Biuletyn Ekonomiczny nr 6/2012

Transkrypt

1 Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Budapeszcie Referat Ekonomiczny economy@polishemb.hu Budapeszt, 8 czerwca 2012 r. Biuletyn Ekonomiczny nr 6/ Rada Monetarna zdecydowała 29 maja 2012 roku o pozostawieniu bazowej stopy oprocentowania na nie zmienionym (od grudnia ub.r.) poziomie 7,00%. 2. Z opublikowanej przez Komisję Europejską wiosennej prognozy gospodarczej dla państw członkowskich UE wynika, że KE spodziewa się deficytu budżetowego na Węgrzech na poziomie 2,5% PKB w roku bieżącym i 2,9% PKB w roku 2013 (na jesieni ub. r. KE prognozowała odpowiednio 2,8% i 3,7%). Komisja spodziewa się skurczenia węgierskiej gospodarki w roku bieżącym (-0,3%), a następnie jej lekkiego wzrostu (1,1%) w roku Bruksela ocenia jednocześnie, że wskaźnik zadłużenia państwa węgierskiego spadnie z 80,6% w relacji do PKB na koniec zeszłego roku do 78,5% na koniec bieżącego roku, by w 2013 roku osiągnąć poziom 78%. KE podała, że powodem zmian prognozy jest przedstawiony przez rząd węgierski pod koniec kwietnia br. nowy plan konwergencji i stan zaawansowania reform strukturalnych. Prognoza dla Węgier dostępna jest on-line na stronie KE: 3. OECD w swym najnowszym raporcie przewiduje dla Węgier w roku bieżącym spadek gospodarczy na poziomie 1,5% (jeszcze w marcu br. prognozowała spadek 0,6%- owy) i 1,1%-owy wzrost PKB w roku 2013 (podobnie przewidywano w marcu br.). Deficyt budżetowy wynieść ma w roku % PKB, a w roku ,9% PKB. Autorzy prognozy argumentują, że wzrost gospodarczy na Węgrzech jest silnie uzależniony od eksportu (spodziewają się jego słabszego wzrostu w roku bieżącym: o 4,8%, w porównaniu z 8,4%- owym wzrostem w roku 2011), przy stale słabnącym popycie wewnętrznym. Postępuje spadek wartości inwestycji kapitałowych i zastój w udzielaniu kredytów dla przedsiębiorców. Prognoza OECD dla Węgier dostępna jest on-line: 4. Komisja Europejska poinformowała (30 maja br.), że zarekomenduje Radzie ECOFIN cofnięcie decyzji o tymczasowym zawieszeniu wypłat z funduszu spójności dla Węgier. Nie zainicjowała natomiast procesu zamknięcia procedury nadmiernego deficytu, którą Węgry objęte są od ośmiu lat. KE stwierdza, że Węgry, zgodnie z jej zaleceniami, podjęły działania niezbędne do zredukowania nadmiernego deficytu, w związku z czym w roku bieżącym spełnią kryterium deficytu na poziomie 2,5%, a w 2013 roku deficyt może pozostać poniżej 3%, mimo ogólnych złych warunków makroekonomicznych. KE zaznaczyła, że zgodnie z Paktem Stabilności i Wzrostu, w dalszym ciągu będzie dokładnie śledziła kształtowanie się węgierskiego budżetu.

