Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 4 :

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 4 : 28.10.15"

Bożena Antczak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 4 :

2 Kontakt: I gr 08:30 10:00 (s. Cybulskiego; ) II gr 10:15 11:45 (s. Cybulskiego; ) III gr 12:00 13:30 (s. Cybulskiego; ) IV gr 13:45 15:15 (s. Cybulskiego; )

3 Wzrok i oko Seminarium czwarte

4 Fizyczne podstawy widzenia Światło może być postrzegane jako fala elektromagnetyczna (właściwości falowe, związane z powstaniem obrazu na siatkówce) lub wiązka fotonów (właściwości kwantowe, związane z absorpcją przez światłoczułe barwniki).

5 Budowa oka Główne elementy oka: twardówka (centralnie: rogówka) naczyniówka (centralnie: tęczówka i ciało rzęskowe) siatkówka

6 Cisnienie srodgalkowe Płyn wypełniający oko składa się z cieczy wodnistej oraz płynu uwięzionego w ciele szklistym. Ciecz wodnista wydzielana jest z ciała rzęskowego, opływa tęczówkę i ulega wchłanianiu do krwi przez kanał Schlemma. Zawiera ona jony sodowe, które powodują wypływ anionów z komórek. Sumaryczny wzrost stężenia jonów poza komórką jest tożsamy z wytworzeniem ciśnienia osmotycznego, które powoduje utratę wody przez komórki. Zbyt wysokie ciśnienie powoduje ucisk na aksony komórek zwojowych oraz zwężenie tętnicy siatkówkowej. Ciecz wodnista odżywia również nieunaczynione części oka: soczewkę i rogówkę.

7 Optyka oka Współczynnik refrakcji określa jego szybkość w danym ośrodku. Dodatkowo, będzie on również wpływał na kierunek propagacji światła w sytuacji jego przechodzenia pomiędzy różnymi ośrodkami. Związany jest również ze zmianą natężenia światła wskutek jego odbicia. Ognisko soczewki to punkt do którego zbiegają promienie światła (równoległe do osi optycznej) w przypadku soczewki skupiającej lub ich przedłużenia w przypadku soczewki rozpraszającej. Siła refrakcyjna zależy od typu i kształtu soczewki, jest to odwrotność jej ogniskowej, podana w dioptriach. Światło najsilniej załamuje się na rogówce i to ona ma największy udział w sile refrakcyjnej oka, soczewka jest odpowiedzialna tylko za 30% tej siły. Jej zmienny kształ umożliwia akomodację.

9 Krótkowzroczność: soczewki rozpraszające (za mała ogniskowa) Nadwzroczność: soczewki skupiające (za duża ogniskowa) Zależność od płaszczyzny: soczewki sferyczne/cylindryczne (astygmatyzm)

10 Odbior obrazu na siatkowce Siatkówa = warstwa pobudliwa + warstwa niepobudliwa (pigmentowa) Warstwa pobudliwa = czopki i pręciki + komórki dwubiegunowe + komórki zwojowe Czopki (fotopsyna)- widzenie kolorowe w silnym świetle Pręciki (rodopsyna, adaptacja fotochemiczna)- widzenie w odcieniach szarości w słabym świetle Fotorecepcja: odbiór światła na fotopigmentach ulokowanych na tarczkach komórek fotoreceptorowcyh. Fototransdukcja: przekazanie sygnału przez aktywowany fotoreceptor, zmiana konformacji kompleksu retinal-opsyna prowadzące do zamknięcia kanałów sodowych i przesłanie sygnału dalej poprzez hiperpolaryzację.

12 Propagacja sygnalu z siatkowki Potencjał czynnościowy pojawia się dopiero na komórka zwojowych. Pomiędzy komórkami fotoreceptorowymi a komórkami zwojowymi znajdują się komórki dwubiegunowe. w przypadku czopków: komórki ON i OFF, widzenie kontrastowe dzięki komórkom amakrynowym (hamowanie oboczne) w przypadku pręcików: komórki ON, przekazanie sygnału do komórek zwojowych poprzez komórki amakrynowe, mogą pobudzać unerwienie czopków Widzenie fotopowe: czopki, dobre światło, wyraźne (niski stosunek liczby czopków do liczby komórek zwojowych). Widzenie skotopowe: pręciki, słabe światło, mało wyraźne (dużo komórek zwojowych na pojedynczy pręcik).

