: ważny element edukacji wczesnoszkolnej/ Irena Chyła- Szypułowa// Nauczanie Początkowe /2008, nr 1, s CYRAN, Maria Fryderyk Chopin i jego demoniczny "anioł stróż"/ Maria Cyran// Język Polski w Liceum /2010, nr 3, s CYRAN, Maria Romantycy polscy o Fryderyku Chopinie/ Maria Cyran// Język Polski w Gimnazjum /2011, nr 1, s CZARKOWSKA, Aleksandra Inspiracje utworami Fryderyka Chopina w polskiej muzyce jazzowej/ Aleksandra Czarkowska// Wychowanie Muzyczne w Szkole. 2010, nr 1, s DUDEK, Aleksandra Śladami Chopina: Żelazowa Wola, Brochów/ Aleksandra Dudek// Wychowanie Muzyczne w Szkole. 2010, nr 1, s GAŁ, Dorota Fryderyk Chopin na lekcjach literatury w klasie IV/ Dorota Gał// Język Polski w Szkole: dla klas IV-VIII /96, nr 1, s GAŁ, Dorota Muzyka Chopina i poezja Słowackiego: propozycja lekcji integracyjnych w klasie VI szkoły podstawowej/ Dorota Gał// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 4, s GAŁ, Dorota,Muzyka Chopina to poezja Słowackiego przełożona na język dźwięków i odwrotnie: propozycja lekcji integracyjnych w klasie VI/ Dorota Gał// Język Polski w Szkole dla klas IV- VI /2001, nr 1, s

6 12. GAŁ, Dorota Projekt jako metoda nauczania na lekcjach poświęconych twórczości J. Słowackiego i F. Chopina// Język Polski w Szkole Średniej /2001, nr 2, s GOZDECKA, Renata W obrazach Jerzego Dudy Gracza brzmi muzyka Chopina/ Renata Gozdecka// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 5, s GROCHOWSKA, Dorota XV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina na lekcjach muzyki/ Dorota Grochowska// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 5, s JACHIMCZAK, Barbara Wanda "Byłem u Ciebie w te dni, Fryderyku...", czyli Norwid o Chopinie: montaż słowno-muzyczny do realizacji w szkole średniej/ Barbara Wanda Jachimczak// Biblioteka w Szkole , nr 6, s JACHIMCZAK, Barbara Wanda Wigilie sławnych Polaków/ Barbara Wanda Jachimczak// Biblioteka w Szkole , nr 10, s KLUKOWSKI, Bogdan Europa i jej Chopin/ Bogdan Klukowski// Poradnik Bibliotekarza , nr 2, s KOŁODZIEJ, Lidia Wędrówki śladami Fryderyka Chopina/ Lidia Kołodziej// Wychowanie w Przedszkolu. 2010, nr 3, s KUNCEWICZ-DYGAŁA, Danuta Kapelusze z głowy panowie - oto geniusz: śladami sławnych Polaków - Fryderyk Chopin: konspekt lekcji w gimnazjum wykorzystujący wiadomości i umiejętności z języka polskiego, muzyki i plastyki/ Danuta Kuncewicz-Dygała// Biblioteka w Szkole , nr 1, s KUSZ, Elżbieta Chopin w przedszkolu/ Elżbieta Kusz// Wychowanie w Przedszkolu , nr 5, s LEKSOWSKA, Lidia "Rodem Warszawianin, Sercem Polak, a talentem świata obywatel"/ Lidia Leksowska// Biblioteka w Szkole , nr 6, s MACHNOWSKA, Maria... Przypominam sobie Chopina/ Maria Machnowska// Guliwer , nr 1, s , MECHANISZ, Janusz Fryderyk Chopin 2010/ Janusz Mechanisz// Wychowanie w Przedszkolu , nr 3, s

7 24. MECHANISZ, Janusz O literackich objaśnieniach, tytułach i komentarzach do utworów Chopina/ Janusz Mechanisz// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 5, s MIECZKOWSKA, Beata Możliwości wykorzystania pakietów multimedialnych na lekcjach muzyki w gimnazjum/ Beata Mieczkowska// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 1, s MIERZYŃSKA Renata Fryderyk Chopin - artysta znany na całym świecie: scenariusz zajęć świetlicowych w szkole podstawowej/ Renata Mierzyńska// Świetlica w Szkole , [nr] 3, s NIEWIAROWSKA, Barbara Międzynarodowe Konkursy Pianistyczne im. Fryderyka Chopina/ Barbara Niewiarowska// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 4, s ORZEŁ, Danuta W 150 rocznicę śmierci Fryderyka Chopina: montaż słowno-muzyczny/ Danuta Orzeł// Poradnik Bibliotekarza , nr 11, s POCIEJ, Bohdan Chopin i Bach: uwagi o substancjalnej koncepcji formy/ Bohdan Pociej// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 2, s SEREDA, Grażyna Muzyczne inspiracje polskim folklorem/ Grażyna Sereda// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 5, s SMOLEŃSKA-ZIELIŃSKA, Barbara Chopin nasz współczesny - po stu pięćdziesięciu latach/ Barbara Smoleńska-Zielińska// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 5, s SMOLEŃSKA-ZIELIŃSKA, Barbara Dzieciństwo Chopina/ Barbara Smoleńska-Zielińska// Wychowanie w Przedszkolu. 2010, nr 2, s STRUTYŃSKA, Barbara Spotkania z muzyką: inscenizacja/ Barbara Strutyńska// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 5, s SZYMAŃSKA, Grażyna Konkurs wiedzy o Fryderyku Chopinie w Siedlcach/ Grażyna Szymańska// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 4, s SZYPUŁOWA, Irena Fryderyk Chopin/ Irena Szypułowa// Nauczanie Początkowe /90, nr 6, s ŚLIWA, Dorota Przykładowe scenariusze zajęć o charakterze integracyjnym dla klasy III: na wybrane dni września i października/ Dorota Śliwa// Nauczanie Początkowe /1999, nr 1, s

8 37. TOMASZEWSKI, Mieczysław "Żart przybrany w ciemne szaty": o Scherzu cis - moll Fryderyka Chopina/ Mieczysław Tomaszewski// Znak , nr 2, s TROJAN, Elżbieta Fryderyk Chopin: kompozytor, pianista, pedagog: zestawienie bibliograficzne/ Elżbieta Trojan// Wszystko dla Szkoły , nr 10, s WIŚNIEWSKA, Grażyna Lekcja z Chopinem i jego muzyką w klasie szóstej/ Grażyna Wiśniewska// Język Polski w Szkole dla klas IV-VI /2001, nr 1, s ZAREMBA, Janusz Towarzystwo im. Fryderyka Chopina/ Janusz Zaremba// Wychowanie w Przedszkolu , nr 8, s ZROBEK, Henryka Nastrój malowany muzyką/ Henryka Zrobek// Wychowanie Muzyczne w Szkole , nr 2, s