EWALUACJA ZEWNĘTRZNA

Transkrypt

1 EWALUACJA ZEWNĘTRZNA PROJEKTOWANIE PRACY BURSY W KONTEKŚCIE WYMAGAŃ PAŃSTWA WOBEC PLACÓWEK ZAPEWNIAJĄCYCH OPIEKĘ I WYCHOWANIE UCZNIOM W OKRESIE POBIERANIA NAUKI POZA MIEJSCEM STAŁEGO ZAMIESZKANIA WYNIKAJĄCYCH ZE ZMIAN W ROZPORZĄDZENIU MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ ZAWARTYCH W ZAŁĄCZNIKU Z DNIA 10 MAJA 2013 ROKU zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego

2 Najważniejsze zmiany w cytowanym powyżej rozporządzeniu polegają na: modyfikacji wymagań wobec szkół/placówek; doprecyzowaniu działań podejmowanych w procesie ewaluacji zewnętrznej, w tym: sytuacji, gdy w szkole lub placówce nie działa rada pedagogiczna; doprecyzowaniu terminów wymaganych przy dokonaniu niektórych czynności podejmowanych w ewaluacji zewnętrznej i kontroli; rozszerzeniu zakresu danych, które organ nadzoru pedagogicznego będzie zobowiązany zamieścić w planie nadzoru pedagogicznego; określeniu zakresu ewaluacji wewnętrznej poprzez wskazanie, iż będzie ona prowadzona w odniesieniu do zagadnień uznanych w szkole lub placówce za istotne w jej działalności.

3 Proces ewaluacji zewnętrznej służy opisaniu działań bursy w zakresie realizacji wymagań i określeniu, w jakim stopniu spełnia te wymagania.

4 6 wymagań, które są stawiane placówkom: 1. Planuje się i organizuje pracę w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki. 2. Respektowane są normy społeczne. 3. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki wspólnie podejmują działania odpowiednie do jej funkcji. 4. Placówka wspomaga rozwój wychowanków, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 5. Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 6. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi i promowaniu wartości edukacyjnych i wychowawczych.

5 Wymagania są opisane na poziomie D i poziomie B

6 1. Planuje się i organizuje pracę w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki. Systemowość działań Adekwatność do potrzeb Celowość POZIOM D W placówce diagnozuje się i analizuje potrzeby oraz możliwości wychowanków. Wyniki tych analiz i diagnoz są uwzględniane przy planowaniu, organizowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu działań placówki. Placówka działa zgodnie z przyjętą własną koncepcją pracy, uwzględniającą potrzeby rozwojowe wychowanków, specyfikę pracy placówki oraz zidentyfikowane oczekiwania środowiska lokalnego. Czas spędzany przez wychowanków w placówce jest efektywnie wykorzystywany. Kryteria aksjologiczne: Adekwatność działań do wniosków PARTYCYPACJA pracowników placówki i wychowanków Innowacyjność działań Celowość i skuteczność POZIOM B Działania podjęte w efekcie wdrażania wniosków z badań zewnętrznych i wewnętrznych przyczyniają się do rozwoju wychowanków i placówki. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie z wychowankami nad doskonaleniem podejmowanych działań. Placówka podejmuje innowacyjne działania w zakresie umożliwiania wychowankom rozwijania zainteresowań i uzdolnień lub specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania. Dokonuje się analizy efektywności wykorzystania czasu spędzanego przez wychowanków w placówce, z uwzględnieniem ich potrzeb. Wnioski z tych analiz przyczyniają się do podniesienia efektywności pracy placówki.

7 2. Respektowane są normy społeczne Kryteria aksjologiczne: Powszechność poczucia bezpieczeństwa wśród wychowanków Powszechność przestrzegania zasad Partycypacja wychowanków, rodziców i pracowników placówki Celowość działań wychowawczych Systemowość monitorowania i użyteczność jego wyników Spójność, adekwatność i skuteczność Powszechność współpracy POZIOM D Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków, wychowawców i inne osoby realizujące zadania placówki oraz rodziców. Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Podejmowane działania wychowawcze są monitorowane i, w razie potrzeb, modyfikowane. Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań. Wychowankowie współpracują ze sobą.

8 2. Respektowane są normy społeczne Kryteria aksjologiczne: Systemowość i użyteczność dokonywanej oceny Adekwatność działań placówki do potrzeb wychowanków. Powszechność obejmowania wychowanków działaniami Odpowiedzialność za siebie Partycypacja wychowanków w podejmowaniu decyzji POZIOM B W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań. Ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań. Podejmowane działania zaspokajają potrzeby każdego wychowanka. Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu i relacjach społecznych. Wychowankowie biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki.

9 3. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki wspólnie podejmują działania odpowiednie do jej funkcji Powszechność współpracy Powszechność monitorowania jakości podejmowanych działań Zespołowość pracy nad analizą i wykorzystaniem wniosków Zespołowość pracy nad wprowadzaniem zmian POZIOM D Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki współpracują ze sobą w planowaniu, organizowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu działań służących realizacji zadań placówki. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki monitorują jakość podejmowanych działań. Wnioski z monitorowania są wspólnie analizowane i wykorzystywane w planowaniu, organizowaniu i realizowaniu działań. Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami i innymi osobami realizującymi zadania placówki. Kryteria aksjologiczne: Współdziałanie pracowników Powszechność i Przydatność wzajemnej pomocy w prowadzeniu ewaluacji własnej pracy POZIOM B Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy

10 4. Placówka wspomaga rozwój wychowanków, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. Kryteria aksjologiczne: Powszechność prowadzonego Adekwatność podejmowanych działań do rozpoznania. Systemowość potrzeb wychowanków uwzględniająca potrzeby wychowanków Demokratyczność Adekwatność do potrzeb i możliwości Partycypacja i Różnorodność działań wychowanków Adekwatność do potrzeb rodziców i Powszechność udziału wychowanków. wychowanków Atrakcyjność zajęć w opinii wychowanków Celowość podejmowanych działań Adekwatność działań do specyfiki placówki. POZIOM D POZIOM B W placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne, potrzeby rozwojowe oraz sytuację społeczną każdego wychowanka. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki stwarzają sytuacje, w których zachęcają wychowanków do podejmowania różnorodnych aktywności, z uwzględnieniem rozpoznanych możliwości psychofizycznych każdego wychowanka i jego potrzeb rozwojowych. Wychowankowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w placówce i chętnie w nich uczestniczą. Placówka współpracuje z poradniami psychologiczno - pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc wychowankom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną. W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność placówki. W placówce są prowadzone działania zwiększające szanse edukacyjne wychowanków. Działania te uwzględniają indywidualne potrzeby każdego wychowanka. Wychowankowie biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki. Wychowankowie inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju i rozwoju placówki. Mają wpływ na organizację pracy placówki. W opinii rodziców i wychowanków wsparcie otrzymywane w placówce odpowiada ich potrzebom.

11 5. Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju Spójność podejmowanych inicjatyw z rozpoznanymi potrzebami i zasobami. Celowość/Adekwatność działań wspierających Celowość i Systematyczność współpracy Skuteczność wykorzystania opinii do doskonalenia pracy placówki POZIOM D Kryteria aksjologiczne: Prowadzi się rozpoznanie potrzeb i zasobów placówki oraz środowiska lokalnego i na tej podstawie podejmuje inicjatywy na rzecz ich wzajemnego rozwoju. Placówka wspiera rodziców w wychowaniu i zrozumieniu aktualnej sytuacji ich dzieci. Placówka w sposób systematyczny i celowy, z uwzględnieniem specyfiki jej działania, współpracuje z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku lokalnym. W placówce stwarza się warunki do wyrażenia opinii o jej funkcjonowaniu w środowisku lokalnym. Opinie te są wykorzystywane do doskonalenia pracy placówki. Partnerstwo rodziców w działaniach na rzecz rozwoju wychowanków i placówki. Użyteczność otrzymanego wsparcia Wzajemność korzyści wynikających ze współpracy Użyteczność dla wychowanków i placówki. POZIOM B Placówka realizuje inicjatywy zgłaszane przez rodziców na rzecz rozwoju wychowanków i placówki. Rodzice pozytywnie oceniają efekty wsparcia udzielonego im przez placówkę. Współpraca placówki ze środowiskiem lokalnym wpływa na ich wzajemny rozwój. Wykorzystywane przez placówkę zasoby środowiska lokalnego wpływają na rozwój wychowanków i placówki.

12 6. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi i promowaniu wartości edukacyjnych i wychowawczych Kryteria aksjologiczne: Skuteczność Innowacyjność Powszechność działań nauczycieli Możliwość Partycypacji Współdziałanie Jakość prowadzonych Spójność i prorozwojowość działań w ocenie respondentów Adekwatność do potrzeb nauczycieli i placówki. Partycypacja POZIOM D Zarządzanie placówką prowadzi do tworzenia klimatu sprzyjającego realizacji jej zadań i promowania idei uczenia się przez całe życie. W placówce wspiera się wychowanków w przyjmowaniu odpowiedzialności za własny rozwój. Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami i innymi osobami realizującymi zadania placówki. W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się działania służące rozwojowi placówki. Zarządzanie placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych osób realizujących zadania placówki w procesie podejmowania decyzji dotyczących placówki oraz doskonaleniu POZIOM B Zarządzanie placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów. Zarządzanie placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych osób realizujących zadania placówki w procesie ewaluacji wewnętrznej. Placówka jest pozytywnie postrzegana w środowisku lokalnym.

13 MODEL REALIZACJI EWALUACJI ZEWNĘTRZNEJ proces ewaluacji powinien być w pełni demokratyczny, co przejawia się w prawie do uczestniczenia w nim wszystkich zainteresowanych osób. Wizytatorzy wyznaczeni do przeprowadzenia ewaluacji są zobowiązani do uzgadniania harmonogramu działań z kierownictwem placówki. Pracownicy placówki mają prawo do wyrażania opinii na tematy związane z ewaluacją ich pracy, zarówno podczas samych badań, jak i w trakcie prezentacji wniosków z ewaluacji oraz po przeprowadzonej ewaluacji, dzięki ankietom on-line,

14 MODEL REALIZACJI EWALUACJI ZEWNĘTRZNEJ proces ewaluacji jest transparentny, co przejawia się w jawności procedur, kryteriów ewaluacji, pytań badawczych, narzędzi oraz wyników i wniosków z ewaluacji, proces ewaluacji jest elastyczny, co oznacza, że bierze się pod uwagę różnorodność szkół i placówek, co umożliwia dopasowanie badania do kontekstu ich funkcjonowania. W system jest wpisany nieustanny dialog między wszystkimi uczestnikami procesu, dotyczący zarówno metod ewaluacji, jak i sposobu jej przeprowadzenia. Wnioski wynikające z refleksji uczestników procesu służą modyfikowaniu modelu nadzoru.

15 Przebieg ewaluacji zewnętrznej Ewaluacja może mieć charakter całościowy to jest obejmować wszystkie wymagania lub częściowy (problemowy) kiedy badanie dotyczy wybranych wymagań. Proces ewaluacji zewnętrznej przebiega w trzech etapach: 1. Przygotowanie. 2. Badanie w placówce. 3. Podsumowanie.

16 Przebieg ewaluacji zewnętrznej Etap I Przygotowanie Na tym etapie dyrektor: informuje społeczność szkolną lub odbiorców usług o celach i przebiegu ewaluacji. Informuje rodziców o możliwości udziału w badaniu ankietowym i wywiadzie, decyduje, kierując się znajomością wymagań, jakiego rodzaju dokumentacja najlepiej pokaże charakter placówki i jakość pracy. Dyrektor zapoznaje się z pytaniami do analizy danych zastanych z platformy internetowej i ustala z wizytatorami, które materiały będą źródłem informacji, udostępnia wizytatorom materiały niezbędne do poznania koncepcji pracy placówki, wypełnia ankietę dla dyrektora, która jest dostępna on-line, przekazuje informację o pracy placówki zgodnie z 8a ust.1 pkt 2 rozporządzenia MEN z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego ze zmianami z dnia r.), rozpoznaje, czy rodzice małoletnich uczniów nie wyrażą sprzeciwu na wypełnianie przez ich dzieci anonimowej ankiety i ewentualny udział w wywiadzie grupowym, zapoznaje się z narzędziami ewaluacyjnymi, udostępnionymi on-line przez wizytatorów, zwołuje ( w porozumieniu z zespołem wizytatorów) zebranie rady pedagogicznej, na które zaprasza przedstawicieli wychowanków, rodziców, pracowników niepedagogicznych.

17 Przebieg ewaluacji zewnętrznej Etap I Przygotowanie Zespół wizytatorów wyznaczonych do przeprowadzenia ewaluacji: dostosowuje narzędzia badawcze, zapoznaje się z wynikami ankiety dla dyrektora, analizuje dostępne dane zastane, na przykład stronę www, statut placówki, program wychowawczy, program profilaktyki. Ważne, aby pamiętać, iż dane zastane pełnią rolę wspierającą - zbiera się je i analizuje w celu poszukiwania przydatnych informacji, pomocnych przy omawianiu zagadnień poruszonych podczas wywiadu z dyrektorem, a nie sprawdzaniu czy placówka posiada konkretne dokumenty, przed rozpoczęciem badania na terenie szkoły/placówki przedstawia cele, zakres i harmonogram ewaluacji na zebraniu rady pedagogicznej, z udziałem zaproszonych gości (przedstawicieli uczniów, rodziców, pracowników niepedagogicznych).

18 Przebieg ewaluacji zewnętrznej Etap II Badanie Etap drugi to badanie na terenie placówki, które trwa do pięciu dni. Badanie powinno być przeprowadzone według następujących zasad: Przed spotkaniem informacyjnym, można rozpocząć wywiad z dyrektorem i analizę danych zastanych. W przypadku prowadzenia ewaluacji całościowej wywiad z dyrektorem, jeżeli jest to organizacyjnie możliwe, powinien być podzielony na części. Podczas wywiadu dyrektor może ilustrować odpowiedzi za pomocą materiałów istniejących w szkole. W wywiadzie lub jego fragmentach mogą wziąć udział zastępcy dyrektora lub inne osoby, zaproszone przez dyrektora, adekwatnie do omawianych zagadnień. Badania ankietowe wychowanków, nauczycieli i o ile to możliwe rodziców realizowane są w pracowniach komputerowych dysponujących łączem internetowym. W razie braku możliwości technicznych przeprowadza się ankietę w wersji papierowej. Badanie ankietowe nauczycieli (przeprowadzane w I dniu badania), może być realizowane przez nauczycieli indywidualnie w dogodnym dla nich czasie. Wywiady grupowe prowadzone są po zapoznaniu się wizytatorów z wynikami badań ankietowych, dzięki czemu wywiady służą również interpretacji i wyjaśnieniu wyników ankiet. Optymalna grupa do wywiadu grupowego to 6-12 osób.

19 Przebieg ewaluacji zewnętrznej Etap II Badanie Badania ankietowe prowadzone są na próbie pełnej. W trakcie wywiadu z wychowankami nie mogą być obecni nauczyciele ani inni pracownicy placówki. W wywiadzie z nauczycielami nie uczestniczy dyrektor ani jego zastępca. W wywiadzie z rodzicami nie biorą udziału pracownicy placówki. Listę osób zaproszonych do udziału w wywiadzie z partnerami zewnętrznymi ustalają wspólnie dyrektor i wizytatorzy, ale ostateczną decyzję podejmują wizytatorzy. Podstawowe kryterium doboru uczestników to różnorodność (typ instytucji, formy współpracy), pod uwagę należy wziąć także doświadczenia współpracy, tak aby na podstawie wywiadu móc uzyskać możliwie pełny obraz działań placówki. W trakcie wywiadu z partnerami nie mogą być obecni pracownicy placówki. Gości na spotkanie zaprasza dyrektor. Do wywiadu z przedstawicielem organu prowadzącego zapraszana jest osoba posiadająca największą wiedzę o placówce. Wywiad może być realizowany w sposób bezpośredni lub telefoniczny. Minimalna liczba obserwacji zajęć prowadzonych w jednej placówce to sześć, bez powtarzania obserwacji na zajęciach prowadzonych przez tego samego nauczyciela. Po obserwacji wizytator może przeprowadzić krótki wywiad z obserwowanym nauczycielem i/lub wychowankami. Obserwacje nie powinny być ustalane w harmonogramie; wizytatorzy mogą przeprowadzić obserwację w dowolnym czasie w trakcie trwania ewaluacji (z pominięciem pierwszego dnia).

20 Przebieg ewaluacji zewnętrznej Etap III Podsumowanie Etap podsumowujący obejmuje opracowanie, analizę i formułowanie wniosków, przygotowanie raportu oraz konsultacje z dyrektorem i prezentację wyników i wniosków ewaluacji przed radą pedagogiczną/pracownikom placówki. Wstępna wersja raportu jest przedstawiona dyrektorowi i radzie pedagogicznej/ pracownikom placówki w celu przedyskutowania danych zebranych podczas ewaluacji. Na prośbę rady wizytatorzy prezentują propozycję poziomu spełniania wymagań. Wizytatorzy ostateczną wersję raportu przygotowują dopiero po wysłuchaniu opinii dyrektora i rady pedagogicznej/pracownikom placówki. Decyzja, że placówka spełnia wymaganie na poziomie A powoduje konieczność wypełnienia przez zespół wizytatorów w porozumieniu z dyrektorem formularza dobrej praktyki, który następnie umieszczany jest na stronie Po spotkaniu dyrektor i pracownicy placówki są proszeni również o udzielenie informacji zwrotnej na temat procesu ewaluacji zewnętrznej w formie odpowiedzi na pytania anonimowej ankiety on-line badającej przebieg ewaluacji (ankieta poewaluacyjna). To bardzo ważny element doskonalenia systemu ewaluacji oświaty i okazja dla pracowników placówki i dyrektorów wyrażenia opinii o pracy wizytatorów i procesie ewaluacji. Około pół roku po ewaluacji placówka otrzymuje zaproszenie do wypełnienia kwestionariusza ankiety on-line badającej efekty ewaluacji (ankiety postewaluacyjnej) na temat wykorzystania wyników ewaluacji zewnętrznej przez placówkę.

21 Rezultaty ewaluacji Po ewaluacji bursa otrzyma informację zwrotną w postaci raportu, który składa się z: informacji o przebiegu ewaluacji zewnętrznej, opisu metodologii badań; wyników przeprowadzonej ewaluacji; w odniesieniu do wymagań państwa w postaci opisów do i wymagań; informacji dotyczących stopnia spełnienia poszczególnych wymagań; wniosków z przeprowadzonego badania.

22 WAŻNE ADRESY: