Immunohematologia i przechowywanie preparatów krwi
|
|
- Jakub Piekarski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 122 Część I. Testy laboratoryjne ROZDZIAŁ 4 Immunohematologia i przechowywanie preparatów krwi OMAWIANE BADANIA Oznaczanie grup krwi w układzie AB0 122 Oznaczanie czynnika Rh 124 Bezpośredni test antyglobulinowy (bezpośredni odczyn Coombsa) 126 Pośredni test antyglobulinowy (pośredni odczyn Coombsa) 127 Test antygenów ludzkich krwinek białych (HLA) 128 WSTĘP Immunohematologia zajmuje się badaniem antygenów występujących na powierzchni krwinek oraz przeciwciał, które są produkowane pod ich wpływem. Odkryto i sklasyfikowano ponad 300 antygenów występujących na powierzchni krwinek czerwonych. Jednak praktyczne znaczenie ma tylko kilka z nich (np. AB0 lub Rh). Wspólną cechę antygenów krwinkowych stanowi fakt, że ich charakter jest dziedziczony, przekazywany zgodnie z prawami Mendla, dlatego są one wykorzystywane w badaniach genetycznych. 1 W tym rozdziale skupimy się na testach wykrywających antygeny oraz związane z nimi przeciwciała, co ma znaczenie w ocenie przydatności produktów krwi w transfuzjologii. TYPOWANIE W UKŁADZIE AB0 Głównymi antygenami w układzie AB0 są antygeny A i B. Osoba, która ma antygen A ma grupę krwi A, osoba z antygenem B ma grupę krwi B. Jeśli u kogoś występują obydwa antygeny, to ma on grupę krwi AB, osoby bez żadnego z tych antygenów mają grupę krwi 0. Geny decydujące, który antygen posiadamy znajdują się na chromosomie 9. 2 W wieku 6 miesięcy zaczynają wytwarzać się przeciwciała dla antygenu, który nie występuje we krwi własnej (patrz tab. 4 1). Z tego względu u osoby, która ma grupę krwi A w osoczu pojawiają się przeciwciała anty-b, a z kolei u osoby z grupą krwi B wytwarzają przeciwciała anty-a. U osób z grupą krwi AB nie powstają żadne przeciwciała, a z kolei u osób z grupą krwi 0 występują obydwa przeciwciała. Przeciwciała powstają w wyniku kontaktu z substancjami chemicznymi zbliżonymi w budowie do antygenów grupowych (np. bakterie). Jednakże nie po-
2 Rozdział 4. Immunohematologia i przechowywanie preparatów krwi 123 Grupa krwi Tabela 4 1 Antygeny i przeciwciała w układzie grupowym AB0 Antygen powierzchniowy na krwinkach Przeciwciało w surowicy krwi Rasa biała Częstość (%) w populacji USA Afro-amerykanie Rdzenni amerykanie A A Anty-B B B Anty-A Żadne Anty-A Anty-B AB A i B Żadne 4 4 < 1 5 Azjaci Za zgodą z: Sacher R.A., McPherson R.A.: Widmann s Clinical Interpretation of Laboratory Test, wyd. 11. FA Davis, s. 268, Philadelphia wstają przeciwciała dla swoich własnych antygenów. 3,4 Przeciwciała anty-a i anty-b to bardzo silne aglutyniny powodujące szybką destrukcję z wykorzystaniem układu dopełniacza (patrz rozdz. 3). Większość przeciwciał anty-a i anty-b pochodzi z klasy IgM, tylko niewielka ich część należy do klasy IgG. Przeciwciała anty-a i -B z klasy IgG pokrywają krwinki, nie prowadząc do natychmiastowego ich uszkodzenia. Jako że mają zdolność przenikania przez łożysko, mogą doprowadzić do choroby hemolitycznej noworodków. Osoby z grupą krwi 0 mają znacznie więcej przeciwciał w klasie IgG niż osoby z grupą krwi A lub B. Z tego względu choroba hemolityczna noworodków dotyczy głównie dzieci, których matki mają grupę krwi 0. 5 Jeśli chory wymaga przetoczenia krwi, to podaje mu się krew zgodną w układzie grupowym, co zabezpiecza przed efektami reakcji antygen przeciwciało. Jednak w wyjątkowych sytuacjach można przetaczać krew niezgodną w układzie grupowym. Związane jest to z tym, że np. krew 0 nie ma żadnych antygenów na powierzchni krwinek, dlatego można ją przetaczać osobom z grupami A, B i AB. Z tego względu krew grupy 0 nazywa się krwią uniwersalną. (Sformułowanie to jest znacznym uproszczeniem. Poza stanem zagrożenia życia nie wolno przetaczać krwi grupy 0 osobom mającym inne grupy krwi przyp. tłum.). Z kolei osoba z grupą krwi 0 może otrzymać krew tylko od osoby z taką samą grupą krwi, gdyż w jej osoczu krążą przeciwciała anty-a i anty-b. Wraz z rozwojem dożylnych płynów koloidowych (np. dekstran), niezgodną grupowo krew podaje się coraz rzadziej. Odwrotnie jest z osobami z grupą krwi AB. Są oni nazywani uniwersalnymi biorcami krwi, gdyż mogą otrzymać krew od osoby z grupą krwi A, B i 0. Wynika to z tego, że w ich krwi nie ma przeciwciał anty-a i anty-b. Typowanie krwi odbywa się przez mieszanie próbki badanej krwi z surowicą z przeciwciałami anty-a i anty-b, i obserwuje się aglutynację. Następnie procedurę odwraca się osocze pacjenta jest mieszane z odpowiednimi krwinkami A i B, i obserwuje aglutynację. Przed przystąpieniem do przetaczania krwi należy wykonać próbę krzyżową. Próbkę krwi biorcy miesza się z krwią dawcy. W ten sposób możemy wykryć przeciwciała występujące we krwi biorcy, które skierowane są przeciwko krwinkom dawcy. Zapobiega to powstawaniu reakcji potransfuzyjnej, która jest wynikiem rozpadu krwinek przetoczonych choremu. 6 Istnieją jeszcze inne testy mogące oceniać ryzyko wystąpienia reakcji potransfuzyjnej. Leukoaglutyniny to przeciwciała we krwi dawcy, które mogą reagować z leukocytami krwi biorcy. Prowadzi to do gorączki, kaszlu, duszności oraz innych powikłań płucnych pojawiających się w zależności od ciężkości reakcji poprzetoczeniowej. W takich sytuacjach należy
