INSTALACJE ZRASZACZOWE

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "INSTALACJE ZRASZACZOWE"

Józef Witkowski
8 lat temu
Przeglądów:

1 INSTALACJE ZRASZACZOWE Instalacje zraszaczowe stosuje się do zabezpieczania przeciwpożarowego budynków oraz chłodzenia łatwopalnych obiektów i urządzeń technologicznych wszędzie tam, gdzie można się spodziewać szybkiego rozprzestrzeniania się ognia, a więc w: rafineriach, zbiornikach cieczy palnych, transformatorach zlokalizowanych na wolnym powietrzu, urządzeniach wydobywczych, tunelach kablowych, zakładach przeróbki drewna, hangarach dla samolotów, itp. Systemy zraszaczowe można podzielić ze względu na: pełnioną funkcję: o Systemy gaśnicze służą one do gaszenia pożarów urządzeń i pomieszczeń, w których możliwy jest szybki rozwój pożaru, o Systemy zabezpieczające chroniące urządzenia technologiczne przed nadmiernym nagrzaniem oraz rozprzestrzenianiem się pożaru, sposób uruchomienia: o Instalacje uruchamiane ręcznie - są one często stosowane do chłodzenia urządzeń technologicznych znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie pożaru tak, aby uniknąć rozprzestrzeniania się ognia i samozapłonu substancji palnych, o Instalacje uruchamiane automatycznie - możemy podzielić na takie, które są uruchamiane: Hydraulicznie - taka instalacja zraszaczowa wyposażona jest w wodną instalację pobudzaczy tryskaczy mających na celu otwarcie zaworu wzbudzającego i uruchomienie instalacji zraszaczowej na całym chronionym obszarze, Pneumatycznie - tego typu instalacja wyposażona jest w powietrzną instalację pobudzaczy. Otwarcie zaworu wzbudzającego przebiega tak samo jak przy uruchomieniu hydraulicznym, Elektrycznie - uruchomienie następuje po otrzymaniu sygnału z czujek pożarowych i otwarciu zaworu. Czynnikiem uruchamiającym jest tu dym, płomień lub inny sygnał zewnętrzny monitorowany przez proces technologiczny. Niezależnie od rodzaju instalacji zraszaczowej, składa się ona z: * zraszaczy, * systemu przewodów rurowych niewypełnionych wodą, * zaworu wzbudzającego, * źródła wody (np. zbiornik wody + pompa pożarowa). Po otwarciu zaworu wzbudzającego woda podawana jest przez system przewodów rurowych do zraszaczy. Instalacje zraszaczowe charakteryzują się tym, że działają obszarowo (gaszeniu podlega cała powierzchnia chroniona) w odróżnieniu od instalacji tryskaczowych, które działają miejscowo (gaszeniu podlega miejsce wystąpienia pożaru). Medium w tych instalacjach może być woda lub piana. Kiedy stosujemy urządzenia zraszaczowe? 1

kablowych, zakładach przeróbki drewna, hangarach dla samolotów, itp.

2 Instalacje zraszaczową nazywamy stałą instalację wodną przeznaczoną do: 1. Gaszenia urządzeń lub zagrożonych powierzchni. 2. Zabezpieczenia sąsiadujących obiektów. 3. Chłodzenia urządzeń lub zbiorników. W odróżnieniu do instalacji tryskaczowej, w instalacji zraszaczowej wypływ wody następuje przez wszystkie dysze zraszaczy podłączone do danej sekcji (zaworu wzbudzającego). Dlaczego transformator zabezpieczamy instalacją zraszaczową? W niniejszym artykule skupie się wyłącznie na instalacji chroniącej powierzchnię zagrożonych obiektów lub ich elementów przed nadmiernych wzrostem temperatury albo rozprzestrzenieniem się pożaru. Jako przykład podam urządzenie zraszaczowe chłodzące powierzchnię autoransformatorów elektrycznych, olejowych. Wyprowadzenie mocy z generatorów elektrowni do sieci, wymaga transformacji niskiego napięcia generatora na wysokie napięcie przesyłowe, z możliwością regulacji napięcia 2

W odróżnieniu do instalacji tryskaczowej, w instalacji zraszaczowej wypływ wody następuje przez wszystkie dysze zraszaczy podłączone do danej sekcji (zaworu wzbudzającego).

3 wyjściowego pod obciążeniem. W celu realizacji tego zadania buduje się transformatory podwyższające napięcie. Transformatory budowane są również na linii wysokich napięć prądu przemiennego. Są to tzw. transformatory i autotransformatory sprzęgające, zwane sieciowymi (Zakrzewski 2009). Większość transformatorów jest wypełniona olejem. Wprowadzone do eksploatacji oleje mogą przy niezmiennej lepkości pracować w niskich temperaturach i mają lepsze właściwości odprowadzania ciepła. Olej znajdujący się wewnątrz i inne elementy konstrukcyjne osiągają temperatury od 100 do 140 C. Chociaż transformatory te zazwyczaj pracują na zewnątrz do rozwiązania pozostaje zawsze problem nagrzewania i chłodzenia. Instalacje zraszania stosuje się w celu chłodzenia i i gaszenia ewentualnego pożaru. Opis systemu Dookoła transformatora wykonuje się dwa pierścienie rurociągów, na których zamontowane są tryskacze lub zraszacze. Zdjęcie poniżej. 3

Wprowadzone do eksploatacji oleje mogą przy niezmiennej lepkości pracować w niskich temperaturach i mają lepsze właściwości odprowadzania ciepła.

4 Pierwszy pierścień stanowi instalację gaśniczą chodzącą chroniony transformator. Na tej instalacji montuje się system zraszaczy otwartych. Rozmieszczenie zraszaczy powinno gwarantować zraszanie powierzchni ze wszystkich stron oraz zapewnić zraszanie dołu olejowego. Drugi pierścień stanowi instalację pilotującą, wypełnioną sprężonym powietrzem. Na instalacji pilotującej montuje się tryskacze zamknięte, które tworzą układ zamknięty pod ciśnieniem. Wzrost temperatury transformatora powyżej ustalonej wartości powoduje pęknięcie szklanej ampułki tryskacza, rozszczelnienie instalacji pilotującej, gwałtowny spadek ciśnienia i uruchomienie urządzenia zraszaczowego. Identyczne rozwiązania stosowane są na całym świeci. Podstawowe typy urządzeń zraszaczowych: 1. Instalacja zraszaczowa z linią aktywującą pneumatyczną, wypełnioną sprężonym powietrzem. 2. Instalacja zraszaczowa z linią aktywującą hydrauliczną, wypełnioną wodą pod ciśnieniem. 3. Instalacja zraszaczowa z linią aktywującą elektryczną (pętla czujek dymu, temperatury, płomieni itp.). 4. Instalacja zraszaczowa z aktywacją wyłącznie ręczną. Główne elementy składowe instalacji zraszaczowej. 1. Zbiornik zapasu wody przeciwpożarowej. 2. Pompy z napędem z silnikiem elektrycznym lub spalinowym. 3. Zawór wzbudzający (nr 1). 4. Instalacja gaśnicza wodna zakończona systemem zraszaczy (nr 5). 5. Sprężarka utrzymująca stale ciśnienie w instalacji pilotującej. 6. Instalacja pilotująca wypełniona sprężonym powietrzem, zakończona systemem tryskaczy (nr 6). Zawór zalewowy (wzbudzający) to zawór membranowy (lub klapowy), którego działanie zależy od ciśnienia hydraulicznego w komorze membranowej utrzymującego membranę w pozycji zatrzymującej wodę pod ciśnieniem. 4

Drugi pierścień stanowi instalację pilotującą, wypełnioną sprężonym powietrzem. Na instalacji pilotującej montuje się tryskacze zamknięte, które tworzą układ zamknięty pod ciśnieniem.

5 Legenda do schematu zaworu wzbudzającego: 1. Zawór zalewowy (wzbudzający). 2. Główny zawór kontrolny. 3. Zawór kontrolny dopływu wody do komory membrany. 4. Miejscowe stanowisko ręcznego sterowania. 5. Otwarte zraszacze. 6. Tryskacze pneumatycznej instalacji pilotowej (wykrywanie pożaru). 7. Wskaźnik ciśnienia zasilania wodą. 8. Wskaźnik ciśnienia w komorze membrany. 9. Zawór odwadniający systemu. 10. Główny zawór odwadniający. 11. Automatyczny zawór 5

Otwarte zraszacze. 6. Tryskacze pneumatycznej instalacji pilotowej (wykrywanie pożaru). 7.

