ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY

Transkrypt

1 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki 1 ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Zasady oceniania: za rozwiązanie zadań z arkusza można uzyskać maksymalnie 50 punktów model odpowiedzi uwzględnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest ścisłym wzorcem sformułowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadań zamkniętych) za odpowiedzi do poszczególnych zadań przyznaje się wyłącznie pełne punkty za zadania otwarte, za które można przyznać tylko jeden punkt, przyznaje się punkt wyłącznie za w pełni poprawną za zadania, za które można przyznać więcej niż jeden punkt, przyznaje się tyle punktów, ile prawidłowych elementów odpowiedzi (zgodnie z wyszczególnieniem w kluczu) przedstawił zdający jeśli podano więcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niż wynika z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu jeżeli podane w odpowiedzi informacje (również dodatkowe, które nie wynikają z polecenia w zadaniu), świadczą o zupełnym braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają logice udzielonej prawidłowej odpowiedzi, taką należy ocenić na zero punktów. Część I test sprawdzający wiadomości i umiejętności (20 punktów) Zadanie: numer zadania części zadania Model odpowiedzi: 1. W uzasadnieniu powinno być nawiązanie do teorii ethosu, według której skale muzyczne w określony sposób wpływały na człowieka, zatem ich użycie było zależne od okoliczności i tematyki śpiewów. Przykładowa : Śmiech chórzysty zirytował Eurypidesa, ponieważ skala miksolidyjska był uważana za odpowiednią do wyrażania poważnych uczuć. 2. Młoda Polska I połowa XX wieku Musica Electronica Viva II połowa XX wieku Grupa Sześciu I połowa XX wieku Schemat punktowania: punkty punkty za za poszczególne całe zadanie części zadania C. Monteverdi, madrygał sceniczny 2. G.F. Haendel, oratorium 4. lutnia tabulatura lutniowa renesans

2 2 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki 5. Kompozytor: Carl Maria von Weber; akcept.: Weber Przykładowe cechy: wątki fantastyczne i baśniowe pierwiastki ludowe w scenach rodzajowych romantyczna instrumentacja (lub: wykorzystanie różnych możliwości barwowych, dynamicznych i artykulacyjnych instrumentów orkiestrowych; wykorzystanie brzmienia rogów) rola tematów muzycznych towarzyszących postaciom, zdarzeniom, sytuacjom. 6. Należy wskazać 4 części cyklu. Układ części wg kryterium tempa: 1. allegro 2. andante (lub adagio) 3. moderato (lub allegretto) 4. presto (lub allegro) (akcept. nazwy polskie: tempo szybkie wolne umiarkowane [taneczne] szybkie) Układ części wg kryterium formy: 1. allegro sonatowe (lub forma sonatowa) 2. forma repryzowa ABA lub forma wariacyjna 3. menuet lub scherzo, forma da capo ABA 4. rondo lub rondo sonatowe, lub forma sonatowa za nazwisko kompozytora i dwie cechy fałsz 2. prawda 8. de Machaut lub Machaut XIV wiek 9. Przykładowe odpowiedzi: pierwszy dramat muzyczny synteza muzyki, obrazu, poezji i akcji scenicznej; (lub: Gesamtkunstwerk) Vorspiel w miejsce tradycyjnej uwertury wysnucie Vorspielu z jednego motywu, tzw. tristanowskiego utrzymanie napięcia dramatycznego przez unikanie kadencji, chromatyka niekończąca się melodia (lub unendliche Melodie), ciągłość akcji motywy przewodnie za dwie cechy Należy uznać inne odpowiedzi, jeśli są zasadne. 10. Przykładowe odpowiedzi: usunięcie długich melizmatów ograniczających czytelność tekstu w polifonii ograniczenie ilości głosów i sylabiczne traktowanie tekstu równocześnie we wszystkich głosach uproszczenie środków kontrapunktycznych Należy uznać inne odpowiedzi, jeśli są zasadne. za dwa sposoby

3 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki Kompozytor: Pękiel Utwór w stile moderno: Audite mortales Utwór w stylu palestrinowskim: Missa pulcherrima Należy uznać inne odpowiedzi, jeśli są poprawne. za nazwisko i za jeden tytuł; 12. A. ekspresjonizm B. Pierrot lunaire (Księżycowy Pierrot) C. W wyjaśnieniu powinno być użyte pojęcie śpiew mówiony (Sprechgesang ). Przykładowa : Jest to technika t.zw. mówionego śpiewu, polegająca na ekspresyjnej, wyrazistej deklamacji tekstu według wskazanego przez kompozytora rytmu i kierunku linii melodycznej Warszawa 2. Poznań 3. Katowice 14. A.1. Następująca kolejność wpisania do tabeli 12 symboli stopni dynamicznych: pppp ppp pp quasi p p mp mf quasi f f ff fff ffff. A.2. Przykładowe odpowiedzi: melodyka rytmika artykulacja za pełne wyjaśnienie za poprawną w części A.1. i A.2. (w tej części należy wskazać jeden z możliwych elementów) 3 punkty B. serializm (serializm totalny) 15. Przykładowa : 1. Wacław z Szamotuł Trzy motety: - In te Domine speravi - Ego sum pastor bonus - Nunc scio vere 2. Mikołaj Gomółka 10 psalmów z Melodii na Psałterz polski 3. Mikołaj Zieleński: Magnificat Przykładowe uzasadnienie programu: Zaprezentowanie polskiej chóralnej twórczości religijnej XVI wieku i przełomu XVI/XVII wieku. za ułożenie programu koncertowego i za krótkie uzasadnienie koncepcji

