Badanie w kierunku zespołu Downa w czasie ciąży

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Badanie w kierunku zespołu Downa w czasie ciąży"

Transkrypt

1 Badanie w kierunku zespołu Downa w czasie ciąży Ten wybór to ważna decyzja dla Ciebie i Twojego dziecka. W tym rozdziale znajdziesz informacje na temat zespołu Downa i wykrywających go badań, abyś mogła podjąć decyzję, czy im się poddać. * * * Badania w kierunku zespołu Downa są obecnie proponowane wszystkim ciężarnym. Niniejsza broszura zawiera informacje na temat zespołu Downa i wykrywających go badań, możesz więc zdecydować, czy im się poddać. Ten wybór to ważna decyzja dla Ciebie i Twojego dziecka. Powinnaś podjąć decyzję, która będzie dobra dla Ciebie, prosimy więc o dokładne zapoznanie się z treścią tej broszury. Twoja położna lub lekarz pierwszego kontaktu porozmawiają z Tobą na temat badań w kierunku zespołu Downa. Chętnie odpowiedzą na Twoje pytania, pytaj więc o wszystko, czego nie jesteś pewna. 16 Program ochrony danych osobowych oraz gwarancja jakości przesiewu w kierunku wykrywania zespołu Downa. Jednym z założeń programu przesiewu w kierunku wykrywania zespołu Downa jest zapewnienie zgodności ze standardami jakości i przyjętymi wytycznymi. W tym celu szpitale mogą wykorzystywać informacje dotyczące wyborów, których Państwo dokonali w odniesieniu do przesiewu tak, aby stale ulepszać program i odpowiednio planować budżet publicznej służby zdrowia. Państwa informacje osobowe będą przetwarzane zgodnie z przepisami Ustawy o ochronie danych osobowych z roku W świetle obowiązujących cały personel medyczny musi przestrzegać tychże przepisów i traktować wszelkie informacje osobowe jako poufne. Państwa informacje osobowe będą przechowywane jedynie tak długo, jak długo będzie to konieczne w celu monitorowania programu przesiewu. Informacje te nie będą udostępniane innym podmiotom poza publiczną służbą zdrowia. W przypadku dodatkowych pytań w odniesieniu do informacji osobowych, zachęcamy do rozmowy z położną. Jeśli nie wyrażają Państwo zgody na przechowywanie i wykorzystywanie Państwa danych osobowych, prosimy poinformować o tym fakcie Państwa położną lub lekarza.

2 Co to jest zespół Downa? Nie istnieje typowa osoba z zespołem Downa. Jak wszyscy ludzie, dotknięte nim osoby różnią się oni bardzo między sobą pod względem wyglądu, osobowości i indywidualnych zdolności. Osoby z zespołem Downa mają kłopoty z nauką, niektóre w stopniu większym niż inne.patrząc na niemowlęta trudno stwierdzić, w jakim stopniu zespół Downa wpłynie na nie w wieku dziecięcym i dorosłym. Niektórzy dorośli z zespołem Downa są w stanie znaleźć pracę i prowadzić stosunkowo niezależne życie. Większość dotkniętych nim osób potrzebuje jednak długoterminowej pomocy i wsparcia. Z zespołem Downa powiązanych jest wiele problemów zdrowotnych. Jak już jednak wcześniej wspomnieliśmy, ludzie różnią się między sobą i niektóre osoby z zespołem Downa cieszą się dobrym zdrowiem. Schorzenia związane z zespołem Downa to między innymi problemy z sercem i ograniczony słuch i wzrok. Wiele z tych problemów można leczyć, a częste kontrole stanu zdrowia mogą pozwolić na ich jak najwcześniejsze wykrycie. Większość osób z zespołem Downa żyje do 50 lat, a niektórzy nawet ponad 70. Choroba Alzheimera (rodzaj demencji starczej) może dotknąć osoby z zespołem Downa wcześniej niż innych ludzi. Jak często występuje zespół Downa? Ludzie nie spodziewają się zazwyczaj, że ich dziecko urodzi się z zespołem Downa. Nie jest to choroba, która występuje częściej w pewnych rodzinach. Niektórzy sądzą, że tylko starsze kobiety rodzą dzieci z zespołem Downa, ale nie jest to prawdą. Każda kobieta może urodzić dziecko z zepołem Downa, lecz ryzyko rośnie wraz z jej wiekiem. Im matka jest starsza, tym bardziej prawdopodobne jest, że jej dziecko urodzi się z tym zaburzeniem. Na przykład, prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z zespołem Downa przez dwudziestoletnią kobietę wynosi 1 na 1500, przez kobietę trzydziestoletnią 1 na 900, a już 1 na 100 u kobiety czterdziestoletniej. Niektórzy wolą określać ryzyko procentowo - ryzyko wynoszące 1 na 1500 to 0,07 %, 1 na 900 to 0,1 %, a 1 na to 1 %. Każda kobieta może urodzić dziecko z zepołem Downa. 17

3 Badanie w kierunku zespołu Downa Czym spowodowany jest zespół Downa? W każdej komórce naszego ciała znajdują się maleńkie struktury zwane chromosomami. Chromosomy te przenoszą geny, które decydują o tym, w jaki sposób się rozwiniemy. Większość ludzi posiada 23 pary chromosomów w każdej z komórek. Kiedy nasze organizmy wytwarzają specjalne komórki rozrodcze, pary chromosomów rozdzielają się, a ich fragmenty przemieszczają się. Czasami te pary chromosomów nie dzielą się prawidłowo, co powoduje, że komórki dziecka otrzymują dodatkową kopię chromosomu numer 21. Wynikiem tego jest zespół Downa (stąd też jedną z nazw medycznych tego zespołu jest trisomia chromosomu 21). Ten dodatkowy chromosom nie może zostać usunięty z komórek, dlatego nie istnieje lekarstwo na tę chorobę. Nieprawidłowy podział chromosomów to kwestia przypadku. Nie jest spowodowane niczym co zrobili lub czego nie zrobili rodzice dziecka. Badania w kierunku zespołu Downa w czasie ciąży Badania przesiewowe nie niosą za sobą zwiększonego ryzyka poronienia. 18 Czy powinnam poddać się badaniom w kierunku zespołu Downa? Tylko Ty możesz podjąć taką decyzję. Niektóre kobiety chcą się dowiedzieć, czy ich dziecko ma zespół Downa, a inne nie. Informacje na temat badań i tego, w jaki sposób są wykonywane mogą pomóc. Ci w podjęciu decyzji. Ta broszura zawiera najważniejsze fakty i mówi, w jaki sposób uzyskać więcej informacji, jeżeli chciałabyś dowiedzieć się więcej. Czy wyniki badań powiedzą mi na pewno, czy dziecko ma zespół Downa? Nie oferujemy wszystkim kobietom badań, których wynik powiedziałby na pewno, czy dziecko ma zespół Downa. W tym rozdziale dowiesz się, dlaczego tak jest.

4 Istnieją badania, których wyniki dają definitywne odpowiedzi. Są to badania diagnostyczne. Problem w tym, że niosą one jednak ze sobą zwiększone ryzyko poronienia. Z tego powodu nie proponujemy badań diagnostycznych wszystkim kobietom. Oferujemy jednak dwustopniowe badania. Najpierw proponujemy wszystkim kobietom badanie, które nie niesie za sobą ryzyka poronienia. Ten rodzaj badań to badania przesiewowe. Badania przesiewowe nie dają definitywnych odpowiedzi, ale informują nas o tym, które dzieci są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia zespołu Downa. Następnie proponujemy badanie diagnostyczne kobietom z grupy podwyższonego ryzyka (więcej informacji na temat badań diagnostycznych znajdziesz w dalszej części broszury). Jeżeli Twoje wyniki badań przesiewowych pokazują, że jesteś w grupie wyższego ryzyka, zaproponujemy Ci badanie diagnostyczne. Bardzo ważne jest to, by pamiętać, że badania przesiewowe nie pozwolą stwierdzić z całą pewnością, czy Twoje dziecko ma zespół Downa, czy nie. Stosujemy badania przesiewowe i testy dwustopniowe, ponieważ nie istnieje obecnie takie badanie diagnostyczne, które nie niesie za sobą żadnego ryzyka. Możesz zdecydować, czy chcesz poddać się jednej czy obydwu częściom badania. Jeżeli zdecydujesz się na badanie przesiewowe, a my potem zaproponujemy Ci przeprowadzenie badania diagnostycznego, to Ty zdecydujesz czy chcesz się mu poddać czy nie. W dalszej części broszury wyjaśnimy proces badania dwustopniowego bardziej szczegółowo. Jakie informacje uzyskam z badania przesiewowego? Wszystkie opisane dalej badania podają wyniki w formie jeden na..., np. jeden na 100 czy jeden na 1500 (te same wyniki mogą zostać również przedstawione procentowo patrz strona 17). Liczby te mówią nam, jakie jest prawdopodobieństwo tego, że dziecko urodzi się z zespołem Downa. Na przykład, wynik jeden na 100 oznacza ze jest jedna szansa na 100, że dziecko ma zespół Downa. Wynik jeden na 1500 oznacza, że ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa ma jedna na 1500 kobiet. Badania przesiewowe nie dają definitywnych odpowiedzi 19