6 odcinający komory membrany. 12. Czujnik alarmowy ciśnienia przepływu wody. 13. Turbinowe urządzenie alarmowe (opcjonalnie). 14. Urządzenie uruchamiające pneumatyczną aktywację pilotową. 15. Czujnik alarmowy niskiego ciśnienia. 16. Automatyczne zasilanie powietrzem azotem. Zasada działania 6

7 Na instalacji gaśniczej zamontowane są zraszacze (nr 5). System rurociągów od zawory wzbudzającego do główek zraszaczy wypełniony jest powietrzem atmosferyczny. Zawór wzbudzający (nr 1) zatrzymuje wodę pod ciśnieniem. Sprężarka poprzez układ automatycznej redukcji sprężonego powietrza (nr 16) utrzymuje stałe ciśnienie w instalacji pneumatycznej wykrywczej (pilotującej) (nr 6). Tryskacze zamontowane w systemie detekcji stanowią czujki temperatury. Tryskacze pilotowe powinny być tryskaczami automatycznymi o współczynniku wypływu minimum K80. Otwarcie tryskacza typu suchego uwalnia ciśnienie powietrza z linii pilotującej. Skutkiem gwałtownego spadku ciśnienia w instalacji pilotującej, maleje również siła utrzymująca membranę zaworu w pozycji zamkniętej. Siła utrzymująca maleje do wartości zadanej wyzwalającej działanie zaworu. Ciśnienie zasilającej wody wypycha membranę do pozycji umożliwiającej przepływ wody w instalacji gaśniczej i wypływ przez system zraszaczy. Uruchomienie zaworu następuje automatycznie lub ręcznie. Istotnym zagadnieniem jest również zapewnienie odprowadzania nadmiaru wody gaśniczej. W tym celu wody gaśnicze powinny być gromadzone w misie i odprowadzone do separatora olejowego i dalej do kanalizacji deszczowej. Dobór każdego elementu systemu jest bardzo czasochłonny i nie należy lekceważyć żadnego etapu projektowania urządzenia zraszaczowego. Są to tylko podstawowe zagadnienia opisujące system zraszania transformatorów. Nie opisywałem szczegółowych wszystkich etapów związanych z projektowaniem instalacji zraszaczowej. Do takich zagadnień należą m.in.: 1. Intensywność zraszania chronionej powierzchni. 2. Wybór zraszaczy i tryskaczy. 3. Wybór źródła zasilania w wodę. 4. Obliczenia hydrauliczne. 5. Odległości tryskaczy i zraszaczy oraz rurociągów od elementów konstrukcyjnych transformatora. 6. Dobór armatury, zaworu wzbudzającego, sprężarki i wielu innych urządzeń niezbędnych i kluczowych dla prawidłowego działania instalacji. Opracował: 7

Sprężarka poprzez układ automatycznej redukcji sprężonego powietrza (nr 16) utrzymuje stałe ciśnienie w instalacji pneumatycznej wykrywczej (pilotującej) (nr 6).

8 mgr inż. Adam Masłowski Literatura 1. Kazimierz Zakrzewski TRANSFORMATORY NAJWIĘKSZYCH MOCY I NAPIĘĆ PROBLEMATYKA TECHNOLOGICZNA I BADAWCZA. Politechnika Łódzka. Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 83/ Mjr poż. Jadwiga Pacocha Ochrona przeciwpożarowa Urządzenia zraszaczowe. Komenda Główna Straży Pożarnych. Warszawa Jan Linder Włodzimierz Struś Przeciwpożarowe urządzenia i instalacje wodne. Komenda Główna Straży Pożarnych. Warszawa Materiały firmowe firmy Tyco. 5. Materiały firmowe firmy Viking. 8

Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 83/2009. 2. Mjr poż. Jadwiga Pacocha Ochrona przeciwpożarowa Urządzenia zraszaczowe.

Podobne dokumenty

Stałe urządzenia gaśnicze na gazy

Wytyczne VdS dla stałych urządzeń gaśniczych Stałe urządzenia gaśnicze na gazy obojętne Projektowanie i instalowanie Spis treści 0 Wstęp... 8 0.1 Zastosowanie wytycznych VdS... 8 1 Informacje ogólne...