4 4 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki Część II analiza przykładów muzycznych (10 punktów) Zadanie: numer zadania A. części zadania Model odpowiedzi: A. Sposób kształtowania melodii: powtarzanie motywów melodycznych stosowanie progresji melodycznych Sposób kształtowania rytmu: rytm kształtowany według powtarzającego się wzorca stosowanie rytmu tanecznego B. Rola wykonawców przykładowe odpowiedzi: dobór instrumentów (np. podkreślanie tanecznego rytmu przez instrumenty perkusyjne) ornamentalne wzbogacenie melodii głównej improwizacyjne przekształcenie melodii głównej podkreślanie formy przez naprzemienność odcinków wokalnych i instrumentalnych. Środki muzyczne w partii wokalnej: W odpowiedzi powinna być uwzględniona charakterystyka partii wokalnej pod kątem warstwy melodycznej różnicującej postaci ballady (narrator, ojciec, syn, król 0lszyn) oraz rodzaju emocji w głosie w zależności od tekstu poetyckiego. Zestawianie dramatycznej partii syna i ojca z kantylenową frazą króla. Środki muzyczne w partii instrumentalnej: Wskazanie na ilustracyjny charakter akompaniamentu. Przykładowo: nieustanne powtarzanie triol w oktawie naśladujące tętent konia, lub: akompaniament naśladujący galop konia wykorzystanie niskiego rejestru fortepianu dla oddania nastroju grozy i tajemniczości zróżnicowanie środków harmonicznych w zależności od akcji przedstawionej w tekście. Schemat punktowania: punkty za poszczególne części zadania za wskazanie jednego sposobu kształtowania melodii i sposób kształtowania rytmu za określenie roli wykonawców w eksponowaniu charakteru utworu punkty za całe zadanie 4 punkty

5 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki 5 B. Przykładowe odpowiedzi: wykorzystanie romantycznej tematyki (motyw baśniowy, tragizm) równoległa obecność świata fantastycznego i świata realnego zastosowanie środków muzycznych odpowiednich dla akcji i nastroju tekstu, współdziałanie tekstu i muzyki. Uwaga: należy uznać inne poprawne odpowiedzi. za dwie cechy C. Johann Wolfgang Goethe; akcept.: Goethe 18. A. Przykładowe odpowiedzi: Podkreślenie wewnętrznego niepokoju, przez: opadający kierunek fraz melodycznych zawieszanie fraz na II obniżonym stopniu gamy a- moll ruchliwą figurację w akompaniamencie wyciszoną dynamikę. Podkreślenie cierpienia przez: nagłą zmianę faktury na akordową przy słowach będących pointą wiersza (ona rozdarła mi serce), zatrzymanie ruchu rytmicznego, sforzando zwolnienie tempa. za wskazanie dwóch środków B. Przykładowe cechy gatunkowe: odpowiednie dostosowanie środków muzycznych do krótkiego tekstu lirycznego zakończonego pointą, zazwyczaj pojawiającą się nagle, niespodziewanie jednorodne, figuracyjne opracowanie akompaniamentu oszczędność środków muzycznych. za wskazanie jednej cechy gatunkowej Uwaga: należy uznać inne poprawne odpowiedzi. 19. A. Przykładowe odpowiedzi: wybór tekstów najlepszych poetów pielęgnowanie kultury narodowej pielęgnowanie tradycji wyniesionych z domu rodzinnego podtrzymywanie świadomości narodowej. Uwaga: należy uznać inne poprawne odpowiedzi. za dwa postulaty

6 6 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki B. Przykładowe odpowiedzi: prosta budowa, okresowa, jednoczęściowa, adekwatna do treści tekst w języku polskim, potraktowany sylabicznie kantylenowa melodyka jednorodna rytmika, dominacja wzorca mazurkowego prosta harmonika funkcyjna (w kręgu pokrewnych tonacji f-moll, As-dur, F-dur przejrzysta faktura, homofoniczna akompaniament akordowy wstęp instrumentalny (fortepian) zapowiada melodię piosenki Uwaga: należy uznać inne poprawne odpowiedzi. za trzy środki

7 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki 7 CZĘŚĆ III zadanie rozszerzonej odpowiedzi (20 punktów) Zadanie 20. Temat nr 1 Kryterium Kryterium w pełni zrealizowane Punkty cząstkowe Max. pkt Treść pracy Teza Teza lub własne stanowisko odnoszące się do tematu sformułowane w sposób jasny i przekonywujący. Dobór argumentów i ich omówienie. Właściwe odwoływanie się do faktów (w tym do dzieł muzycznych i/lub literackich) Cechy różnicujące: różnice kulturowe epok odległych w czasie, z czego wynika m. in. inny status twórców pieśni, inna funkcja tego gatunku i odmienny styl historyczny inne formy charakterystyczne dla średniowiecza, np. formy ściśle ustalone (ballada, rondo, virelai) i dla XIX w. (pieśni wariacyjne i przekomponowane) podejście do akompaniamentu instrumentalnego w liryce rycerskiej improwizowany przez wykonawcę na wybranym przez niego instrumencie, w XIX w. ustalony przez kompozytora i stanowiący równoważny element utworu w zakresie środków muzycznych służących wyrażaniu emocji i tworzeniu nastroju większe bogactwo występuje w pieśni XIX wieku. Cechy wspólne: wykorzystanie zarówno liryki (w różnych gatunkach pieśni), jak i epiki (np. rycerska chanson de geste i romantyczna ballada) wykorzystanie poezji w językach narodowych podobna tematyka (szczególne eksponowana tematyka miłosna, ponadto piękno przyrody, obyczajowa, bohaterska) różnorodność form w obu epokach podobne formy uprawiane w obu epokach (pieśni zwrotkowo-refrenowe, pieśni dialogowane) Uwaga! Podano argumenty przykładowe. Należy uznać inne, o ile będą dotyczyły tematu i zostaną odpowiednio omówione.

8 8 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki Znajomość nazwisk, dzieł, odwołania do literatury i analiz. Terminologia Właściwe posługiwanie się terminami i pojęciami muzycznymi, świadczące o ich zrozumieniu. Umiejętność Jasno i przekonywująco sformułowane syntezy wnioski. Kompozycja Struktura pracy Czytelna struktura pracy, wstęp, rozwinięcie Język i styl Poprawność językowa i stylistyczna i zakończenie zachowują właściwe proporcje. Poprawność gramatyczna i stylistyczna 0 5 Punkty za kompozycję oraz język i styl przyznawane są wówczas, gdy praca jest na temat.

9 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki 9 Temat nr 2 Treść pracy Kryterium Teza Dobór argumentów i ich omówienie. Właściwe odwoływanie się do faktów (w tym do dzieł muzycznych i/lub literackich) Kryterium w pełni zrealizowane Teza zgodna z treścią tematu: jasne i przekonywujące sformułowanie swojego poglądu. Przykładowe argumenty do prezentacji opinii o dużym znaczeniu pieśni w twórczości najwybitniejszych kompozytorów romantycznych: obecność dużej ilości pieśni w twórczości kompozytorów ważnych dla epoki lub ośrodka (np. Schuberta, Schumanna, Brahmsa, Moniuszki) obecność pieśni także w twórczości kompozytorów cenionych za osiągnięcia w innych gatunkach muzyki (np. Chopina, Wagnera) przyczyny popularności pieśni w omawianym czasie (związek z ideologią epoki, konteksty literackie, możliwość wyrażania subiektywnych uczuć, nastrojów, emocji, wątek narodowy) związki twórczości pieśniowej z biografią twórców (adekwatnie do wskazanych postaci, np. sprawy rodzinne Schumanna czy warunki polityczne u Moniuszki) pieśń jako gatunek dający możliwość twórczych poszukiwań (np. w zakresie formy czy środków muzycznego wyrazu) pieśń jako tworzywo i inspiracja w innych gatunkach muzycznych najwybitniejszych kompozytorów (np. w kameralistyce Schuberta, w twórczości fortepianowej Brahmsa, w liryce instrumentalnej Mendelssohna, wirtuozowskich transkrypcjach Liszta). Punkty cząstkowe Max. pkt Uwaga! Podano argumenty przykładowe. Należy uznać inne, o ile będą ilustracją poglądu zdającego i zostaną odpowiednio omówione. Terminologia Znajomość nazwisk, dzieł, odwołania do literatury i analiz. Właściwe posługiwanie się terminami i pojęciami muzycznymi, świadczące o ich zrozumieniu. 0 5

10 10 Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki Umiejętność syntezy Jasno i przekonywująco sformułowane wnioski. Kompozycja Struktura pracy Czytelna struktura pracy, wstęp, rozwinięcie i zakończenie zachowują właściwe proporcje. Język i styl Poprawność Poprawność gramatyczna i stylistyczna. językowa i stylistyczna Punkty za kompozycję oraz język i styl przyznawane są wówczas, gdy praca jest na temat.