3 124 Część I. Testy laboratoryjne toczyć krew ubogą w leukocyty. Badanie przeciwciał dla płytek krwi chroni przed ryzykiem wystąpienia małopłytkowości jako reakcji na przetoczenie. w tym przypadku może mieć decydujące znaczenie dla życia pacjenta. Jednym z najczęstszych błędów przy oznaczaniu grup głównych jest pomylenie próbek krwi. 8 z Rozkład głównych grup krwi w populacji USA przedstawiono w tabeli 4 1. Zaburzenia w wynikach testów w oznaczaniu grupy krwi mogą się pojawić u noworodków, ludzi w podeszłym wieku lub osób leczonych immunosupresyjnie. 7 WSKAZANIA DO OZNACZANIA GRUP KRWI W UKŁADZIE AB0 z Identyfikacja grupy krwi pacjenta, szczególnie przed planowanymi zabiegami chirurgicznymi. z Określenie grup u dawców krwi. z Ocena zgodności grup krwi dawcy i biorcy. z Identyfikacja grup matki i płodu w celu oceny ryzyka rozwoju choroby hemolitycznej. z Zbierz wywiad dotyczący przyjmowania leków immunosupresyjnych lub występowania chorób układu immunologicznego. test. Krew pobiera się zgodnie z załączoną instrukcją. Próbkę należy niezwłocznie dostarczyć do laboratorium. Transport powinien odbywać się w sposób delikatny. Chociaż odpowiednie oznaczenie próbki do badania jest niezbędne przy każdym badaniu, to PO ZABIEGU Postępowanie po zabiegu nie odbiega od postępowania standardowego przy jakimkolwiek badaniu, w trakcie którego pobieramy krew żylną. z Należy poinformować chorego o jego grupie krwi. Dobrze, ażeby chory miał zawsze przy sobie dokument z potwierdzonym laboratoryjnie oznaczeniem grupy krwi w razie nagłej potrzeby, np. przetoczenia krwi po wypadku. z Przeciążenie układu krążenia: Należy zanotować wzrost ciśnienia krwi, a także objawy obrzęku płuc, jak: duszność, szybki, wysiłkowy oddech, kaszel z odpluwaniem krwawej wydzieliny, sinica. z Zespół poprzetoczeniowy: Zanotuj obniżanie się ciśnienia krwi, wzrost temperatury ciała, dreszcze, bóle zamostkowe, ciepło w miejscu wkłucia dożylnego, gdzie toczona jest krew, pobudzenie. Zaprzestań toczenia i podaj pacjentowi izotoniczny roztwór soli. Wyślij do punktu krwiodawstwa pozostałą krew wraz z próbką krwi i moczu chorego. z Wartości krytyczne: W przypadku jakichkolwiek problemów natychmiast poinformuj lekarza. OZNACZANIE CZYNNIKA Rh Układ Rh, po układzie AB0, ma najistotniejsze znaczenie kliniczne. 9 Antygen został nazwany czynnikiem Rh, gdyż był produkowany przez świnki morskie i króliki w odpowiedzi na kontakt z krwią małpy z gatunku Rhezus. Badacze następnie stwierdzili, że surowica zwierząt nie tylko reaguje z krwinkami małpy, ale także z 85% krwinek ludzkich. Z tego względu krwinki zostały podzielone na dwie grupy: Rh-dodatnia i Rh-ujemna. Odkrycie to miało
4 Rozdział 4. Immunohematologia i przechowywanie preparatów krwi 125 kluczowe znaczenie w wytłumaczeniu reakcji hemolitycznych u osób po przetoczeniach zgodnej z grupami głównymi krwi, a także występowanie choroby hemolitycznej noworodków niezwiązanej z układem AB0. 10 Obecnie wiemy, że układ Rh zawiera wiele różnych antygenów. Główne antygeny to Rh 0 oraz D. Osoby, których krwinki zawierają antygen D nazywamy Rh-pozytywnymi. Z kolei te bez antygenu D nazywamy Rh-ujemnymi. Nie ma znaczenia, jakie inne antygeny z układu Rh występują, gdyż antygen D jest najsilniejszym czynnikiem stymulującym produkcję przeciwciał. Inne główne antygeny układu Rh to C, E, c, i e. 11 U Afroamerykanów występuje wiele innych antygenów, które nie dają się ująć w ramach podstawowych klasyfikacji. 12 Osoby Rh-ujemne mogą produkować przeciwciała anty-d, jeśli zostaną poddane ekspozycji na Rh-pozytywne krwinki. Może do tego dojść albo w wyniku transfuzji krwi, albo przez łożysko w trakcie ciąży. Chociaż od 50 do 70% osób Rh-ujemnych po kontakcie z krwią Rh- -dodatnią wyprodukuje przeciwciała, to tylko 20% matek Rh-negatywnych wyprodukuje przeciwciała anty-d po ciąży, w której dziecko jest Rh-dodatnie. Wynika to z większego kontaktu krwi po przetoczeniu niż ten, do jakiego dochodzi w czasie ciąży. 13 Przeciwciała anty-rh są przeważnie z klasy IgG. Niszczą one krwinki w układzie siateczkowo-śródbłonkowym, po uprzednim opłaszczeniu ich. Rzadko powodują one aktywację układu dopełniacza (patrz rozdz. 3). Przeciwciała anty-d z łatwością przenikają przez łożysko i są przyczyną najcięższych przypadków choroby hemolitycznej u noworodków. Terapia immunosupresyjna (z zastosowaniem Rh o GAM immunoglobuliny Rh 0 ) skutecznie zapobiega wytwarzaniu przeciwciał u matki, jeśli są podane zaraz po pierwszym porodzie lub poronieniu dziecka Rh-pozytywnego. Typowanie Rh polega na teście aglutynacji krwinek badanych z osoczem zawierającym przeciwciała anty-d. Aglutynacja wskazuje, że na krwinkach jest obecny antygen D, co oznacza, że osoba jest Rh-dodatnia. z Antygen D jest obecny w 85% przypadków białych Amerykanów oraz u większości Afroamerykanów, Indian i Azjatów. WSKAZANIA DO OZNACZENIA CZYNNIKA Rh z Identyfikacja grupy krwi pacjenta, szczególnie przed planowanymi zabiegami chirurgicznymi. z Określenie grup u dawców krwi. z Ocena zgodności grup krwi dawcy i biorcy. z Identyfikacja grup matki i płodu w celu oceny ryzyka wystąpienia choroby hemolitycznej. z Ocena występowania przeciwciała anty-d u matek Rh-ujemnych po ciąży z Rh-dodatnim dzieckiem. z Dokonanie oceny wskazań do leczenia immunosupresyjnego matki Rh-ujemnej po ciąży z dzieckiem Rh-dodatnim. test. Test należy wykonać zgodnie z załączoną instrukcją. Próbkę trzeba niezwłocznie dostarczyć do laboratorium. Transport powinien odbywać się w sposób delikatny. Mimo że odpowiednie oznaczenie próbki do badania jest niezbędne przy każdym badaniu, to w tym przypadku może mieć znaczenie istotne dla życia. Jednym z najczęstszych błędów przy oznaczaniu krwi jest pomylenie próbek krwi.