2 5. Europejski Bank Centralny opublikował pod koniec maja br. oświadczenie, w którym stwierdza m.in., że węgierska legislacja nie gwarantuje pełnej niezależności banku narodowego, nie spełnia też kryteriów prawnej integracji z systemem euro. 6. Według wstępnych danych węgierskiego urzędu statystycznego KSH w pierwszym kwartale 2012 roku węgierski PKB skurczył się o 0,7% w stosunku do analogicznego okresu 2011 roku, przy czym - po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych spadek wyniósł 1,3%, a po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych i sezonowych 1,5%. W stosunku do poprzedniego, czwartego kwartału 2011 roku węgierski PKB był niższy o 1,3% (po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych i sezonowych). 7. Ceny artykułów konsumpcyjnych były w kwietniu wyższe o 5,7% w stosunku do cen z kwietnia 2011 roku. Żywność zdrożała o 4,2%, przy czym największe poziomy wzrostu odnotowano w przypadku: jaj - o 62,1 %, tłuszczu wieprzowego - o 30,9%, czekolady i kakao - o 19,9 %, kawy - o 15,7%, wieprzowiny - o 12,1%, wędlin i kiełbas - o 10,7%, spadły natomiast ceny mąki (o 16,0%), żywności sezonowej (o 14,7%) i cukru (o 10,6%). Zdrożał alkohol i wyroby tytoniowe (o 12,6%), paliwa (o 18,3%) oraz leki (o 3,2%). Ceny gazu w butlach wzrosły o 14,1%, a centralnego ogrzewania o 11,7%. W przypadku usług wzrost cen wyniósł 4,2%, w tym wywozu śmieci 6,4%, a opłaty za kanalizację 5,4%. Odzież zdrożała o 2%, natomiast za artykuły trwałego użytku zapłacić trzeba było o 1,2% mniej niż w kwietniu 2011 roku. W stosunku do marca 2012 roku ceny artykułów konsumpcyjnych wzrosły o 0,8%. (KSH) 8. W okresie luty-kwiecień 2012 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło 11,5%, co oznacza poziom wyższy o 0,1% w porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku. W badanym okresie liczba bezrobotnych wyniosła 496 tysięcy i była o 15 tysięcy osób wyższa w porównaniu z danymi sprzed roku. W grupie wiekowej lat bezrobocie wyniosło 10,7% (bez zmian w ujęciu r/r), a wśród osób młodszych (15-24 lat) 27,3% (wzrost o 1,4% w porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku). Spośród ogółu bezrobotnych 45,7% poszukiwało pracy przez okres dłuższy niż rok, a przeciętna długość przebywania bez zatrudnienia to 17,8 miesięcy. (KSH) 9. W okresie styczeń-marzec 2012 roku w ujęciu rocznym średnia płaca brutto osób zatrudnionych na pełnym etacie wzrosła o 4,4% i wyniosła HUF, przy czym w sektorze prywatnym średnia płaca brutto wzrosła o 6,4% (do HUF), a w sektorze publicznym płace obniżyły się o 0,5% (do HUF). Średnia płaca netto (liczona bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 1,6%, do poziomu HUF (przy czym w przypadku pracowników fizycznych do HUF, a umysłowych HUF). (KSH) 10. W okresie luty-kwiecień 2012 roku na Węgrzech zatrudnionych było tys. osób, co oznacza o 52 tys. osób więcej (wzrost o 1,4%), niż w analogicznym okresie roku Spośród zatrudnionych w przedziale wiekowym lat proporcja zatrudnienia wyniosła 56,1%. (KSH) 11. W pierwszym kwartale 2012 roku nakłady inwestycyjne na Węgrzech zmniejszyły się o 8,6% w porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku, utrwalając trwającą od kilku lat tendencję spadkową. (KSH) 12. Węgierski przemysł budowlany odnotował w marcu 2012 roku spadek o 12,6% w porównaniu z marcem 2011 roku, przy czym produkcja budynków spadła o 17,6%, a wykonanie robót innych było niższe o 5,3%. Portfel zamówień na roboty budowlane był mniejszy r/r o 16,8%. (KSH) - 2 -