14 Pola receptorowe Komórka zwojowa zbiera informacje ze swojego pola recepcyjnego. Duże pole recepcyjne (duża komórka zwojowa): mała rodzielczość szybkie przekazywanie sygnału nadają się do percepcji ruchu pobudzenie start/stop Małe pole recepcyjne: duża rodzielczość wolne przekazywanie sygnału nadająsię do percepcji szczegółów informacja zależna od odbioru z części środkowej/obwodowej Dołek środkowy: największa rodzielczość, dużo czopków, poza nim - głównie percepcja ruchu, a nie szczegółu

15 Widzenie barw Za widzenie barwa odpowiadają małe komórki zwojowe. Cęść obwodowa reaguje antagonistycznie na barwę dopełniającą koloru oświetlającego część środkową. Typowe pary dopełniające: czerwona-zielona niebieska-żółta Przy czym światło białe to w rzeczywistości pełne spektrum światła widzialnego. Występują trzy rodzaje czopków z maksimum odpowiedzi dla długości fal odpwiadającym kolorom: czerwonemu, zielonemu i niebieskiemu.

16 Cwiczenia

17 1. Wyszukiwanie receptorów dotyku w skórze człowieka Potrzebne: estezjometrem Freya Rozmieszczenie i zagęszczenie receptorów dotyku w skórze jest nierównomierne. Najwięcej jest ich w skórze opuszków palców, koniuszka języka, warg oraz narządów płciowych, a najmniej w skórze ramion, pleców, ud i pośladków. Jednen ze sposobów wyszukiwania receptorów dotyku polega na systematycznym dotykaniu zaznaczonego obszaru skóry, tzw. estezjometrem Freya, zakończonym włosem końskim o róznej długości. Włos krótszy jest sztywny i dzięki temu dobrze wyczuwalny (tzn. pobudza receptory dotyku o niskim i wysokim progu wrażliwości). Włos dłuższy jest wiotki, słabo wyczuwalny i pobudza receptory dotyku o niskim progu pobudliwości. Wykonanie: Zasłaniamy oczy osobie badanej. Na jej skórze zaznaczamy (szablonem wyciętym z papieru) kwadrat o boku 2 cm. W obrębie zaznaczonego obszaru uciskamy systematycznie (co ok. 2 mm) skórę badanego przy pomocy estezjometru. Dotknięcia liczymy. Niezależnie, osoba badana także liczy odczuwane dotknięcia. Porównujemy ilość wykonanych dotknięc z ilością dotknięć odczutych przez badanego (ilością znalezionych receptorów dotykowych). Przeliczamy liczbę punktów dotykowych na 1 cm2. Ćwiczenie wykonujemy przy pomocy włosa krótkiego oraz długiego i powtarzamy dla kilku części ciała: opuszki palców, dłoń po stronie wewnętrznej, dłoń po stronie zewnętrznej, plecy.

18 2. Oznaczanie progu odległości dotykowej Potrzebne: cyrkiel, linijka Próg odległości dotykowej to najmniejsza odległość, jaka musi dzielić dwa jednocześnie dotykane punkty na skórze, by dotknięcia te odczuwane były jako dwa odrębne bodźce. Próg ten zależy od zagęszczenia receptorów dotyku w danej części skóry i jest najmniejszy na obszarach skóry najbardziej wrażliwych na dotyk. Wykonanie: Zasłaniamy oczy osobie badanej. Skórę badanej dotykamy przy pomocy cyrkla (jednocześnie oboma ostrzami/zakończeniami). Badana określa czy odczuwa jedno dotknięcie, czy dwa. Zmniejszając lub zwiększając odległość między ramionami cyrkla oznaczamy najmniejszą odległość, przy której dotknięcia są jeszcze odczuwalne przez osobę badaną jako osobne ukłucia. Badania wykonujemy na skórze dłoni, przedramienia i pleców. 4. Prawo Webera-Fechnera Potrzebne: szalki, ciężarki Stwierdzono doświadczalnie, że jesteśmy w stanie zauważyć różnicę między intensywnością dwóch wrażeń czuciowych, jeśli różnią się one od siebie o 1/10 wartości. Wykonanie: Osobie badanej zasłaniamy oczy. Na dwie szalki nakładamy ciężarki, podajemy je osobie badanej i polecamy określić, która z szalek jest cięższa. Następnie do szalek wkładamy różne ciężarki i szukamy najmniejszej różnicy wagi, którą osoba badana jest w stanie rozpoznać.

19 Bibliografia Literatura: Kandel, E. et al (2012) Principles of Neural Science, 5th edition Elsevier Netter, F.H. et al (2009) Netter s Essential Physiology, Elsevier

20 Zajęcia 5. Oddychanie 1. Budowa układu oddechowego 2. Mechanizm wdechu i wydechu 3. Pojemność i wentylacja płuc 4. Wymiana gazowa, rola surfaktantu 5. Transport tlenu i dwutlenku węgla we krwi 6. Zasada działania hemoglobiny 7. choroby układu oddechowego Stanisław J. Konturek (2007) Fizjologia człowieka podręcznik dla studentów medycyny Str (3.7); ( ); ( ); 387 (surfaktant); (5.3.8 bez ); ( ); ( ); (5.7.11)

Podobne dokumenty

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/