5 126 Część I. Testy laboratoryjne PO POBRANIU KRWI Postępowanie po zabiegu nie odbiega od postępowania standardowego, stosowanego przy każdym badaniu, w trakcie którego pobiera się krew żylną. z Należy poinformować chorego o jego grupie krwi. Pacjent powinien zawsze mieć przy sobie dokument z potwierdzonym laboratoryjnie wynikiem grupy krwi w razie nagłej potrzeby, np. przetoczenia krwi po wypadku. z Kobiety w wieku rozrodczym z wynikiem Rh-ujemnym powinny być poinformowane o konieczności monitorowania ciąży w celu zapobiegania chorobie hemolitycznej. z Brak zgodności w układzie Rh: Zanotuj grupę Rh matki i ojca, liczbę ciąż, przetoczenia w przeszłości. Przekaż lekarzowi dane o niezgodności w układzie Rh. Poinformuj pacjentkę o możliwości leczenia immunoglobuliną (Rh o GAM). TESTY ANTYGLOBULINOWE (TESTY COOMBSA) Test Coombsa jest wykorzystywany do wykrywania nieaglutynujących przeciwciał lub molekuł komplementarnych występujących na powierzchni erytrocytów. Testy antyglobulinowe wykorzystywane są przede wszystkim w immunohematologii do rutynowych testów skriningowych wykrywających przeciwciała oraz w początkowej diagnostyce anemii hemolitycznych. 14,15 Działanie ich opiera się na zasadzie, że ludzkie przeciwciało wprowadzone do krwi zwierzęcej działa jak antygen. Tę zasadę opublikował najpierw Moreschi w 1908 r., ale nikt nie zwrócił wtedy na to uwagi. W 1945 r. Coombs niezależnie odkrył tę zasadę, kiedy wstrzyknął ludzką surowicę królikowi. Następnie zebrano i oczyszczono królicze przeciwciała, które powstały przeciwko ludzkim globulinom. Te przeciwciała wykorzystano do stwierdzenia występowania niepełnych ludzkich immunoglobulin pokrywających krwinki czerwone, które powodowały aglutynację dopiero po podaniu surowicy królika. Obecnie wyróżnia się dwie odmiany tego testu: 1) bezpośredni test antyglobulinowy (bezpośredni odczyn Coombsa); 2) pośredni test antyglobulinowy (pośredni odczyn Coombsa). 16 Bezpośredni test antyglobulinowy (bezpośredni odczyn Coombsa) W normalnych warunkach nie zdarza się, ażeby krwinki czerwone funkcjonowały pokryte przeciwciałami. Test ten ma wykryć nieprawidłowe pokrycie erytrocytów przez przeciwciała IgG lub składowe dopełniacza. Z próbki krwi ekstrahuje się erytrocyty, które dla większej czystości obmywa się roztworem izotonicznym soli, co ma na celu usunięcie pozostałych nieprzymocowanych do erytrocytów przeciwciał. Następnie erytrocyty zawiesza się w roztworze zwierzęcej globuliny (AHG). Jeśli AHG doprowadzi do aglutynacji krwinek, to następnie przy użyciu specyficznych przeciwciał będzie można wykryć IgG lub składowe dopełniacza. Najczęstszą przyczyną pozytywnego wyniku jest anemia hemolityczna, w przebiegu której wytwarzają się autoprzeciwciała skierowane przeciwko własnym erytrocytom. Inne przyczyny to choroba hemolityczna noworodków, zespół potransfuzyjny, reakcja uwrażliwienia krwinek pod wpływem pewnych leków. Krwinki czerwone mogą być pokryte cząsteczkami leków lub kompleksów lek-przeciwciało, co również może aktywować układ dopełniacza. 17,18 Leki mogące powodować takie reakcje wymieniono w tabeli 4 2. Wynik pozytywny można również stwierdzić u osób z mikoplazmatycznym zapaleniem płuc, z białaczką, chłoniakiem, mononukleozą zakaźną, toczniem układowym oraz innymi schorzeniami układu immunologicznego, a także ze schorzeniami tkanki łącznej lub rozsianym procesem nowotworowym.