3 13. W pierwszym kwartale 2012 roku Węgry osiągnęły dodatnie saldo obrotów handlowych ze światem na poziomie 1.746,2 mln EUR, przy czym wartość eksportu wyniosła ,2 mln EUR (spadek o 0,8% w stosunku do pierwszego kwartału 2011 roku), a importu ,1 mln EUR (wzrost o 1,2%). Łączna wartość obrotów wyniosła ,3 mln EUR. W marcu 2012 roku obroty wyniosły ,3 mln EUR, przy czym wartość eksportu wyniosła 7.102,6 mln EUR, a importu 6.466,7 mln EUR. (KSH) 14. W marcu 2012 roku produkcja przemysłowa spadła o 1,6% w porównaniu z marcem 2011 roku. Do zmiany przyczyniły się zmniejszone potrzeby grzewcze oraz malejący popyt na urządzenia telekomunikacyjne oraz elektroniczne artykuły konsumpcyjne. Wyeliminowanie czynników kalendarzowych i sezonowych zmienia obraz: w stosunku do marca 2011 roku produkcja przemysłowa odnotowała wzrost o 0,6%, podobnie jak w stosunku do lutego 2012 roku. W marcu 2012 roku eksport produktów przemysłowych wzrósł o 0,5%, a sprzedaż krajowa produktów przemysłowych spadła o 7,6% w stosunku do analogicznego okresu 2011 roku. (KSH). 15. W kwietniu 2012 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu wzrosły o 7,1% w stosunku do kwietnia 2011 roku i były o 0,3% wyższe w stosunku do poprzedniego miesiąca. W ujęciu rocznym wzrost cen zanotowano w przetwórstwie naftowym i węglowym (o 22,9%), produkcji chemicznej (o 12,7%) oraz produkcji komputerów, produktów optycznych i elektronicznych (o 9,8%). Spadek cen odnotowano w przypadku pozostałego przetwórstwa przemysłowego i sektora napraw (o 5,2%), produkcji leków (o 4%) oraz przemyśle tekstylnym i skórzanym (o 1,2%). Ceny zaopatrzenia w energię elektryczną, gaz, parę wodną i klimatyzacji wzrosły r/r o 7%. (KSH) 16. W stosunku do marca 2011 roku ceny produktów rolnych spadły w marcu 2012 roku o 4,1%, przy czym ceny upraw roślinnych spadły o 11,7%, a ceny zwierząt żywych i produktów pochodzenia zwierzęcego były wyższe o 14,6%. (KSH) 17. Ministerstwo Gospodarki Narodowej opublikowało dane, z których wynika, że Węgry odnotowały w kwietniu br. nadwyżkę budżetową w wysokości 289,3 mld HUF, co obniżyło poziom deficytu za pierwsze cztery miesiące 2012 roku do 228,2 mld HUF, tj. 39,6% deficytu założonego na cały rok bieżący (576,2 mld HUF). 18. W maju 2012 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (BÉT) wyniosły 201,3 mld HUF, a średnia wartość dziennej transakcji wyniosła 9,6 mld HUF. 19. Na koniec kwietnia 2012 roku rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku narodowego (MNB) wyniosły 35,2 mld EUR (o 461 mln EUR więcej niż w miesiącu poprzednim, natomiast o 959 mln EUR mniej niż w analogicznym okresie 2011 roku). 20. Premier Orbán zapowiedział zamiar wykupu przez państwo 38,5%-owego pakietu udziałów banku spółdzielczego TakarékBank, należących obecnie do niemieckiego DZ Bank AG. Zakończenie negocjacji ma nastąpić latem br. 21. Z dniem 2 czerwca br. nowym ministrem bez teki, odpowiedzialnym za negocjacje z MFW (w miejsce T. Fellegiego), został Mihály Varga. 22. Rząd zapowiedział, że nowy elektroniczny system pobierania opłat drogowych, ustalanych proporcjonalnie do długości użytkowanego przez podatnika odcinka dróg, ma - 3 -

4 ruszyć od połowy 2013 roku. Koszt zakupu systemu oraz jego obsługi w okresie najbliższych 10 lat ma wynieść 214,5 mld HUF netto i ma zostać sfinansowany z kredytów, których spłata nastąpi z przyszłych wpływów z opłaty. Nowy system dotyczyć będzie pojazdów o masie całkowitej powyżej 3,5 tony na trasach szybkiego ruchu oraz pozostałych odcinkach głównych tras dróg publicznych. 23. Parlament węgierski przyjął ustawę o nowym podatku telekomunikacyjnym, nakładającą, z dniem 1 lipca br., na operatorów telekomunikacyjnych obowiązek zapłaty 2 HUF od każdej rozpoczętej minuty rozmów telefonicznych i sms/mms-ów. 24. Parlament węgierski uchwalił ustawę wprowadzającą tzw. odwrócony VAT w rolnictwie, który polega na tym, że - w przypadku sprzedaży produktu podlegającego obowiązkowi opłaty VAT - sprzedający nie nalicza podatku VAT, zaś obowiązek jego zapłaty zostaje przerzucony na kupującego, który dokonywać ma płatności bezpośrednio na rzecz państwa. Zmiany wchodzą w życie z dniem 1 lipca br. i pozostaną w mocy na okres przejściowy dwóch lat. Nowe przepisy dotyczą obrotu zbożami, nasionami oleistymi oraz roślinami wysokobiałkowymi. Uchwalona ustawa wprowadza jednocześnie obowiązek przekazywania władzom odpowiednich danych dot. transakcji kupna/sprzedaży, któremu podlegać będą podmioty podatkowe, dokonujące kupna/sprzedaży produktów podlegających nowym przepisom. 25. KEHI (Rządowy Urząd ds. Kontroli) poinformował, w oparciu o dane pokontrolne z pięciu największych obowiązkowych OFE, że od momentu rozpoczęcia przez fundusze działalności (1995 roku), ich członkowie stracili 850 mld HUF, z czego 150 mld stanowiły nieproporcjonalnie wysokie w stosunku do wyników koszty działalności operacyjnej funduszy, a 700 mld potencjalnie utracone zyski (które mogły wpłynąć, gdyby fundusze inwestowały w obligacje państwowe). 26. Z analizy agencji nieruchomości (opartej na danych NAV, Urzędu Skarbowego i Podatkowego) wynika, że w 2011 roku sprzedano na Węgrzech tysiące mieszkań (dla porównania: sprzedaż mieszkań w 2003 roku osiągnęła poziom 271 tysięcy). 27. Rząd węgierski planuje zwiększenie od 2014 roku zawartości biokomponentów w paliwach. Zgodnie z projektem rozporządzenia ich zawartość w benzynie (obecnie 3,1%) i oleju napędowym (obecnie 4,4%) ma wzrosnąć do 4,9% w 2014 roku i 5,1% w 2015 roku. 28. MNB (węgierski bank centralny) opublikował dane, zgodnie z którymi w pierwszym kwartale br. łączna wartość kredytów udzielonych gospodarstwom domowym 232,9 mld HUF (dla porównania: w pierwszym kwartale 2011 roku 93,4 mld HUF). Całość zobowiązań kredytowych węgierskich gospodarstw domowych wynosi obecnie 7,7 bln HUF i zmniejszyła się od zeszłego roku o ponad 4%, w przypadku przedsiębiorstw 7,4 trylionów HUF i spadła w tym samym okresie o 1,8%. 29. Pod koniec maja br. zamknięto Terminal nr 1 budapeszteńskiego lotniska międzynarodowego. Obsługę loty tanich linii lotniczych, dotychczasowego głównego klienta tego terminalu, przeniesiono do Terminalu nr 2. Przeloty w obrębie Schengen są obsługiwane przez Terminal nr 2A, a pozostałe przez Terminal nr 2B. 30. Według listy 100 najbogatszych Węgrów, publikowanej corocznie przez dziennik gospodarczy Napi Gazdaság, w 2012 roku najbogatszą osobą na Węgrzech pozostaje nadal Sándor Csányi, prezes banku OTP, z majątkiem szacowanym na 135 mld HUF (w zeszłym roku 155 mld HUF)

5 31. Węgierski Bank Narodowy MNB poinformował, że w 2011 roku wypracował zysk w kwocie 13,6 mld HUF (dla porównania: rok 2010 zamknął stratą na poziomie 41,6 mld HUF), przy jednoczesnej redukcji kosztów swego funkcjonowania o 38% w stosunku do 2006 roku (do 11,9 mld HUF). 32. Według Instytutu Badań GfK zdolność węgierskich gospodarstw do gromadzenia oszczędności była w pierwszym kwartale 2012 roku najniższa od 2004 roku, kiedy to zaczęto przeprowadzać takie badania. W pierwszym kwartale br. jedynie 16% respondentów w wieku lat posiadało oszczędności (40% w 2004 roku). 33. Władze m.st. Budapeszt podjęły decyzję o przekazaniu 500 mln HUF w roku bieżącym na poprawę infrastruktury trzeciej linii stołecznego metra. 34. Trzy duże firmy telekomunikacyjne: Magyar Telekom, Telenor Magyarország oraz Vodafone Magyarország wystosowały wspólne oświadczenie do węgierskiego rządu ws. wycofania nowych przepisów o podatku telekomunikacyjnym. 35. Zgodnie z projektem rozporządzenia resortu gospodarki narodowej w przyszłości nowe Centrum Koordynacji Rozwoju Komunikacji (KKK) będzie odpowiedzialne za nadzór realizacji wszelkich zadań rządowych związanych z zarządzaniem, utrzymaniem, konserwacją i rozwojem sieci drogowej na Węgrzech. KKK ma przejąć zadania w tym zakresie, należące dotychczas do państwowej dyrekcji dróg krajowych (Magyar Közút Zrt.), agencji rozwoju infrastruktury krajowej (Nemzeti Infrastruktúra Fejlesztő Zrt.), spółki zarządzającej państwowymi autostradami (Állami Autópálya Kezelő Zrt.) oraz krajowego urzędu ds. komunikacji transportowej (Nemzeti Közlekedési Hatóság). Nowe Centrum wykonywać ma swe funkcje w oparciu o środki z opłat drogowych i przychodów własnych nieruchomości (bez dotacji państwowych). 36. Według danych zrzeszenia MATESZ w pierwszym kwartale 2102 roku spadła sprzedaż gazet i tabloidów w porównaniu z poprzednim kwartałem. Najwyższy obrót w pierwszym kwartale br. odnotował Blikk (średnio 168 tys. egzemplarzy dziennie), a następnie dziennik Népszabadság (spadek z 62 tys. do poniżej 60 tys.), Magyar Nemzet (43 tys.), Népszava (19 tys.) i Magyar Hírlap (10,5 tys.). Najlepiej sprzedającą się gazetą regionalną był Kisalföld (68 tys. egzemplarzy). Tygodniki tabloidalne Kiskegyed i Story sprzedały w badanym okresie po ok. 198 tys. kopii w skali tygodnia. 37. Z dniem 1 lipca 2012 roku państwowe Centrum Marketingu Rolnego (Agrármarketing Centrum) zostanie wcielone (wraz z budżetem) do Magyar Turizmus Zrt. (węgierska organizacja turystyczna), które przejmie tym samym zadania marketingowe z zakresu promocji wina. 38. Według instytutu GKI wartość dóbr zakupionych przez internet w 2011 roku osiągnęła poziom 155 mld HUF. Zgodnie z prognozami rynek sprzedaży internetowej może osiągnąć w tym roku wartość mld HUF (ok. 3% całości rynku sprzedaży detalicznej). 39. Z badań przeprowadzonych przez Magyar Turizmus Zrt. (węgierska organizacja turystyczna) wynika, że tylko 35% Węgrów planuje w tym roku letni wyjazd urlopowy, przy czym 62% z nich spędzi wakacje w kraju, a 10% planuje spędzenie urlopu i w kraju i za granicą. Dominującym kierunkiem wyjazdów krajowych jest Balaton, a zagranicznych Chorwacja, Austria i Rumunia

6 40. Spółka Magyar Gáz Tranzit Zrt., należaca do węgierskiej państwowej grupy energetycznej MVM, podpisała porozumienie ze słowackim partnerem Eustream ws. budowy słowacko-węgierskiego interkonektora gazowego o długości 115 km, z czego na odcinek węgierski przypadnie 94 km, na słowacki 21 km. Całkowita wartość inwestycji wyniesie 160 mln EUR, z czego UE sfinansuje 30 mln EUR. Gazociąg, umożliwiający przesył surowca obydwie strony, ma zacząć funkcjonować z początkiem 2015 roku, a jego wydajność przesyłowa w skali roku ma wynieść 5 mld m³. 41. Pod koniec maja br. dokonano uroczystego otwarcia - zrekonstruowanego przez węgierską firmę deweloperską TriGranit nowego dworca kolejowego Poznań Główny. Koszt inwestycji wyniósł ok. 7 mln EUR. 42. Hard Rock Cafe w Budapeszcie jest jedną z pięciu najlepiej prosperujących placówek tej sieci w Europie. Restaurację, którą otwarto pięć miesięcy temu, miesięcznie odwiedza przeciętnie ok. 15 tysięcy gości (w kwietniu było to 20 tysięcy osób). Placówka na Węgrzech zarządzana jest przez polską firmę, która na podstawie umowy franchisingowej prowadzi również dwa dalsze punkty tej sieci w Warszawie i Krakowie. 43. NÉBIH (Narodowy Urząd ds. Bezpieczeństwa Łańcucha Żywnościowego) prolongował obowiązek składania zeznań podatkowych dot. nowego podatku od bezpieczeństwa żywności do końca czerwca br. Wpłat z tytułu nowego podatku należy również dokonywać w tym terminie. 44. Nowym szefem Budapeszteńskiej Giełdy Papierów Wartościowych został z dniem 15 maja br. Zsolt Katona (dyr. gen. ING Banku). Jego poprzednikiem był György Mohai, który złożył rezygnację w kwietniu br. 45. Według raportu ICCA (International Congress and Conference Association) Budapeszt zajął 11. miejsce wśród najbardziej popularnych miast konferencyjnych w Europie, wyprzedził takie miasta jak Praga (14.), czy Bruksela (17.). Pierwsze trzy lokaty zajęły kolejno Wiedeń, Paryż i Barcelona. Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Wzrost PKB (%) -6,3 1,2 1,7-1,3* (I-III) Produkcja przemysłowa (%) -17,7 10,5 5,4 0,6 (III) Inflacja (%) 4,2 4,9 3,9 5,7 (III) Bezrobocie (%) 10,5 10,8 (X-XII) 10,7 (X-XII) 11,5 (II-IV) *dane wstępne Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH) Opr : Referat Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie - 6 -