5 Badanie w kierunku zespołu Downa Bardzo ważne jest to, by zrozumieć, że im większa jest druga liczba, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu Downa. Wyjaśnimy teraz, w jaki sposób rezultaty testów przesiewowych pozwalają nam podjąć decyzję, komu zaproponować dalsze badania. Kobiety, którym nie proponuje się dalszych badań Jeżeli wyniki badań przesiewowych wykażą, że ryzyko wystąpienia zespołu Downa u dziecka jest niższe niż zalecana w kraju liczba graniczna, nie zaproponujemy Ci badań diagnostycznych. Większość wyników badań przesiewowych (ok. 95%) mieści się w tej kategorii. Nazywamy to wynikiem niskiego ryzyka. Należy pamiętać, że wynik niskiego ryzyka dokładnie to oznacza. Nie znaczy to, że ryzyko nie istnieje w ogóle, tylko że jest bardzo niskie. Zmierzona liczba jest niższa niż ta, przy której zaproponowano by dalsze badania. Niewielkie ryzyko jest nadal obecne, ponieważ zespołu Downa u niektórych dzieci nie da się wykryć w badaniach przesiewowych. Zdarza się to wtedy, gdy spodziewany układ parametrów nie występuje w badanej krwi lub w pomiarach USG z powodu naturalnie występujących różnic. Mniej więcej jedna czwarta dzieci z zespołem Downa nie zostaje wykryta w trakcie badaniach przesiewowych Kobiety, którym proponuje się dalsze badania Jeżeli wyniki badań przesiewowych wykazują, że ryzyko wystąpienia zespołu Downa u dziecka jest wyższe niż zalecana w kraju liczba graniczna, zaproponujemy Ci badanie diagnostyczne. Wyniki badań przesiewowych, na podstawie których oferujemy dalsze badania są czasem nazywane wynikami podwyższonego ryzyka. Jedna na 30 (3%) kobiet poddanych badaniom przesiewowym uzyskuje wynik podwyższonego ryzyka i proponuje im się badanie diagnostyczne.

6 Jakie badania przesiewowe zostaną mi zaproponowane? Badania przesiewowe w kierunku wykrywania zespołu Downa proponowane są wszystkim kobietom niezależnie od wieku. Dzięki badaniom możemy uzyskać informacje na temat ryzyka wystąpienia zespołu Downa u dziecka. Badanie wykonuje się w oparciu o analizę próbki krwi matki, pomiary wykonywane w badaniu USG lub za pomocą obu tych metod. Rodzaj badania zależy od zaawansowania (tygodnia) ciąży. Wszystkie wykonywane badania muszą spełniać obowiązujące kryteria. W tym celu prowadzimy audyt danych (dodatkowe informacje znajdują się na stronie 16). Mniej więcej jedna czwarta dzieci z zespołem Downa nie zostaje wykryta w badaniach przesiewowych. Badania skojarzone oferowane we wczesnym okresie ciąży W badaniach skojarzonych łączymy technikę analizy próbki krwi z wynikami badania ultrasonograficznego w celu obliczenia ryzyka wystąpienia zespołu Downa u nienarodzonego dziecka. Próbkę krwi pobiera się od matki pomiędzy tygodniem 10 a 13 plus 6 dni ciąży w celu dokonania pomiaru ilości pewnych substancji, które naturalnie występują w krwi matki. Substancje te przedostają się od dziecka do krwioobiegu matki. Badanie USG wykonuje się pomiędzy tygodniem 11 plus 0 dni a 13 tygodniem plus 6 dni ciąży. W badaniu tym dokonuje się pomiaru ilości płynu znajdującego się pod skórą w tylnej części karku dziecka. Mierzony parametr nazywa się przeziernością fałdu karkowego (ang. NT). 21

7 Badania Następnie program komputerowy wykorzystuje wyniki analizy próbki krwi oraz wartość parametru NT w celu obliczenia ryzyka (obciążenia). Poza wynikami analizy próbki krwi i wartością parametru NT do wyliczenia ryzyka program uwzględnia również takie dane jak wiek matki, jej ciężar ciała, tydzień ciąży, pochodzenie rodzinne i informacje o paleniu papierosów. Badania przesiewowe w późniejszym okresie ciąży W przypadku, gdy wykonanie badania skojarzonego we wczesnej fazie ciąży było niemożliwe, wówczas możecie Państwo wykonać badanie w oparciu o analizę próbki krwi pomiędzy 15 tygodniem plus 0 dni a 20 tygodniem ciąży. W badaniu tym porównuje się ilości określonych substancji z ich poziomem mierzonym we wczesnej fazie ciąży. Podobnie jak w przypadku badania skojarzonego program komputerowy wykorzystuje uzyskane wyniki do wyliczenia ryzyka wystąpienia zespołu Downa. Badanie to określa się jako test poczwórny. Co dzieje się dalej, jeżeli jestem w grupie wysokiego ryzyka i zaproponowano mi dalsze badania? 22 Twoja położna lub lekarz pierwszego kontaktu porozmawia z Tobą o wynikach badań i odpowie na wszelkie pytania. Zaproponowane zostanie Ci badanie diagnostyczne, którego wyniki powiedzą Ci definitywnie, czy Twoje dziecko ma zespół Downa, czy też nie. Dostępne są dwa rodzaje badań diagnostycznych - biopsja kosmówki (ang. CSV) i aminocenteza (aminopunkcja). CSV można przeprowadzić między 10. a 22. tygodniem ciąży, pomimo, że zwykle wykonywane jest między tygodniem 11. a 13. Aminocentezę zwykle wykonuje się od 15. tygodnia ciąży.

8 Jeżeli wyniki Twoich badań przesiewowych wskazują, że jesteś w grupie wysokiego ryzyka, Twoja położna lub lekarz udzieli Ci informacji i wsparcia. Będziesz miała również czas na podjęcie decyzji, co robić dalej. Jeżeli znalazłaś się w takiej sytuacji, pamiętaj, że będziesz musiała podjąć trudną decyzję. Masz dwa wyjścia: możesz zdecydować, że nie chcesz poddać się badaniom diagnostycznym. Będzie to oznaczało, że spędzisz resztę ciąży znając wynik badania przesiewowego, co może być dla Ciebie stresujące. Jedynym innym wyjściem jest poddanie się badaniu diagnostycznemu mając świadomość, że zwiększy to nieznacznie ryzyko poronienia. Musisz dokładnie przemyśleć kwestię tego, co zrobisz, jeżeli znajdziesz się w tej sytuacji. Kiedy będziesz już znała wyniki badania przesiewowego, nie da się cofnąć czasu. Jeżeli żadna z powyższych opcji Ci nie odpowiada, powinnaś starannie przemyśleć to, czy nie byłoby lepiej nie poddawać się w ogóle badaniom przesiewowym. Kiedy będziesz już znała wyniki badania przesiewowego, nie da się cofnąć czasu. 23

9 Badanie w kierunku zespołu Downa Należy pamiętać, w jaki sposób badanie przesiewowe stanowi jedną z części tego dwustopniowego procesu. Jeżeli Twój wynik badania przesiewowego pokazuje, że jesteś w grupie wysokiego ryzyka, oznacza to, że zaproponujemy Ci dalsze badania. Nie oznacza to, że dziecko na pewno ma zespół Downa. Jak później wyjaśnimy, większość kobiet, którym zaproponowano dalsze badania dowiaduje się, że ich dziecko nie ma zespołu Downa. W jaki sposób otrzymam wyniki mojego badania przesiewowego? Podczas badania Twoja położna lub lekarz poinformuje Cię o tym, w jaki sposób otrzymasz swoje wyniki. Wyniki badania powinny być gotowe w ciągu dwóch tygodni. Co się dzieje w przypadku, gdy znajdę się w grupie niskiego ryzyka i dalsze badania nie zostaną mi zaproponowane? Nawet jeżeli wynik Twojego badania wskaże niskie ryzyko, będziesz mogła o nim porozmawiać z położną lub lekarzem. Badania diagnostyczne w kierunku zespołu Downa Kto może udzielić mi informacji na temat badań diagnostycznych? Niniejsza broszura zawiera jedynie podstawowe fakty, które mogą pomóc Ci zdecydować, czy chcesz poddać się zaproponowanym badaniom przesiewowym lub diagnostycznym. Jeżeli stoisz już wobec wyboru, czy poddać się badaniom diagnostycznym, Twój lekarz lub położna udzielą Ci bardziej szczegółowych informacji. 24

10 Co to jest biopsja kosmówki (CVS)? Biopsja kosmówki to badanie wykonywane w trakcie ciąży polegające na pobraniu małego wycinka tkanki z łożyska. Badanie wykonuje się pomiędzy 10 a 22 tygodniem ciąży, jednak zazwyczaj wykonywane jest pomiędzy 11 a 13 tygodniem. Czasami przeprowadza się je później. Badanie wykonywane jest przez ośrodki specjalistyczne. Samo badanie trwa około 10 minut. Tuż przed badaniem brzuch pacjentki zostanie dokładnie oczyszczony tak, aby samo badanie zostało przeprowadzone w maksymalnie jałowych warunkach. Podczas biopsji kosmówki lekarz wykonujący USG nałoży żel ultrasonograficzny na brzuch pacjentki. Następnie wykonane zostanie badanie USG w celu określenia położenia dziecka. W ciągu całego badania dziecko będzie monitorowane ultrasonograficznie. Następnie przez powłoki brzuszne lub przez pochwę lekarz wprowadzi do macicy bardzo cienką igłę. Lekarz pobierze mały wycinek tkanki z łożyska. Tkanka, z której zbudowane jest łożysko zazwyczaj jest genetycznie identyczna z tkankami dziecka. Próbka zostaje poddana analizie laboratoryjnej, podczas której liczona jest liczba chromosomów dziecka. Bardzo rzadko (dwa przypadki na 100) wynik biopsji nie daje wyniku. Na wizytę w celu wykonania badania należy przyjść z pełnym pęcherzem. Państwa lekarz lub położna poinformuje Państwa o tym przed wizytą. W przypadku wątpliwości, należy zasięgnąć ich opinii. Co to jest amniocenteza (amniopunkcja)? Amniocenteza wykonywana jest w trakcie ciąży i polega na nakłuciu cienką igłą jamy owodni w celu pobrania małej ilości płynu owodniowego otaczającego nienarodzone dziecko. To dość powszechne badanie trwa około 10 minut. Aminiocentezę wykonuje się zazwyczaj pomiędzy 15 a 18 tygodniem ciąży. Badanie można jednak wykonać również w późniejszym okresie ciąży. Badanie diagnostyczne proponowane jest około jednej na 30 kobiet. 25

11 Badanie w kierunku zespołu Downa Tuż przed badaniem brzuch pacjentki jest oczyszczany tak, aby samo badanie zostało przeprowadzone w maksymalnie jałowych warunkach. Podczas amniocentezy lekarz wykonujący USG nałoży żel ultrasonograficzny na brzuch pacjentki. Następnie wykonane zostanie badanie USG w celu określenia położenia dziecka. W ciągu całego badania dziecko będzie monitorowane ultrasonograficznie. Następnie przez powłoki brzuszne lekarz wprowadzi do macicy bardzo cienką igłę. Za pomocą igły lekarz pobierze niewielką ilość płynu owodniowego otaczającego dziecko. W płynie znajdują się komórki dziecka. Płyn zostanie poddany analizie laboratoryjnej, podczas której policzona zostanie liczba chromosomów. Jedno na 100 badań nie daje jednoznacznego wyniku, gdyż komórki się nie namnażają lub wyniki są niejednoznaczne. W takim przypadku pacjentce proponuje się wykonanie drugiej amniocentezy. Czy te zabiegi są bezpieczne? Zabiegi te nie są w pełni bezpieczne i dlatego nie proponujemy ich wszystkim kobietom.. Przy biopsji kosmówki ryzyko poronienia wynosi 1-2%. Oznacza to, że u jednej lub dwóch kobiet na 100 po wykonaniu biopsji kosmówki dojdzie do poronienia. W przypadku aminiocentezy częstość ta wynosi jedna pacjentka na 100. Liczby te mogą różnić się między szpitalami. Jeżeli chcesz poznać wskaźnik poronień po biopsji kosmówki lub amniocentezie w swoim szpitalu, zapytaj lekarza lub położnej. 26 Czy te badania są bolesne? U wielu kobiet badania te powodują dyskomfort, ale nie powinny być one bolesne. Przez dzień lub dwa po badaniu powinnaś unikać wysiłku. Jeżeli to możliwe, należy unikać takich czynności jak podnoszenie, schylanie się czy rozciąganie. Przez dzień lub dwa po badaniu możesz odczuwać pewien dyskomfort w dolnej części brzucha. To normalne odczucie i możesz wziąć paracetamol, aby je zmniejszyć. Pamiętaj, że możesz przyjąć najwyżej 8 tabletek w ciągu jednej doby. Jeśli obawiasz się przyjmowania leków przeciwbólowych lub jeśli masz pytania, porozmawiaj z lekarzem lub położną.

12 Po jakim czasie otrzymam wyniki? Wyniki badań diagnostycznych powinny być gotowe w ciągu 18 dni. Niektóre szpitale oferują badania molekularne jako część diagnostyki prenatalnej. Zazwyczaj znane są one pod nazwą skróconą PCR. Wstępne wyniki tych badań są zazwyczaj dostępne po dwóch lub trzech dniach. Oczekiwanie na wyniki badań może powodować duży stres. Jeżeli potrzebujesz rozmowy na ten temat, skontaktuj się ze swoją położną lub jedną z organizacji udzielających wsparcia w takich wypadkach wymienionych na stronie 31. W jaki sposób otrzymam moje wyniki? Pamiętaj, żeby porozmawiać z położną o tym, w jaki sposób chciałabyś otrzymać wyniki swoich badań. Prawdopodobnie wykażą one, że Twoje dziecko nie ma zespołu Downa, ale jeżeli będzie inaczej, powinnaś dokładnie przemyśleć, w jaki sposób chciałabyś się o tym dowiedzieć. Położna może podać Ci wyniki w Twoim domu, w poradni położniczej, telefonicznie lub listownie. Porozmawiaj z nią na ten temat. Jakie mogą być wyniki badań diagnostycznych? Dziecko nie ma zespołu Downa Jest to wynik, który uzyskuje większość kobiet. Niektórym kobietom wystarcza tylko ta wiedza. U jednej na 100 kobiet poddających się amniocentezie może wystąpić poronienie Nie chcą już dalej rozmawiać o badaniach i ich wynikach. Inne kobiety chcą porozmawiać z kimś o wynikach badań. Chcą wiedzieć, dlaczego dwa badania, którym się poddały przesiewowe i diagnostyczne wydają się mówić dwie różne rzeczy. Jeżeli potrzebujesz więcej informacji na ten temat, na stronie 29 znajduje się bardzo krótkie wyjaśnienie. Jeżeli nie chcesz już więcej o tym czytać, pamiętaj po prostu, że wynik badania diagnostycznego jest ostateczny. 27

13 Badanie w kierunku zespołu Downa Wyjaśniliśmy wcześniej, że badania przesiewowe stosuje się po to, by dowiedzieć się, komu należy zaproponować badania diagnostyczne. Wyniki badań przesiewowych mówią nam, że w Twojej krwi lub w badaniu USG znaleziono niepokojące parametry, które mogą występować wtedy, kiedy dziecko ma zespół Downa. Problem polega jednak na tym, że takie same rezultaty można zobaczyć także w przypadku wielu normalnych ciąż. Wyniki badań krwi i USG mogą być różne u różnych osób z wielu zwyczajnych przyczyn. Badania przesiewowe pozwalają jedynie wykryć dany układ parametrów, ale nie wyjaśniają powodu jego wystąpienia. Tylko badania diagnostyczne mogą powiedzieć nam, czy powodem wystąpienia danego rezultatu jest to, że dziecko ma zespół Downa. Kiedy kobieta przechodzi badanie diagnostyczne, którego wynik wskazuje, że jej dziecko nie ma zespołu Downa, wcześniejszy wynik jej badania przesiewowego nazywany jest czasem wynikiem fałszywie pozytywnym. Większość kobiet dowiaduje się z wyników badań diagnostycznych, że ich dziecko nie ma zespołu Downa. Jeżeli było tak w Twoim przypadku i czujesz się z tego powodu zdezorientowana lub zdenerwowana, porozmawiaj ze swoją położną lub lekarzem. Dziecko nie ma zespołu Downa, ale wyniki badań wskazują na inny problem. Głównym celem przeprowadzania amniocentezy lub biopsji kosmówki jest wykrycie, czy dziecko ma zespół Downa. Kiedy jednak badane są chromosomy dziecka, sporadycznie wykrywa się inne anomalie chromosomalne. Niektóre z nich mogą mieć poważny wpływ na dziecko, a niektóre niewielki lub żaden. Jeżeli wyniki badań wskazują na jakiś problem, zostaniesz skierowana do specjalisty z zakresu genetyki w celu uzyskania specjalistycznego wsparcia i informacji. 28

14 Dziecko ma zespół Downa. Niewielka liczba kobiet, które poddają się badaniom diagnostycznym dowiaduje się po ich przeprowadzeniu, że ich dziecko ma zespół Downa. Mają wtedy trzy możliwości i wybór między nimi należy wyłącznie do rodziców. Niektórzy rodzice decydują się utrzymać ciążę, planować i przygotować się na dodatkowe wyzwania, które mogą ich czekać podczas wychowywania dziecka z zespołem Downa. Niektórzy mogą czuć, że sami nie dadzą sobie rady z wychowaniem dziecka i zdecydują się na adopcję. Inni postanowią, że nie chcą kontunuować ciąży i zdecydują się ją zakończyć. Jeżeli stoisz przed taką decyzją, musisz upewnić się, że wybierzesz najlepsze dla siebie rozwiązanie. Udzielimy Ci informacji i wsparcia w Twoim wyborze, ale decyzja o tym, co dla Ciebie najlepsze będzie należała do Ciebie. Będziesz mogła porozmawiać o swoich wyborach z personelem medycznym, otrzymasz także informacje i wsparcie spoza samej służby zdrowia. Będziesz miała czas na podjęcie decyzji, a Twój lekarz pierwszego kontaktu i położna udzielą Ci wsparcia. Wyniki badania diagnostycznego są ostateczne. Więcej informacji na temat badań przesiewowych możesz uzyskać w poniższej organizacji: Antenatal Results and Choices 73 Charlotte Street Londyn W1T 4PN Infolinia: info@arc-uk.org Organizacja na rzecz badań prenatalnych i dokonywania wyborów (ARC) dostarcza niezależnych informacji i wsparcia rodzicom, którzy zamierzają wykonać badania prenatalne lub rodzicom nienarodzonych dzieci z wykrytą wadą. 29

15 Badanie w kierunku zespołu Downa Więcej informacji na temat zespołu Downa możesz uzyskać od następujących organizacji: Contact a family Strona internetowa: City Road London EC1V 1JN Infolinia: info@cafamily.org.uk Contact a Family jest organizacją charytatywną, która wspiera, doradza i udziela informacji rodzicom z dziećmi upośledzonymi niezależnie od stopnia upośledzenia i stanu dziecka. Down s Syndrome Association Strona internetowa: Langdon Down Centre 2a Langdon Park Teddington TW11 9PS Infolinia: info@downs-syndrome.org.uk Down s Syndrome Association jest grupą wsparcia dla rodzin i opiekunów osób z zespołem Downa Down s Syndrome Medical Interest Group Children s Centre City Hospital Campus Hucknall Road Nottingham NG5 1PB 30 Telefon: wewn: Serwis informacyjny dla personelu medycznego, jednak niektóre informacje zawarte w serwisie mogą okazać się przydatne również dla rodziców

16 NHS Fetal Anomaly Screening Programme Innovation Centre Rennes Drive University of Exeter, Devon, EX4 4RN Telefon: NHS Fetal Anomaly Screening Programme to program Publicznej Służby Zdrowia, którego celem jest przesiew metodą USG w kierunku wykrywania zespołu Downa w Anglii. Piśmiennictwo Newton R. The Down s Syndrome Handbook: A Practical Guide for Parents and Carers. Random House, London, Rondal J, Perera J, Nadel L. Down s Syndrome: A Review of Current Knowledge. Whurr Publishers, London, Selikowitz M. Down Syndrome The Facts, 3rd edn. Oxford University Press, New York, UK National Screening Committee. Fetal Anomaly Screening Programme Screening for Down s Syndrome: UK NSC Policy Recommendations : Model of Best Practice. Department of Health, London,

Biopsja kosmówki i Amniopunkcja

Biopsja kosmówki i Amniopunkcja Universitäts-Frauenklinik Essen Biopsja kosmówki i Amniopunkcja Chorionzottenbiospie (Biopsja kosmówki) oraz amniopunkcja (pobranie płynu owodniowego) Odpowiedzi na pytania Biopsja kosmówki Co to jest

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pacjentów i rodzin

Informacje dla pacjentów i rodzin 12 Amniocenteza Zmodyfikowano na podstawie ulotek stworzonych w szpitalu Guy s and St Thomas Hospital w Londynie; the Royal College of Obstetricians and Gynaecologists www.rcog.org.uk/index.asp?pageid=625

Bardziej szczegółowo

Biopsja kosmówki (CVS)

Biopsja kosmówki (CVS) 12 Biopsja kosmówki (CVS) Zmodyfikowano na podstawie ulotek stworzonych w szpitalu Guy s and St Thomas Hospital w Londynie; the Royal College of Obstetricians and Gynaecologists www.rcog.org.uk/index.asp?pageid=625

Bardziej szczegółowo

Badanie USG w połowie ciąży

Badanie USG w połowie ciąży Badanie USG w połowie ciąży Badanie to (czasami nazywane badaniem w kierunku wykrycia wad między18+0 a 20+6 tygodniem ciąży) jest oferowane jako część programu przesiewowego USG prowadzonego przez Narodową

Bardziej szczegółowo

your smear test results

your smear test results Wyniki badania cytologicznego your smear test results Informacje szczegółowe explained POLISH Twój ostatni wynik badania cytologicznego wykazał pewne nieprawidłowości. Niniejsza ulotka wyjaśnia, co oznacza

Bardziej szczegółowo

Jednoznaczne ODPOWIEDZI na ważne pytania

Jednoznaczne ODPOWIEDZI na ważne pytania Jednoznaczne ODPOWIEDZI na ważne pytania TEST PRENATALNY HARMONY to nowy test DNA z krwi matki określający ryzyko zespołu Downa. Test Harmony jest bardziej dokładny niż tradycyjne testy i można go wykonywać

Bardziej szczegółowo

Informacje na temat badania krwi noworodka pobieranej z pięty

Informacje na temat badania krwi noworodka pobieranej z pięty Informacje na temat badania krwi noworodka pobieranej z pięty Informacje dla rodziców i opiekunów W pierwszym tygodniu życia dziecka rodzice otrzymają propozycję wykonania badania przesiewowego krwi dziecka.

Bardziej szczegółowo

Badanie przesiewowe szyjki Badanie przesiewowe szyjki macicy: Kolposkopia

Badanie przesiewowe szyjki Badanie przesiewowe szyjki macicy: Kolposkopia Polish translation of Cervical screening: the colposcopy examination (January 2013) Badanie przesiewowe szyjki Badanie przesiewowe szyjki macicy: Kolposkopia Poradnik zaktualizowany Page 2 Dlaczego powinnam

Bardziej szczegółowo

Universitäts-Frauenklinik Essen

Universitäts-Frauenklinik Essen Universitäts-Frauenklinik Essen Badanie przesiewowe w pierwszym trymestrze ciąży Co to jest z badanie przesiewowe w pierwszym trymestrze ciąży? W badaniu przesiewowym w pierwszym trymestrze ciąży okreslane

Bardziej szczegółowo

NIFTY TM Nieinwazyjny, Genetyczny Test Prenataly określający ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edwardsa i Patau

NIFTY TM Nieinwazyjny, Genetyczny Test Prenataly określający ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edwardsa i Patau NIFTY TM Nieinwazyjny, Genetyczny Test Prenataly określający ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edwardsa i Patau Nieinwazyjne badania prenatalne, polegające na ocenia parametrów biochemicznych, takie jak

Bardziej szczegółowo

Jedyny nieinwazyjny test prenatalny wykonywany w Polsce

Jedyny nieinwazyjny test prenatalny wykonywany w Polsce Jedyny nieinwazyjny test prenatalny wykonywany w Polsce Od 6 września 2018 test NIFTY TM nie jest już dostępny w Polsce. Genomed zastępuje go Testem Prenatalnym SANCO. Genomed S.A. od maja 2015 roku, jako

Bardziej szczegółowo

Jedyny nieinwazyjny test prenatalny wykonywany w Polsce

Jedyny nieinwazyjny test prenatalny wykonywany w Polsce Jedyny nieinwazyjny test prenatalny wykonywany w Polsce Od 6 września 2018 test NIFTY TM nie jest już dostępny w Polsce. Genomed zastępuje go Testem Prenatalnym SANCO. Genomed S.A. od maja 2015 roku, jako

Bardziej szczegółowo

Zapytaj swojego lekarza.

Zapytaj swojego lekarza. Proste, bezpieczne badanie krwi, zapewniające wysoką czułość diagnostyczną Nieinwazyjne badanie oceniające ryzyko wystąpienia zaburzeń chromosomalnych, takich jak zespół Downa; opcjonalnie umożliwia również

Bardziej szczegółowo

Jak ustalić datę poczęcia?

Jak ustalić datę poczęcia? Jak ustalić datę poczęcia? Ciąża rozpoczyna się w chwili zapłodnienia komórki jajowej. Czy jest możliwe dokładne wyznaczenie dnia w którym do tego doszło? Istnieją kalkulatory, które obliczają prawdopodobną

Bardziej szczegółowo

USG w 20 tygodniu ciąży

USG w 20 tygodniu ciąży USG w 20 tygodniu ciąży Badanie ultrasonograficzne w kierunku wad strukturalnych sierpień 2014 2 Spis treści 1. Jakie informacje znajdują się w tej broszurze? 5 2. Badanie w kierunku wad fizycznych 7 3.

Bardziej szczegółowo

Spodziewasz się dziecka? Przeczytaj o zasadach prowadzenia ciąży i opiece medycznej przyszłej mamy w UK.

Spodziewasz się dziecka? Przeczytaj o zasadach prowadzenia ciąży i opiece medycznej przyszłej mamy w UK. Spodziewasz się dziecka? Przeczytaj o zasadach prowadzenia ciąży i opiece medycznej przyszłej mamy w UK. Kiedy podejrzewasz, że jesteś w ciąży, zgłoś się do swojego lekarza pierwszego kontaktu - GP. Tam,

Bardziej szczegółowo

Rozdział 8. Przedporodowe badania przesiewowe dotyczące nieprawidłowości płodu. Scenariusz inicjujący. Wprowadzenie. Czym są badania przesiewowe?

Rozdział 8. Przedporodowe badania przesiewowe dotyczące nieprawidłowości płodu. Scenariusz inicjujący. Wprowadzenie. Czym są badania przesiewowe? Rozdział 8 Przedporodowe badania przesiewowe dotyczące nieprawidłowości płodu 100 Scenariusz inicjujący Joanna jest obecnie w 32 tygodniu ciąży. Czuje się bardzo dobrze i stwierdza, że obecnie powróciła

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 5 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program badań prenatalnych

Załącznik nr 5 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program badań prenatalnych Program badań prenatalnych 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU BADAŃ PRENATALNYCH, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego W ostatnich latach wzrasta systematycznie średni wiek

Bardziej szczegółowo

Universitäts-Frauenklinik Essen. Medycyna prenatalna i medycyna płodowa Centrum perinatologiczne I. Stopnia

Universitäts-Frauenklinik Essen. Medycyna prenatalna i medycyna płodowa Centrum perinatologiczne I. Stopnia Universitäts-Frauenklinik Essen Medycyna prenatalna i medycyna płodowa Centrum perinatologiczne I. Stopnia Szanowni Państwo, Drodzy Rodzice, Nasze Centrum medycyny prenatalnej oferuje Państwu pełne spektrum

Bardziej szczegółowo

the cervical smear test

the cervical smear test badanie cytologiczne the cervical smear test Informacje szczegółowe explained POLISH W Wielkiej Brytanii badanie cytologiczne każdego roku ratuje życie ponad 1000 kobiet. W 8 przypadkach na 10 zapobiega

Bardziej szczegółowo

Badania przesiewowe z kropli krwi dla twojego dziecka

Badania przesiewowe z kropli krwi dla twojego dziecka Badania przesiewowe z kropli krwi dla twojego dziecka W pierwszym tygodniu po porodzie zaproponujemy Ci badanie przesiewowe z kropli krwi Twojego dziecka (test bibułkowy). Dlaczego powinnam poddać moje

Bardziej szczegółowo

Badanie przesiewowe szyjki macicy: Objaśnienie wyników. Poradnik zaktualizowany

Badanie przesiewowe szyjki macicy: Objaśnienie wyników. Poradnik zaktualizowany Badanie przesiewowe szyjki macicy: Objaśnienie wyników Poradnik zaktualizowany Page 2 Niniejsza ulotka zawiera objaśnienie wyników badania przesiewowego szyjki macicy, które ma na celu wykrywanie zmian

Bardziej szczegółowo

NIPT Nieinwazyjny Test Prenatalny (ang. Non-Invasive Prenatal Test)

NIPT Nieinwazyjny Test Prenatalny (ang. Non-Invasive Prenatal Test) NIPT Nieinwazyjny Test Prenatalny (ang. Non-Invasive Prenatal Test) Nieinwazyjne badanie krwi kobiety ciężarnej w kierunku wykluczenia najczęstszych trisomii u płodu Cel testu NIPT Celem testu NIPT jest

Bardziej szczegółowo

Badanie przesiewowe na obecność. tętniaka aorty brzusznej (AAA).

Badanie przesiewowe na obecność. tętniaka aorty brzusznej (AAA). Polish translation of Abdominal aortic aneurysm screening: Things you need to know Badanie przesiewowe na obecność tętniaka aorty brzusznej (AAA) Co powinieneś wiedzieć Dla kogo przeznaczona jest ta ulotka?

Bardziej szczegółowo

Przesiewowe badania prenatalne styczeń 2015

Przesiewowe badania prenatalne styczeń 2015 Informacje na temat badań przesiewowych w kierunku zespołu Downa Przesiewowe badania prenatalne styczeń 2015 Badania przesiewowe w kierunku zespołu Downa w skrócie Twoja położna, Twój lekarz rodzinny lub

Bardziej szczegółowo

W kontakcie ze SWOIM DZIECKIEM. Ruchy dziecka w okresie ciąży - poradnik

W kontakcie ze SWOIM DZIECKIEM. Ruchy dziecka w okresie ciąży - poradnik W kontakcie ze SWOIM DZIECKIEM Ruchy dziecka w okresie ciąży - poradnik Dlaczego ruchy mojego dziecka są ważne? Dlaczego zalecamy kobietom, żeby zwracały uwagę na ruchy płodu? Jedną z najłatwiejszych metod

Bardziej szczegółowo

Najbardziej Wiarygodny, Nieinwazyjny Test Prenatalny wykonywany w Polsce Test NIFTY : tylko mała próbka krwi ciężarnej

Najbardziej Wiarygodny, Nieinwazyjny Test Prenatalny wykonywany w Polsce Test NIFTY : tylko mała próbka krwi ciężarnej Najbardziej Wiarygodny, Nieinwazyjny Test Prenatalny wykonywany w Polsce Test NIFTY : To nieinwazyjny, genetyczny test prenatalny nowej generacji, który określa ryzyko trisomii chromosomów 21, 18 i 13

Bardziej szczegółowo

Informacje na temat badań prenatalnych

Informacje na temat badań prenatalnych Informacje na temat badań prenatalnych PODSTAWOWE INFORMACJE Z ZAKRESU BIOLOGII BIOLOGIA Nasz organizm zbudowany jest z miliardów komórek. W każdej z nich zawarty jest materiał genetyczny, czyli DNA (ang.

Bardziej szczegółowo

Mały przewodnik po zdrowiu kobiety

Mały przewodnik po zdrowiu kobiety Mały przewodnik po zdrowiu kobiety Poradnie dla kobiet w ramach podstawowej opieki zdrowotnej w Skåne DOKĄD MAM SIĘ UDAĆ? CZY BĘDĘ MIAŁA BLIŹNIAKI? CZY TO DLA MNIE DOBRE? CZY TO NORMALNE? CZY TO JEST PŁATNE?

Bardziej szczegółowo

Gdzie urodzę dziecko?

Gdzie urodzę dziecko? Gdzie urodzę dziecko? Jak kontaktować się z naszymi oddziałami: Oddział w Bronglais prowadzony przez położne /lekarzy specjalistów 01970 635633 Oddział w Glangwili prowadzony przez lekarzy specjalistów

Bardziej szczegółowo

(Nie)przychodzi Polka do lekarza

(Nie)przychodzi Polka do lekarza ()przychodzi Polka do lekarza Wyniki badania Kontakt: Aneta Jaworska Tel. +48 +48 (22) 592 63 00 e-mail: aneta.jaworska@grupaiqs.pl Z badania omnibusowego IQS96, przeprowadzonego przez instytut badawczy

Bardziej szczegółowo

Twoje wizyty położnicze Informacje i porady dla przyszłych matek

Twoje wizyty położnicze Informacje i porady dla przyszłych matek Ta broszura zawiera informacje o wizytach położniczych. Nie zgub jej i przynoś ze sobą na wizyty u położnej, lekarza lub jakiekolwiek inne wizyty szpitalne. Naklejka szpitalna Telefon: Lekarz pierwszego

Bardziej szczegółowo

Informacje na temat badania ultrasonograficznego w kierunku ustalenia wad strukturalnych

Informacje na temat badania ultrasonograficznego w kierunku ustalenia wad strukturalnych Informacje na temat badania ultrasonograficznego w kierunku ustalenia wad strukturalnych USG w 20. tygodniu ciąży wersja 2009 Polski Niniejsza broszura ma na celu poinformowanie Ciebie (i Twego partnera)

Bardziej szczegółowo

PRISCA 5.0 Nieinwazyjna diagnostyka prenatalna

PRISCA 5.0 Nieinwazyjna diagnostyka prenatalna OCENA RYZYKA GENETYCZNYCH WAD PŁODU PRISCA 5.0 Nieinwazyjna diagnostyka prenatalna SPECJALISTYCZNY PROGRAM KOMPUTEROWY DO OCENY RYZYKA WAD CHROMOSOMOWYCH PŁODU I WAD ROZWOJOWYCHUKŁADU NERWOWEGO NA PODSTAWIE

Bardziej szczegółowo

Elektroniczne Kartoteki Pacjenta w ramach NHS

Elektroniczne Kartoteki Pacjenta w ramach NHS Prosimy o zapoznanie się z treścią niniejszej ulotki. Musisz dokonać wyboru. Elektroniczne Kartoteki Pacjenta w ramach NHS Twoja skrócona kartoteka w razie konieczności udzielenia Ci pomocy medycznej w

Bardziej szczegółowo

PORADNIK DLA PACJENTKI

PORADNIK DLA PACJENTKI PORADNIK DLA PACJENTKI Walproinian Antykoncepcja i ciąża: Co powinna Pani wiedzieć Niniejsza broszura jest skierowana do kobiet i dziewcząt, które przyjmują jakikolwiek lek zawierający walproinian, lub

Bardziej szczegółowo

Ty i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub

Ty i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub Ty i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub Jeżeli chorujesz na wirusowe zapalenie wątroby typu B i jesteś w ciąży, planujesz ciążę, właśnie urodziłaś, albo masz już dzieci, ta ulotka dostarczy

Bardziej szczegółowo

Dziedziczenie recesywne

Dziedziczenie recesywne 12 Zakład Genetyki Medycznej Instytut "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka" telefon 022 815 74 50 (sekretariat) 022 815 74 51 (poradnia) Dziedziczenie recesywne, Szpital Dziecięcy, Dziekanów Leśny k/o Warszawy

Bardziej szczegółowo

After your child is immunised (Polish) [cover] Po zaszczepieniu dziecka

After your child is immunised (Polish) [cover] Po zaszczepieniu dziecka [cover] Po zaszczepieniu dziecka Zaszczepienie dziecka oznacza podjęcie ważnej decyzji dotyczącej zabezpieczenia dziecka przed jedną lub kilkoma chorobami. Niniejsza broszura zawiera ważne informacje dotyczące

Bardziej szczegółowo

Zgłaszanie zażaleń do NHS od 1 kwietnia 2011

Zgłaszanie zażaleń do NHS od 1 kwietnia 2011 Poprawiamy relacje Zgłaszanie zażaleń do NHS od 1 kwietnia 2011 NHS (Państwowa Służba Zdrowia) w Walii dąży do zapewnienia pacjentom jak najlepszej opieki medycznej. Dlatego bardzo istotne jest przyjmowanie

Bardziej szczegółowo

Badania przesiewowe w kierunku raka jelit. www.bowelscreeningwales.org.uk

Badania przesiewowe w kierunku raka jelit. www.bowelscreeningwales.org.uk Badania przesiewowe w kierunku raka jelit 1 www.bowelscreeningwales.org.uk Badania przesiewowe w kierunku raka jelit Ta broszura informuje o badaniach przesiewowych w kierunku raka jelit w Walii. Dalsze

Bardziej szczegółowo

Odczulanie na jad osy i pszczoły

Odczulanie na jad osy i pszczoły Odczulanie na jad osy i pszczoły Oddział Immunologii Broszura informacyjna dla pacjentów Wstęp Niniejsza broszura przeznaczona jest dla osób uczulonych na jad pszczoły i osy. Zawiera ona informacje na

Bardziej szczegółowo

Lepsze usługi medyczne

Lepsze usługi medyczne Uniwersytecki Zarząd Służby Zdrowia Hywel Oda Lepsze usługi medyczne Pomóż nam usprawnić naszą Narodową Służbę Zdrowia na terenie Środkowej i Zachodniej Walii 1 Spis treści Strona Uniwersytecki Zarząd

Bardziej szczegółowo

[logo Rządu Walii] www.cymru.gov.uk. Twój poradnik na temat szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Pokonać raka szyjki macicy

[logo Rządu Walii] www.cymru.gov.uk. Twój poradnik na temat szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Pokonać raka szyjki macicy [logo Rządu Walii] www.cymru.gov.uk Twój poradnik na temat szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Pokonać raka szyjki macicy Co to jest rak szyjki macicy? Ten typ raka rozwija się w

Bardziej szczegółowo

Prosimy o przeczytanie tej ulotki. Zmiany w sposobie przechowywania danych medycznych

Prosimy o przeczytanie tej ulotki. Zmiany w sposobie przechowywania danych medycznych Prosimy o przeczytanie tej ulotki Zmiany w sposobie przechowywania danych medycznych NHS w Anglii zmienia sposób przechowywania i obsługiwania Twoich danych medycznych. Prosimy o uważne przeczytanie tej

Bardziej szczegółowo

Badania wymazu szyjki macicy

Badania wymazu szyjki macicy Polish Badania wymazu szyjki macicy wyjaśnione Badania wymazu szyjki macicy ratują w Wlk.Brytanii rokrocznie życie 1000 osób, a 8 osobom z 10 zapobiegają rozwojowi raka szyjki macicy. czym jest wymaz szyjki

Bardziej szczegółowo

Czy wszystkie kobiety powinny przejść badanie piersi? Na badanie piersi zapraszamy co trzy lata wszystkie kobiety pomiędzy 50 i 70 rokiem życia.

Czy wszystkie kobiety powinny przejść badanie piersi? Na badanie piersi zapraszamy co trzy lata wszystkie kobiety pomiędzy 50 i 70 rokiem życia. BREAST SCREENING POLISH The Facts BADANIE PIERSI POLSKI Fakty Na czym polega badanie piersi? Badanie piersi (mammografia) polega na prześwietleniu piersi. Badanie piersi może wykazać obecność raka piersi

Bardziej szczegółowo

Co to jest demencja (demens)?

Co to jest demencja (demens)? Hva er demens? Co to jest demencja (demens)? Zapominasz tyle rzeczy, że trudno jest ci funkcjonować na co dzień? Masz problem z zapamiętaniem zwykłych słów albo z zapamiętaniem drogi do sklepu? To może

Bardziej szczegółowo

10 rzeczy, które musisz wiedzieć przed wyborem dentysty B I U R G L A M S M I L E P O L A N D. P L

10 rzeczy, które musisz wiedzieć przed wyborem dentysty B I U R G L A M S M I L E P O L A N D. P L 10 rzeczy, które musisz wiedzieć przed wyborem dentysty B I U R O @ G L A M S M I L E P O L A N D. P L Kompleksowa stomatologia 1 Znalezienie wolnego czasu jest jednym z trudniejszych wyzwań we współczesnym

Bardziej szczegółowo

Grupy krwi i przeciwciała na czerwone krwinki w czasie ciąży

Grupy krwi i przeciwciała na czerwone krwinki w czasie ciąży Grupy krwi i przeciwciała na czerwone krwinki w czasie ciąży Podczas ciąży przeprowadzane są badania mające na celu rozpoznanie grupy krwi oraz wykrycie istnienia przeciwciał na czerwone krwinki. Badania

Bardziej szczegółowo

Twoje wyniki pokazują średniej wielkości tętniaka aorty brzusznej (AAA)

Twoje wyniki pokazują średniej wielkości tętniaka aorty brzusznej (AAA) Twoje wyniki pokazują średniej wielkości tętniaka aorty brzusznej (AAA) Co teraz? Szybkie, bezpłatne i bezbolesne badanie USG dla mężczyzn w wieku 65 lat i więcej Wynik Twojego badania przesiewowego Zauważyliśmy,

Bardziej szczegółowo

Test w kierunku HIV. Niniejsza broszura skierowana jest do osób (lub ich opiekunów), którym zaproponowano lub zalecono wykonanie testu w kierunku HIV.

Test w kierunku HIV. Niniejsza broszura skierowana jest do osób (lub ich opiekunów), którym zaproponowano lub zalecono wykonanie testu w kierunku HIV. Test w kierunku HIV Do kogo skierowana jest niniejsza broszura? Niniejsza broszura skierowana jest do osób (lub ich opiekunów), którym zaproponowano lub zalecono wykonanie testu w kierunku HIV. Jaki jest

Bardziej szczegółowo

Badanie przesiewowe szyjki macicy: zbadaj się na zdrowie! Poradnik zaktualizowany

Badanie przesiewowe szyjki macicy: zbadaj się na zdrowie! Poradnik zaktualizowany Badanie przesiewowe szyjki macicy: zbadaj się na zdrowie! Poradnik zaktualizowany Page 2 Ulotka zawiera informacje o programie badań przesiewowych szyjki macicy w Irlandii Północnej. Dzięki niej zrozumie

Bardziej szczegółowo

Przewodnik po ciążowych badaniach przesiewowych

Przewodnik po ciążowych badaniach przesiewowych Ciąża i noworodek Przewodnik po ciążowych badaniach przesiewowych Polish version: Your guide to screening tests during pregnancy A Ten materiał jest dostępny w językach urdu, chińskim i polskim oraz w

Bardziej szczegółowo

Twoje wyniki pokazują dużej wielkości tętniaka aorty brzusznej (AAA), które może wymagać operacji

Twoje wyniki pokazują dużej wielkości tętniaka aorty brzusznej (AAA), które może wymagać operacji Twoje wyniki pokazują dużej wielkości tętniaka aorty brzusznej (AAA), które może wymagać operacji Co teraz? Szybkie, bezpłatne i badanie bezbolesne USG badanie dla mężczyzn USG dla w mężczyzn 65 roku w

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pacjentów i rodzin

Informacje dla pacjentów i rodzin 12 Zakład etyki Medycznej Instytut "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka" telefon 022 815 74 50 (sekretariat) 022 815 74 51 (poradnia) Dziedziczenie sprzężone z chromosomem X, Szpital Dziecięcy, Dziekanów Leśny

Bardziej szczegółowo

SMOKING GIVING UP DURING PREGNANCY

SMOKING GIVING UP DURING PREGNANCY SMOKING GIVING UP DURING PREGNANCY Rzucanie palenia w czasie ciąży PRZEWODNIK DLA KOBIET W CIĄŻY PRAGNĄCYC H RZUCIĆ PALENIE Ciąża i palenie Większość kobiet palących w czasie ciąży wie, że może być to

Bardziej szczegółowo

Chronimy Ciebie i Twoje dziecko

Chronimy Ciebie i Twoje dziecko Chronimy Ciebie i Twoje dziecko Badania krwi podczas Twojej pierwszej wizyty przedporodowej Polish (Protecting you and your baby) Niniejsza ulotka opisuje badania krwi, które są zazwyczaj oferowane i zalecane

Bardziej szczegółowo

ANKIETA. Poniżej umieszczona została ankieta dotyczącą Twojego zdrowia oraz samooceny. Ankieta składa się z czterech krótkich części.

ANKIETA. Poniżej umieszczona została ankieta dotyczącą Twojego zdrowia oraz samooceny. Ankieta składa się z czterech krótkich części. ANKIETA Poniżej umieszczona została ankieta dotyczącą Twojego zdrowia oraz samooceny. Ankieta składa się z czterech krótkich części. Bardzo proszę, abyś czytał/a uważne i udzielił/a odpowiedzi na wszystkie

Bardziej szczegółowo

Twoje wyniki pokazują małego tętniaka aorty brzusznej (AAA)

Twoje wyniki pokazują małego tętniaka aorty brzusznej (AAA) Twoje wyniki pokazują małego tętniaka aorty brzusznej (AAA) Co teraz? Szybkie, Szybkie, bezpłatne bezpłatne badanie i bezbolesne USG dla badanie mężczyzn USG w 65 dla roku mężczyzn w wieku życia 65 lat

Bardziej szczegółowo

Zasady Byłoby bardzo pomocne, gdyby kwestionariusz został wypełniony przed 3 czerwca 2011 roku.

Zasady Byłoby bardzo pomocne, gdyby kwestionariusz został wypełniony przed 3 czerwca 2011 roku. Opieka zdrowotna przyjazna dziecku - Dzieci i młodzież: powiedz nam co myślisz! Rada Europy jest międzynarodową organizacją, którą tworzy 47 krajów członkowskich. Jej działania obejmują 150 milionów dzieci

Bardziej szczegółowo

i uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.

i uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia. Załącznik nr 19 Zestawienie stawek jednostkowych dla Ogólnopolskiego programu nowotworów głowy i szyi Stawki jednostkowe określone poniżej dotyczą świadczeń zdrowotnych, które będą udzielane w ramach wdrażania

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pacjentów Serwis Wybierz i zarezerwuj

Informacje dla pacjentów Serwis Wybierz i zarezerwuj Informacje dla pacjentów Serwis Wybierz i zarezerwuj Serwis Wybierz i zarezerwuj to świetny pomysł, ponieważ daje pacjentom takim jak ja, możliwość wyboru szpitala, w którym chcieliby umówić się na wizytę

Bardziej szczegółowo

Plany powiększenia rodziny?

Plany powiększenia rodziny? Plany powiększenia rodziny? Zapraszamy do udziału w Generation R Next! Planuje Pani dziecko lub jest Pani w ciąży i mieszka Pani w rejonie objętym kodem pocztowym od 3011 do 3099 lub od 3191 do 3196? Zapraszamy

Bardziej szczegółowo

Decyzje dotyczące resuscytacji krążeniowooddechowej

Decyzje dotyczące resuscytacji krążeniowooddechowej Resuscytacja Szpitale Uniwersyteckie Coventry i Warwickshire NHS Trust Decyzje dotyczące resuscytacji krążeniowooddechowej Informacje przeznaczone dla pacjentów szpitali Coventry and Warwickshire, ich

Bardziej szczegółowo

Care Programme Approach

Care Programme Approach Care Programme Approach care plan Co to jest Care Programme Approach? care programme approach Plan Care Programme Approach jest nazywany również CPA. CPA zapewnia, że otrzymasz wszelką pomoc niezbędną

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pacjentów i rodzin

Informacje dla pacjentów i rodzin 16 Translokacje chromosomowe Zmodyfikowano na podstawie ulotek opracowanych przez Guy s and St Thomas Hospital w Londynie; a także London IDEAS Genetic Knowledge Park, zgodnie z ich standardami jakości.

Bardziej szczegółowo

Przewodnik NHS Grampian Leczenie bezpłodności. Polish - Polski

Przewodnik NHS Grampian Leczenie bezpłodności. Polish - Polski W tej broszurze zamieszczono odpowiedzi na pytania dotyczące leczenia bezpłodności w NHS Grampian Polish - Polski Przewodnik NHS Grampian Leczenie bezpłodności Październik 2009 NHS Grampian Aberdeen Fertility

Bardziej szczegółowo

KTO ODDAJE KREW - OKAZUJE SERCE

KTO ODDAJE KREW - OKAZUJE SERCE Krew i jej składniki: Krew jest tkanką płynną, która krąży w naczyniach krwionośnych. Stanowi 8% całej masy ciała i jest zbudowana z części płynnej, czyli osocza oraz wyspecjalizowanych komórek czyli czerwonych

Bardziej szczegółowo

Kolejny udany, rodzinny przeszczep w Klinice przy ulicy Grunwaldzkiej w Poznaniu. Mama męża oddała nerkę swojej synowej.

Kolejny udany, rodzinny przeszczep w Klinice przy ulicy Grunwaldzkiej w Poznaniu. Mama męża oddała nerkę swojej synowej. Kolejny udany, rodzinny przeszczep w Klinice przy ulicy Grunwaldzkiej w Poznaniu. Mama męża oddała nerkę swojej synowej. 34-letnia Emilia Zielińska w dniu 11 kwietnia 2014 otrzymała nowe życie - nerkę

Bardziej szczegółowo

Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG

Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG -Czym jest HIV? -HIV jest wirusem. Jego nazwa pochodzi od: H human I immunodeficiency ludzki upośledzenia odporności V virus wirus -To czym

Bardziej szczegółowo

Kochaj swoje serce. Wskazówki, jak pomóc w odzyskaniu zdrowia serca. Plan powrotu do zdrowia. Polish

Kochaj swoje serce. Wskazówki, jak pomóc w odzyskaniu zdrowia serca. Plan powrotu do zdrowia. Polish Kochaj swoje serce Wskazówki, jak pomóc w odzyskaniu zdrowia serca Polish W szpitalu Opuszczenie szpitala Plan powrotu do zdrowia W szpitalu Co się stało z moim sercem? Zrozumienie stanu swojego serca

Bardziej szczegółowo

tętniak aorty brzusznej informacje o badaniach

tętniak aorty brzusznej informacje o badaniach Polish version: Abdominal aortic aneurysm screening information tętniak aorty brzusznej informacje o badaniach co trzeba wiedzieć Szybkie badanie. Natychmiastowy wynik. 1 Ta ulotka jest przeznaczona dla

Bardziej szczegółowo

dla osób pod nadzorem sądowym

dla osób pod nadzorem sądowym Informator dla osób pod nadzorem sądowym RZECZNIK PRAW WIĘŹNIÓW I OSÓB POD NADZOREM SĄDOWYM w Anglii i Walii N i e z a l e ż n e r o z p a t r y w a n i e s k a r g Procedura wnoszenia skarg do Rzecznika

Bardziej szczegółowo

Polish version: Your guide to diabetic retinopathy screening. Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej

Polish version: Your guide to diabetic retinopathy screening. Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej Polish version: Your guide to diabetic retinopathy screening Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej Co to jest retinopatia cukrzycowa? Jest to choroba spowodowana cukrzycowymi zmianami

Bardziej szczegółowo

Acute Services Division [Dział Leczenia Szpitalnego] Informacje dla Pacjenta. Kolonoskopia

Acute Services Division [Dział Leczenia Szpitalnego] Informacje dla Pacjenta. Kolonoskopia Acute Services Division [Dział Leczenia Szpitalnego] Informacje dla Pacjenta Kolonoskopia Dlaczego muszę mieć wykonaną kolonoskopię? Zabieg kolonoskopii jest konieczny, gdy w ramach badań przesiewowych

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii

Bardziej szczegółowo

Program Ujawniania Przemocy Domowej

Program Ujawniania Przemocy Domowej Program Ujawniania Przemocy Domowej Chronimy Cię przed przemocą domową Program Ujawniania Przemocy Domowej Chronimy Cię przed przemocą domową Zachęcamy Cię do zapoznania się z niniejszą broszurką, jeżeli

Bardziej szczegółowo

BROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA. PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY TOCTINO (Alitretynoina)

BROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA. PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY TOCTINO (Alitretynoina) BROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY TOCTINO (Alitretynoina) Podmiot odpowiedzialny Stiefel Laboratories (Ireland) Ltd Finisklin Business Park, Sligo Irlandia Przedstawiciel podmiotu

Bardziej szczegółowo

o zdrowiu psychicznym

o zdrowiu psychicznym Jak rozmawiać z lekarzem rodzinnym o zdrowiu psychicznym Znajdź odpowiednie słowa Kiedy źle się czujemy, większość z nas w pierwszej kolejności udaje się po pomoc do lokalnej przychodni rodzinnej. Zadaniem

Bardziej szczegółowo

TEMAT: Pozytywny wynik testu diagnostycznego czy zawsze wyrok?

TEMAT: Pozytywny wynik testu diagnostycznego czy zawsze wyrok? 1 TEMAT: Pozytywny wynik testu diagnostycznego czy zawsze wyrok? Imię i nazwisko ucznia Klasa.. I. Fragment tekstu opisującego dokumenty niezbędne do otrzymania wizy bezterminowej, uprawniającej do przekroczenia

Bardziej szczegółowo

Proponowane zmiany w zakresie wsparcia i usług dla dzieci i ich rodzin w County Council - Kwestionariusz konsultacyjny

Proponowane zmiany w zakresie wsparcia i usług dla dzieci i ich rodzin w County Council - Kwestionariusz konsultacyjny Proponowane zmiany w zakresie wsparcia i usług dla dzieci i ich rodzin w County Council - Kwestionariusz konsultacyjny Rada Hrabstwa stara się uzyskać opinie na temat propozycji mających na celu zmniejszenie

Bardziej szczegółowo

BADANIA PRZESIEWOWE NA NOWOTWÓR SZYJKI MACICY

BADANIA PRZESIEWOWE NA NOWOTWÓR SZYJKI MACICY CERVICAL SCREENING The Colposcopy Examination BADANIA PRZESIEWOWE NA NOWOTWÓR SZYJKI MACICY Wziernikowanie pochwy Otrzymałaś skierowanie na badanie wziernikowania pochwy. Dlaczego potrzebuję dodatkowego

Bardziej szczegółowo

WCZESNE OBJAWY RAKA JELITA GRUBEGO BYWAJĄ CZĘSTO UKRYTE

WCZESNE OBJAWY RAKA JELITA GRUBEGO BYWAJĄ CZĘSTO UKRYTE WCZESNE OBJAWY RAKA JELITA GRUBEGO BYWAJĄ CZĘSTO UKRYTE SPOŚRÓD CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO UDAJE SIĘ POKONAĆ CHOROBĘ POD WARUNKIEM JEJ WCZESNEGO WYKRYCIA. Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej

Bardziej szczegółowo

Twoja ciąża: Odczuwanie ruchów Twojego dziecka

Twoja ciąża: Odczuwanie ruchów Twojego dziecka Twoja ciąża: Odczuwanie ruchów Twojego dziecka Odczuwanie ruchów dziecka daje Ci poczucie zaufania i jest ważne. Przeważnie od 16-20 tygodnia ciąży można poczuć ruchy dziecka. Ruchy są początkowo słabe,

Bardziej szczegółowo

Pouczenie o przysługujących prawach

Pouczenie o przysługujących prawach Pouczenie o przysługujących prawach Ta ulotka zawiera ważne informacje dotyczące przysługujących Ci praw podczas pobytu na posterunku policji. Przez prawa rozumiemy ważne swobody i pomoc, z których zgodnie

Bardziej szczegółowo

Informacja o Strukturalnym Badaniu USG Badanie USG w 20 tygodniu ciąży

Informacja o Strukturalnym Badaniu USG Badanie USG w 20 tygodniu ciąży Informacja o prenatalnej diagnostyce zespołu Downa Badania prenatalne Wersja 2011 Inhoud 1. O czym dowiesz się czytając tę broszurę?...1 2. Zespół Downa...2 3. Test łączony...3 Badanie krwi i mierzenie

Bardziej szczegółowo

Program badań przesiewowych słuchu u noworodków w ramach NHS

Program badań przesiewowych słuchu u noworodków w ramach NHS Program badań przesiewowych słuchu u noworodków w ramach NHS Wizyta dziecka w poradni audiologicznej: informacje dla rodziców Polish Public Health England kieruje programami badań przesiewowych Publicznej

Bardziej szczegółowo

Informacje o projekcie oraz świadoma zgoda na udział w projekcie ARegPKD.

Informacje o projekcie oraz świadoma zgoda na udział w projekcie ARegPKD. Informacje o projekcie oraz świadoma zgoda na udział w projekcie ARegPKD. Inicjator projektu: Zastępca: Max C. Liebau, MD Markus Feldkötter, MD Department of Pediatrics Department of Pediatrics University

Bardziej szczegółowo

Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:

Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: 2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,

Bardziej szczegółowo

Poradnik dla rodziców Skuteczniej razem

Poradnik dla rodziców Skuteczniej razem ii Poradnik dla rodziców Skuteczniej razem Zebrania rodziców Zebrania rodziców to ważne spotkania, podczas których rodzice mają okazję do porozmawiania na temat postępów dziecka w nauce. Rodzice mogą porozmawiać

Bardziej szczegółowo

Zdecydowałeś się. Chcesz to zrobić. Twój #pierwszyraz. Tutaj możesz dowiedzieć się jak

Zdecydowałeś się. Chcesz to zrobić. Twój #pierwszyraz. Tutaj możesz dowiedzieć się jak PROCEDURA ODDAWANIA KRWI Zdecydowałeś się. Chcesz to zrobić. Twój #pierwszyraz. Tutaj możesz dowiedzieć się jak wygląda procedura oddawania krwi. WAŻNE: Zanim zdecydujesz się oddać krew upewnij się, że

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pacjentów i rodzin

Informacje dla pacjentów i rodzin 12 Czym jest badanie genetyczne? Zmodyfikowano na podstawie ulotek opracowanych przez Guy s and St Thomas Hospital w Londynie. Wrzesień 2007 Ta praca została wsparta przez EuroGentest, EU-FP6 supported

Bardziej szczegółowo

Znamy się na dzieciach. i rozumiemy rodziców

Znamy się na dzieciach. i rozumiemy rodziców Znamy się na dzieciach i rozumiemy rodziców Jesteś ekspertem w sprawach dotyczących Twojego dziecka Jesteśmy specjalistami w dziedzinie zdrowia dziecka Zostać rodzicem to ogromne i niesamowite przeżycie.

Bardziej szczegółowo

Sprawdź jakie uprawnienia przysługują Ci w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem

Sprawdź jakie uprawnienia przysługują Ci w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem Sprawdź jakie uprawnienia przysługują Ci w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem Kto może skorzystać z uprawnień: Każda kobieta, w ciąży i jej rodzina (w zakresie informacji i poradnictwa

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym

Bardziej szczegółowo

Badania przesiewowe dla Ciebie i Twojego dziecka

Badania przesiewowe dla Ciebie i Twojego dziecka Badania przesiewowe dla Ciebie i Twojego dziecka Ważne informacje o badaniach przesiewowych wykonywanych w czasie ciąży i po porodzie Niniejsza ulotka zawiera informacje na temat badań przesiewowych, które

Bardziej szczegółowo

Badania przesiewowe szyjki macicy. Pomoc w podjęciu decyzji

Badania przesiewowe szyjki macicy. Pomoc w podjęciu decyzji Badania przesiewowe szyjki macicy Pomoc w podjęciu decyzji Czym jest rak szyjki macicy? 2 Co powoduje raka szyjki macicy? 2 Na czym polegają badania przesiewowe szyjki macicy? 3 Wyniki badań przesiewowych

Bardziej szczegółowo

NHSScotland poprawia sposób wykorzystania informacji o pacjentach z dokumentacji GP.

NHSScotland poprawia sposób wykorzystania informacji o pacjentach z dokumentacji GP. NHSScotland poprawia sposób wykorzystania informacji o pacjentach z dokumentacji GP. Polish version: NHSScotland is improving the way it uses information from GP patient records. Pomaga to mnie. GP, Lanark.

Bardziej szczegółowo

Ripetizione Powtórne badanie del test przesiewowe di screening per w kierunku i tumori raka intestinali jelit 6 www.bowelscreeningwales.org.uk Powtórne badanie przesiewowe w kierunku raka jelit Ta broszura

Bardziej szczegółowo