6 Rozdział 4. Immunohematologia i przechowywanie preparatów krwi 127 Tabela 4 2 Leki, które mogą spowodować dodatni wynik bezpośredniego odczynu Coombsa Cefalorydyna Cefalotyna Chlorpromazyna Hydralazyna Izoniazyd Lewodopa Melfalan Metyldopa Penicyliny Fenytoina Prokainamid Chinidyna Rifampicyna Streptomycyna Sulfonamidy Tetracyklina z Jeśli badanie ma być przeprowadzone u noworodka, trzeba poinformować rodziców o fakcie, że krew zostanie pobrana z naczyń pępowinowych, co nie spowoduje u dziecka utraty krwi. test. Sposób pobrania powinien być zgodny z załączoną instrukcją. Próbkę należy niezwłocznie dostarczyć do laboratorium. Transport powinien odbywać się w sposób delikatny. z Wynik negatywny (brak aglutynacji). CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYNIK BADANIA z Wiele leków wpływa na wynik testu. Wymieniono je w tabeli 4 2. WSKAZANIA DO WYKONANIA BEZPOŚREDNIEGO ODCZYNU COOMBSA z Podejrzenie występowania anemii hemolitycznej lub choroby hemolitycznej noworodków. z Przewidywanie wystąpienia reakcji potransfuzyjnej. z Podejrzenie wpływu przyjmowanych leków. z Należy spisać wszystkie leki, które przyjmuje chory. PO ZABIEGU Nie odbiega ono od postępowania standardowego, stosowanego przy każdym badaniu, w trakcie którego pobieramy krew żylną. z Komplikacje i środki ostrożności: Należy zwrócić szczególną uwagę na wyniki pozytywne u noworodków, a także oznaczyć stężenia bilirubiny i hemoglobiny u noworodka. Trzeba przygotować noworodka do transfuzji wymiennej całej krwi z zastosowaniem świeżej krwi, zgodnej z krwią matki. Pośredni test antyglobulinowy (pośredni odczyn Coombsa) Pośredni test antyglobulinowy umożliwia wykrywanie krążących we krwi przeciwciał, które mogłyby zareagować z przetaczaną pacjentowi krwią. W badaniu tym krew pacjenta służy jako źródło przeciwciał, a krwinki, które ewentualnie miałyby być przetaczane są antygenem. Test wykonuje się inkubując krew pacjenta z krwią dawcy, co umożliwia przeciwciałom z krwi biorcy przyłączenie się do krwinek dawcy. Następnie krwinki dawcy obmywa się roztworem soli fizjologicznej i dodaje AHG. Jeśli we krwi
7 128 Część I. Testy laboratoryjne biorcy były przeciwciała, które przyłączyły się do krwinek dawcy, to pod wpływem AHG dojdzie do aglutynacji. Jeśli nie doszło do aglutynacji, to znaczy, że nie miał miejsca żaden proces łączący krwinki z przeciwciałami. Z tego względu wynik odczytuje się jako negatywny. 19 z Wynik negatywny (brak aglutynacji). CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYNIK BADANIA z Przetaczanie w ostatnim czasie dekstranu, pełnej krwi, lub jej składowych, albo podawanie dożylne środków kontrastowych do badań radiologicznych. z Lekami, które mogą spowodować reakcję fałszywie dodatnią są: cefalosporyny, insulina, izoniazyd, lewodopa, metyldopa, penicyliny, chlorowodorek prokainy, chinidyna, rifampicyna, sulfonamidy i tetracykliny. WSKAZANIA DO WYKONANIA BEZPOŚREDNIEGO ODCZYNU COOMBSA z Przesiewowe poszukiwanie przeciwciał u pacjentów przed toczeniem krwi. z Ocena, czy doszło do wytworzenia przeciwciał anty-d u kobiet Rh-ujemnych po ciąży Rh-dodatniej. z Poszukiwanie słabego czynnika Rh jako jednego z wariantów genu D. z Wykrycie innych, potencjalnie szkodliwych dla płodu przeciwciał we krwi kobiety w ciąży. z Należy zebrać wywiad dotyczący przyjmowania leków, które mogą wpłynąć na wynik badania. test. Test należy wykonywać zgodnie z załączoną instrukcją. Próbkę trzeba niezwłocznie dostarczyć do laboratorium. Transport powinien odbywać się w sposób delikatny. PO ZABIEGU Postępowanie po zabiegu nie odbiega od postępowania standardowego, stosowanego przy jakimkolwiek badaniu, w trakcie którego pobieramy krew żylną. z Komplikacje i środki ostrożności: Należy zwrócić szczególną uwagę na wyniki pozytywne u kobiet w ciąży. Poinformuj pacjentkę o konieczności wykonania dalszych badań w celu identyfikacji przeciwciał. TEST ANTYGENÓW LUDZKICH KRWINEK BIAŁYCH (HLA) Wszystkie komórki jądrowe mają na swojej powierzchni cząsteczki HLA. Pomimo że nazywane są antygenami ludzkiego układu odporności, to występują na wszystkich komórkach z wyjątkiem erytrocytów. HLA składa się z łańcucha glikoproteinowego i białkowego. Zostały one podzielone na kilka klas: A, B, C, D i DR (podgrupa D). Każda z klas składa się z różnych antygenów. Antygeny A, B, C, D występują praktycznie na wszystkich komórkach
8 Rozdział 4. Immunohematologia i przechowywanie preparatów krwi 129 Tabela 4 3 Choroby związane z HLA WSKAZANIA DO WYKONANIA BEZPOŚREDNIEGO ODCZYNU COOMBSA Choroba Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa Zespół Reitera Cukrzyca Stwardnienie rozsiane Ostre zapalenie błony naczyniowej przedniego odcinka oka Choroba Gravesa-Basedowa Młodzieńcze zapalenie stawów Celiakia Łuszczyca Miastenia Opryszczkowe zapalenie skóry Aktywne przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie wątroby Antygen B27 B27, Bw15 A3, B7, B18 B27 B27 B13, Bw17 z Ocena zgodności tkankowej pomiędzy dawcą a biorcą przeszczepu tkankowego, szczególnie pod względem grup krwi. 21 z Ocena zgodności tkankowej pomiędzy dawcą a biorcą przeszczepu tkankowego w dłuższym okresie czasu. z Pomoc w diagnostyce chorób ściśle związanych z antygenami HLA (patrz tab. 4 3). z Ustalanie rodziców biologicznych dziecka. z wyjątkiem erytrocytów. Antygen DR stwierdza się tylko na limfocytach B i makrofagach (patrz rozdz. 3). Część specyficznych schorzeń związana jest z występowaniem pewnych antygenów. Zaburzenia artretyczne są np. ściśle związane z HLA-B27. Typowanie HLA jest ponadto przydatne w ustalaniu ojcostwa. Jeśli znamy HLA dziecka i jednego z rodziców, to dość dokładnie możemy ocenić, czy druga osoba jest rodzicem dziecka czy nie. 20 z Osobniczy skład antygenów HLA różni się w zależności od populacji i rasy. Najczęstszymi antygenami B u Amerykanów rasy białej są B7, i B12. Z kolei u Afroamerykanów najczęściej pojawiają się antygeny Bw17, Bw35 oraz jeden specyficzny, określany jako 1AG. U Afrykanów najczęściej występują antygeny B7, Bw17 i 1AG. Podobne różnice stwierdza się w pozostałych antygenach układu zgodności tkankowej. test. Test należy wykonywać zgodnie z załączoną instrukcją. Próbkę trzeba niezwłocznie dostarczyć do laboratorium. Transport powinien odbywać się w sposób delikatny. PO ZABIEGU Postępowanie po zabiegu nie odbiega od postępowania standardowego, stosowanego przy każdym badaniu, w trakcie którego pobieramy krew żylną. z Nie we wszystkich krajach badanie HLA służące do oceny ojcostwa może być wykorzystywane jako dowód w sądzie.
WYCIECZKA DO LABORATORIUM
WYCIECZKA DO LABORATORIUM W ramach projektu e-szkoła udaliśmy się do laboratorium w Krotoszynie na ul. Bolewskiego Mieliśmy okazję przeprowadzić wywiad z kierowniczką laboratorium Panią Hanną Czubak Oprowadzała
Bardziej szczegółowoZAKŁAD DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ I IMMUNOLOGII KLINICZNEJ WIEKU ROZOJOWEGO AM W WARSZAWIE.
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ I IMMUNOLOGII KLINICZNEJ WIEKU ROZOJOWEGO AKADEMII MEDYCZNEJ W WARSZAWIE. ZAKŁAD DIAGNOSTYKI LABORATOTORYJNEJ WYDZIAŁU NAUKI O ZDROWIU AKADEMII MEDYCZNEJ W WARSZAWIE Przykładowe
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA SEROLOGICZNA
DIAGNOSTYKA SEROLOGICZNA PACJENTÓW W OKRESIE OKOŁOPRZESZCZEPOWYM Katarzyna Popko Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego WUM ZASADY DOBORU DAWCÓW KOMÓREK KRWIOTWÓRCZYCH
Bardziej szczegółowoBiałka układu immunologicznego. Układ immunologiczny
Białka układu immunologicznego Układ immunologiczny 1 Białka nadrodziny immunoglobulin Białka MHC 2 Białka MHC typu I Łańcuch ciężki (alfa) 45 kda Łańcuch lekki (beta 2 ) 12 kda Występują na powierzchni
Bardziej szczegółowoMateriały do ćwiczeń z fizjologii krwi
Materiały do ćwiczeń z fizjologii krwi Procentowy rozkład grup krwi u ludzi przedstawia poniższy wykres: W 1901 roku Karl Landsteiner zauważył, że podczas mieszania krwi różnych osób często następuje zlepianie
Bardziej szczegółowoDiagnostyka zakażeń EBV
Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne
Bardziej szczegółowoRodzaje autoprzeciwciał, sposoby ich wykrywania, znaczenie w ustaleniu diagnozy i monitorowaniu. Objawy związane z mechanizmami uszkodzenia.
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć I Choroby układowe tkanki łącznej 1. Toczeń rumieniowaty układowy 2. Reumatoidalne zapalenie stawów 3. Twardzina układowa 4. Zapalenie wielomięśniowe/zapalenie
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2015 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2015 roku SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne II. III. Krew
Bardziej szczegółowoProfilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu Rhesus (Rh) Informacje dla kobiet w ciąży
- Profilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu Rhesus (Rh) Informacje dla kobiet w ciąży 2 Spis treści Historia profilaktyki konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-d 50 Roztwór do wstrzykiwań Immunoglobulinum humanum anti-d Immunoglobulina ludzka anty-d Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoZalecany Algorytm Poszukiwania i Doboru Niespokrewnionych Dawców Komórek Krwiotwórczych w okresie od 1 października 2018 r. do 30 września 2019 roku.
Nr sprawy: DPR-1/2018 Załącznik nr 4 Zalecany Algorytm Poszukiwania i Doboru Niespokrewnionych Dawców Komórek Krwiotwórczych w okresie od 1 października 2018 r. do 30 września 2019 roku. Algorytm dotyczy
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-d 150 Roztwór do wstrzykiwań Immunoglobulinum humanum anti-d Immunoglobulina ludzka anty-d Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoGrupy krwi i przeciwciała na czerwone krwinki w czasie ciąży
Grupy krwi i przeciwciała na czerwone krwinki w czasie ciąży Podczas ciąży przeprowadzane są badania mające na celu rozpoznanie grupy krwi oraz wykrycie istnienia przeciwciał na czerwone krwinki. Badania
Bardziej szczegółowoPostępowanie u chorych z przeciwciałami do antygenów krwinek czerwonych w przypadku masywnego krwawienia
Postępowanie u chorych z przeciwciałami do antygenów krwinek czerwonych w przypadku masywnego krwawienia Konferencja Szkoleniowa Postępy w Immunohematologii 2016 Warszawa 24-25 listopada 2016 Beata Wojciechowska
Bardziej szczegółowoIga Niczyporuk II rok licencjat
Iga Niczyporuk II rok licencjat jeden z płynów ustrojowych w organizmie człowieka, którego objętość wynosi ok. 5 5,5 litrów. Krew spełnia czynności transportowe, dostarcza do tkanek tlen i substancje odżywcze,
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2013 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2013 roku SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne II. III. Krew
Bardziej szczegółowoKlub Honorowych Dawców Krwi PCK
O krwi Czym jest krew? Krew to płynna tkanka w skład której wchodzą: - Krwinki czerwone(erytrocyty) są to komórkowe składniki krwi nie zawierające jądra, zawierające barwnik krwi hemoglobinę, odpowiedzialne
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH DOKONUJĄCYCH PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW
PROGRAM SZKOLENIA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH DOKONUJĄCYCH PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW opracowany przez Instytut Hematologii i Transfuzjologii w dniu 27 kwietnia 2005r. 1.Szkolenie podstawowe SZKOLENIE
Bardziej szczegółowoTRALI - nowe aspekty klasyfikacji
TRALI - nowe aspekty klasyfikacji Małgorzata Uhrynowska Zakład Immunologii Hematologicznej i Transfuzjologicznej muhrynowska@ihit.waw.p l tel: 22 3496 668 TRALI (Transfusion Related Acute Lung Injury)
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG Od 01 maja 2018 roku Obowiązuje od: 01 maja 2018 roku Strona 1 / 6 SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2018 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2018 roku SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne II. III. Krew
Bardziej szczegółowoWysypka i objawy wielonarządowe
Wysypka i objawy wielonarządowe Sytuacja kliniczna 2 Jak oceniasz postępowanie lekarza? A) Bez badań dodatkowych nie zdecydowałbym się na leczenie B) Badanie algorytmem Centora uzasadniało takie postępowanie
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2015 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2015 roku Aneks obowiązuje od 21 października 2015 roku SPIS
Bardziej szczegółowoCENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG
REGIONALNE CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W LUBLINIE CENNIK KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ USŁUG na 2016 rok Obowiązuje od: 01 stycznia 2016 roku SPIS TREŚCI I. Badania laboratoryjne II. III. Krew
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-hbs 200 Roztwór do wstrzykiwań Immunoglobulinum humanum hepatitidis B Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Należy
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Bendamustine Kabi, 2,5 mg/ml, proszek do sporządzania koncentratu roztworu do infuzji
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Bendamustine Kabi, 2,5 mg/ml, proszek do sporządzania koncentratu roztworu do infuzji Bendamustini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-hbs 1000 Immunoglobulinum humanum hepatitidis B Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Roztwór do wstrzykiwań Należy
Bardziej szczegółowoWirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Bardziej szczegółowoAE/ZP-27-03/16 Załącznik Nr 6
AE/ZP--0/ Załącznik Nr Wymagania dla przedmiotu zamówienia oferowanego w Pakietach Nr - Lp Parametry wymagane Wymagania dla przedmiotu zamówienia oferowanego w Pakiecie Nr poz..... Surowica antyglobulinowa
Bardziej szczegółowo1.1. Laboratorium wykonujące badania w zakresie immunologii transfuzjologicznej opracuje,
Załącznik nr 5 Standardy jakości w zakresie czynności laboratoryjnej immunologii transfuzjologicznej, oceny ich jakości i wartości diagnostycznej oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyniku
Bardziej szczegółowoMAM HAKA NA CHŁONIAKA
MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO GAMMA anty-d 150 Roztwór do wstrzykiwań Immunoglobulinum humanum anti-d Immunoglobulina ludzka anty-d 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Bardziej szczegółowo(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1696940 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 20.12.2004 04804944.9 (13) T3 (51) Int. Cl. A61K35/16 A61P7/02
Bardziej szczegółowoSerologia transfuzjologiczna. Iwona Kowalczyk
Serologia transfuzjologiczna Iwona Kowalczyk Antygen Każda cząsteczka rozpoznawana przez układ odpornościowy jest nazywana antygenem. Dziś znamy ponad 600 antygenów grupowych Cechą każdego antygenu jest
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Woda do wstrzykiwań Baxter rozpuszczalnik do sporządzania leków pareneteralnych
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Woda do wstrzykiwań Baxter rozpuszczalnik do sporządzania leków pareneteralnych Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowo1. Układ odpornościowy. Odporność humoralna
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć Seminaria 1. Układ odpornościowy. Odporność humoralna Ludzki układ odpornościowy Składowe i mechanizmy odporności wrodzonej Składowe i mechanizmy odpowiedzi
Bardziej szczegółowoS T R O N C.FORMULARZ ŚWIADOMEJ ZGODY NA OPERACJĘ. Ii. ZLECENIA POOPERACYJNE G. DODATKOWA KARTA CODZIENNYCH OBSERWACJI H. KARTA ZNIECZULENIA
(podpis) LEKARZ PROWADZĄCY DATA Rp. ZALECENIA DLA PACJENTKI (data) DOKUMENTACJĘ INDYWIDUALNĄ ZEWNĘTRZNĄ OTRZYMAŁAM str. 12 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW ZUS ZLA S. R. P. O. N. M. L. STATYSTYKA MEDYCZNA DOKUMENTACJĘ
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowododatni dodatni Podpis i pieczątka KOD lekarza ujemny ujemny Dni pobytu Data przyjęcia Data porodu Data wypisu S T R O N Ii. ZLECENIA POOPERACYJNE
LEKARZ PROWADZĄCY DATA Rp. (podpis) ZALECENIA DLA PACJENTKI (data) DOKUMENTACJĘ INDYWIDUALNĄ ZEWNĘTRZNĄ OTRZYMAŁAM str. 16 Imię i nazwisko SPIS ZAŁĄCZNIKÓW S. R. P. O. N. Rok Rok Rok Miejsce pracy Miasto
Bardziej szczegółowoImmunoglobulinum humanum hepatitidis B Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GAMMA anty-hbs 200 Roztwór do wstrzykiwań Immunoglobulinum humanum hepatitidis B Immunoglobulina ludzka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Należy
Bardziej szczegółowoCzęść praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I
Ćwiczenie 1 Część teoretyczna: Budowa i funkcje układu odpornościowego 1. Układ odpornościowy - główne funkcje, typy odpowiedzi immunologicznej, etapy odpowiedzi odpornościowej. 2. Komórki układu immunologicznego.
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (2 pkt) Na schemacie przedstawiono namnażanie się retrowirusa HIV wewnątrz limfocytu T (pomocniczego) we krwi człowieka.
Zadanie 1. (3 pkt) W aptekach dostępne są bez recepty różnego rodzaju preparaty lecznicze podnoszące odporność, zwane immunostymulatorami. Przeważnie zawierają substancje pochodzenia roślinnego, np. z
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoPoradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Bardziej szczegółowoLista medycznych laboratoriów diagnostycznych, które uzyskały pozwolenie Ministra Zdrowia na prowadzenie działalności - stan na dzień r.
Lista medycznych laboratoriów diagnostycznych, które uzyskały pozwolenie Ministra Zdrowia na prowadzenie działalności - stan na dzień 30.06.2017 r. BIAŁYSTOK Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW
BEZPIECZEŃSTWO PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW Krew i jej składniki należy stosować tylko w przypadkach koniecznych dla ratowania życia lub poprawy zdrowia. 40-70% powikłań i błędów związanych z transfuzją
Bardziej szczegółowoLP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych
Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy
Bardziej szczegółowou Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych
1 TROMBOFILIA 2 Trombofilia = nadkrzepliwość u Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do występowania zakrzepicy żylnej, rzadko tętniczej, spowodowana nieprawidłowościami hematologicznymi 3 4 5
Bardziej szczegółowoCIBA-GEIGY Sintrom 4
CIBA-GEIGY Sintrom 4 Sintrom 4 Substancja czynna: 3-[a-(4-nitrofenylo-)-0- -acetyloetylo]-4-hydroksykumaryna /=acenocoumarol/. Tabletki 4 mg. Sintrom działa szybko i jest wydalany w krótkim okresie czasu.
Bardziej szczegółowoTRALI DLACZEGO NIE DOTYKA WSZYSTKICH CHORYCH PO MASYWNYM PRZETOCZENIU PREPARATÓW KRWI?
TRALI DLACZEGO NIE DOTYKA WSZYSTKICH CHORYCH PO MASYWNYM PRZETOCZENIU PREPARATÓW KRWI? JOWITA BIERNAWSKA ZAKOPANE 2015 PRZETOCZENIE PREPARATÓW KRWI MOŻE RATOWAĆ ŻYCIE Masywna transfuzja: 70ml/kg 1objętość
Bardziej szczegółowoAnita Olejek. Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu
Anita Olejek Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu - patologia, w której na skutek niezgodności w zakresie antygenów krwinek czerwonych pomiędzy ciężarną
Bardziej szczegółowoGeneza powstania Programu
Postępy w biegłości wykonywania badań przedtransfuzyjnych, ocenie i formułowaniu wyników w czasie prowadzenia Krajowego Programu Oceny Jakości dla Laboratoriów Immunologii Transfuzjologicznej Bogumiła
Bardziej szczegółowoWIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne.
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie kliniczne Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 Zna definicje,
Bardziej szczegółowoo krew dostarcza tkankom tlen (bierze udział w oddychaniu), w składniki energetyczne, mineralne, witaminy, hormony,
Co to jest krew Krew płynna tkanka, składająca się z krwinek czerwonych, krwinek białych, płytek krwi i osocza (plazmy). Krew spełnia wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka: krwinki czerwone - są
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoANEKS WARUNKI LUB OGRANICZENIA W ODNIESIENIU DO BEZPIECZNEGO I SKUTECZNEGO UŻYWANIA PRODUKTÓW LECZNICZYCH DO SPEŁNIENIA PRZEZ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE
ANEKS WARUNKI LUB OGRANICZENIA W ODNIESIENIU DO BEZPIECZNEGO I SKUTECZNEGO UŻYWANIA PRODUKTÓW LECZNICZYCH DO SPEŁNIENIA PRZEZ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE 1/5 WARUNKI LUB OGRANICZENIA W ODNIESIENIU DO BEZPIECZNEGO
Bardziej szczegółowoSpis tre 1. Podstawy immunologii 11 2. Mechanizmy immunopatologiczne 61
Spis treści Przedmowa do wydania polskiego 6 Przedmowa do wydania pierwszego oryginalnego 6 Przedmowa do wydania drugiego oryginalnego 7 Przedmowa do wydania drugiego oryginalnego zmienionego i uaktualnionego
Bardziej szczegółowoJAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW
BEZPIECZEŃSTWO PRZETACZANIA KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW Krew i jej składniki należy stosować tylko w przypadkach koniecznych dla ratowania życia lub poprawy zdrowia. 40-70% powikłań i błędów związanych z transfuzją
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoOryginał / Kopia nr. Data: Edycja V Str. 1 z 5
Edycja V Str. 1 z 5 Poprzednia edycja była opatrzona numerem SOP 04/DIT/03 E IV 1. Cel procedury Określenie jednoznacznych zasad zlecania, pobierania, transportu i przyjmowania immunohematologicznych wykonywanych.
Bardziej szczegółowoZASADY DOBORU KKP DLA BIORCÓW ZIMMUNIZOWANYCH W UKŁADZIE HLA.
ZASADY DOBORU KKP DLA BIORCÓW ZIMMUNIZOWANYCH W UKŁADZIE HLA. lek.jolanta Raś, mgr Joanna Flasza Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie Składnik krwi wyizolowany z krwi pełnej krwiodawcy
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO SUBCUVIA 160 g/l roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Immunoglobulina ludzka normalna (Ig s.c./i.m.) 1 l roztworu zawiera:
Bardziej szczegółowoLEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE
LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE PRODUKT LECZNICZY - DEFINICJA Art. 2 pkt.32 Ustawy - Prawo farmaceutyczne Substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości: zapobiegania
Bardziej szczegółowoLeki chemiczne a leki biologiczne
Leki chemiczne a leki biologiczne LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE Produkt syntezy chemicznej Produkt roślinny Produkt immunologiczny BIOLOGICZNE Produkt homeopatyczny Produkt z krwi/osocza - BIOLOGICZNE
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta.
Aneks III Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta. Uwaga: Poszczególne punkty Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta są wynikiem zakończenia
Bardziej szczegółowoKod przedmiotu/modułu MK_39 Punkty ETCS: 6. Jednostka: Zakład Immunologii Katedry Immunologii Klinicznej, ul. Rokietnicka 5d, 60-806 Poznań
Kod przedmiotu/modułu MK_39 Punkty ETCS: 6 Nazwa przedmiotu: Immunopatologia Jednostka: Zakład Immunologii Katedry Immunologii Klinicznej, ul. Rokietnicka 5d, 60-806 Poznań Osoba odpowiedzialna za przedmiot:
Bardziej szczegółowoNA ZAKAŻENIE HBV i HCV
NA ZAKAŻENIE HBV i HCV Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku 18.04.2016r. Aneta Bardoń-Błaszkowska HBV - Hepatitis B Virus Simplified diagram of the structure of hepatitis B virus, Autor
Bardziej szczegółowoOrganizacja leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych
Organizacja leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2017 r. w sprawie leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE
PROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE Koordynator profilaktyki : mgr piel. Anna Karczewska CELE: zwiększanie świadomości pacjenta na temat szczepionek przeciwko grypie zapobieganie zachorowań na grypę zapobieganie
Bardziej szczegółowoNorma ISO 9001/2008 w aspekcie akredytacji Ministerstwa
SYMPOZJUM CCJ "DOSKONALENIE SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA" Norma ISO 9001/2008 w aspekcie akredytacji Ministerstwa mgr Agnieszka Goller Zakład Transfuzjologii Klinicznej Wojskowego Instytutu Medycznego KOŚCIELISKO,
Bardziej szczegółowoUkład krwiotwórczy. 4/3/2011 anatomia i fizjologia człowieka
Układ krwiotwórczy Zadania krwi 1. Nieustannym dostarczeniu komórkom i tkankom substancji odżywczych i tlenu, 2. Zabraniu z nich produktów rozpadu, które powstają w procesach przemiany i muszą ulec wydaleniu
Bardziej szczegółowoAnnex I. Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia
Annex I Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia Podsumowanie naukowe Biorąc pod uwagę Raport oceniający komitetu PRAC dotyczący Okresowego Raportu o Bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoWZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B?
SZCZEPIONKA WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ!
Bardziej szczegółowoBiopsja: (odpowiednie podkreślić) 2. zmiany patologicznej w obrębie skóry lub tkanki podskórnej: a. cienkoigłowa, b. gruboigłowa, c.
Informacja dla pacjenta o proponowanej procedurze medycznej oraz oświadczenie o wyrażeniu świadomej zgody na wykonanie biopsji I. Nazwa proponowanej procedury medycznej (zabiegu, badania) 1. węzła chłonnego:
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Profilaktyka i terapia krwawień u dzieci z hemofilią A i B.
Załącznik nr do zarządzenia Nr./2008/DGL Prezesa NFZ Nazwa programu: PROFILAKTYKA I TERAPIA KRWAWIEŃ U DZIECI Z HEMOFILIĄ A I B. ICD- 10 D 66 Dziedziczny niedobór czynnika VIII D 67 Dziedziczny niedobór
Bardziej szczegółowoKTO ODDAJE KREW - OKAZUJE SERCE
Krew i jej składniki: Krew jest tkanką płynną, która krąży w naczyniach krwionośnych. Stanowi 8% całej masy ciała i jest zbudowana z części płynnej, czyli osocza oraz wyspecjalizowanych komórek czyli czerwonych
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoPowiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Wieruszowie
Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Wieruszowie Hcv HCV to wirus zapalenia wątroby typu C EPIDEMIOLOGIA Wg danych Państwowego Zakładu Higieny i Instytutu Hematologii i Transfuzjologii, uznawanych
Bardziej szczegółowoBADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO
BADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO 1. Pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) Podstawowym sposobem uzyskania próbki do badania płynu mózgowo rdzeniowego jest punkcja lędźwiowa. Nakłucie lędźwiowe przeprowadza
Bardziej szczegółowoCo robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG
Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG -Czym jest HIV? -HIV jest wirusem. Jego nazwa pochodzi od: H human I immunodeficiency ludzki upośledzenia odporności V virus wirus -To czym
Bardziej szczegółowoZOSTAŃ DAWCĄ SZPIKU KOSTNEGO! Wygraj dla kogoś ŻYCIE!
ZOSTAŃ DAWCĄ SZPIKU KOSTNEGO! Wygraj dla kogoś ŻYCIE! Ty też możesz podarować komuś szansę na nowe życie! Dzieląc się cząstką siebie możemy dokonać wielkich czynów możemy pomóc wygrać komuś życie! Co godzinę
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32.a. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE
Bardziej szczegółowoWIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV Wątroba to największy i bardzo ważny narząd! Produkuje najważniejsze białka Produkuje żółć - bardzo istotny czynnik w procesie trawienia
Bardziej szczegółowoPodsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon
VI.2 VI.2.1 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon Omówienie rozpowszechnienia choroby Deksametazonu sodu fosforan w postaci roztworu do wstrzykiwań stosowany jest
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI
KWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI DO UMOWY nr PL sporządzonej dnia na usługę kwalifikacji i preparatyki oraz przechowywania Materiału biologicznego Kwestionariusz dla Matki (Wypełnia Matka wg swojej aktualnie
Bardziej szczegółowoANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
Bardziej szczegółowoPilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV
Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV HCV zidentyfikowany w 1989 roku należy do rodziny Flaviviridae zawiera jednoniciowy RNA koduje białka strukturalne i niestrukturalne (co najmniej 10) ma 6 podstawowych
Bardziej szczegółowoRozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szkolenia pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej składników 1)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szkolenia pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej ) z dnia 6 maja 207 r. (Dz.U. z 207 r. poz. 026) Na podstawie art. 2 ust. 7 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowo